Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. A. Stad ur bev a zeu diwar udb. zo rekis dezhañ pe a hañval dezhañ bezañ rekis. Kaout ezhomm ub., udb. Kaout ezhomm ur mous, martoloded. Petra o deus ezhomm ? • Kaout ezhomm dour, kig, arc'hant. Kaout ezhomm un tamm sikour. • (er st. nac'h, dirak un anv hollek, lies pe stroll pe dirak ur rag.) N'em eus ket ezhomm laezh, a laezh. • Kaout ezhomm a, eus ub., udb. Kaout ezhomm eus ur vatezh. Kaout ezhomm a zour, a geuneud. Kaout ezhomm eus skoazell ub. • Kaout ezhomm ober, d'ober udb. Kaout ezhomm prenañ boued. Kaout ezhomm da zeskiñ lenn ha skrivañ. • (dirak ur v. displ. degaset gant ar rn. v. "e" pe gant ar stagell "ma") N'o deus ket ezhomm e kinnigfed arc'hant dezho. Ezhomm o deus ma vefe desket kontañ dezho. • Bezañ ezhomm a, eus ub. Ezhomm zo ac'hanout. • Bezañ ezhomm udb. Heol ha glav zo ezhomm. • Bezañ ezhomm d'ober udb. Ezhomm zo da sevel ur c'hraou ouzhpenn. • Ober udb. dre ezhomm. Ober udb. diouzh ezhomm, diouzh e ezhomm. & Ober udb. war ezhomm ub. : p'en devez ezhomm. & Bezañ en ezhomm eus udb. : kaout ezhomm eus an dra-se. & Kaout ezhomm, bezañ ezhomm gant ub. : bezañ en dienez. Ezhomm bras o deus. & Mar bez ezhomm : mar bez ret, diouzh an dro. B. Dre ast. 1. (db. an dud, an traoù ; gant ur v. er st. nac'h pe en ul lav. goul.) C'hoant da gaout, d'ober udb. Ne'm eus ket ezhomm meskl, a veskl : ne'm eus ket c'hoant da gaout meskl, da zebriñ meskl. « Ur banne laezh ho po ? » - « Ne'm bo ket ; ne'm eus ket ezhomm ». Me am eus ezhomm martoloded ? : ha c'hoant am eus da zimeziñ d'ur martolod ? 2. Trl. N'eus ket ezhomm da vezañ souezhet : arabat bezañ souezhet. N'eus ket ezhomm da vezañ souezhet evit gwelet hennezh o tont amañ. II. G. Santadur a laka ur bev da seveniñ oberoù zo rekis dezhañ pe a hañval dezhañ bezañ rekis. Ezhommoù an dud. Ezhommoù ar c'horf, an ene. Kaout nebeut a ezhommoù. N'en deus ezhomm ebet ac'hanomp. & Bastañ, pourvezañ da ezhommoù ub., udb. : ober ar pezh zo dleet evit ma ne vefe ket eus an ezhommoù-se ken. Bastañ da ezhommoù e vuhez. Pourveziñ da ezhommoù e ene.

Exemples historiques : 
91
Masquer la liste des exemples

M. Pet zo a'n euvroù a drugarez ? D. Seizh spirituel ha seizh korporel. M. Livirit ar re spirituel. D. 1. Kelenn ar re ignorant. 2. Korrijañ ar re a fazi. 3. Reiñ kuzul mat d'ar re o devez ezhomm. 4. Koñsoliñ ar re dezolet. 5. Dougen pasiantamant an injuroù. 6. Pardoniñ an ofañsoù. 7. Pediñ evit ar re vev hag ar re varv hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ. M. Livirit ar re gorporel. D. 1. Reiñ da zebriñ d'ar beorien o devez naon. 2. Reiñ da evañ d'ar re o devez sec'hed. 3. Gwiskañ ar re noazh. 4. Delivrañ ar brizonerien. 5. Vizitañ ar re glañv. 6. Lojañ ar belerined hag an estrañjerien. 7. Enteriñ ar re varv.

1622
Référence : Do. p32 & 34

ezhomm

1659
Référence : LDJM.1 pg besoin, disette

ezhomm am eus eus ur levr

1659
Référence : LDJM.1 pg affaire

M. Leveret ar re [an euvroù a drugarez] spirituel? [D.] Kelenn ar re ignorant, / Korrijañ ar re a fazi, / Reiñ kuzul mat d'ar re o deus ezhomm, / Koñsoliñ ar re dezolet, / Dougen patiamant an injurioù, / Pardoniñ an ofañsoù, / Pidiñ evit ar re vev hag ar re varv, hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ.

1677
Référence : GReg p33

emaon er brasañ ezhomm

1732
Référence : GReg pg (je suis réduit à l') extrêmité (ou à l'extrême besoin)

ezhomm

1732
Référence : GReg pg affaire, pg affaire, besoin (necessité, disette)

ezhomm

1732
Référence : GReg pg affaire, besoin (necessité, disette)

ezhomm am eus a ul levr

1732
Référence : GReg pg affaire

ezhomm

1732
Référence : GReg pg besoin (necessité, disette)

kaout ezhomm

1732
Référence : GReg pg (avoir) besoin

bet ezhomm

1732
Référence : GReg pg (avoir) besoin

ezhomm a zo a arc'hant evit

1732
Référence : GReg pg (il est) besoin (d'avoir de l'argent pour)

ned eus ket ezhomm

1732
Référence : GReg pg (il n'est pas) besoin

dilezel en ezhomm

1732
Référence : GReg pg delaisser (ne point secourir)

ar varc'hadourezh ordinal eus ar marc'had, evit an ezhommoù komun

1732
Référence : GReg pg denrée

an diwezhañ ezhomm

1732
Référence : GReg pg extrêmité (necessité extrême)

ezhomm

1850
Référence : GON.II pg éc'homm

ezhommoù

1850
Référence : GON.II pg ézomm

mar hoc'h eus ezhomm eus a un dra bennak, livirit

1850
Référence : GON.II pg ézomm

nec'het eo gant an ezhomm eus a arc'hant

1850
Référence : GON.II pg ézomm

ezhomm a zo ganto

1850
Référence : GON.II pg ézomm

ezhomm

1850
Référence : GON.II pg ézomm

ezhomm

1850
Référence : GON.II pg izomm

Lavarent petra o deus ezhomm, hag e vezo roet dezho.

1850
Référence : GON.II p.81, "Qu'ils disent ce dont ils ont besoin, et on le leur donnera".

ezhomm

1850
Référence : GON.II pg éc'homm, ézomm, izomm, tavañtégez

Kig zo ezhomm evit lein.

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, « Il faut de la viande pour dîner ».

Pegement bennak a ezhommoù en deus, eo laouen bepred.

1850
Référence : GON.II p.77 (Quelques besoins qu'il ait, il est toujours gai).

Un ti em eus ezhomm.

1850
Référence : GON.II p.82, livre second, « Il me faut une maison ».

Bez' hoc'h eus kement ha m'hoc'h eus ezhomm.

1850
Référence : GON.II p.82, livre second, « Vous avez tout ce qu'il vous faut ».

Ur marc'h zo ezhomm evit mont da gêr.

1850
Référence : GON.II p.82, livre second, « Il faut un cheval pour aller en ville ».

Bara zo ezhomm hiriv.

1850
Référence : GON.II p.82, livre second, « Il faut du pain aujourd'hui ».

N’em eus mui a ezhomm anezhi.

1850
Référence : GON.II p.73, "Je n’en (d’elle) ai plus besoin".

Bez’ en deus bremañ kement ha m’en deus ezhomm.

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, « Il a à présent tout ce qu’il lui faut ».

Ur skoed hoc’h eus ezhomm c’hoazh, hag ho pezo a-walc’h

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, « Il vous faut un écu encore, et vous aurez assez ».

Teil zo ezhomm evit kaout gwinizh mat.

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, « Il faut du fumier pour avoir d[u] bon froment ».

Ur sae nevez am eus ezhomm a-benn an eureud.

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, (Il me faut un habit neuf pour la noce).

En em gravit mar hoc'h eus debron.

1850
Référence : GON.II pg debron (Grattez-vous, si vous avez démangeaison).

Deskiñ a reont ar pezh a c'halleg a renkont gouzout evit ober o c'hoarioù, evit goulenn o ezhommoù, mes dibaot a wech ec'h ouzont a-walc'h evit ober o c'hifridioù.

1865
Référence : MBF.to p. V.

Diwar-benn kement-mañ n'eus ezhomm lavaret / Evit gallout bevañ e ve ret kaout spered.

1867
Référence : MGK p82

Gant aon n'ho pe-c'hwi droug, droug a c'hell c'hoarvezout, n'em bo mui da'm magañ nemet daeloù, hirvoud. Hiviziken me ne welin nemet lasoù ha sparfelled; pa vezo glav, e lavarin : ha va breur paour, pelec'h eo aet ? Hag-eñ en deus ezhomm a netra 'bet bremañ ? Ha debret eo e bred, hag er goudor emañ ?

1867
Référence : MGK p18

— Hag i dezho arc'hant, leve, danvez, madoù / Ouzhpenn an hanter re evit o ezhommoù, / Hep sellet oc'h ar paour a zo en o c'hichen / Gant naon du o c'hlaouriñ, o c'hlaouriñ ken a yud, / Ar re-holl a dremen, ar re-se n'int ket tud, / Gwell ar chas evito.

1867
Référence : MGK p78-79

Mont a rejont war-eeun d’ar segreteri. Eno, en ur glask an traoù da oferennañ, e kavjont un arched graet, me 'gred, evit kentañ hini a varvje e kêr, rak, e bro [D]reger, e vez graet alies an archedoù a-raok ma vez ezhomm anezho.

1877
Référence : EKG.I. p.31

Evel-se ne voe ket pell ar frapad : leveoù ar Sent a voe gwerzhet dre bevar c’horn ar vro, ha roet kazi evit netra, rak ezhomm arc’hant a ioa, ha ne gaved ket kalz a dud da deuler war al leveoù-se, rak ar feiz a ioa c’hoazh bev e goueled kalon ar Vretoned.

1877
Référence : EKG.I. p.2

Ne ouzon ket piv oc’h, a belec’h e teuit na da belec’h ez it, ha n’em eus ket ezhomm d’her gouzout.

1877
Référence : EKG.I. p.84

Hag an Aotrou Yann, dre ar c’homzoù-mañ, a ouie e oa ezhomm anezhañ evit un dra bennak, evit marv pe evit badiziant, e parrez Pluzuned.

1877
Référence : EKG.I. p.93

Re hir e choman da gomz deoc’h diwar-benn ar veleien, rak an dud vat n’o deus ket ezhomm a guzul, hag ar re fall ne zistroint ket.

1877
Référence : EKG.I. p.294

E-pad ar blavezh kentañ, Job Karo ne vankas ket ur wech hepken da gas d’ar manac’h e dorzh vara ha kement en doa ezhomm ; mes evit an eil blavezh, ar manac’h a drugarekaas Job, rak a-walc’h a draoù en doa destumet evit bevañ betek ar blavezh war-lerc’h.

1877
Référence : EKG.I. p.54

Ar Republik he doa atav ezhomm arc’hant. Hogen, evit kaout arc’hant, evel am beus er lavaret deoc’h, he doa lakaet e gwerzh leveoù ar sent, leveoù ar c’houentoù ha re an noblañs.

1878
Référence : EKG.II p.68

Na ankounac’hait ket d’am gervel, an disterañ ezhomm ho pezo.

1878
Référence : EKG.II p.80

War-dro dek eur hanter edont o tiskenn da Bount Eoun ; chom a rejont ur pennad a-sav a-raok diskenn, evit kanañ ha youc’hal holl a-bezh ; rak banneoù a yoa bet, an tan a yoa er gouzoug, ar gwad a yoa savet d’ar penn, ezhomm a yoa da vragal.

1878
Référence : EKG.II p.147

Un hanter devezh-arat frank a zo deus an dachenn, ha taer [teir] c'harrad teil-ker a zo ezhomm d'an nebeutañ evit digas an treo ken dru[z]-mañ.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Kroaz ar Vretoned n’he deus ezhomm ebet da ve[z]añ meulet hag embannet, rak he oberoù a gomzo eviti. Koulskoude, heñvel eo bremañ ouzh ur bugel bihan ; he c’hammejoù a zo c’hoazh dinerzh ; na gred ket c’hoazh mont re war-raok ; ezhomm he deus e ve roet dorn de[zh]i.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Evit derc'hel kuzul, ken lies ha ma vezo ezhomm, war bep tra ma da skoazelliñ ar vro hag ar sepred barzhek ; evit an emglev, war bezh a sell ouzh lidoù ar Gorsedd digor ; evit barn ar c'hederien, hag ur Barzh bennak mar'z eus ezhomm ; evit dibab ha goulenniñ ar Varzhed nevez.

1909
Référence : REZI p. 10

Mar hoc'h eus ezhomm arc'hant

1909
Référence : BROU p. 237

Pep tiad a savas dezhañ e-unan gant prenn gwevn ha korz ul logig kelc’hiek diouzh e vent hag e ezhommoù.

1923
Référence : SKET p.96

Kemer kement a c’hoantai, kas ganez kement ac’h eus ezhomm ha na vez chalet gant netra.

1923
Référence : SKET p.105

Kadra, avat, a enebas : « Petra hon eus, emezi, da zoujañ a-berzh an tri roue ? Ha petra ’vern ma ’z eo nozig anezhi ? Ha n’hon eus ket hor re-ni en-dro deomp, dezho da ziredek d’hor c’hentañ galv, m’hor bije ezhomm anezho ? Hag, a-hend-all, nac’h ouzh en tri estren o digemerout ha selaou ouzh o c’hefridi, ha na ve ket diskouez dezho e tiskredomp warno hag o feukañ dibenn-kaer ? »

1923
Référence : SKET p.102-103

Ar c’hoad a bourveze d’o holl ezhommoù, rak, hervez m’hen lavar kanennoù ar Senoned hag an danevelloù all, neuze an den ne hade ket douar ha dizoñv c’hoazh e kantree al loened-chatal.

1923
Référence : SKET p.49

Ezhomm ebet dezho sevel en o sav, pa vezent en o c’hoazez, ha dilec’hiañ da vont d’o c’herc’hat ; anezho o-unan e teue ar binvioù daveto.

1923
Référence : SKET p.76

Merc’hed Tir-Manos n’o doa ket ezhomm a gelorn da vont davit dour d’ar wazh pe d’al lenn.

1923
Référence : SKET p.76

Ya, met an Touz a deuas war ar porzh, ezhomm dezhañ eus e vag. Pelec’h emañ ?… Setu hi du-hont, daou ganfard e-barzh… Ho ! ho ! hou… oup !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 45, p.1066-1067 (Gwengolo 1924)

Ha, daoust d’e baourkaezh devezhioù da vezañ kelc’het gant an ezhommoù, daoust d’an dienez da begañ war e groc’hen ha war e galon, abeg e kave ar paotr evelkent en nerzh e yaouankiz, da leuskel e vennozhioù da nijal, gwennilied dibreder, a-dreuz oabl koumoulek an hunvreioù.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.974 (Even 1924)

Oberiañ a reas e-unan ar binvioù en doa ezhomm, en o zouez un ogedig hag un alarig e soc’h arem.

1924
Référence : SKET.II p.23

Bilzig, gra an dra-mañ-[t]ra… Ret e vo ober an dra-se, paotr… Ezhomm a vo balan-bugel, raden…

1925
Référence : BILZ2 p.106

Petra hoc'h eus ezhomm da gaout ?

1931
Référence : VALL pg (de quoi avez-vous) besoin

ezhomm

1931
Référence : VALL pg besoin, bezoin (pauvreté)

ijin eo a zo ezhomm amañ

1931
Référence : VALL pg (c'est ici) affaire (de finesse)

kaout ezhomm a

1931
Référence : VALL pg (avoir) besoin (de)

kaout ezhomm da gaout

1931
Référence : VALL pg (avoir) besoin (de)

ken ezhomm all

1931
Référence : VALL pg autant

bezañ en ezhomm

1931
Référence : VALL pg (être dans le) besoin

— « A ! mat eo, neuze, peogwir emaoc’h bremañ gwelloc’h. Mont a reomp bremañ da zebriñ hor merenn, ha, bremaik, e teuimp en-dro, en kas ["kaz"] ho pefe ezhomm eus un dra bennak.

1944
Référence : ATST p.36

Ha na da bet pardon all e veze pedet ma zad, abalamour ma oa noter, ezhomm an holl anezhañ.

1944
Référence : EURW.1 p27

D'an ampoent ne oa ket ezhomm a vailhuroù.

1944
Référence : EURW.1 p25

N'em eus ket ezhomm da lavarout na lavare den ebet netra d'ar vugale evit lusa, kraoña, kistina na zoken avaloua war e zouaroù.

1944
Référence : EURW.1 p25

Ar baotred a lavaras : — « Ni a chomo evit mont da sikour ar marichal, kenkas ["ken kaz"] ma vo ezhomm. »

1944
Référence : ATST p.116

Koulskoude. Herri a oa ker pizh ! pa eve ur banne odivi, e veze atav dre ezhomm, ha, morse, dre avi.

1944
Référence : ATST p.58

Hag, a-hend-all, n’eus ket ezhomm da ziskenn er puñs evit kavout Satanaz ; prestik e vo gwelet em istor, kroc’hen, eskern, hag all…

1944
Référence : ATST p.48

Hag ezhomm en doa ar breur Arturo da vezañ e-unan evit komz ervat gant e geneil.

1949
Référence : SIZH p.53

Ha da skorañ ezhomm pa vo / Kristenien vat hor c'hornad-bro, / Ac'hano sioul, hep skignañ brud, / Ez eoc'h da reiñ frealz d'an dud.

1960
Référence : PETO p25

Ma 'z out dezhi [d'ar Republik] ken douget ha leal, / E vo dav dit ma skoazellañ diouzhtu ; / Ezhomm 'm eus, selaou, da c’hoût war be du / Emañ ar stourmer-se ken entanet / Ouzh gwirioù sakr ar Republikaned.

1960
Référence : PETO p36

Gwechall, a-raok ar reuz, hor beze an deog / Ha, pa lazhed an hoc’h, e roed deomp hon lod. / Ha nep ezhomm, 'vit-se, da gaout an tredeog.

1960
Référence : PETO p32

[...] e-lec'h ma n'eus nemet dour-sac'h brein ez eo risklus bras ar c'hleñvedoù da sevel, seul vuanoc'h ma 'z eo boas ar Bahouined (ar pezh a vez tamallet dezho gant ar gouennoù all) da ober o ezhommoù er sanioù dour.

1985
Référence : DGBD p164

N'eo ket e vijen va-unan er stad-se ha, kredabl bras, n'o deus ket bet ar geginerien ezhomm da gargañ re vras kaoteriadoù boued evit koan an deiz-se !

1985
Référence : DGBD p11

M'hor bez ezhomm tra pe dra e ouiimp pelec'h kavout anezhe.

2015
Référence : EHPEA p13

N'eus ket ezhomm merzherien, n'eus ket ezhomm da gaout poan.

2015
Référence : DISENT p108

Goude-se e vo dasparzhet an holl bostoù labour a zo ezhomm etre an dud a youl vat.

2015
Référence : DISENT p90

Met kredapl e vo ezhomm stourmerien all evit pouezañ peotramant tud gouest d'ober traoù ha n'eo ket barrek ar re gentañ d'ober -da skouer krapat, sevel ur film, ober war-dro ar mediaoù...-.

2015
Référence : DISENT p86

An amzer da dizhout ar mediaoù pennañ, deoc'h da jediñ an amzer o do ezhomm ar gazetennerien evit degouezhout war al lec'h ur wech boulc'het gant an obererezh.

2015
Référence : DISENT p75

Ne gavomp ket labour, ne c'hellomp ket bevañ ser-ha-ser, hag hon zud ne c'hellont ket pourveziñ d'hon ezhommoù.

2015
Référence : EHPEA p182

Ret eo, da'm soñj, ma talc'hfed da sevel e brezhoneg, skridoù a live uhel en ur yezh lennek ha, diouzh ezhomm, d'en ober diwar oberennoù meur an amzerioù kent.

2016
Référence : ILIAS p. 3

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux