Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

1. Pezh mañsonerezh a-sonn pe a-veskell, hir pe hiroc'h, a dalvez da glozañ, da zisrannañ pe da harpañ. Ur voger vaen, vein. Ur voger skarret, frailhet. Kreñv eo ar voger-se : tev eo. [1954] [...] bez' eus amañ e moger va liorzh war ribl an hent ur feunteun ma kaver enni hep mar na marteze gwellañ dour tro-war-dro, ha dour e-leizh, forzh pegen kras e c'hellfe bezañ an amzer. & Stagañ udb. ouzh, distagañ udb. diouzh ar voger. & Pemdez (db. ar mogerioù a ginnig kouezhañ) C'hwezet eo ar voger, tapet he deus ar voger kof. & Moger dreuz, moger greiz : a dalvez d'ober un disrann e diabarzh an ti. & Trl. skeud. Chom etre peder moger : chom er gêr. 2. Ent strizh Pezh mañsonerezh, bras e vent, a glozer pe a harper (udb.) gantañ. Uhel eo mogerioù kêr. & Moger dro : a ra tro d'ul liorzh, d'ur c'hastell, h.a. & Moger zifenn, moger greñv : savet evit gwareziñ annezidi ur gêr, ur c'hastell diouzh o enebourien. & Moger harp : a dalvez da harpañ ur savadur. 3. Trl. skeud. Sankañ e gontell er voger : ober freuz-stal. & Krediñ e tivero mel eus ar mogerioù : krediñ e c'haller dont a-benn hep labourat an disterañ. HS. mur.

Exemples historiques : 
88
Masquer la liste des exemples

moger

1499
Référence : LVBCA p146 (masiere)

moger

1659
Référence : LDJM.1 pg muraille (d'vne maison), paroi

kozh mogerioù

1659
Référence : LDJM.1 pg masure

staget eo an dra-se ouzh ar voger, pe a zo start ouzh ar voger

1659
Référence : LDJM.1 pg (cela) tient (bien à la muraille)

stekiñ e benn ouzh ar voger

1659
Référence : LDJM.1 pg heurter (sa teste contre le parois)

kozh moger

1659
Référence : LDJM.1 pg masure

mogerioù

1659
Référence : LDJM.1 pg muraille d'vne maison, paroi

kozh voger

1732
Référence : GReg pg debris (restes, ruîne d'édifices)

skoazellañ ur voger bolzennet

1732
Référence : GReg pg appuier

fuilhañ ur voger

1732
Référence : GReg pg crepir (enduire une muraille de mortier, sans passer la truelle par dessus)

rizennoù voger

1732
Référence : GReg pg corniche (la plus haute partie d'une colonne, ou d'un bâtiment)

rezenn voger

1732
Référence : GReg pg corniche (la plus haute partie d'une colonne, ou d'un bâtiment), entablement (saillie au haut d'une muraille, le dernier rang de pierres au haut d'une maison)

stekiñ e benn oc'h ar voger

1732
Référence : GReg pg choquer (sa tête contre le mur)

goloenn ur golonenn, un ti, ur voger

1732
Référence : GReg pg chapiteau (d'une colomne, d'une maison, d'un mur)

sevel uheloc'h ur voger

1732
Référence : GReg pg hausser (Hausser un mur.)

Frotet en deus e abid ouzh ar voger-hont.

1732
Référence : GReg pg frayer (Il a frayé son habit à cette muraille.)

an treust-se a harp ouzh ma moger

1732
Référence : GReg pg appuier

ar voger-hont a vir he sonnder, ned eo ket bolzennet

1732
Référence : GReg pg a plomb

uhelded ur voger

1732
Référence : GReg pg hauteur (La hauteur d'une muraille.)

kozh moger

1732
Référence : GReg pg debris (restes, ruîne d'édifices)

kozh vogerioù

1732
Référence : GReg pg debris (restes, ruîne d'édifices)

kozh moger

1732
Référence : GReg pg debris (restes, ruîne d'édifices)

renkad mein-benerezh en ur voger

1732
Référence : GReg pg asssise (rang de pierres de taille dans un mur)

Koadet-mat eo ar vro-se.

1850
Référence : GON.II pg koada (Ce pays-ci est bien boisé).

Ar voger-se n'eo ket savet a-darzh.

1850
Référence : GON.II pg a-darz (Ce mur n'est pas bâti d'aplomb).

Ur boulc'h bihan o deus graet er voger.

1850
Référence : GON.II pg boulc'h (Ils ont fait une petite brèche à la muraille).

Ur volzenn a welan er voger-se.

1850
Référence : GON.II pg bolzen (Je vois une crevasse à ce mur).

Ret eo koadañ ar voger-se.

1850
Référence : GON.II pg koada (Il faut boiser ce mur).

Ur voger daouhanter eo.

1850
Référence : GON.II pg daou-hañter (C'est un mur mitoyen).

Ret eo bet dispenna ar voger

1850
Référence : GON.II pg dispenna (Il a fallu défaire le mur).

Un disac'h bras en deus graet ar glav er voger-mañ.

1850
Référence : GON.II pg dizac'h (La pluie a fait une grande brèche à ce mur).

hoalen voger

1850
Référence : GON.II.HV pg c'hoalen (-vein), c'hoalen (-vôger)

louzaouenn-ar-voger

1850
Référence : GON.II.HV pg louzaouen-ar-môger (pariétaire, plante qui croît dans les murs).

magoar

1850
Référence : GON.II pg mañgoer, môger (mur. muraille. en Van., mañgoer)

moger

1850
Référence : GON.II pg mañgoer, môger (mur. muraille), mûr

mogerioù

1850
Référence : GON.II pg môger (mur. muraille. Pl.)

Ar voger a zo bet diskaret gant an avel.

1850
Référence : GON.II pg môger (le mur a été abattu par le vent).

Mogerioù kêr a zo uhel.

1850
Référence : GON.II pg môger (les murailles de la ville sont élevées).

moger greiz

1850
Référence : GON.II.HV pg moger-greiz (mur de refend, mur qui est dans œuvre et qui sépare les pièces du dedans de bâtiment), moger-treûz

pennoù-moger

1850
Référence : GON.II.HV pg pennad (-vôger)

ribl voger

1850
Référence : GON.II pg ribl (-vôger)

Ret e vezo kranellañ ar voger.

1850
Référence : GON.II pg kranella (Il faudra créneler la muraille).

Ar voger

1850
Référence : GON.II p.12, introduction, "la muraille".

ar mogerioù

1850
Référence : GON.II p.12, introduction, "les murailles".

moger

1850
Référence : GON.II p.17, livre premier, "muraille".

mogerioù

1850
Référence : GON.II p.17, livre premier, "des murailles".

Kozh voger al liorzh a zo diskaret.

1850
Référence : GON.II p.64

Ar voger-se a zo dare da gouezhañ.

1850
Référence : GON.II p.68

magoariou

1850
Référence : GON.II pg môger (mur. muraille. en Van., mañgoer. Pl.)

Ma ve, dianañ, kre hoc'h eskell / Da vont evel ar gioc'h, ar c'hrakhouad, ar c'haran, / Dreist ar gouelec'h, ar mor ledan, / D'ar broioù n'int anavezet.

1867
Référence : MGK p16

Mad a ra, a gav din. Rak bezañ er frankiz, digabestr ha dishual, chaokat kaol pe banez, evel ur penn-chatal, zo gwell eget dibriñ kilheien diouzh ar ber, ha bezañ pennasket etre peder voger.

1867
Référence : MGK p9

Mes, evit mont er porzh, e oa ret din divarc’hañ an nor, rak e Maner al Liorzhoù, evel a ouzoc’h, ez eus ur porzh kloz, pe mont e-barzh dreist ar voger.

1878
Référence : EKG.II p.40

Mont a raen er c’hiz-se war-zu an iliz, ha, pa gleven an avel o sourral kreñvoc’h, pe ur griadenn skiltrusoc’h o tont eus a di Bielon, e chomen a-sav, ec’h en em eeunen sonn ouc’h [ouc’h] an ti evel pa vijen bet ur maen-benerezh lakaet er voger gant ar mañsoner.

1878
Référence : EKG.II p.116

E-feson, e oan savet e uhelded ar solier, rak klevet a raen anezho ker splamm evel pa vijen o kaozeal ganto ; hag evit gwir, un hanter droatad moger hepken, me er seminal hag int-i er solier, a yoa etrezomp.

1878
Référence : EKG.II p.139

Freuzañ a reas, er solier, moger he zi ; ober a reas un toull don a-walc’h da un den da azezañ, uhel a-walc’h evitañ da sevel en e sav evit diskuizhañ.

1878
Référence : EKG.II p.216

Peger kaer taolenn eo taolenn Mari Toulleg, ha pemp krouadurig yaouank en-dro dezhi, o pediñ Doue evit o mamm, en un ti ne deus ennañ nemet ar peder [m]oger en noazh !

1878
Référence : EKG.II p.229

Mes, evit ober kement-se, evit bezañ trec’h da gêr Vrest, evidomp da gaout enni meur a hini a-du ganeomp, e rankemp bezañ kalz tud, rak anat eo deoc’h n’eo ket aes mont en ur gêr war soudarded hag a zo mogerioù uhel a-dro-war-dro dezho.

1878
Référence : EKG.II p.103

Un den deus Trelêvern en nevoa kuzhet ‘barzh un toull moger ur bilhed kant lur. Pa deuas d’e doull da glask e arc’hant e oa bet debret gant ar razhed.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Gouenn ar Gelted he deus kresket dindan tenn ar c’houmoul, — En Amzer-gent ; — Etre mogerioù ar c’hoad, war dreuzoù dor an doureier [...].

1923
Référence : SKET p.35

Disprizout mibien Vanos a rejont dre m’o doa da annezlec’h, neket tiez-maen ec’hon e-kreiz kêrioù o mogerioù kreñv, hogen logoùigoù prenn ha raoskl war skign e-mesk ar geot bras, e lezenn ar c’hoadoù ; o disprizout a rejont dre m’o doa da gemerout o c’housk, e lec’h gweleoù prenn lufr, kaeraet gant arem, arc’hant hag aour, berniadoù geotennoù ha krec’hin ; o disprijout a rejont dre na event nemet laezh ha dour ha na zebrent nemet yod heiz ha kig, dre n’o devoa ken madoù nemet o armoù hag o chatal.

1923
Référence : SKET p.99-100

Ur souezh ar mogerioù maen-se a lavarfec’h ez int bet savet gant dorn ar ramzed a bantennadoù krec’hioù hag a dolzennoù roc’h a-bezh distaget diouzh tor ar menezioù !

1923
Référence : SKET p.15

Nemet n’o deus ket kavet an ergerzhourien-studiañ alaman ar mogerioù kuklopel a zo meneg anezho gant ar beajour kelt hag e tiskredont zoken e vije bet biskoazh Gordion kelc’hiet a vogerioù, S. Reinach, les fouilles de Gordion […].

1923
Référence : SKET p.15 (p.197 "Da reiz[h]a[ñ]": "P. 15, notenn 3, e lec’h « baejour » lenn « beajour »". )

Taolennet eo doue ar brezel gant ar Goraleted o vageañ al lenn-se hag o tigouezhout e-keñver ar voger rec’hier serzh ha menezioù a oa ouzh he bevenniñ diouzh tu ar sav-heol.

1923
Référence : SKET p.42

Nepell ac’hano em eus anavezet Dêviata dre an dervennegoù anezhi uhel ha don, ha Vindomagos dre he c’hreñvlec’hioù gwenn gant ar vrezelourien heñvel ouzh doueed oc’h ober ged war ar mogerioù.

1924
Référence : SKET.II p.75

En he c’hichen, kelc’h[i]et gant ur c'harzh skav eus un tu, eus un tu all gant ur voger : ar pres[b]ital ; an ti, savet e-kreiz al liorzh, a guzh e fasadenn wenn dindan delioù ur wezenn fiez.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924) ("eus un tu" & "fasadenn wenn didan deliou..." reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.845).

Dirak an annez-mañ e red didav, noz-deiz, en ur leñvañ hag en ur hiboudiñ war un ton hiraezhus ha klemmvanus, dour eonennet richer Pourpri (pe Poulpri, mar bez gwell ganeoc'h), goude bezañ en em silet dre angelloù prenn rod vras ar vilin gozh he mogerioù iliavek.

1929
Référence : SVBV p.18

En em gavet e-kichen un dorgennig, ni a droas a-gleiz hag a gerzhas eteit [hed-da-hed] ur voger uhel, kinviek ha kildroennet. En diwezh, a-forzh da vale ec'h en em gavjomp dirak un nor vras.

1929
Référence : SVBV p12

sankañ e gontell er voger

1931
Référence : VALL pg banqueroute

e tivero mel eus ar mogerioù

1931
Référence : VALL pg (il tombera des) alouette(s rôties)

freuzadur moger

1931
Référence : VALL pg brèche (dans un siège)

ouzh ar voger

1931
Référence : VALL pg au

Tremen a rejont an eil penn-nozvezh en ur vanell distro, e-harz moger izel ul liorzh, gourvezet en ur gichen evel daou bried, war ul lienenn delt astennet war al leur, goloet pep hini gant e ballenn, hag o sac'h-soudard ganto e-giz goubenner.

1941
Référence : ARVR niv.6, p4

Me n'am boa gwelet nemet chapelioù hor Sent kozh, houmañ ne greden ket e oa ur chapel anezhi ; gant he bankoù koad stok-ouzh-stok, he mogerioù gwerniset, he chantele kempenn hag hec'h aoter wenn evel ur menaj merc'hodenn, he delwennoù plastr, en ur ger, ne oa ket graet al lec'h-mañ da hadañ devosion en eneoù, ha ma hini-me a oa gwidal-mat, ha techet da vont e-maez an arroudennoù pleustret gant an holl.

1944
Référence : EURW.1 p32

Dirak an ti bourc'hiz, ez eus ur bleuñvegenn, gant ur gael houarn dirazi ; a-drek an ti, ur porzh kloz, kelc'hiet gant karrdioù da lakaat ar c'hoad hag ar yer, ar c'hav, ar poull-kannañ a vez karget gant dour-glav o tiverañ diouzh ar stivelloù ; dre un nor gromm toullet e moger ar c'harrdi ec'h erruer en ur jardin vihan — an holl draoù a zo bihan amañ — gant e-leizh a vleunioù, diduamant ma mamm, un neubeut karreadoù legumaj ordinal, un hanter dousenn gwez per, hag er foñs, ur bratellig toet gant iliav, 'lec'h [ez] eus daou vank evit lenn hag hunvreal.

1944
Référence : EURW.1 p6

Morse, betek neuze, n'en doa eveshaet e oa ar manati ken teñval, ken diamzeret, dindan e boultrenn. O chom edo, e gwirionez, en un tour, klozet diouzh an diavaez - diouzh ar bed -, gant mogerioù kozh, uhel, fetis, ha strizh-kenañ digoroù e brenistri houarn-barrennet [sic, "houarnvarrennet"].

1949
Référence : SIZH p.46

En traoñ, e-harz mogerioù serzh ar manati, war skourr ur wezenn-ber, e kendalc’h an nozkaner, an eostig, gant e serenadenn.

1949
Référence : SIZH p.39

Dont a ra d'e skouarn, a-dreuz mogerioù fetis an iliz, diouzh ar maez, un tu bennak, e Miranda, notennoùigoù ur gaita ; (...)

1949
Référence : SIZH p.65

O chom edo, e gwirionez, en un tour, klozet diouzh an diavaez - diouzh ar bed -, gant mogerioù kozh, uhel, fetis, ha strizh-kenañ digoroù e brenistri houarn-barrennet. Ha skoret, ouzhpenn, e vogerioù mein tev, gant harpelloù-mein ken tev all.

1949
Référence : SIZH p.46

Eviti da vezañ pell 'zo er vered, derc'hel a reer bete-vremañ d'ober meneg eus ar c'haezh Doue, rak bez' eus amañ e moger va liorzh war ribl an hent ur feunteun ma kaver enni hep mar na marteze gwellañ dour tro-war-dro, ha dour e- leizh, forzh pegen kras e c'hellfe bezañ an amzer.

1954
Référence : VAZA p.10

Un dro bennak, e teuas war va lerc'h el liorzh ha hi da vlejal o welout peseurt evnig a oa va hini : ur pikol touseg o chom en un toull er voger ha deut da vezañ doñv, ruzañ a rae e-maez e doull da zebriñ bara eus va dorn adal ma huchen warnañ : « Biti, biti, biti !»

1954
Référence : VAZA p.14

E ti-kêr ur vourc'hadenn a vro-Gerne. Speget ouzh ar mogerioù, skritelloù paper gros ha gwenn-louet, warno, e lizherennoù bras, talbennoù a seurt d'ar re-mañ : DEKRED EUS AN ASAMBLE NASIONAL, LEZENN, AVIZ, REGLAMANT, ORDRENAÑS.

1960
Référence : PETO p11

Kounnar ruz o welet mogerioù sal Aoregan goloet a skritelloù gallek o c'houl ur statud evit ar brezhoneg. N'eo ket e yezh ar gwasker e vo saveteet yezh ar re wasket.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 2

Gant an okala yaouank war al lec'h evit ober pester, treustoù ha kebroù an ti, gant ar gweennoù niverus a gaved er c'hoad tro-dro evit o eren ; gant rusk ar gwez okala evit ober danvez ar "mogerioù", ne voe ket pell an ti evit bezañ frammet.

1985
Référence : DGBD p159

Daou solieradur a oa dezhañ, prenestr ebet, un nor hepken a-rez douar, hag a-zioc'h anezhi talbenn ur voger dall dislivet.

2012
Référence : DJHMH p11

Gant ar goteg gall ec'h implijer an holl wikefreoù savadurezh evit kas ar voger war-wel, amañ e c'hoarier ganti.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 12

En o lec'h e weler pastelladoù moger noazh.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 16

Betek an hordennadoù kolonennoùigoù a gustume diskenn ouzh ar voger, a-zindan ar bolzioù betek al leur, bep etrepeuliad, evel un arouez fetis eus al lusk war-grec'h hag a oa anezho unan eus elfennoù merkusañ ar goteg klasel

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 16

Ar pep deurusañ koulskoude n'emañ ket en doare maz eo aozet ar pezh, met ouzh ar mogerioù. Taolennoù a zo oute, eus al leur betek ar sel.

2015
Référence : EHPEA p50

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux