Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. G. A. 1. (gant ur bennlizherenn-dal) Trede planedenn koskoriad an Heol, plant, loened ha tud o vevañ warni. An Douar hag al Loar. An hed etre an Douar hag an Heol. Ahel an Douar : linenn ijinet a dro ar blanedenn-se en-dro dezhi. Daou bennahel, daou vlein an Douar. & Trl. Ar voul-douar : ar blanedenn-se en he fezh. & Trl. kv. Kozh evel an Douar, kozh-Douar : kozh-tre. [1924] E varc’h (e jav a lavarje ur bloc’hig) a oa eta ur gazeg, Bidoullig he hanv, ur gazeg wenn, kozh-douar. 2. Bed. Ar gwellañ den bet war an douar. & Trl. Lakaat e fri war an douar, dont war an douar : bezañ ganet. & Bezañ war an douar : bezañ bet ganet. D'ar c'houlz-se ne oas ket c'hoazh war an douar. & [1878] [...] lezet e viot evel daou vinor paour war an douar. & Trl., dre fent An tamm douar patatez-mañ : hor planedenn. & Tr. adv. En douar : ebet. N'anavezan tra en douar nemet an dra-se. 3. Relij. (enebet ouzh neñv, gant ur bennlizherenn-dal prl.) Lec'h ar vuhez danvezel. N'emaomp war an Douar nemet tremenidi. An Douar hag an Neñv. B. Ent strizh 1. Tolead. Breizh zo un douar pinvidik. & An Douar Santel : bro ma vevas ar C'hrist ; ar vered. 2. Tiriad. Douar ur bobl, ur meuriad. II. H.g. A. 1. Gorre ar blanedenn-se pe ur rann anezhi. Kouezhañ war an douar kalet. A-rez, a-uc'h, dindan an douar. En em strinkañ d'an douar. Pleustriñ douar e vro. Pokat da zouar e vro. & Trl. Mont d'an douar : kouezhañ. & Reiñ douar d'ub. : reiñ lamm dezhañ. & Bezañ re izel an douar evit ub. : bezañ lezirek. & Na lezel ur gomz da gouezhañ war an douar : delc'her soñj anezhi evit tennañ splet anezhi pe he zalvezout d'an hini he distagas da sk. & Bezañ krog start en e zouar : bezañ start war e dreid. Ton a oa ur c'hrennden, krog start en e zouar. 2. Ent strizh (enebet ouzh ar mor) Rann eus ar blanedenn-se n'emañ ket dindan vor. Pellaat a ra ar vag diouzh an douar. Lakaat a ra ar martolod e dreid en douar. Mont dre zouar kentoc'h eget dre vor. & Trl. (db. ar voraerien) Bezañ en douar : na vezañ o verdeiñ. 3. (en e furm lies) Tolead pell diouzh an aod. En douaroù e vez yenoc'h ar goañv. ES. arvor. 4. Tachenn, zo perc'hennet gant ub. dh. An douar zo ker. Douar da werzhañ. & Trl., GWECHALL [1732] Douar kuit : douar frank na oa ket da baeañ telloù warnañ d'un Aotrou. & Douar-labour, douar-gounid, douar-teil : a c'hounezer plant ennañ. & Trl. An douar benniget : ar vered. & (en e furm lies) Hollad an tachennoù zo d'ub. zo stag ouzh ul lec'h bnk. Strewet eo an douaroù er barrez-se. Dont war douaroù ub. E zouaroù zo ganin : gounezet e vezont ganin. B. 1. Danvez, elfennoù liesseurt ennañ, a ra gwiskad gorre hor planedenn hag a gresk ar plant ennañ. E douar e oa al leur-zi eno. & [1850] Un ti douar a savin el liorzh. & (dirak un ag., un ak. spizer) Douar du : strujus. Douar melen, ruz : pri ennañ. Douar skañv, blot, douar ludu : skañv-tre. Douar-kondon : degaset war-c'horre goude arat don. & Trl. Douar kozh : kozhenn. & Trl. Mont en douar : mervel. & Kas ub. d'an douar : e sebeliañ. & Trl. skeud. Bezañ liv an douar war ub. : bezañ war-nes mervel. 2. Ar gwiskad-se end-eeun, a c'hounezer plant ennañ. Labourat, gounit douar. Delc'her douar : bezañ e penn un atant. Difraostañ, digeriñ, regiñ, terriñ, kignat douar. Lezel douar da gozhañ, da yenañ. An douar temzet a wellay. & Douar-bev : nevez-aret. & Trl. skeud. Mont, en em gavout, bezañ lakaet war an douar noazh : bezañ rivinet. & Teuler ub. war an douar noazh : e rivinañ. & (dirak un anv plant) Douared : mat diouzh an ed. Douar-kanab, douar-lin. & (en e furm lies) Tachennoù gounezet un tolead bnk. An douaroù gwellañ d'ar sivi. Douaroù trenk, gleb, yen, sec'h, uhel, h.a. 3. Rannyezh. (en e furm lies, impl. da anv unan ; adls. douareier) Hollad tachennoù un atant. Gwelet a reomp ub. en un douaroù oc'h arat. Treuziñ douareier.

Exemples historiques : 
295
Masquer la liste des exemples

krouer an neñv hag an douar

1456
Référence : BRPC p108

doe an douar

1499
Référence : LVBCA p20, 64 (le dieu de la terre)

douar

1499
Référence : LVBCA p64 (terre)

bern douar

1499
Référence : LVBCA p35, 64 ('tas de terre')

deskripsion a zouar

1499
Référence : LVBCA p14, 55, 64 (description de terre)

kuzhlec'h en douar

1499
Référence : LVBCA p64, 70, 128 (lieu soubz terre)

klouedat an douar

1499
Référence : LVBCA p20, 64, 116 (hercier terre)

gonidigezh an douar

1499
Référence : LVBCA p64, 70, 86 (cultiueure faicte en terre)

bern douar

1499
Référence : LVBCA p35, 64 (moncel de terre)

keñver douar

1499
Référence : LVBCA p64, 113 (iournee de terre aree par deux beuffs en vng iour)

a zouar

1499
Référence : LVBCA p14, 64 (fait de terre)

boem douar

1499
Référence : LVBCA p39, 64 (c-est rayon)

Ha hi [Katell], monet hardizh gant un c'houraj mat bede an impalazr en ur lavaret dezhañ [ : «]Da zignite a urzh hag da ofis a zeskouez penaos hervez rezon ez tleez bezañ saludet ha gwraet enor dit, ma'z vete a aznavfe krouer an neñv [hag] an douar, hag a revok[f]e da afeksion diouzh an doueoù[. »]

1576
Référence : Cath p6

Pan en devoe Porfirius klevet antierament an holl visteroù-mañ, en em taolas d'an douar e-kichen treid ar werc'hez Santez Katell, hag ez resevas ar fez a Jezuz-Krist, eñ ha daou-c'hant [eus] e varc'heien gantañ.

1576
Référence : Cath p17-18

[«]Hag ivez [d'en em varvailhañ a rez] war an ornamantoù anezhañ pere ned int nemet evel poultr a ya gant an avel, hag evit-se ez tleez mui da ebaisañ ouzh kontempliñ an neñv hag an douar hag ar mor ha kement zo enne[.»]

1576
Référence : Cath p7

Petra eo 'n doktrin kristen ? An heni en deus bet desket deomp Jezuz Krist, pan veve war an douar

1622
Référence : Do. p6

M. Livirit-hu ar Gredo en latin. D. Credo in Deum etc. M. Livirit-hi en brezhoneg. D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar.

1622
Référence : Do. p10

teilañ an douar

1659
Référence : LDJM.1 pg fumer (la terre)

stlapañ oc'h an douar

1659
Référence : LDJM.1 pg stlapa (oc'h an douar)

skrapat an douar

1659
Référence : LDJM.1 pg scrapat (an douar)

douar fraost

1659
Référence : LDJM.1 pg terre (froide)

ar gorre a'n douar

1659
Référence : LDJM.1 pg surface (de la terre)

douar dilezet

1659
Référence : LDJM.1 pg friche (terre en f.)

kouezhañ d'an douar

1659
Référence : LDJM.1 pg cheoir a terre

kousket war an douar kalet

1659
Référence : LDJM.1 pg (coucher sur la) dure

douar

1659
Référence : LDJM.1 pg sol, terre, terroir

lec'h klet douar

1659
Référence : LDJM.1 pg (lieu ou on est a (recoy)

tennañ a-zindan an douar

1659
Référence : LDJM.1 pg defouir

C'hwi a lavar e kredit e Doue, petra ez eo Doue ? D. Bezañ ez eo krouer an neñv hag an douar, hag an aotrou universel a gement tra zo.

1677
Référence : Do. p13

M. Leveret-eñ [ar c'hredo] e brezhoneg. Me gred e Doue an Tad Hollgalloudek, krouer an neñv hag an douar. Hag e Jezus-Krist e vab unik, hon Aotrou. Pehini zo bet koñsevet eus ar Spered santel, ha ganet gant ar Werc'hez. En deus gouzañvet didan Poñs Pilat, zo bet krusifiet, marv, ha sebeliet. Zo bet diskennet d'an ifern, ha resusitet an trede deiz a-douez ar re varv. Zo pignet en neñv, hag azezet en tu dehoù da Zoue an Tad Hollc'halloudek. Ahane e teuy da varn ar bev hag ar marv.

1677
Référence : Do. p11-13

keñver douar

1699
Référence : Har. pg keñver, douar (arpent)

ur vorenn diwar an douar

1699
Référence : Har. pg an, diwar, douar, morenn, ur (une exhalaison de la terre)

kozhenn an[?] douar

1699
Référence : Har. pg an, douar, kozhenn (veillon [jachère, friche])

douar nobl

1732
Référence : GReg pg fief (fief noble)

douar bilen

1732
Référence : GReg pg fief (fief roturier)

douar quyt

1732
Référence : GReg pg fief (Franc-Fief, Fief exempt de taille & de subsides)

douaroù

1732
Référence : GReg pg fief (Fief qui releve immédiatement du Roi)

douar aotrou

1732
Référence : GReg pg fief (Fief qu’on tient d’un Seigneur particulier.)

douaroù kozh

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point, p.)

douar kozh

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point)

rez an douar

1732
Référence : GReg pg fleur (A fleur de terre.)

raz an douar

1732
Référence : GReg pg fleur (A fleur de terre.)

e raz an douar

1732
Référence : GReg pg fleur (A fleur de terre.)

Ar gurun en em furm eus ar vogedennou pere a sav eus an douar.

1732
Référence : GReg pg former (Le tonnerre se forme des exhalaisons.)

an aotrou eus ar douar

1732
Référence : GReg pg foncier (Le seigneur foncier.)

ul leve diwar an douar-font

1732
Référence : GReg pg foncier (Rente fonciere.)

ur rent a baeer bep bloaz d'an aotrou diwar an douar

1732
Référence : GReg pg foncier (Rente fonciere.)

douar-font

1732
Référence : GReg pg fond (terre qui produit)

An aotrou Doue a furmas an den gant un tammig douar.

1732
Référence : GReg pg former (Dieu forma l'homme d'un peu de terre.)

Skiant pehini a zesk ar feson da vuzulañ an douar ha pep materi hervez e uhelded, e zonder, e hed hag e ledander.

1732
Référence : GReg pg geometrie

ober dilez eus e zouaroù

1732
Référence : GReg pg abandon

Pa akuiter un douar e renker derc'hel kont eus ar gwellaennoù mat ha ret da ober d'an hini er posede a-berzh-vat hag e lealded diagent.

1732
Référence : GReg pg ameliorement

freuzerien douar

1732
Référence : GReg pg herceur (celui qui herce une terre, p.)

pilat ur marc'heger d'an douar

1732
Référence : GReg pg (faire perdre les) arçons (à un cavalier), demonter (jetter un cavalier par terre)

Doue an douar; tir

1732
Référence : GReg pg (le) Dieu (de la Terre, Tellurus)

skiant da labourat an douar

1732
Référence : GReg pg agriculture

freuzañ douar

1732
Référence : GReg pg hercer (passer la herce sur un champ)

Neb a voar pe a zesk ar feson da vuzulañ an douar ha pep materi all.

1732
Référence : GReg pg geometre

douaroù gounidek

1732
Référence : GReg pg gagnages (terres labourées, ou à labourer, p.)

douar gounidek

1732
Référence : GReg pg gagnages (terres labourées, ou à labourer)

war an douar

1732
Référence : GReg pg à (terre)

war zouar

1732
Référence : GReg pg à (terre)

Ar c'hi-dour, al leue-vor a zo anevaled pere a vev en dour ha war zouar.

1732
Référence : GReg pg amphibie (Le Loutre, le Veau-marin, &c. sont des animaux amphibies.)

àr an douar

1732
Référence : GReg pg a

Alanig al louarn a lekeas an tan er wezenn hag e kouezhas d'an douar an eredigoù hag-i rostet-suilh

1732
Référence : GReg pg aigle

akuizitañ ur pezh douar

1732
Référence : GReg pg acquérir

bevañ war an Douar evel an aelez er baradoz

1732
Référence : GReg pg angelique

an andred uhelañ ha pellañ diouzh kalon an douar ma c'hell pignat an heol hag ar planedennoù all

1732
Référence : GReg pg apogée (le point le plus haut & le plus éloigné du centre du monde)

d'an douar

1732
Référence : GReg pg à (terre)

diskar d'an douar

1732
Référence : GReg pg abatre

douar sens

1732
Référence : GReg pg acense

douar priek

1732
Référence : GReg pg argileux

douar priellek

1732
Référence : GReg pg argileux

douaroù nobl

1732
Référence : GReg pg alleu

freuzet douar

1732
Référence : GReg pg hercer (passer la herce sur un champ)

Ned eus ket a-walc'h a abitanted en Breizh, hervez an douar a so enni.

1732
Référence : GReg pg habitant (Il n'y a pas assés d'Habitans en Bretagne, eu égard à la grandeur & à l'étendue de la Province.)

Ned eus ket a-walc'h a dud en Breizh, hervez an douar a zo enni.

1732
Référence : GReg pg habitant (Il n'y a pas assés d'Habitans en Bretagne, eu égard à la grandeur & à l'étendue de la Province.)

brezel evit konkeriñ an douar santel

1732
Référence : GReg pg guerre (Guerre Sainte, la guerre des croisades.)

douaroù grozolek

1732
Référence : GReg pg graveleux (Terre graveleuse, Van., p.)

douar grozolek

1732
Référence : GReg pg graveleux (Terre graveleuse, Van.)

skrabet an douar

1732
Référence : GReg pg gratter (parlant des poules, des chats, & des chiens, pp.)

douar kuit

1732
Référence : GReg pg affranchir, alleu (terre) exempte (franche ou affranchie)

skrabat an douar

1732
Référence : GReg pg gratter (parlant des poules, des chats, & des chiens)

Re zruz eo an douar-mañ pe ned eo ket druz a-walc'h.

1732
Référence : GReg pg gras (Cette terre est trop grasse, ou n'est pas assez grasse.)

douaroù kuit

1732
Référence : GReg pg affranchir, alleu (terre) exempte (franche ou affranchie)

an demeurañs war zouar

1732
Référence : GReg pg apartement

gwellaet mat en deus an douar-hont

1732
Référence : GReg pg amander

freuzer douar

1732
Référence : GReg pg herceur (celui qui herce une terre)

ar voul eveus an douar

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe terrestre, figure spherique où sont décrites les diverses regions de la terre, & la mer.)

boul an douar

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe terrestre, figure spherique où sont décrites les diverses regions de la terre, & la mer.)

douar priek

1732
Référence : GReg pg glaise (terre forte & grasse propre à faire de la poterie, brique &c.)

douar priek

1732
Référence : GReg pg glaise (terre forte & grasse propre à faire de la poterie, brique &c.)

douar ar c'hreisteiz

1732
Référence : GReg pg austral (terre australe)

palad-douar

1732
Référence : GReg pg beche (bechée de terre)

meur a sod a zo c'hoazh war an douar

1732
Référence : GReg pg (Jean) bête (est mort ; mais il a bien laissé des heritiers)

diskar dreist-penn d'an douar

1732
Référence : GReg pg bouleverser

hon Salver a lavaras da Sant Pezr e vikael [sic] en douar, hag e memes amzer d'ar re a veze e vikaelien e-c'houde : paskañ va deñved, ro dezho ar boed spirituel hag ar c'helennadurezhioù neseser evit silvidigezh o eneoù

1732
Référence : GReg pg (nôtre Seigneur dît à Saint Pierre, & en sa personne, à ses Successeurs : pais mes) brebis

kab fin an douar

1732
Référence : GReg pg (le) Cap (de fin de terre)

douar

1732
Référence : GReg pg carreau (le pavé, la ruë, la terre)

ledañ ur re bennak war an douar

1732
Référence : GReg pg (jetter quelqu'un sur le) carreau

ledet ur re bennak war an douar

1732
Référence : GReg pg (jetter quelqu'un sur le) carreau

lakaat korf ur re da vuzulañ an douar

1732
Référence : GReg pg (jetter quelqu'un sur le) carreau

douar sens

1732
Référence : GReg pg cens (rente Seigneuriale & Foncière)

kartenn an douar

1732
Référence : GReg pg carte (de géographie, ou, carte géographique)

gwestl an douar

1732
Référence : GReg pg centaurée (plante médicinale)

kreizenn an douar

1732
Référence : GReg pg (le) centre (de la terre)

kalon an douar

1732
Référence : GReg pg (le) centre (de la terre)

me a garehe bezañ a kalon an douar

1732
Référence : GReg pg (je voudrais être au) centre (de la terre)

me a garehe bezañ e kreizenn an douar

1732
Référence : GReg pg (je voudrais être au) centre (de la terre)

digant Doue e reketan deoc'h kant kemend-all war an douar, hag ar baradoz goude ho marv

1732
Référence : GReg pg (Dieu vous donne le) centuple (en ce monde, & la vie éternelle en l'autre)

kambr war zouar

1732
Référence : GReg pg chambre (sur terre)

douar gounidegezh

1732
Référence : GReg pg champ (cultivé)

douar yen

1732
Référence : GReg pg champ (en friche)

douaroù yen

1732
Référence : GReg pg champ (en friche)

an ifern pehini a so e kalon an douar, eo al lagenn pehini e kouezh an holl viltañsoù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg (l'Enfer qui est au centre de la terre, est le) cloaque ( où se déchargent toutes les immondices du monde)

mont diwar vor ha diwar zouar

1732
Référence : GReg pg aller

a aparchant ouc'h ar muzulaj eveus an douar, &c.

1732
Référence : GReg pg geometrique

teiliat an douar

1732
Référence : GReg pg fumer (Fumer, mettre du fumier sur les terres, Van.)

douar strujus

1732
Référence : GReg pg fructueux (Terroir fructueux.)

douar frouezhus

1732
Référence : GReg pg fructueux (Terroir fructueux.)

douar

1732
Référence : GReg pg creu (ou crû, terre, fonds), fond (terre qui produit)

ar frouezh-mañ a zo eus va font, eus va dalc'h, diwar va douar

1732
Référence : GReg pg (ce fruit est de mon) crû

labourat un douar

1732
Référence : GReg pg cultiver (labourer, amender une terre)

difraostañ ur pezh douar

1732
Référence : GReg pg défricher (mettre une pièce en état d'être cultivée)

digeriñ douar kozh

1732
Référence : GReg pg défricher (mettre une pièce en état d'être cultivée)

digor, digoriñ, digoriñ, ur pezh douar

1732
Référence : GReg pg défricher (mettre une pièce en état d'être cultivée)

neb zo bremañ dindan an douar

1732
Référence : GReg pf defunt (unte)

douar gwinizh

1732
Référence : GReg pg froment (Terre à froment.)

lakaat en douar

1732
Référence : GReg pg enterrer (mettre, ou cacher en terre)

kuzhañ en douar

1732
Référence : GReg pg enterrer (mettre, ou cacher en terre)

kof, kalon an douar

1732
Référence : GReg pg (les) entrailles (de la terre)

douar kozh

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point, Van.)

douaroù fraost

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point, p.)

douar fraost

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point)

douaroù yen

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point, p.)

douar yen

1732
Référence : GReg pg friche (terre qu'on ne cultive point)

ac'h eo d'an dra-se, taolit-eñ d'an douar

1850
Référence : GON.II pg ac'h

Aloubiñ a ra bemdez war va douar.

1850
Référence : GON.II pg aloubi (Il empi[è]te tous les jours sur mon terrain).

an douar a zo leun a ailhennennoù

1850
Référence : GON.II pg aiénen

Bemdez ec'h argadomp war e zouaroù.

1850
Référence : GON.II pg argadi (Nous faisons tous les jours des incursions sur ses terres).

Bemdez ec'h argadomp war e zouaroù.

1850
Référence : GON.II pg argadi (Nous faisons tous les jours des incursions sur ses terres).

bragezet eo an avaloù-dour, lakait-ho en douar

1850
Référence : GON.II pg bragézi

Un argadenn en deus graet war zouar an enebourien.

1850
Référence : GON.II pg argaden (Il a fait une incursion sur la terre de l'ennemi).

Ker kre en deus va bountet, ma on kouezhet d'an douar.

1850
Référence : GON.II pg bouñta (Il m'a poussé si fort, que j'en suis tombé à terre).

Pell e oamp c'hoazh eus an douar pa eo deuet ar barr-arnev.

1850
Référence : GON.II pg bâr-arné (Nous étion encore loin de la terre quand l'orage est survenu).

Taolet eo bet d'an douar gant argil ar c'harr.

1850
Référence : GON.II pg argil (Il a été jeté à terre par le recul de la charrette).

An douar eo en deus deltet ho potoù.

1850
Référence : GON.II pg delta (C'est la terre qui a rendu vos souliers humides).

Eus a zouar eo graet an den.

1850
Référence : GON.II pg dén (L'homme est fait de terre).

An douar a zalc'h meur a dra.

1850
Référence : GON.II.HV pg derc'hel, delc'her (La terre renferme beaucoup de choses).

eus a ziabarzh an douar eo bet tennet

1850
Référence : GON.II pg diabarz

n'eo ket c'hoazh dibouloudennet an douar

1850
Référence : GON.II pg dibouloudenna

kalz a zouar en deus difraostet

1850
Référence : GON.II pg difraosta

Diorren a ra kalz a wez war e zouar.

1850
Référence : GON.II pg diorren (Il élève beaucoup d'arbres sur sa terre).

Dirann eo c'hoazh an douaroù-se.

1850
Référence : GON.II pg dirann (Ces terres sont encore indivises).

mirit ouc'h ar yer na ziskrabint an douar

1850
Référence : GON.II pg diskraba

dispac'hit mat an douar

1850
Référence : GON.II pg dispac'ha

dezreveller an douar

1850
Référence : GON.II pg disréveller-ann-douar (Géographe, celui qui connaît ou enseigne la géographie).

an douar-mañ a vezo diaes da zistrouezhañ

1850
Référence : GON.II pg distrouéza

douar distuz

1850
Référence : GON.II pg distu, douar

douar divein eo

1850
Référence : GON.II pg divein

kalz a zouar o deus da zivrugañ

1850
Référence : GON.II pg divruga

an dizalc'h eus e zouaroù en deus graet din

1850
Référence : GON.II pg dizalc'h

douaroù

1850
Référence : GON.II pg douar

douar

1850
Référence : GON.II pg douar, stû, tîr, ter

douaroù

1850
Référence : GON.II pg douar

kouezhet eo d'an douar

1850
Référence : GON.II pg douar

douar tomm

1850
Référence : GON.II pg douar

douar yen

1850
Référence : GON.II pg douar

douar kozh

1850
Référence : GON.II pg douar

douar leton

1850
Référence : GON.II pg douar

douar priek

1850
Référence : GON.II pg douar

douar-aotrou

1850
Référence : GON.II.HV pg douar-aotrou

douaroù aotrou

1850
Référence : GON.II.HV pg douar-aotrou

douar komanant

1850
Référence : GON.II.HV pg douar-komanañt, douar-aotrou

Likit eñ don en douar.

1850
Référence : GON.II pg doun (Enfoncez-le profondément dans la terre).

dre vor ha dre zouar

1850
Référence : GON.II pg dré

drezek eo an douar-se

1850
Référence : GON.II pg drézék

drezennek eo an douar-se

1850
Référence : GON.II pg drézék, drézennek

n'eo ket druz a-walc'h an douar-mañ

1850
Référence : GON.II pg drûz

e-rez an douar

1850
Référence : GON.II pg é-réz

an enebarzh a saver war an douar-mañ

1850
Référence : GON.II pg énébarz

en douar em eus e gavet

1850
Référence : GON.II pg enn

n'en deus ket un eürusded vras war an douar

1850
Référence : GON.II pg eurusded

c'houilier-douar

1850
Référence : GON.II.HV pg c'houilier (-douar)

labourer-douar koumanant

1850
Référence : GON.II.HV pg labourer (-douar-kommanañt)

pladenn zouar

1850
Référence : GON.II.HV pg pladen (-zouar)

pladennoù douar

1850
Référence : GON.II.HV pg pladen (-zouar)

savenn zouar

1850
Référence : GON.II pg saven

dizrevell an douar

1850
Référence : GON.II.HV pg skiañt (-ar-béd)

Me a gare[fe] bezañ e kreizenn an douar

1850
Référence : GON.II pg kreizen (Je voudrais être au centre de la terre).

Na gaver eno nemet douar krin.

1850
Référence : GON.II pg krîn (On ne trouve là que de la terre aride).

war zouar

1850
Référence : GON.II p.9, introduction, "par terre".

Kouezhet eo war an douar.

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, « Il est tombé à terre ».

Berroc'h eo an hent dre vor eget dre zouar.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, « Le chemin est plus court par mer que par terre ».

Un ti douar a savin el liorzh.

1850
Référence : GON.II p.62

Dre vor e teujont, hag e tistrojont dre zouar.

1850
Référence : GON.II p.79

Ha c’hwi a ve laouen, ma welfec’h ho merour o vont kuit, hag ho touar o chom da leton ?

1850
Référence : GON.II p.92

— « Petra vir, aotrou kaezh ? Kement den zo er vro / A gred hag a lavar / Ec'h ouzoc'h re a draoù evit labourat douar. »

1867
Référence : MGK p90

Evelato avat / Oant gourt da labourat, / Hag an douar a gavent / Gwall izel dioc'h o ment.

1867
Référence : MGK p80

Pa voe marv an tad, ar vugale, diouzhtu, Eus a zouaroù fall a reas douaroù stu.

1867
Référence : MGK p31

Mor a oa da dreuziñ / Ha poanioù da dec'het : darbet dezho beuziñ / El lec'h m'oa bet o lestr oc'h ar c'herreg torret, / Ar pevar den kaezh-mañ, o c'horf outo broustet, / A bakas douar d'o zreid en un enezenn vras.

1867
Référence : MGK p78

Gwelloc'h eo bezañ paour ha bevañ leal war zouar, / Evit gwerzhañ nav real ar pezh ne dalv pevar.

1867
Référence : MGK p87

Nann, biken, eme an Aotrou Feburier, gant herder ! Me ne adoran nemet un Doue, krouer an eñv hag an douar. Idolatriaj a zo amañ, Aotrounez, idolatriaj hepken.

1877
Référence : EKG.I. p.184

Graet an eost, emañ an hañv o vont kuit, erru an diskar-amzer, bremaik emañ ar poent da zistreiñ ha da derriñ an douar evit gounit an eost nevez.

1877
Référence : EKG.I. p.50

— Kent an deiz e kavfont trouz ha kann ! / Ni hen toue mor ha taran ! / Ni nen toue stered ha loar ! / Ni hen toue eñv ha douar !

1877
Référence : EKG.I. p.268

Gouzout a rae e vije barnet e-unan, er bed all, evel m’en divije barnet he nesañ war an douar.

1877
Référence : EKG.I. p.9

Kerkent an eor a voe savet, al lien a voe astennet war ar gwernioù, hag al lestrig bihan a droas penn war-zu Bro-Saoz ha kein da zouar Breizh-Izel.

1877
Référence : EKG.I. p.24

Anna, emezi, gouzout a ran eo ho prasañ c’hoant mont da leanez e kouent Kastell ; aotreet hor boa, ho tad ha me, e vijec’h aet goude an eost a zeu ; bremañ e rankan en em zislavaret. Anna, chomit gant ho preur, n’eñ dilezit ket ; n’en deus tad ebet mui, a-barzh nemeur n’en devezo mamm ebet kennebeut ; lezet e viot evel daou vinor paour war an douar.

1878
Référence : EKG.II p.170

En iliz e rankimp lojañ fenoz, a lavar hor c’habiten. Ur gwele kalet hor bezo eno war an douar, da vihanañ goudoroc’h e vezo eno eget amañ.

1878
Référence : EKG.II p.131

A-wechoù, e ve[z], 'barzh ar "c'haoc'h-houarn-se", fosfor : neuze e ve[z] mat-tre evit trempañ an douaroù.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Ret-mat eo neuze, evit harz an douar da baouraat, adreiñ de[zh]añ, gant an tremp, an danve[z] fosforet a ya dioutañ gant an trevadoù.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

avreg : douar skañv nevez-palet

1909
Référence : BROU p. 403

pane[ve] da bane[ve], e kouezhfe an neñv war an douar

1909
Référence : BROU p405

An Ovizien a vez graet diwar louzaouerien, ijinerien, labourerien-douar, beajourien war vor ha war zouar ; en ur ger, diwar an dud a vicher, hag an dud a gemwerzh.

1909
Référence : REZI p. 5

laboused a zo, golo an douar

1909
Référence : BROU p. 244 (golo s'eploie aussi quasi-adverbialement)

a-rez an douar

1909
Référence : BROU p. 415 (au raz de terre)

da zouar

1909
Référence : BROU p. 391 (le large se traduit : da veas. Il est opposé à : Da zouar)

« Gouenn ar Gelted, un doue eo he c’hrouas, un doue hec’h engehentas, — En Amzer-gent, — Pa skede falz aour Eskios (2) en teñvalded an oabl, — Ma yude ar bleizi hag en em stlejent e-mesk dibourc’h ar c’hoadoù, — War askre yen an Douar.

1923
Référence : SKET p.33

Pallennet e vez leurenn an douar, kerkoulz ha pep bodenn, a vleunioù gwenn, a vleunioù ruz, a vleunioù melen-aour, ma vez balzamet an aer gant ar c’hwezh-vat diouto, ouzh en em veskañ gant ar frond o sevel a-ziwar rusk ha deil ar gwez pin, derv, bezv ha tilh.

1923
Référence : SKET p.48

Ijinet e voe gantañ ar bigell, hag eñ eo a rogas, ar c’hentañ, tonnenn c’hlas an douar gant beg kromm e venveg, hag a fizias en irvi an had, an edenn veur, magadur an doueed, an heizenn, a vez diwarni gwazed kreñv ha kadarn, merc’hed kenedek ha fur.

1923
Référence : SKET p.53

Druz ha frouezhus, an douar, hep teil na temz, a daole greun e-leizh.

1923
Référence : SKET p.66-67

Disi ez oa ar chatal hag en douar brokus-se, dindan an heol-se klouar ha lugernus, divouch dalc’hmat diouzh koumoul goañv ha lusenn diskar-amzer, e taole ar parkeier, dilabour ha didorr, tri eostad dre vloaz.

1923
Référence : SKET p.74

Ha betek en diabell-pellañ en em astennent dirazi, tagellus ha kerseüs, riblennet a spern hag a [z]rez, a zouaroù gwastet, a goadoù peurlosket gant an tan-kurun pe gant tanioù-gwall diwar zorn an den.

1923
Référence : SKET p.79

Menel a rejont gant o chatal war zouaroù fraost ha diberc’henn.

1923
Référence : SKET p.90

Ret dezho kavout a-walc’h ar c’hornioù-douar pellañ diouzh ar stêrioù-meur hag an hentoù-bras, an douaroù difrouezhusañ n’en doa den goulet anezho betek-henn, bevañ-bevaik er baourentez eo a rejont.

1923
Référence : SKET p.90

Setu un douar, emezo, ha bremaik e touarimp, kaset m’emomp d’an aod gant nerzh an dour.

1923
Référence : SKET p.110

« Pe zouar eo hemañ ? eme Derkeia.

1923
Référence : SKET p.110

Ar vro douret gant stêrioù Stura ha Dravinna ha bevennet er sav-heol gant mor an Heol, er c’huzh-heol gant mor ar Goularz hag an Albis, setu eta al lodenn-zouar a voe entrevadet gant ar c’hentañ eus ar rummadoù gwirion ; hounnezh eo ar ranndir ma renas Kintus, mab Aedoviros, hag an diskennidi anezhañ, an darnved ma kreskas ha ma reas berzh, e-pad meur a gantved, poblad an Alc’houeder.

1923
Référence : SKET p.117-118

Fav, tilh, derv, bras-divent o c’hefioù, bodennek o c’hernioù, a waskede tonenn c’hlas an douar.

1923
Référence : SKET p.120

Hag, e frankizennoù ar wezeg, ken war an douar-bras, ken en enezennoù, marellet ganto ar mor, e welas Momoros un engroez-tud, paotred ha merc’hed, o poaniañ start da verniañ mein ha douar.

1923
Référence : SKET p.120

Re an enezennoù a oa en o fenn renerien a-ouenn ganto. Re an douar-kalet avat a sente ouzh tiegezhioù rouanez blev-melen, deut eus ar vro-Wenn en amzer Senodonnos.

1923
Référence : SKET p.126

Heñvel ouzh un evn torret dezhañ e zivaskell, e kouezhas ar vallozh d’an douar. War ar re o doa hen taolet eo e plavas, e-keit ha ma ruilhe hini-ha-hini ar pennoù troc’het war dalbenn ar savenn.

1923
Référence : SKET p.128

Heuliet em eus Kassignatos, mab Albiorix, douaren Teutorix, pa'z eas, gant kon, kirri-samm, kirri-emgann hag ur bagad bras a dud, davet broioù ar c'hreisteiz e-lec'h e lavared ez oa brud, preizh ha douaroù da c'hounit.

1923
Référence : SKET p.13

Eno em eus graet hent, a-hed devezhioù, war straedoù ur geoded ec’hon-divent, kozh evel an douar hag ar bed, mamm holl geodedoù an douar, kelennerez ar re fur, magerez ar ouizieien, krouerez tud ampart en holl arzoù ha micherioù.

1923
Référence : SKET p.16

Glas ha tudek eo an draonienn, goloet a wez, a zouaroù-gounit, a beurvanoù geotek, dre-holl e-leizh enni boud an dourioù ha mouezh laouen an tropelloù.

1923
Référence : SKET p.16 (reizhet en eil kevrenn -1924- : p.148 : "Da reiza er gevrenn genta" P. 16, eil dilinenna, lin. 8, e lec’h « peurvaniou » lenn « peurvanou ». )

An douaroù milliget-se, ma kantre enno al leoned hag an naered a voe lakaet gwechall gant an doueed, savet droug enno, da ouelec’hioù hesk, dizour ha dic’hlasvez, da viken gourlosket gant an heol.

1923
Référence : SKET p.17

Eus an Ejipt ez on aet da Gartada, kêr he c’hant-ha-kant a vagoù, porzh al listri-rederien-vor ma tired di pinvidigezhioù an douaroù-Bras hag an inizi, ma kaver ennañ sklaved o tont eus par pellañ ar bed, eus pevar c’horn an douar.

1923
Référence : SKET p.18

Nemet buan ez eas da hesk pinvidigezh ar gweleadoù metalus, anezho mein distag a-skign war c'horre an douar.

1923
Référence : SKET p.19

Dis Atir r’e zevo, r’e vougo, r’e veuzo, r’e gaso da get, r’e skubo a ziwar c’horre an douar, r’e denno a-dre ar re vev, ra stlapo e gorf e kondonioù an douar, ra wano anezhañ, ennañ e-unan kerkoulz hag en e vibien, en e verc’hed, en e vevelien, en e chatal, en e vinvioù, en e barkoù, en e bradoù, en e goadoù hag en e zourioù !

1923
Référence : SKET p.27

Hag ur sioulded veur en em ledas war ar c’hoadoù hag an doureier, en neñv ha war an douar.

1923
Référence : SKET p.35

Rak, p’oa deut ar re-mañ da laerezh o saout, ha tizhet ganto zoken skrapañ div eus o maouezed, e renas Dumnos, e penn e genvrezelourien ha brezelourien bagad ar Vran, un argadadeg war an douaroù anezho.

1923
Référence : SKET p.132

Evit ar c’horfoù, enkevet e voent en douar m’edont gourvezet warnañ, hag en doare-se eo e voe kretaet a-benn ar c’hantvedoù da zont galloud ha didrec’husted kreñvlec’hioù an Nemetaved (Nemetavi « keneiled Nemetos ») e kompezenn an Teir Stêr (4).

1923
Référence : SKET p.128

Kregiñ a ray ennout, ha da stlejañ gantañ dindan zouar en un toull leizh, yen ha teñval.

1924
Référence : SKET.II p.45

Lavaret he deus an hini Yaouank : « Sell, o Atextorix, kemend-all a zouaroù a zo ganen hag int dic’hounid, dilezet, diberc’henn !

1924
Référence : SKET.II p.61-62

Bras eo ha frouezhus, nemet distuz ha dic’hounid e vez lezet an douaroù enni.

1924
Référence : SKET.II p.69

Dont a eure d’ar bourk, ha war varc’h, war gazeg e dlejen lavaret. E varc’h (e jav a lavarje ur bloc’hig) a oa eta ur gazeg, Bidoullig he hanv, ur gazeg wenn, kozh-douar.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1031 (Gouere-Eost 1924)

Gwellañ den a daole troad war an douar, an aotrou kure.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1024 (Gouere-Eost 1924)

Vissurix a roas ouzhpenn da Vindosêtlos un dachennadig douar da zifraostañ ha da c’hounit.

1924
Référence : SKET.II p.23

Goude m’oa bet eñ ar c’haerañ hag ar gwellañ ebeul eus ar bed, e teuas d’ar c’hreñvañ ha d’ar buanañ marc’h a gement en dije skoet e garn en douar.

1924
Référence : SKET.II p.22

War un dro e kave nerzh an tan hag an heol, an douar hag an dour, an aer hag an amzer, hent frank da dreantiñ e gorf ha d’hel lakaat gwevn, kalet ha start.

1924
Référence : SKET.II p.18

douar traezh

1931
Référence : VALL pg arène

tu-gin an douar

1931
Référence : VALL pg antipode

trempañ douar

1931
Référence : VALL pg amender (la terre)

temzañ douar

1931
Référence : VALL pg amendet

muzul gorread douar

1931
Référence : VALL pg (mesure) agraire

muzul douar

1931
Référence : VALL pg (mesure) agraire

madoù douar ha tiez

1931
Référence : VALL pg biens

lec'h douar enep

1931
Référence : VALL pg antipode

kreskad douar

1931
Référence : VALL pg accrue

kresk douar

1931
Référence : VALL pg accrue

douaroù lec'hid

1931
Référence : VALL pg (terre d')alluvion

douar lec'hid

1931
Référence : VALL pg (terre d')alluvion

douar kuit

1931
Référence : VALL pg alleu

douar dichal

1931
Référence : VALL pg alluvion

douar bev

1931
Référence : VALL pg arable

douar priellek

1931
Référence : VALL pg argileux (terre argileuse)

douar priek

1931
Référence : VALL pg argileux (terre argileuse)

douar tomm

1931
Référence : VALL pg arable

ar c'hambroù war zouar

1931
Référence : VALL pg bas

an douaroù

1931
Référence : VALL pg agraire

ahel an douar

1931
Référence : VALL pg axe

E-touez an neuzioù dindanvor emeur krog da zizoleiñ bremañ, ez eus kalz anezho o tennañ d'an traoniennoù a anavezomp war an douar.

1943
Référence : TNKN p13

Skrivañ ‘ran gwerz "Ar Bruger", istor an hini a zo distroet d’e zouar genidik.

1944
Référence : EURW.1 p.211

Evit da Lotei bezañ ur baradorig [sic "baradozig"] war an douar, ur baradozig didrouz e-lec’h ne glever nemet al laboused a [sic "o"] kanañ er girzhier, rodoù ar c’hirri o strakal war an hent, pe skluz ar stêr vras o voudal en draonienn, Lotei he deus ivez hec’h istor hag istorioù a sac’hadoù.

1944
Référence : ATST p.10

Mes ar pezh a ouzon, hag un dra hag a ra plijadur din, eo soñjal e tremeno hiviziken hor moereb ur vuhez eürus war an douar.

1944
Référence : ATST p.15

Gwelout a reer diwar ar gorre ur vro eus ar re gaerañ a vez kavet e Bro-Gernev : ar stêr Aon o treiñ hag o tistreiñ lezirek en un draonienn c’hlas, tour Sant Iduned, war an tu kleiz ; war an tu dehou tour bras hag hini bihan Pleiben ; dirak, du-hont, pell, tuchenn Sant Mikael, ar menez uhelañ e Breizh ; ha, tro-war-dro, douaroù pinvidik evit brasañ plijadur ar gouerion.

1944
Référence : ATST p.44

Paotred Lotei a zo tud fin, ma ’z eus war an douar.

1944
Référence : ATST p.80

Pa oan bihan e weled toull ur c'haran war bord hent Mil-ar-Prad, hag ac'h ae dindan an douar betek kavioù ar c'hastell-kreñv, hag a roe an tu d'an difennourien da vont kuit dre guzh, ma vijent e riskl da vezañ paket.

1944
Référence : EURW.1 p17

Ganet en ur c'horn-bro dudius, ma welen ac'hano tour Karaez, Vorgium gozh, koshañ kêr Argoad, baleet ganin war an hevelep douar a bleustras an drouized diwezhañ, an argadourien a stourmas ouzh ar Romaned, an Normaned, ar Franked hag ar Saozon, penaos ne vije ket bet leun ma fenn gant o eñvor pemdeziek ?

1944
Référence : EURW.1 p15

Neblec'h all ebet n'hellfer kavout un douar ken kaer, un natur ken stagus.

1944
Référence : EURW.1 p14-15

Ouzhpenn e oa ganto douaroù « bailheet », evel ma lavared gwechall, douaroù e koumanant.

1944
Référence : EURW.1 p8

An Tad-Mestr a oa anezhañ un den war an oad, gouiziek war gement tra, a c'helle bezañ gouezet war an douar.

1949
Référence : SIZH p.40

N'oa ket bet troc'het ha didosennet holl c'hlastenenned an diribinoù, ha kalz eus platanenned diamzeret ar balioù aet da zouar fu a nac'he atav kouezhañ diouzh o sav.

1949
Référence : SIZH p.52

A-raok mont da ziboultrañ an aoterioù eta, ar breur Arturo a oa savet c'hoant dezhañ en em gempenn ivez. Un drugar a oa dezhañ an dour o tiflukañ, yen hag herrus - miz Mae n'oa ken - dre e gorzhenn [sic « gorzenn »] houarn, el laouer vaen, diouzh kalon an douar.

1949
Référence : SIZH p.43

Turiet o doa ar gloer, gant ar pig hag ar rañ [sic "rañv"], en douar gell ha meinek, e-kreiz un uloc'h tan[a]v e-giz moged. Ha tomm e oa bet an heol, ken e roste. Ma oa aet dezho an dour rouz [sic, "rous"].

1949
Référence : SIZH p.43

Bet e oa ar skoliad, e-pad an enderv, war « El Monte », o toullañ douar en-dro d'ar plant pin d'o doura.

1949
Référence : SIZH P.43

–… Padout a ra ar stourm, ha padout a ray betek Deiz ar Varn, etre ar Vaouez – Merc’h da Eva –, a zo Kig, Materi, Tra berrbad, ken eo, mignonez da blijadurezhioù diwalc’hus an Douar, hag etre uhel-strivoù an ene davet ar Peurvad, a zo diwar Doue, hag adc’hounidigezh ar Baradoz, da lavarout eo Buhez Divarvel ar Wenvidien.

1949
Référence : SIZH p.40

- Diskiantoc'h egedon n'eus ket war an douar !

1949
Référence : SIZH p.65

...Evel-se e tlee bezañ Adam, e Baradoz an Douar, aet e youl digantañ, pa voe kinniget dezhañ gant Eva an Aval berz...

1949
Référence : SIZH p.58-59

- Paotr Tin, lakaet eo bet ar yaouankizoù war an douar d'en em zaremprediñ ha... dimeziñ. N'eus netra reishoc'h.

1949
Référence : SIZH p.53

En an' Treinded skedus an Nec'h, / Tad galloudek, Mab ha Spered, / A ren Douar, Mor ha Stered, / Ha da goskor an Ifern trec'h, / Digemerit an absolvenn / ' Ro deoc'h beleg kaezh dizeriet / Ar wir Iliz ken merzheriet / 'Vit ho kas d'an Neñvoù hollwenn.

1960
Référence : PETO p84

Tri denn fuzuilh a groz hag e kouezh [ar person] d'an douar.

1960
Référence : PETO p78

Kennerzhet e voen gant ar c'heloù-se, hag e c'hellis mont evel-se, un tamm divec'hiet va spered, da Loperc'hed da sikour va mamm da brientiñ douar evit lakaat sivi.

1985
Référence : DGBD p5

Skramm demokratelezhioù ar C'hornôg a skoach fall a-walc'h penaos e vez sunet pinvidigezhioù an Douar, penaos e vez graet brezel dizehan d'ar re baour en Hanternoz koulz hag er C'hreisteiz, penaos e vez dalc'het groñs d'ar galloud gant ul lodenn vihan a dud binvidik.

2015
Référence : DISENT p37

Divadeziñ ur straed, ur savadur, panelloù-heñchañ; adplantañ ha hadañ e-lec'h ma rank tremen un hent-tizh; adsevel traoù war douaroù a rank bezañ dilezet abalamour d'ur raktres euzhus; vomit in -mont da sellet ouzh emvod ur c'huzul departamant da skouer, hag en em lakaat da zislonkañ pa vez divizet un dra euzhus-; nac'h degemer un enor -ur priz pe ur vedalenn-; skuilhañ teilh [teil] pe follennoù bruderezh; chom war yun a-wel d'an holl.

2015
Référence : DISENT p57-58

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux