Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. S.o. evn (I). II. Dre ast. (db. ar yer) 1. Poñsin. Ul labous-yar. 2. (db. loened all) Hini bihan. Ul labous-ki. 3. Hennezh zo ul labous a jav : unan fentus, iskis. III. Dre skeud. (db. an dud) 1. Termen karantezus a implijer gant ar vugale yaouank pe diwar o fenn. Deus amañ, ma labous bihan. Petra 'oa, ma labous ? & Trl. Labousig abred : bugel fardet a-raok an dimeziñ. 2. Ger a reer gantañ da ober anv eus ar baotred hervez o ferzhioù mat pe o ferzhioù fall, hervez an ton a lakaer. Hennezh zo ur gwall labous : ur paotr da zisfiziout outañ. Ul labous a zen : ur paotr fin, leun a droioù. 3. Rannyezh. Krennard a gemerer evit kaout skoazell ha deskiñ ar vicher. HS. mous. 4. Trl. kv. Drant, gwiv evel ul labous : drant-tre, gwiv-tre. & Trl. skeud. [1931] Vi pe labous zo gant ar yar : udb. kuzh a ziskreder warnañ zo er pezh zo bet klevet, lavaret. & Trl. skeud. Bezañ vi* pe labous gant ub. IV. Pemdez Pezh moneiz. Yalc'hadig a laboused melen. Pegement a laboused gwenn ha melen a oa ret dezhañ reiñ evit ar medisin.

Exemples historiques : 
52
Masquer la liste des exemples

labous

1499
Référence : LVBCA p128 ('oiseau')

an nij a'l laboused

1659
Référence : LDJM.1 pg (le) vol (des oyseaux)

beg labous

1659
Référence : LDJM.1 pg bec (laboucç)

laboused

1659
Référence : LDJM.1 pg laboucç

labous

1659
Référence : LDJM.1 pg oiseau

laboused

1659
Référence : LDJM.1 pg oiseau

labous kigus

1732
Référence : GReg pg carnacier (ere. Et se dit des animaux farouches, des oiseaux de proye & des hommes goulus)

kaoc'h laboused

1732
Référence : GReg pg fiente (Fiente d'oiseaux)

lapous kazh

1732
Référence : GReg pg (petit) chat

Houpiñ a ra al labous-hont.

1732
Référence : GReg pg herisser (Cet oiseau se herisse.)

kan al laboused

1732
Référence : GReg pg gazouillement

geiz al laboused

1732
Référence : GReg pg gazouillement

geid al laboused

1732
Référence : GReg pg gazouillement

labous er

1732
Référence : GReg pg aigle

geiz al laboused

1732
Référence : GReg pg (le) chant (des oiseaux)

laboused er

1732
Référence : GReg pg aigle

begoù laboused

1732
Référence : GReg pg (des) bec(s d'oiseaux)

boueta ul labous

1732
Référence : GReg pg (donner la) becquée (à un oiseau)

likit al labous-se en ur gaoued

1850
Référence : GON.II pg labous

it buan da zic'hludañ al labous-hont

1850
Référence : GON.II pg dic'hluda

ul labous am eus hag a zo doñv

1850
Référence : GON.II pg doñ

labous

1850
Référence : GON.II pg evn, labous

geiz al laboused a glever amañ

1850
Référence : GON.II pg geiz, geid

laboused

1850
Référence : GON.II pg labous

labous ar skorn

1850
Référence : GON.II.HV pg labous (-ar-skourn)

Kasit an ed-mañ d'ul labous bennak.

1850
Référence : GON.II p.59, "Portez ce blé-ci à quelque oiseau".

Anezhi 'rejont goap; nemet re a beadra er parkeier ne oa. Deuet glas ar ganabeg, ar wennili ouiziek 'lavaras a-nevez d'al laboused disent, penn-skañv ha dievezh : tennit 'ta breunenn ha breunenn, ar pezh a sav war pep greunenn, pe ez afoc'h hep mar da goll, hep na chomo unan a gement ma'z oc'h holl.

1867
Référence : MGK p14

Bugale, tud diwar ar maez, / Setu lavar al labouz kaezh, / Al labousig n'en deus netra / Nemet e askell da nijañ, / Nemet e gan da veuliñ Doue, / Nemet e galon, e ene / Da garet e vamm hag e dad, / Kement tra zo, kement zo mat ; / D'ho karet c'hwi, bugaleigoù, / Aelez war barlenn o mammoù.

1867
Référence : MGK p110

Kant tra all a dleer da ober : kemeret kentel a-wechoù digant an anevaled a bevar droad, digant al laboused hag al loenedigoù eus ar re vunutañ zoken, digant ar wenanenn; - digant ar gelienenn ne lavaran ket, o vezañ ma labour eviti he-unan.

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

Kan al labousig a zo berr, m'oar 'vat, n'eo ket hir kennebeut ar Bater : hogen n'eo ket ul labous eo an den, ha marvailhoù n'int ket Paterioù.

1867
Référence : MGK Rakskrid VIII

Diouzh ma veze 'n amzer, al labous tremeniat, a ouie pell a-raok pegoulz 'vije barrad; hag e-pad ma veze tro-war-dro o wiriñ, e kase ar c'heloù a-bell d'ar vordeidi.

1867
Référence : MGK p13

Ar wennili hag al laboused bihan

1867
Référence : MGK p13

labous yar

1909
Référence : BROU p. 390 (petit poussin)

laboused a zo, golo an douar

1909
Référence : BROU p. 244 (golo s'eploie aussi quasi-adverbialement)

laboused munut

1909
Référence : BROU p. 401 (munud se dit des petis animaux)

Pa [veze] brav ? Ac’han ! pa [veze] brav ?… Salver Jezuz binniget ! Al laboused aet da nij, ankouaet gourc’hemennoù ar vamm, ankouaet he urzhoù ; an heol, an traezh, ar mor, ar bagoù, ar c’hoarioù ha me oar pegement a draoù all a entize, a heskine o c’hoant.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.843 (Miz C'hwevrer 1924)

Paravire ! Hag en ampoent ma ’c’h ae an taol da zifarleañ : adieu vat ! Ar Gwennnili, skañv evel al lapous e baeron, pleget e listenn a-rez an dour, a save en avel war gein ar wagenn, ha, dindan dorn ar paotr, sentus ar vag a vire a vourzh evel ur gornigell. Chañje eo…

1925
Référence : BILZ2 p.107

Dirazon e lugerne glenn sioulik ar Pourpri, marellet an daou du anezhi gant bleuñioù lieslivioù, yunioù lagennek Kerhamon leun a ganaouennoù laboused ha raned, damguzhet e-metoù ar bouchadoù hesk, er poulloù-kurun islonkus hag e dourioù gloandourek ar gouerioù.

1929
Référence : SVBV p.15

vi pe labous zo gant ar yar

1931
Référence : VALL pg (il y a) anguille (sous roche)

paskañ ul labous

1931
Référence : VALL pg abecquer (un oiseau)

– « C'hwi 'zo daou labous avat, emezañ. Aet oc'h kuit ? » – « Ya, emezomp-ni ».

1944
Référence : EURW.1 p38

Paour kaezh [Paourkaezh] kegin ! N’he deus ket bet a chañs, rak ur martolod yaouank (mezv-dall e gwirionez) ouzh he c’hlevout o hopal dezhañ : « mezvier brein ! mezvier brein ! » a yeas droug ennañ, a daolas e grabanoù war al labous paour, a blantas tro en e c’houzoug, hag a droc’has dezhañ e ganaouenn e ker berr amzer ha lavarout : ouf!

1944
Référence : ATST p.8

« [...] Me ’bari eo labous an Ankoù ! e-biou da Gervetouz eo tremenet, hag ac’hano en deus nijet war-du Karreg-al-Louarn. Ma n’eo ket aet da gerc’hat ar voereb kozh ? » — « E c’hallfe bezañ, Lom. »

1944
Référence : ATST p.71

D'al Lun kentañ a viz Here 1889, pevar charabañ leun a valizennoù hag a bakadennoù, gwintet warno ar pevar labous o vont d'ar c'hlud, a guitaas Karnoed mintin mat, ha dre Gallag, dre Lesvaez, dre Vousteruz, ec'h arrujont e kêr Wengamp war-dro kreisteiz.

1944
Référence : EURW.1 p29

Betek eno ne raen ket a wad fall : ur veaj evel un all e oa houmañ din, an hent a oa hir, al laboused a gane er c'hleuzioù, tud a laboure er parkoù, kêr Wengamp a oa brav da welout gant he renkennadoù tier a dri estaj...

1944
Référence : EURW.1 p30

Palmira ne zeue ganti nemet fistilh labous.

1949
Référence : SIZH p.56

Digeriñ a ra e zaoulagad. Nann ! N'eo nemet ul labous o kanañ el liorzh kloz.

1949
Référence : SIZH p.38

Er c'hoad bras, da darzh ar mintin, / Prim dihunet gant mouezh sklintin / Lapousedoù laouen Doue, / ' Klevis kuzul ha komplidi / Gant ar strollad uhelidi / ' Ren hon arme 'vit ar Roue.

1960
Référence : PETO p62

Kaer eo an amzer ha dispar ar maeziou, lapoused enno o kanañ a bep tu.

1960
Référence : PETO p55

Aviusoc'h eo stad lapoused ar C'hrouer / Rak, ouzh o fasturañ, Doue an Tad a vourr. / Padal emaomp hep skor e-kreiz ur gernez yud / A laosk, en hor c'heñver, didruez-kaer, an dud.

1960
Référence : PETO p32

Ha pa c'heller heuliañ ar ganol disec'het, d'an dichal, e weler ar gwrizioù izelañ goloet a istr, war al lec'hid bigerniel dreinek a bep seurt, hag, amañ hag ahont, laboused sant Varzhin glas-skiltr, hag e chomer da sellout ouzh ar pesk sebezus-se a vale war an dour.

1985
Référence : DGBD p59

Ne 'm boa ket bet ar skiant da lakaat reiñ din diouzhtu an arc'hant ; hag antronoz vintin e oa nijet kuit va labous evit mont da Libreville, hep bezañ paeet ; ha kavout a rae din e oa tec'het dre ma ouie ne oan ket evit chom pell amzer er memes lec'h.

1985
Référence : DGBD p125

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux