I.
V.k.e.
A.
1. Kemer ha lakaat en ul lec'h all.
Lam da c'hoarielloù diwar hent. Lamit an traezoù-mañ. Lemel udb. a-zirak daoulagad ub. Lamet en deus an dilhad-gwele diwarnañ.
&
Lemel udb. er-maez : e gemer hag e lakaat er-maez.
2. Diwiskañ.
Lamit ho potoù (eus ho treid) ! Lemel e vantell, e dog.
3. Diverkañ.
Lam e anv (diwar ar roll).
4. Trl.
LEMEL E VARV : troc'hañ e varv.
Deuet eo poent din lemel ma barv.
5. Lemel ub. digant ub. all : e zispartiañ dioutañ.
Lemel ur vamm digant he bugale.
&
Lemel udb. digant ub. : dirannañ ub. eus udb.
Lemel e wirioù digant ub.
&
Lemel udb. digant ub : kemer an dra-se digantañ (hag a-enep e c'hoant prl.).
Lamit e vazh digantañ.
[1877] Evit dont a-benn eus ar veleien, [...] ec’h en em lakajont e doare da lamet, digant ar Pab hag an eskibien, o galloud warnezho.
6. Fetis, difetis, trl.
Lemel udb. diwar udb., ub. : divec'hiañ an dra-se, an den-se eus udb.
Ro dorn din da lemel ma sac'h diwar ma c'hein. Lemel diwar an ene pouez ar pec'hedoù.
7. Trl. skeud.
Na lemel lagad ebet diwar ub., udb. : parañ ingal e selloù warnañ.
HS. dispegañ, distagañ.
8. Lemel ub. ag udb. : e lakaat da zont er-maez eus (ur pleg fall prl.).
Hol lamit a boan.
HS. tennañ.
B. Difetis
1. Terriñ.
Lemel ur pleg fall.
&
Lemel e c'hoant digant ub. : terriñ e c'hoant dezhañ.
Lamet em eus o c'hoant c'hoarzhin diganto.
&
Lemel e garg digant ub. : e derriñ eus e garg dezhañ.
Ra vezo lamet e garg digantañ.
&
Bezañ lamet diouzh e garg : bezañ torret anezhañ.
2. LEMEL UL LEZENN*.
C.
1. Tennañ udb. eus udb. all, eus un hollad.
Lamet em eus an hanter anezhañ.
2. Difetis
Dinac'hañ (ur perzh mat bnk.) da ub.
Ne vo ket lamet an dra-se diganti.
3. Trl.
JEDON.
Lemel un niver 'n' eus un niver 'N' : tennañ a-douez unanennoù an niver N kement a unanennoù zo en niver n.
&
(impl. da ak.)
Al lemel eo an eil oberiadur.
DHS. liesaat, lieskementiñ, rannañ, sammañ.
HS. lamadur.
II.
V.g.
RANNYEZH.
1. Mont kuit.
Men ez aint en ur lemel ag o bro ?
2. Lemel a-dal : kuitaat.
Ne c'hallan ket lemel a-dal ma gwreg.
Mervel, siwazh ! gant keuz ha doan / War-lerc'h ar vugale vihan / O deus ganet, o deus maget, / Ha diganto a ve lamet.
Mervel, siouaz ! gant keuz ha doan / War lerc'h ar vugale vihan / Ho deuz ganet, ho deuz maget, / Ha digant-ho a ve lamet.
1867
Référence :
MGK
p110
« N'eus aked anezho, kaer a zo lavaret : / Setu gwiad-kevnid ! Ha diaes ve o lamet ? »
« N'euz aked anezho, kaer a zo lavaret : / Setu gwiad kinid ! ha diez ve ho lamet ? »
1867
Référence :
MGK
p44
'n aotrou Keraglaz a lâre, d'ar Charlezenn eno neuze : lamit diganti he c'houtelasenn zo indan he c'hotilhonenn
'N otro Keraglaz a lâre, d'ar Charlezenn eno, neuze : lemet digant hi he c'houtelasenn 'zi indann he c'hotillonenn
1874
Référence :
GBI.II
p78
O welet an dra-se, unan eus ar soudarded a dostaas hag a lamas kuit ar golo : an hini a yoa e-barzh ne fiñve tamm.
O velet an dra-ze, unan euz ar zoudarded a dosteaz hag a lammaz kuit ar golo : an hini a ioa ebarz ne finve tamm.
1877
Référence :
EKG.I.
p.32
Kerkent ha ma voe achu gantañ, e tiskennas diouc’h an aoter hag ez eas war-eeun d’ar segreteri, evit lamet e zilhad oferennañ.
Kerkent ha ma oue achu ganthan, e tiskennaz diouc’h an aoter hag ez eaz var eeun d’ar segreteri, evit lammet he zillad oferenna.
1877
Référence :
EKG.I.
p.208
An arched a voe lamet e c’holo diwarnañ, hag unan anezho a voe lakaet da azezañ e-barzh.
An arched a oue lammet he c’holo divarnhan, hag unan anezho a oue lakeat da azeza ebarz.
1877
Référence :
EKG.I.
p.31
Evit dont a-benn eus ar veleien, evel m’oant deuet a benn eus madoù an Iliz, ec’h en em lakajont e doare da lamet, digant ar Pab hag an eskibien, o galloud warnezho.
Evit dont a benn euz ar veleien, evel m’oant deuet a benn euz madou an Iliz, ec’h en em lakechont e doare da lammet, digant ar Pab hag an eskibien, ho galloud varnezho.
1877
Référence :
EKG.I.
p.4
Pa ne blije ket ur person pe ur c’hure d’ar c’houarnamant, e veze kaset da ur barrez all, pe zoken lamet e garg digantañ.
Pa ne bliche ket eur persoun pe eur c’hure d’ar c’houarnamant, e viche kaset da eur barrez-all, pe zoken lammet he garg diganthan.
1877
Référence :
EKG.I.
p.4
Evelato, er C’hroazhent, dirak ar maner, ne gavis ken en he sav ar groaz vaen a yoa eno, hag em boa dirazi ken alies a wech lamet va boned.
Evelato, er C’hroaz-Hent, dirag ar maner, ne gaviz ken enn he za ar groaz vean a ioa eno, hag em boa diraz-hi ken aliez a veach lammet va boned.
1878
Référence :
EKG.II
p.37
ha pa lamfes va fenn diwar va divskoaz
a pa lamfez va fenn d'or va diwskoaz
1909
Référence :
BROU
p. 404 (lors même que tu m'enlèverais la tête de sur les épaules)
Fellout a ra deomp aozañ dihun hon Bro-Vreizh dre grouiñ ur froud vras a eneberezh hag a zroukrañs ouzh ar C'hallaoued a c'houarn ac'hanomp enep d'hon grad vat hag a lem diganeomp frankiz hon Bro hon deus gwir da gaout.
Fellout a ra d'eomp aoza dihun hon Bro-Vreiz dre groui eur froud vras a eneberez hag a zroukranz ouz ar C'hallaoued a c'houarn ac'hanomp eneb d'hon grad vad hag a lemm diganeomp frankiz hon Bro hon deus gwir da gaout.
1911
Référence :
PSEP
p I
Bemdez, pa bare an heol, aet he fried d’e labour, e lame pep gwreg yaouank an doenn-se da aveliñ al logig ha da reiñ hent da zont e pep korn da vannoù glanaus roue an Deiz.
Bemdez, pa bare an heol, aet he fried d’e labour, e lame pep gwreg yaouank an dôenn-ze da aveli al logig ha da rei hent da zont e pep korn da vannou glanaüs roue an Deiz.
1923
Référence :
SKET
p.96
Bleizi a zeue da lemel diganto o ein, o leueoù, o ebeulien, moch-gouez da duriat[a] o zrevadoù, arzhed da dagañ o c’hon, hag Erkuniz da skrapat o saout hag o merc’hed.
Bleizi a zeue da lemel diganto o ein, o leueou, o ebeulien, moch-gouez da duriata o zrevadou, arzed da daga o c’houn, hag Erkuniz da skrapat o saout hag o merc’hed.
1923
Référence :
SKET
p.119
« Kênos eo, eme ar c’hrennard, en deus lemet da vab, ha kement-se n’en deus graet nemet war c’hourc’hemenn Bodiakos a venn m’en defe ar bugel ar gelennadurezh a roer da vugale an doueed. Moarvat, mennadoù-meur en deus savet an Tad war da vab, o Kamula. »
« Kênos eo, eme ar c’hrennard, en deus lemet da vab, ha kement-se n’en deus graet nemet war c’hourc’hemenn Bodiakos (2) a venn m’en defe ar bugel ar gelennadurez a rôer da vugale an doueed. Moarvat, mennadou-meur en deus savet an Tad war da vab, o Kamula. »
1924
Référence :
SKET.II
p.12
lemel
1931
Référence :
VALL
pg abolir, annuler
lemet
lamet
1931
Référence :
VALL
pg abroger, annuler
lemel e varv
lemel e varo
1931
Référence :
VALL
pg barbe
Mar bez un tor bennak en dinaou-se e labour ar stêr d'he lemel.
1943
Référence :
TNKN
p44
E bro garet hon hentadoù / Brevet spontus gant bagadoù / An daou strollad o 'n em zispenn, / Grit ma teuy al lezenn gristen / Da sioulaat ar vuanegezh / Ha da lemel an druegezh, / Hag un deiz, d'Ho Pro Diamen, / D'hor c'has holl da viken... Amen !
E bro garet hon hentadou / Brevet spontus gant bagadou / An daou strollad o 'n em zispenn, / Grit ma teuy al lezenn gristen / Da sioulaat ar vuanegez / Ha da lemel an druegez, / Hag eun deiz, d'Ho Pro Diamen, / D'hor c'has holl da viken... Amen !
1960
Référence :
PETO
p83
Petra ' c'hoarvezfe ma vefemp dizornet ? / Hon teodoù simudet a chomfe skornet, / Rak diganto, da brezeg, ' lamfed ar gwir / Dre an urzh a lerez ken kalet ha dir.
Petra ' c'hoarvezfe ma vefemp dizornet ? / Hon teotou simudet a chomfe skornet, / Rak diganto, da brezeg, ' lamfed ar gwir / Dre an urz a lerez ken kalet ha dir.
1960
Référence :
PETO
p18
Hon Nasion garet 'glask diskarañ / Ha lemel diganeomp gwirioù ha bara.
Hon Nasion garet ' glask diskara / Ha lemel diganeomp gwiriou ha bara.
1960
Référence :
PETO
p36
Ha ne c'houzez ket eo da gure kozh / A glaskan, hep ehan, da graouiañ kloz / Evit bezañ, da c'houde, barnet tenn / Ha, diwar e zivskoaz, lamet e benn ?
Ha ne c'houzez ket eo da gure koz / A glaskan, hep ehan, da graouia kloz / Evit beza, da c'houde, barnet tenn / Ha, diwar e ziskoaz, lamet e benn ?
1960
Référence :
PETO
p36
Poan a ra, anat eo, ar voul-se dindan ar c'hroc'hen, ha ret-mat e vez he lemel ac'hano.
1985
Référence :
DGBD
p198
Goulenn a reont ma vo lamet al lezenn Z hag a ro nerzh da brevesadur dre guzh ar servijoù publik.
2015
Référence :
DISENT
p128
Ar pep pouezusañ eo ne vefe ket hennezh "merket" betek re : lemit ar pegsunioù diwar revr an oto, laoskit ar van Volkswagen orañjez er gêr, ha skoachit ar gitonoù dindan an azezennoù...
2015
Référence :
DISENT
p85
Ma laman war-dro 200.000 euro evit ar manegoù, pere, adal ma paeoc'h telloù, a ranko bezañ kontet evel mizoù didennadus, e rankit talañ 300.000 euro d'ar c'hemederezh.