Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. H.b. A. 1. Obererezh kaozeal, komz gant ub. Kaoz kaer zo etrezo. Kalz a gaoz, ur pezh kaoz zo ganto. Kregiñ, stagañ gant ar gaoz. 2. Trl. Ober un tamm kaoz, un troc'h kaoz gant ub. : kaozeal e-pad ur pennadig gantañ. & Ober kaoz, ober e gaoz : kaozeal. Ar re-se a oa oc'h ober kaoz, oc'h ober o c'haoz. & Kontañ ar gaoz ; kontañ, rannañ, toullañ kaoz gant ub. : kaozeal gantañ. Chomet eo da gontañ kaoz gant e amezeg. [1924] Kontit deomp ur gaoz bennak, Jarlig kozh. & Digeriñ kaoz, mont e kaoz gant ub. : kregiñ da gaozeal gant ub. & Tennañ kaoz : lakaat (ub.) da gomz. Evit lakaat egile en e aez, evit tennañ kaoz, ivez. & Klask kaoz ouzh ub. : klask divizout gantañ. Aet e oa da glask kaoz outañ. & Lakaat, tennañ ar gaoz war ub., udb. : lakaat an dud da gaozeal diwar-benn ub., udb. & Krennañ ar gaoz : paouez a gaozeal. Krennañ a reas ar gaoz trumm. & Krennañ e gaoz : paouez a gaozeal. Hag eñ ha krennañ e gaoz. & Mont war ar gaoz : emellout er gaoz. War-lerc'h selaou, ez eas an den war ar gaoz. & Mont war gaoz ub., troc'hañ e gaoz d'ub. : emellout trumm, dichek en e gaoz ub. C'hoazh ez an war ho kaoz. Troc'het en deus o c'haoz dre deir gwech. B. 1. Kraf a gomzer diwar e benn. Kaoz a oa da vont da bourmen. Peseurt kaoz zo ganeoc'h ? Serr da c'henoù din gant ar gaoz-se ! 2. Trl. Bezañ kaoz eus, diwar-benn ub., udb. : bezañ an den-se, an dra-se abeg an diviz. Eus an dra-se n'eus bet kaoz ebet. Eus piv ez eus kaoz ganit ? Kaoz zo ganimp diwar-benn da gi. & Bezañ gant kaoz ub., udb. : bezañ o komz diwar-benn ub., udb. Atav e vez gant kaoz e vicher. & Sevel kaoz eus, diwar-benn ub., udb. : dont an den-se, an dra-se da vezañ abeg an diviz. E-kerzh ar pred e oa savet kaoz diwar-benn e vreur. Savet e oa kaoz anezhañ. DHS. anv, ger, keal, meneg. C. Dre ast. Pezh a gonter db. an den-mañ-den, an dra-mañ-tra. Ne dalvez mann ma c'haoz. Ar gaoz zo war e lerc'h : kontañ a reer traoù diwar e benn. & Bezañ bountet e kaoz : bezañ lakaet da zrouklavaret en desped dezhañ. Lavaret a ran se dit, met ne 'meus ket c'hoant da vezañ bountet e kaoz. & Da lavaras ar gaoz, ar gaoz a lavar se, hervez ar gaoz : diouzh ar pezh a glever digant an dud. Da lavaras ar gaoz, e vefe dougerez. HS. brud. D. Dre ast. Doare da gomz dibar da bep den. Diouzh e gaoz em eus e anavezet. II. B. A. 1. (en e furm unan prl.) Eskemm komzoù. Ur gaoz arabadus, ur gaoz hek. Da gentañ e sav ur gaoz, goude e sav ur gaoz all. & Digeriñ ur gaoz : kregiñ da gaozeal diwar-benn ub., udb. Piv en deus digoret ar gaoz-se ? HS. kaozeadenn. 2. (en e furm lies prl.) Komz (II 1). Setu ur gaoz na chomo ket direspont. Pebezh kaozioù a vez ganit ! Darn a lavar kaozioù pounner ivez. & Trl. Mont diouzh kaozioù brav an dud : ober diouzh ar pezh a lavar an dud hep en em soñjal. N'eo ket mat mont diouzh kaozioù brav an dud. 3. (en e furm lies prl.) Komz didalvez, droukprezeg, brud. Aze e oa bet ur gaoz d'ar c'houlz-se. Kontañ a ra kaozioù. Kaozioù gwrac'h kozh. Kozh kaozioù. & Trl. Bezañ bountet e kaozioù : bezañ lakaet da zrouklavaret en desped dezhañ. Bountet e oan bet e kaozioù ganti. & Ober kaozioù diwar-benn ub. : droukprezeg diwar-benn an den-se. Emaint oc'h ober kaozioù diwar ma fenn. B. Dre ast. Kontadenn, mojenn. Kaoz "Evnig ar Wirionez". Kont din ur gaoz !

Exemples historiques : 
42
Masquer la liste des exemples

kaoz

1659
Référence : LDJM.1 pg cause [opinion]

kaozioù

1732
Référence : GReg pg discours

torromp war ar gaoz-se, Aotrou

1732
Référence : GReg pg briser (brisons-là, Monsieur ?)

kaoz

1732
Référence : GReg pg discours

terriñ war ur gaoz

1732
Référence : GReg pg briser (rompre un discours commencé)

torret war ur gaoz

1732
Référence : GReg pg briser (rompre un discours commencé)

Ya, mes Loull ar Bouc’h ne zigoro ket e zor evit kaozoù. Ret e vezo din lavaret oc’h deuet da zigas dezhañ ur beleg tizhet ganeoc’h en un ti bennak el lec’h m’hen dalc’het e kuzh ; neuze marteze e tigoro, ha c’hoazh ne ouzon dare, rak aonik eo an tamm anezhañ, ha morailhet mat e vez an dorioù war e gein e-pad an noz.

1877
Référence : EKG.I. p.116

kontañ kaozioù

1909
Référence : BROU p. 210 (le pluriel kaosiou signifie racontars : kounta kaosiou, raconter des sornettes)

dibunañ kaozioù

1909
Référence : BROU p. 223 (débiter des sornettes)

E-pad pemzek deiz n’oa bet ken kaoz entre Lokireg, Gwimaeg ha Lanneur nemet eus ar barner hag e gazeg ; ar c’hurunoù, a vije bet kouezhet war tour Kernitron, n’en dije ket graet kemend-all a drouz.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1033 (Gouere-Eost 1924)

Ha Bilzig, seder-meurbet, a deuas d’ar gêr, paeet en devoa ha mat, e berenn. Echu ar gaoz. Echu ar gaoz ?…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.866 (Miz Meurzh 1924)

— Kontit deomp ur gaoz bennak, Jarlig kozh. — Ya, ya !… Kontit, Jarlig kozh, a lavare dezhañ Bilzig, azezet war an oaled, en e gichen. Kontit, Jarlig, kontit, mar plij.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.943 (Mae 1924)

Jarlig a dennas e gorn eus e c’hinou, skeiñ a reas anezhañ war ivin biz-meud e zorn kleiz. — Ur wech [e] oa, ur wech ’oa ket… — Aet ar gaoz en e roll, eme Bilzig a vouezh uhel.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.943 (Mae 1924)

Un devezh bennak, pa n’em bo netra da ober, me a zanevello deoc’h ar brezegennoù kaer, ar c’haozoù fur-meurbet a c’hane niverus war o zeod, a zifluke, a nije eus, o ginou, evel gwenan eus o c’hest.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1121 (Miz Du 1924).

Ha kriadeg, youc’hadeg !… Ha kaozoù, prezegennoù, ivez rezonadeg !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1123 (Miz Du 1924).

Ha dre ar bourk e oa bet ar gaoz e tleent dimeziñ en distro ar paotr eus e veaj mor ar Su.

1925
Référence : BILZ2 p.150

fonnaat kaoz unan bennak

1931
Référence : VALL pg abonder (dans le sens de qqn)

troioù gwashaus ur gaoz

1931
Référence : VALL pg aggravant

kontañ kaozioù

1931
Référence : VALL pg balivernes

Lod eus ar veleien a ouie kaozoù fin ha farserezh druz, en o zouez ar bersoned Gwillou, a Blourac’h, hag ar Chaux, a Bluskelleg.

1944
Référence : EURW.1 p.209

Dont a rae Jañ-Pier Gwichard, lesanvet « Kuch », da zrailhañ koad ; Kuch kozh a oa ivez ur c'honter-kaozioù eus an dibab : me a veze bepred war e dro, o c'houlenn digantañ ur baribolenn bennak.

1944
Référence : EURW.1 p19

– « Geo 'vat, emezi, klevet am eus gwechall ma gwaz, Doue d'e bardono, gant kaoz an daou grennard-se ».

1944
Référence : EURW.1 p37

Ar gredenn en doa e veze bepred kaozioù dañjerus gant daou gamarad, e-lec'h pa vezent tri e c'hallje unan anezho, dre e vezañs, mirout ouzh an daou vignon da « gouezhañ en demptasion ».

1944
Référence : EURW.1 p50

Hemañ, ar c'hreizdeiziad-mañ, na ehane da gaketal, ma ne dalveze ket din soñjal toullañ ma c'haoz.

1944
Référence : EURW.1 p79

Kaoz e [sic] oa war Arvor ar sizhun ail, eus ar « Roazhoneg » pe vrezhoneg Breizh-Uhel. Eman ar « roazhoneg » o teurel gwrizioù e kêrioù ail Breizh-Uhel. Tra vev eo ur yezh : kreskin hag ober berzh a ra, pa vez graet war he zro ; ha kivizan ha raervel. pa vez dilezet.

1944
Référence : ARVR Niv. 165

Ne voe bet kaoz e tiez Landremel, an noz-se, nemet eus marv Herri Karreg-al-Louarn.

1944
Référence : ATST p.23

Pa veze Jan-Laou o kas he nadoz er c'hrezioù, e konte din « kontadennoù » 'lec'h ma veze kaoz eus ramzed, eus kornandoned, eus mab an heol ha merc'h al loar, eus roueed, rouanezed, priñsezed kaer gant blev melen, a lakae dija ma c'halonig da lammat evito.

1944
Référence : EURW.1 p19

Dezrevell a reas darnoùigoù - darnoùigoù nemetken - eus ar c'haoziou skoemp, a oa bet en iliz etrezañ ha maouez du Miranda.

1949
Référence : SIZH p.62

N'en doa kaoz gant hounnezh nemet dres pezh a oa dereat.

1949
Référence : SIZH p.49

Ar breur Arturo a voe darbet dezhañ dirollañ da c'hoarzhin. Hillig en doa gant ar gaoz.

1949
Référence : SIZH p.50

Hep mui koll amzer, e tegasas kaoz goloet war an dalc'h.

1949
Référence : SIZH p.52

Chom a reas krenn war e gaoz. Tro en doa amañ da silañ ar goulenn d'e c'hoant gouzout.

1949
Référence : SIZH p.57

Klevet ar gaoz ! Foei war breud !

1960
Référence : PETO p76

Ur wech ouzhpenn hon eus klevet kaozioù toull ha gevier gros digant begoù brammerien Baris.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 3

Ur gaoz hag a sav alies etre an dud wenn pa zeu dezho en em welet, a vez hini al loened displijusañ pe dañjerusañ : merien, c'hwibu, kelien, naered, bualed hag all.

1985
Référence : DGBD p131

Ur yezh heson-meurbet ha plijus da glevout eo ; an anv "omyene" roet dezhi gant tud ar vro a zeu eus "myè né" ("me 'lavar") a zo ur ger hag a zeu ganto alies evit digeriñ kaoz.

1985
Référence : DGBD p39

Abalamour d'an dra-se ne vo ket lakaet ar gaoz en ur mod peurreizh amañ war ar [an] doareoù disheñvel da stourm difeuls.

2015
Référence : DISENT p53

"Gwir eo, met sentus-holl e ersavont," eme Likomitrou o tont er gaoz.

2015
Référence : EHPEA p26

Ret eo krennañ war ho kaoz : pres a zo war a gazetennerien.

2015
Référence : DISENT p121

Spierien a-feson evit ar polis eo ar pellgomzerioù-hezoug rak a-drugarez dezhe ez eus tu da heuliañ monedonea pep hini koulz hag e bennadoù kaoz.

2015
Référence : DISENT p136

Bez' e c'helljen toullañ kaoz gant Koula evit ma hañvalje an hent bezañ berroc'h, met pa vez unan o paouez gouzañv ur stroñs kreñv, daou dra 'zo ha ne c'hell ket ober: lakaat un tamm en e stomog ha tennañ ur ger eus e c'henoù.

2015
Référence : EHPEA p17

Re all ac'hanomp o deus dalc'het soñj ivez marteze eus ar c'hentelioù skolaj pe lise - arabadus a-wezhioù - ma veze sachet ar gaoz war droioù-kaer ha kurioù saouzanus harozed brezelioù Troia.

2016
Référence : ILIAS p. 3

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux