Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. G. 1. Urzh. N'eo ket un ali met ur gourc'hemenn, ur gourc'hemenn groñs. Sentiñ ouzh ur gourc'hemenn. Ober udb. war gourc'hemenn ub. & Dougen, ober ur gourc'hemenn : reiñ un urzh, ur c'hemenn start. & Delc'her da c'hourc'hemenn ub. : ober diouzh e urzhioù. 2. RELIJ. Gourc'hemennoù Doue, gourc'hemennoù ar Reizh, an dek gourc'hemenn reizh : an urzhioù roet gant Doue da Voizez hervez an Testamant Kozh. [1924] Na disket ho peus-c’hwi dezhañ e bedennoù ?…— Oh ! ya, aotrou person, hag ivez e c’hourc’hemennoù ; goût a ra anezhe dindan eñvor, ha tammoùigoù all a gatekiz. II. G. (en e furm lies) A. Komzoù a lavarer da ub. evit diskouez dezhañ ez eur lodek er pezh a c'hoarvez gantañ. Gourc'hemennoù a gengañv, a zegemer-mat, a vloavezh mat. D'e wreg ha d'e vugale e kasomp hor gourc'hemennoù a gengañv. B. Trl. 1. Ober e c'hourc'hemennoù da ub. : e saludiñ. Grit ma gourc'hemennoù d'ho tad. [1878] Grit dezho va gourc’hemennoù. [1925] Ha bennozh Doue dit, Bilzig ! eme an itron… Va gourc’hemennoù da Vadelen. 2. Ober e c'hourc'hemennoù da ub. : e veuliñ. Graet em eus ma gwellañ gourc'hemennoù dezhañ. (Gant ma) gwellañ gourc'hemennoù. & Dre eilp. Bet eo ar skolaer amañ oc'h ober ho kourc'hemennoù : bet eo amañ o klemm diwar ho penn. 3. Ober e c'hourc'hemennoù ouzh ub. : en em erbediñ ouzh ub. III. H.g. A. 1. Bezañ (ub., udb.) e gourc'hemenn ub. : bezañ ub., udb. dindan urzhioù ub. En ho kourc'hemenn e vin atav daoust petra bennak a c'hoarvezo. Edo ar vro holl en e c'hourc'hemenn. E holl vad am bo em gourc'hemenn. & Tennañ ur chekenn e gourc'hemenn ub. : en anv ub. 2. Lakaat udb. e gourc'hemenn ub. : prest da vezañ prestet, roet dezhañ e-sell eus un implij bnk. Kement am eus zo en ho kourc'hemenn. B. Erbedoù groñs (graet ouzh ub.). Gourdrouz ha gourc'hemenn a dreuz buan pennoù ar vugale.

Exemples historiques : 
72
Masquer la liste des exemples

gourc'hemenn

1499
Référence : LVBCA p86 ('ordre')

D. Ret eo ober tri zra : da gentañ, digas da goun an pec'hedoù, en em egzaminañ diligant war gourc'hemennoù Doue ha re 'n Iliz ha war an seizh pec'hed marvel.

1622
Référence : Do. p42

M. Livirit gourc'hemennoù Doue. D. 1. En un Doue parfet ez kredi, / Hag a veuli hepmuiken. 2. Dre'n hanv anezhañ ne doui ket, / Didan boan pep lec'h a bec'hed. 3. An Suliaoù hag an goueliaoù din / A observi ker anterin.

1622
Référence : Do. p26

M. Pelec'h eo aretet nag e koñsistont an euvroù mat pere zo ret deomp da ober ? D. E gourc'hemennoù Doue hag an Iliz.

1622
Référence : Do. p26

un abreje a gourc'hemennoù Doue

1622
Référence : Do. p.4

gourc'hemennoù reizh

1659
Référence : LDJM.1 pg (gourc'hemenou) reiz

gourc'hemenn

1659
Référence : LDJM.1 pg Loy

gourc'hemenn

1659
Référence : LDJM.1 pg commandement

M. Pe rekompañs a resevo ar re a observo gourc'hemmennoù Doue, ha re an Iliz ? D. Ar vuhez eternel, pehini a zo ur vuhez kuit a bep droug ha leun a bep mad, ha pehini a dle padout da virviken.

1677
Référence : Do. p31

M. Pelec'h eo komprenet an euvroù mat a zo ret deomp da ober ? / D. E gourc'hemennoù Doue, hag e re an Iliz.

1677
Référence : Do. p27

gourc'hemennoù

1732
Référence : GReg pg bajoue (baise-mains)

gourc'hemennoù

1732
Référence : GReg pg bajoue (baise-mains)

gourc'hemennoù

1732
Référence : GReg pg bajoue (baise-mains)

grit va gourc'hemennoù dezhañ, dezhi

1732
Référence : GReg pg (faites lui mes) compliments

grit va gourc'hemennoù dezhañ, me ho ped

1732
Référence : GReg pg bajoue (faites-lui mes baise-mains, je vous en prie)

grit va gourc'hemennoù dezhañ, marplij ganeoc'h

1732
Référence : GReg pg bajoue (faites-lui mes baise-mains, je vous en prie)

gourc'hemennoù

1732
Référence : GReg pg commandement, compliment

gourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg commandement, compliment

gourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg commandement

gourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg commandement

gourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg commandement

gourc'hemennoù Doue

1732
Référence : GReg pg commandement (de Dieu), decalogue

gourc'hemennoù Doue

1732
Référence : GReg pg commandement

dek gourc'hemenn ar reizh

1732
Référence : GReg pg (les dix) commandements (de la Loi), decalogue

an dek gourc'hemenn reizh

1732
Référence : GReg pg commandements

en ho kourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg je me porte bien, à votre service

en ho kourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg je me porte bien, à votre service

gourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg compliment (civilité de parole, ou d'action)

grit ma gourc'hemenn dezhañ

1732
Référence : GReg pg compliments

an den-hont en deus kalz tud en e c'hourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg (cet homme s'est fait bien des) créatures

an dek gourc'hemenn

1732
Référence : GReg pg decalogue

ar gourc'hemennoù reizh

1732
Référence : GReg pg decalogue

an dek gourc'hemenn a Zoue

1732
Référence : GReg pg decalogue

gourc'hemenn

1850
Référence : GON.II pg kémenn, gourc'hémenn

Pa'z eot da di ho kiniterv, grit va gourc'hemennoù dezhi.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, « Lorsque vous irez chez votre cousine, faites-lui mes compliments ».

Mar gwelit ho moereb, grit va gourc'hemennoù dezhi.

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, « Si vous voyez votre tante, vous lui ferez mes compliments ».

Va mamm pehini a zo deuet amañ hiriv, a ra he gourc’hemennoù deoc’h.

1850
Référence : GON.II p.73, "Ma mère, qui est venue ici aujourd'hui, vous fait ses compliments".

gourc'hemenn ar roue eo

1850
Référence : GON.II pg gourc'hémenn

livirit gourc'hemennoù Doue

1850
Référence : GON.II pg gourc'hémenn

gourc'hemennoù

1850
Référence : GON.II pg gourc'hémenn

Gourc'hemennoù dinac'hus zo.

1850
Référence : GON.II pg dinac'huz (Il y a des préceptes, des commandements négatifs).

gourc'hemennoù Doue

1850
Référence : GON.II.HV pg gourc'hémennou-Doué

grit va gourc'hemennoù d'ho tad

1850
Référence : GON.II pg gourc'hémenn

An heol zo lagad Doue ha ne rafe tro 'r bed, / Ma n'en divije bet pell zo ar gourc'hemenn / Da strinkañ 'vit an holl tommder ha sklêrijenn.

1867
Référence : MGK p119

« Ar gourc'hemen-se, bugale, / Ober vad an eil d'egile, / A vez torret, o tineizhiañ / Labousigoù graet da vevañ, / Graet da garet ha da viret / Na ve debret gant ar preñved / Ar greun a ra bara deoc'h. »

1867
Référence : MGK p111-112

« Eveldoc'h, en deus gourc'hemen / Da viret er bed penn-da-benn. »

1867
Référence : MGK p111

hag eñ hag o lâret neuze : me 'garfe kaout an abid-se ; an abid-se hag he ferc'henn a zo e-kreiz ma gourc'hemenn

1874
Référence : GBI.II p528

Grit dezho va gourc’hemennoù. A-raok ma vezo tremenet an deiz a zo erru, o devezo klevet hanv eus a Yann Pennorz, pe Doue en devezo lamet e vuhez digantañ.

1878
Référence : EKG.II p.86-87

gourc’hemenn : reiñ, ober e c’hourc’hemennoù da u.b.

1923
Référence : SKET p.178, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Faire ses compliments à quelqu’un, le féliciter".

Ha ma c’hoarvezfe gant hini pe hini ac’hanoc’h terriñ ar gourc’hemennoù-se, ra vo harluet pell diouzoc’h, ra vo argaset er-maez eus tachenn ar vuhez !

1923
Référence : SKET p.53

Ha karet, meizet ha miret ez oa al Lezenn gant an holl betek en he fizhañ gourc’hemennoù.

1923
Référence : SKET p.67

E gerent hag e vignoned en em c’hronne war e dro da reiñ dezhañ gourc’hemennoù : « Digor da ene d’al levenez holl-zistrafuilh, emezo ; rak setu emaout digouezhet e lec’h ar Peur-ehan, ma vez kaset da vat pep taol ennañ aes ha diboan, ma teu pep tra digoust-kaer, ma na sav harz ebet ouzh kammedoù ha mennad mab-den. »

1923
Référence : SKET p.75

Met gourdrouz ha gourc’hemenn a dreuz buan penn ur paotr na nav na dek vloaz, hag, antronoz vintin, n’he dije ket Izabel pignet ar c’hra, gant he boutegad meskl, ma vije Bilzig hag an daou all oc’h heul kanfarted ar bourk.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.841 (Miz C'hwevrer 1924)

« Kênos eo, eme ar c’hrennard, en deus lemet da vab, ha kement-se n’en deus graet nemet war c’hourc’hemenn Bodiakos a venn m’en defe ar bugel ar gelennadurezh a roer da vugale an doueed. Moarvat, mennadoù-meur en deus savet an Tad war da vab, o Kamula. »

1924
Référence : SKET.II p.12

Imoriek ’ta e oa ar paotr ha dalc’het en devoa c’hoazh war e beñsoù blaz gwialenn ar Barner ; biskoazh evelkent en e empenn n’en devoa bet siket penaos, un devezh, e c’hallje, eñ paourkaezh reuzeudik, restaoliñ d’ar barner an derou mat, bet digantañ, pe war e c’hourc’hemenn, er sal vras ar presbital.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1031 (Gouere-Eost 1924)

Na disket ho peus-c’hwi dezhañ e bedennoù ?… — Oh ! ya, aotrou person, hag ivez e c’hourc’hemennoù ; goût a ra anezhe dindan eñvor, ha tammoùigoù all a gatekiz. Diskiñ a ra ar paotr ar pezh a gar, paotr a skiant e vo hennezh, met ret e vo goût penaos dont a-benn anezhañ, her bleinañ.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1021 (Gouere-Eost 1924)

Ha Bilzig en em leuske da vont, a-enep urzh ha gourc’hemenn e vamm.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.841 (Miz C'hwevrer 1924)

— Ha bennozh Doue dit, Bilzig ! eme an itron… Va gourc’hemennoù da Vadelen.

1925
Référence : BILZ2 p.130

Ma fennadoù diwar-benn ar 'Chouannerie', a estlammen neuze outi, a dalvezas din gourc'hemennoù ur bern tudjentil miret ganto en o c'halon goanag ur burzhud bennak a zieubfe Breizh eus yev ar Republik.

1944
Référence : EURW.1 p64

E ti an Dault e voe lakaet un daol da dreiñ. Pa grogas da dreiñ, war c'hourc'hemenn ar Fusteg, e voe goulennat[a]et a-zivout an amzer da zont.

1944
Référence : EURW.1 p.156

Ar jeneral a reas e c'hourc'hemennoù dezhañ, hag a lavaras : « Me lakaio reiñ deoc'h medalenn ar soudarded », emezañ.

1944
Référence : EURW.1 p12

E-kerzh ar C’hendalc’h, e voe bet ul lizher-dre-orjal digant rener ar Felibrige Latin, an aotrou Roqueferrier, eus Montpellier, o kas dimp gourc’hemennoù tud ar c’hreisteiz, stag eveldomp-ni d’o yezh, hag a c’houlenne kerzhout dorn ouzh dorn gant ar Varzhegezh.

1944
Référence : EURW.1 p.190

Al lezenn a c’hourc'hemenne : ar studierien o labourat da gaout ur skrid-testenni er skolioù-uhel ar gloareged o klask mont da vistri-skol, ar vicherourien merket evel « micherourien arz », ne rajent nemet ur bloavezh e-lec’h tri.

1944
Référence : EURW.1 p.191

Ober a reas an Aotrou Bouder ur sach war ma divskouarn, ha lakaat a reas war ma fenn « ar boned azen » gant gourc'hemenn din mont da zaoulinañ dirak e vurev en abardaez.

1944
Référence : EURW.1 p21

Dont a ra brav e c'hourc'hemennoù gant da varzh, Helgouarc'h... Nemet...

1949
Référence : SIZH p.55

Aotrou maer, war ho kourc'hemenn / Em eus kaset dezho kemenn. / Met ma fenn 'oa gwall-brederiet / Gant ar pezh am eus disklêriet. / 'Vit al lizher 'm oa da skrivañ / Nouspet gwech e rankis strivañ.

1960
Référence : PETO p12

Nec'h bras am eus 'chomfent a-sav / Da c'hoût hag-eñ 'z eus gwin er c'hav, / Rak, m'er c'havfent e-ser tremen, / 'Ve didalvez ma gourc'hemenn.

1960
Référence : PETO p70

Resevit aotrou ministr va gwellañ gourc'hemennoù

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 5

daoust da c'hourc'hemennoù ar "c'holektif" ha da c'halvadennoù ar servij urzh dre ar mikro, e oa bepred un 300 pe 400 a dud e-tal d'ar C.R.S.ed.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 4

Unan anezho a oa ur Breizhad eus Montroulez ; unan all a oa ur Gall, dezhañ un anv anavezet d'ar mare-se, ha gwall ankounac'haet abaoe : un eontr dezhañ a oa unan eus pennoù-bras ar radikaled gounezet d'ar "Front Populaire", ur senedour anezhañ e oa bet e Barcelona oc'h ober gourc'hemennoù re ruz Bro-C'hall da re ruz ar Spagn.

1985
Référence : DGBD p98

An Dr Jekyll a gas e c'hourc'hemennoù d'an Ao.Ao Maw. Lavarout a ra n'eo ket pur o standilhon diwezhañ hag ez eo diarveradus e-sell d'e ezhommoù a vremañ.

2012
Référence : DJHMH p.66

Met da ober en deus gant Adriani a gemer atav seurt gourc'hemennoù a-barfeted.

2015
Référence : EHPEA p359

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux