I.
G.
A. DISPRED.
1. Mare.
En andred-mañ e fato ar plac'h.
2. Anien.
Un den a zrouk andred.
B.
1. [1732, 1904] Lec'h.
[1732] An andred uhelañ ha pellañ diouzh kalon an douar ma c'hall pignat an heol hag ar planedennoù all. [1732] Un andred frank. [1732] Me a oar pe dre 'n andred e gemeret.
&
KOZH
Trl.
[1732] Pe en andred : pelec'h.
[1732] Pe en andred emañ ?
2. Andred gwiridik : pistig.
&
Dre skeud.
Perzh fall pe wan zo d'ub.
Kemeret hoc'h eus eñ dre an andred gwiridik.
3. Tr. adv.
E pep andred : e pep keñver.
Aes e pep andred.
II.
Tr. ar.
EN ANDRED UB.
1. [1576, 1659, 1732, 1904] E-keñver (difetis) ub.
[1576] Ar rouanez peheni [a selle ouzh] an holl draezoù-mañ diouzh ar c'hrec'h ha bede neuze nad oa ket em zisklêriet, ez kontinant a ziskennas hag a gomañsas da vlam an impalaer a'r gruelded vras a uze en andred ar werc'hez Katell.
[1732] An neñv a zo dic'hras en o andred. [1732] Karantek eo terrupl en hon andred. [1732] Bezañ rust en andred e-unan hag habask e-keñver ar re all. [1732] Bezañ ez oc'h endalc'het e meur a feson em andred. [1732] En andred e vignoned. [1732] En andred an holl gwitibunan. [1732] En andred pep hini. [1732] En andred pep unan. [1732] Ur gwir gristen a zoug doujañs ha karantez da Zoue, evel ur mab mat d'e dad ; ur falskristen en douch hep e garet, evel a ra ur servijer fall en andred e vestr.
2. Diwar-benn ub.
Na lavarit droug ebet en andred ma mamm.
&
(er c'hentañ gour unan, goude an araogenn mesket "em") [1732] Em andred, [1732] em andred-me.
[1732] Bezañ ez oc'h endalc'het e meur a feson em andred.
(en eil gour unan, goude ar ger-perc'h. "da" heuliet a-wechoù gant an araogenn mesket "ez")
[1732] En da'z andred, [1732] en da andred-te.
(en trede gour unan gourel, goude an araogenn mesket "en" heuliet gant ar ger perc'h. "e") [1732] En e andred, [1732] en e andred-eñ.
(en trede gour unan gourel, goude an araogenn mesket "en" heuliet gant ar ger perc'h. "he") [1732] En he andred, [1732] en he andred-hi.
(er c'hentañ gour lies, goude an araogenn mesket "en" heuliet gant ar ger perc'h. "hon") [1732] En hon andred.
[1732] Karantek eo terrupl en hon andred.
(en eil gour lies, goude an araogenn mesket "en" heuliet gant ar ger perc'h. "ho") En ho andred.
(en trede gour lies, goude an araogenn mesket "en" heuliet gant ar ger perc'h. "o") [1732] En o andred.
[1732] An neñv a zo dic'hras en o andred.
(er stumm dibersonel, goude an araogenn mesket "en" hag heuliet gant an adv. "e-unan") [1732] En andred e-unan.
[1732] Bezañ rust en andred e-unan hag habask e-keñver ar re all.
26. Ar rouanez peheni [a selle ouzh] an holl draezoù-mañ diouzh ar c'hrec'h ha bede neuze nad oa ket em zisklêriet, ez kontinant a ziskennas hag a gomañsas da vlam an impalaer a'r gruelded vras a uze en andred ar werc'hez Katell.
26. an rouanes peheny [a selle ouz] an holl traezou man diouz an crech ha bede neuse nadoa quet hem discleryet, ez continant a disquennas hac a comanças da blam an impalarz an crueldet bras a vse en andret an guerhes Cathell:
1576
Référence :
Cath
p21
en andred
en andrent
1659
Référence :
LDJM.1
pg enuers
Karantek eo terrupl en hon andred.
Carantecq eoterrup èn hon andred.
1732
Référence :
GReg
pg affectionné (Il est fort affectionné pour nous.)
en he andred-hi
èn he andred-hy
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers elle.)
bezañ rust en andred e-unan hag habask e-keñver ar re all
beza rust èn andred e-unan, hac habasq ê qêver ar re all
1732
Référence :
GReg
pg austere (Etre austere pour soi-même, & doux pour les autres.)
Bezañ ez oc'h endalc'het e meur a feson em andred.
Beza ez oc'h endalc'het ê meur a faeçzoun èm andred.
1732
Référence :
GReg
pg devoir (Vous me devez bien des choses, vous m'êtes redevable en plusieurs points.)
Grasius-bras eo bet em andred.
Gracius-bras eo bet êm andred.
1732
Référence :
GReg
pg gracieuseté (J'en ai reçû beaucoup de gracieusetez.)
An neñv a zo dic'hras en o andred.
An eê a so dic'hraçz èn o andred.
1732
Référence :
GReg
pg airain (Le Ciel est d'airain pour eux.)
en andred pep unan
èn andred peb unan
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers chacun.)
an andred uhelañ ha pellañ diouzh kalon an douar ma c'hell pignat an heol hag ar planedennoù all
an andred uhélâ ha pellâ diouc'h caloun an doüar ma ell pignat an héaul hac ar planedennou all
1732
Référence :
GReg
pg apogée (le point le plus haut & le plus éloigné du centre du monde)
Référence :
GReg
pg endroit (En quel endroit est-il ?)
en da'z andred
én daz andred
1732
Référence :
GReg
pg envers (toi)
en andred e vignoned
èn andred e vignouned
1732
Référence :
GReg
pg endroit (A l'endroit de ses amis.)
en andred
èn andred
1732
Référence :
GReg
pg envers (préposition relative)
em andred-me
èm andred-me
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers moi.)
en da andred-te
èn da andred-te
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers toi.)
en e andred
èn e andred
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers lui.)
en e andred-eñ
èn e andred-ê
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers lui.)
en he andred
èn he andred
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers elle.)
en andred an holl gwitibunan
èn andred an oll guytibunan
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers tous, & un chacun.)
en andred pep hini
èn andred pephiny
1732
Référence :
GReg
pg envers (Envers chacun.)
un andred frank
un andred-francq
1732
Référence :
GReg
pg étendu (Un lieu étendu.)
Ur gwir gristen a zoug doujañs ha karantez da Zoue, evel ur mab mat d'e dad ; ur falskristen en douch hep e garet, evel a ra ur servijer fall en andred e vestr.
Ur guïr gristen a zoug doujançz ha carantez da Zouë, evel ur map mad d'e dad ; ur fals Christen èn douch hep e garet, evel a ra ur servicher fall èn andred e væstr.
1732
Référence :
GReg
pg filial (Une crainte filiale pour Dieu convient au veritable Chrétien, & une servile se trouve dans les méchans.)
Me a oar pe dre 'n andred e gemeret.
Me a oar pe dre'n andred e guemeret.
1732
Référence :
GReg
pg foible (Je connois son foible.)
bezañ lent en andred ur re
beza lént èn andred ur re
1732
Référence :
GReg
pg froid (Faire froid à quelqu'un, être froid à son égard.)
