Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
7
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. A. 1. Bezañ gwazh eus udb. poanius, displijus, klevet diouzh udb. poanius, displijus. Gouzañv poan, poanioù kriz. Ret eo gouzañv ho poan hep klemm. Gouzañv labour, skuizhder, naon, sec'hed, yenijenn, dienez. Gouzañv un dismegañs, komzoù flemmus. Ar pezh a c'houzañv ar re all eus hon perzh hon-unan. 2. Dre eilp. Klevet diouzh udb. plijus. [1924] Daoust hag-eñ a zo ur paotr ganet ha maget war bord ar mor, ha n’en deus ket gouzañvet ul levenez dispar, santet e galon o tridal en e greiz pa’n deus taolet e droad evit ar wech kentañ war tilher ur vag pesketa. B. Dre ast. 1. Gouzañv udb. : degemer, plegañ d'an dra-se, hep stourm outañ. N'on ket evit gouzañv ur gaou. Gouzañv e blanedenn. & Gouzañv ar marv : e zegemer. & (dirak un islav. degaset gant ar rn. v. e) Gouzañv a rit e teufent d'ober sklaved ? DHS. herzel, padout. 2. Gouzañv ub. : chom habask en e ser, kaout pasianted gantañ. An tad ne oa ket evit gouzañv e vab. Mar fell deoc'h bezañ gouzañvet, deskit gouzañv ar re all. DHS. padout. II. V.g. 1. Klevet diouzh poan-gorf pe boan-spered. Gouzañv hep klemm, a galon vat. Gouzañvet em boa tra-walc'h pa oan bugel e ti ma zad. Gouzañv garv. 2. Chom habask, hep stourm, daoust d'ar boan-spered pe d'ar boan-gorf. Stourm zo ken ret ha gouzañv. III. Yezhad. An tu gouzañv : doare ma vez geriet un ober, un argerzh gant ur verb pa lakaer ar pezh a dremen an ober warnañ da vezañ rener ar frazenn. E brezhoneg e lakaer ur frazenn en tu gouzañv o tisplegañ ar verb war-bouez ar verb skoazell "bezañ" hag o tegas ar renadenn oberour gant an araogenn "gant". "Gant ar c'hazh eo bet debret al logodenn-se" zo ur frazenn en tu gouzañv.

Exemples historiques : 
59
Masquer la liste des exemples

gouzañv

1499
Référence : LVBCA p87 (souffrir)

15. Ha neuze pan o devoe lavaret an oratored ez oa un dra imposibl ez c'hallze Doue bezañ den, nag ez c'hallze gouzañv poan ar bed nag ivez ar marv, ez prouvas dezhe ar werc'hez penaos ar Jentiled c'hoazh ho devoa a-ziaraok lavaret an dra-se, rak Platon hag ar Sibiled oz devoa lavaret ez vize eürus an doue diouzh ar c'hrec'h a vihe krusifiet er groaz.

1576
Référence : Cath p13

Ha hi a respontas dezhañ : [«]Gwra an pezh az eus soñjet ha deliberet da ober rak me zo aparailhet d'o gouzañv tout.[»]

1576
Référence : Cath p23

Hag ar werc'hez santez Katell o c'hoñforte hag o eksite da vezañ koñstant ha ferm da c'houzañv merzherienti, ha gant dilijañs o instruas er fez.

1576
Référence : Cath p15

D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar. 2. Hag en Jezuz Krist e vab unik, hon Aotrou benniget. 3. Pehini a voe koñsevet eus ar Spered santel, ganet eus ar Werc'hez Varia. 4. En deus gouzañvet didan Poñs Pilat, bezet krusifiet, marv hag anseveliet. 5. Zo bet diskennet d'an Ifernoù ha resusitet an trede deiz a varv da vev. 6. Zo pignet en Neñv hag azezet a'n tu dehou d'e Dad hollc'halloudek. 7. Ac'hane e teuy da varn ar re vev ha'r re varv.

1622
Référence : Do. p10-12

gouzañvet

1659
Référence : LDJM.1 pg endurer

gouzañv

1659
Référence : LDJM.1 pg endurer

M. Leveret-eñ [ar c'hredo] e brezhoneg. Me gred e Doue an Tad Hollgalloudek, krouer an neñv hag an douar. Hag e Jezus-Krist e vab unik, hon Aotrou. Pehini zo bet koñsevet eus ar Spered santel, ha ganet gant ar Werc'hez. En deus gouzañvet didan Poñs Pilat, zo bet krusifiet, marv, ha sebeliet. Zo bet diskennet d'an ifern, ha resusitet an trede deiz a-douez ar re varv. Zo pignet en neñv, hag azezet en tu dehoù da Zoue an Tad Hollc'halloudek. Ahane e teuy da varn ar bev hag ar marv.

1677
Référence : Do. p11-13

gouzañviñ

1732
Référence : GReg pg endurer

ret eo bet din gouzañv ar vezh-se

1732
Référence : GReg pg (il m'a fallu) essuïer (cette confusion)

hon Salver en deus gouzañvet ar marv war Menez Kalvar, evit hon dasprenañ

1732
Référence : GReg pg (nôtre Seigneur a souffert la mort sur le mont de) calvaire (pour nôtre Redemption)

ar boan a c'houzañv ar re gollet defot gwelet Doue, hag ar boan a soufront a-berzh an ifern

1732
Référence : GReg pg (la peine du) dam (et la peine du sens)

an den santel Job a c'houzañvas gant ur basianded vras e wallfortunioù

1732
Référence : GReg pg adversité

gouzañv

1732
Référence : GReg pg endurer

an diaouloù hag ar re gollet a soufro tourmañchoù eternal, a c'houzañvo poanioù eternal

1732
Référence : GReg pg (les diables, & les damnez souffriront des peines) éternelles

gouzañvet

1732
Référence : GReg pg endurer, essuïer (souffrir, suporter)

gouzañv

1732
Référence : GReg pg endurer, essuïer (souffrir, suporter)

gouzañvet

1732
Référence : GReg pg endurer

ar garantez a c'houzañv pep tra

1850
Référence : GON.II pg gouzañvi, gouzavi

na c'hell ket gouzañviñ fo an tan

1850
Référence : GON.II pg fô

gouzañviñ

1850
Référence : GON.II pg gouc'hañvein, gouzañvi, gouzavi

gouzañviñ

1850
Référence : GON.II pg gouc'hañvein, gouzañvi, gouzavi

gouzañv

1850
Référence : GON.II pg gouzañvi, gouzavi

gouzañv

1850
Référence : GON.II pg gouzañvi, gouzavi

gouzañvet

1850
Référence : GON.II pg gouzañvi, gouzavi

gouzañvet

1850
Référence : GON.II pg gouzañvi, gouzavi

biskoazh na c'houzañvin kement-se

1850
Référence : GON.II pg gouzañvi, gouzavi

ha na c'hellit-hu ket gouzañviñ un nebeud ?

1850
Référence : GON.II gouzañvi, gouzavi

Kollet gantañ e nerzh, izil, leun a anken, / Gant ar boan a c'houzañv e stlap e fagodenn.

1867
Référence : MGK p67

Ne c’hellit gouzañv beleien / A zo katolik ha romen, / Pa na deuont da gaout mat / Ho le hag ho fazi, timat.

1877
Référence : EKG.I. p.103

Ar republikaned, evel pa vije tan an ifern en o c’halon, n’oant ket evit gouzañv e chomje e iliz ebet an disterañ tra santel.

1877
Référence : EKG.I. p.30

Diskit digantañ kement a ve mat deoc’h da c’houzout, nemet na c’houzañvit biken e teufe unan a ouenn diavaeziek d’ober e annez ouzh hoc’h oaled, en ho kêriadenn, war ho touar !

1923
Référence : SKET p.52

Tri bed avat a oa. Bez’ e oa Aedobitus pe Tenedobitus [2], « Bed an Tan », mammenn pep luc’h ha pep gwrez, n’en deus gallet biskoazh krouadur, dezhañ kig hag eskern, gouzañv ar sked hag an tommder anezhañ, n’en deus nikun tizhet biskoazh, ha ne dizho biken, mont en e ziabarzh.

1923
Référence : SKET p.26

Goude kerzhout e-pad seizh miz a-dreuz koadoù, strouezhegoù ec’hon, geotegoù ; goude treuziñ un niver gwazhioù, froudoù, stêrioù, avenoù, lennoù, geunioù ; goude trec’hiñ war ziaesterioù, gouzañv skuizhderioù ha tec’hout diouzh riskloù bras, e tigouezhas an holl yaouankizoù-se, an alc’houeder Alouda bepred ouzh o leviañ, war glann gornok lenn an Heol, Sonnolindon (1).

1923
Référence : SKET p.94

Hag ar boan a c’houzañvot he gouzañvin ganeoc’h ouzh he skañvaat deoc’h, mar gallan.

1923
Référence : SKET p.107

Lavaret ho pije penaos ar paotr a c’houzañve tristidigezh e vamm, eñ diagent ken seder, atav o sutellat, o kanañ, bremañ gant Mad[a]len ha Yannig, pluchet en ur c’hogn bennak, sioul, sioul, evel aon dezhañ pa wele e vamm ankeniet, an dour war he daoulagad.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)

Al le a reas na c’houzañvje ket gwalldonkadur an Evn.

1924
Référence : SKET.II p.52

Daoust hag-eñ a zo ur paotr ganet ha maget war bord ar mor, ha n’en deus ket gouzañvet ul levenez dispar, santet e galon o tridal en e greiz pa’n deus taolet e droad evit ar wech kentañ war tilher ur vag pesketa.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1125 (Miz Du 1924).

Abalamour da betra ? Abalamour da betra ?… Goulennit digantañ. Eñ e-unan, moarvat, ne vije ket bet evit hen displegañ dirakoc’h, hen gouzañv a rae.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1034 (Gouere-Eost 1924)

Bilzig, pa wele an aotrou person, a lakae e zorn war e beñsoù, ha da redek : kavout a rae dezhañ, seblantout a rae dezhañ e c’houzañve ar wialenn war e groc’hen.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.897 (Miz Ebrel 1924)

A ! mar gallfent !… Ya, met re diwezhat eo, ne c’hallfont ket tennañ, eus fin foñs o bouzelloù, ar per o devoa debret. Siwazh ! pell, re bell a oa erru ar per-se. Ha pegement a blijadur o devoa gouzañvet o tastum, o kuntuilh, o tibriñ ar per, ar c’hastrilhez.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.868 (Miz Meurzh 1924)

En em varreka da c’houzañv noz, arne, gouelec’h, hirnez, tommder, naon, sec’hed, skuizhder (3).

1924
Référence : SKET.II p.32

— Tavit, mamm Izabel, tavit… Na pegement a boan hoc’h eus-hu gouzañvet evit sevel ho pevar bugelig !…

1925
Référence : BILZ2 p.176

Evurus, sioul, ec’h event o bannac’h gwin-ardant en osteleri ; evurus e c’houzañvent ar joausted a save a-nebeudoù war o spered hag a zispege diwar o c’halon ar moustrer a oa bet darbet dezhañ o mougañ.

1925
Référence : BILZ2 p.113

n'e c'houzañvit ket

1931
Référence : VALL Rakskrid p XXVII

Kevredigezh Celtia a gasas ul lizher digor da c'hournamant Frañs, e miz gwengolo 1902, evit sevel he mouez a-enep kelc'hlizher an aotrou Combes, ministr an Diabarzh, a zifenne ouzh ar velein prezeg brezhoneg hag ouzh ar vistri-skol gouzañv an disterañ ger brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p.187

Mes n'eus forzh. Petra n'em bije ket gouzañvet evit pourmen war ma c’hein evel « Banniel Breizh », ha lakaat ar C’hallaoued hag ar Barizianed da souezhiñ ha da fumiñ…

1944
Référence : EURW.1 p.102

An diaoul kentañ. — « Herri en deus gouzañvet ur verzherinti war an douar. » An eil diaoul. — « Ur verzherinti en e gorf, ur verzherinti en e spered. »

1944
Référence : ATST p.60

-« Ul lizher-kelc’h, emezon-me, a-berzh ar ministr Traoù an Diabarzh, a zifenn ouzh ar veleien implijañ ar brezhoneg en o sarmonioù hag er c’hatekizoù. Daoust ha gouzañv a raimp hevelep dismegañs ? » -« Nann, nann, » a youc’has ar bobl en ur vouezh. « Hag ali oc’h holl da sevel hor mouezh, ha da nac’h sentidigezh ? » - « Ya, ya » a huchas ar bobl.

1944
Référence : EURW.1 p.207

An eil diaoul. — « N’oc’h ket bet ur wreg vat. » An diaoul kentañ. — « Ur wreg fall oc’h bet. ». An eil diaoul. — « Falloc’h ne vez ket kavet. » An diaoul kentañ. — « Ho kwaz en deus bet da c’houzañv sec’hed ha naon. »

1944
Référence : ATST p.58

Diaes [e]n em gave ar breur Arturo. Paotr e oa da c'houzañv ar verzherinti evit e feiz.

1949
Référence : SIZH p.41

Kounnariñ en doa graet ar breur Arturo : - Breur Celestino, ur skouarnad ho po diganin, kentañ tro e touchot adarre ouzh va c'hostezoù ! N'oa ket evit gouzañv e vije flac'hotet. C'hoarzhet en doa ar breur Celestino a galon vat.

1949
Référence : SIZH p.47

Allas ! allas ! aotrou kure, / Pebezh hurlink, pebezh hunvre ! / Chal ha nec'hamant penn-da-benn / D'am c'halon baour o c'houzañv tenn.

1960
Référence : PETO p22

Bremaik, pa zeuy ar C'hallaoued / En-dro gant ar re 'm eus gwerzhet / D'o stlejañ ganto d’ar gaoued, / En abeg d'ar pezh zo berzet, / Ha da c'houzañv marv kalet, / 'Tre daouarn ruz al lazher tud, / Kalz spontusoc'h ' vin-me chalet / O peurlonkañ an evaj put.

1960
Référence : PETO p42

Daou Rusiad int, kuitaet ganto o bro da vare an dispac'h a oa bet du-hont hag en em dennet e Bro-C'hall da glask repu; kalz oajetoc'h egedon int, un daouzek pe drizek vloaz bennak, rak dilerc'hiet int bet evit ober o studioù gant ar reuz o deus bet da c'houzañv pa oa krennarded anezho.

1985
Référence : DGBD p10

n'on ket evit gouzañv an dra-se pelloc'h

2012
Référence : DJHMH p.60

Ken kriz ha kalet hag ar feulster fizik-se ez eo ar feulster gouzañvet gant ar re "wasket" er c'hevredigezhioù direizh a-vremañ : ur feulster psikologel, arouezius pe sevenadurel a-berzh an ensavadurioù an hini eo.

2015
Référence : DISENT p61

N'on ket evit gouzañv ken e vijec'h c'hoazh ouzh ma bevañ, c'hwi ha Fanis. Ne badan ken ouzh em reiñ da gousket hag o tihuniñ da veure en ur soñjal ez on kablus.

2015
Référence : EHPEA p66

Hini anezhe n'he deus gouzañvet. Marvet int-holl sioul e-kreiz o c'housk.

2015
Référence : EHPEA p15

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux