Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
4
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
21
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Digor (a.k. hollek gourel) en ur voger, ur speurenn a dalvez da sklêrijennañ, da aveliñ diabarzh ur savadur. Sellet dre ar prenestr. Kouezhañ, en em deuler dre ar prenestr. Bezañ en e brenestr. Ar prenestr-mañ a zistro ouzh, a sko war ar straed. Bardell, barlenn, rizenn ar prenestr. 2. Dre ast. Hollad ar pezhioù prenn, metal pe blastik, gwer outo, a lakaer da stankañ an digor-se. Digeriñ, serriñ ur prenestr. Stignañ rideozioù ouzh ur prenestr. & Kroaz prenestr : framm a zalc'h ar gwer. & Pastell(où) ar prenestr : al lodenn(où) heloc'h war vudurunoù. Ur prenestr div bastell. & Stern ar prenestr, ar stern prenestr : framm prenn a zalc'h ar pastelloù. & Toull ar prenestr : ar prenestr (1). & Dor-brenestr. & Prenestr saoz : a zigorer dre wintañ ul lodenn anezhañ. II. Dre skeud. 1. Toull en ur pezh dilhad. Meur a brenestr digor war e ilinoù. 2. Lagad. Hag hon ostiz digeriñ e brenester ! Emañ ma frenester o vont da glozañ.

Exemples historiques : 
51
Masquer la liste des exemples

frenestr

1499
Référence : LVBCA p76 (fenestre)

prenestr

1499
Référence : LVBCA p168 (fenestre)

prenestr

1659
Référence : LDJM.1 pg fenestre

prenechoù a ziavaezh

1732
Référence : GReg pg contre-fenêtre (double-fenêtre)

eil fenestr

1732
Référence : GReg pg contre-fenêtre (double-fenêtre)

eil fenestr

1732
Référence : GReg pg contre-fenêtre (double-fenêtre)

ar prenechoù

1732
Référence : GReg pg fenetrage (tout ce qui concerne les fenêtres d'une maison)

Arc'h ar patriarch Noe he devoa tri-c'hant ilinad a hed, hanter-c'hant a ledander, tregont a uhelded; hag ar prenestr anezhi he devoa un ilinad.

1732
Référence : GReg pg (l'arche de Noé avait 300 coudées de long, 50 de large & 30 de haut; & sa fenêtre étoit d'une coudée)

fanest, fanestoù

1732
Référence : GReg pg fenetre

prenestr bras, prenestr bihan

1732
Référence : GReg pg (grande) fenetre (petite fenetre)

prenestroù

1732
Référence : GReg pg fenetre

Lestr ar patriarch Noe (o kontañ dre bep ilinad un troadad-hanter) en devoa pevar-c'hant hag hanter-kant troadad hed, pemzek troadad ha tri-ugent a ledander, pemp troadad ha daou-ugent a uhelded ; hag ar prenest anezhañ en devoa un troadad hanter.

1732
Référence : GReg pg arche (de Noë)

sparlañ un nor, ur prenestr

1732
Référence : GReg pg barrer (une porte, une fenêtre)

prenestr

1732
Référence : GReg pg fenetre

prenestr a ziavaezh

1732
Référence : GReg pg contre-fenêtre (double-fenêtre)

stalaf prenestr

1732
Référence : GReg pg batant (de fenêtre)

prenechoù

1732
Référence : GReg pg abavents

stalafoù prenestr

1732
Référence : GReg pg abavents

stalaf prenestr a-ziavaez

1814
Référence : DBRez. pg. abat-vent

prenestr

1850
Référence : GON.II pg prénest, prenestr

frenestr

1850
Référence : GON.II.HV pg fenestr

frenestri

1850
Référence : GON.II.HV pg fenestr

prenestr

1850
Référence : GON.II.HV pg fenestr

prenestr

1850
Référence : GON.II pg prénest, prenestr

prenestoù

1850
Référence : GON.II pg prénest, prenestr

prenestroù

1850
Référence : GON.II pg prénest, prenestr

prenester

1850
Référence : GON.II pg prénest, prenestr

serrit ar prenest

1850
Référence : GON.II pg prénest, prenestr

An avel, en ur zont en ti dre an nor digoret gant ar chouanted, a serras ar prenestr ma oa aet Loull ar Bouc’h drezañ er porzh.

1877
Référence : EKG.I. p.121

Ar prenestoù, an dorioù a serred dre ma o c’hleved o tont.

1877
Référence : EKG.I. p.32

Plegañ a ris da sellet dre zindan an or : edon dirak an ti ; n’oa ket a c’houloù e prenestr starn-an-daol ; mes an dra-se n’oa ket iskis, rak diwezhat e oa dija.

1878
Référence : EKG.II p.39

prenestr

1909
Référence : BROU p. 412

prenecher

1909
Référence : BROU p. 412

Moarvat ar sonig a oa bet klevet ivez er maner, daoust d’ar prenechoù da vezañ bet serret mat.

1925
Référence : BILZ2 p.159

Eno, an tren a zaleas ur pennadig, ha setu me da sellout dre ar prenestr ha peuzkerkent, e welis adarre un den gwisket pimpatrom ouzh an hini a youc'has en Arles : "Les voyageurs pour Marseille!...

1929
Référence : SVBV p11

groñjet war ur prenestr

1931
Référence : VALL pg appuyé (sur la barre d'une fenêtre)

war e vrusk e toull ur prenestr

1931
Référence : VALL pg appuyé (sur la barre d'une fenêtre)

Deuet on da chom davet ma zud e parrez Karnoed, en un ti brav, livet gwenn, war blasenn ar bourk, keñver gant an iliz, un ti kempenn, dalc'het gant ma mamm, ennañ kombodoù bihan evel emañ ar mod gant bourc'hizien Vreizh-Izel : ur gegin, ur sal, ur burev, dispartiet gant un trepas ; teir gambr a bigner dezho gant ur « viñs-tro » ; ha d'an nec'h tre, ar solier, div gambrig all, a zizoloer dre o frenestroù an holl vourk, hag er pellder, dremmwel fromus ha gwagennus tosennoù Kerne.

1944
Référence : EURW.1 p5-6

[...] ha d'an nec'h tre, ar solier, div gambrig all, a zizoloer dre o frenestroù an holl vourk, hag er pellder, dremmwel fromus ha gwagennus tosennoù Kerne

1944
Référence : EURW.1 p6

An trepasioù a zo koaret ken e luc'hont ; an dortoueroù a zo sklaer gant e-leizh a brenestroù ; ar solieroù a zo uhel wintet ha ne waskont ket war ar chouk, evel re savadurioù kozh-kozh kolaj paour Gwengamp.

1944
Référence : EURW.1 p48

Diouzh ar prenestr e weled traoñienn Vontroulez ; ar vrec’h-vor, e tu hanternoz ; tosennoù kostez Plouigno e tu kreisteiz.

1944
Référence : EURW.1 p80-81

Ar post ged : ur gael houarn, ur porzh divent etre tri savadur a bevar estaj, mildoullet a brenestroù, a weled enno pennoù kurius an henaourien o c’hoarzhin goap d’ar « bleuien ».

1944
Référence : EURW.1 p.192

Morse, betek neuze, n'en doa eveshaet e oa ar manati ken teñval, ken diamzeret, dindan e boultrenn. O chom edo, e gwirionez, en un tour, klozet diouzh an diavaez - diouzh ar bed -, gant mogerioù kozh, uhel, fetis, ha strizh-kenañ digoroù e brenistri houarn-barrennet [sic, "houarnvarrennet"].

1949
Référence : SIZH p.46

Sevel a ra da vont d'ar prenestr.

1949
Référence : SIZH p.39

Harpet war barlenn ar prenestr, tennañ a ra hir ar c’hrennard war e anal. N’emañ ket en e aes [aez].

1949
Référence : SIZH p.39

En amc'houlou emaint ; eñ, avat, a gouezh warnañ, diouzh an daou brenestr uhel houarn-barrennet, bannoù sklerijenn diwezhañ an deiz o vont da get.

1949
Référence : SIZH p.59

Berr eo bet gwalenn ar c'hastiz, avat ; hag antronoz vintin n'emañ mui ar vatimant o ruilhal war houlennoù hir ha gorrek mor Biskaya, hogen o lakaat gwagennoù berr ha rust da eonenniñ dirak beg-douar Finisterre, a c'heller gwelout an tornaodoù sonn anezhañ war an tu kleiz, an tu m'emañ va c'hambrig; hag, en ur zigeriñ ar prenestr e c'hellan gwelout rannoù uhelañ Bro-C'halikia hanterguzhet er vogidell.

1985
Référence : DGBD p11

Norman eo ar framm sur, dre-benn d'ar voger dev a ya drezi daou dremen diabarzh, unan a-us ar peulioù bras, unan all e traoñ ar prenestrier uhelañ, dre-benn d'ar prenestrier ha na ya ket ganto holl an ichoù a zo dindan ar volz.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 12

Arabat disoñjal an traoù a servijo deoc'h da vezañ gwelet ha komprenet : traktoù da reiñ d'an dud, gitonoù da stagañ ouzh ar prenester pe ouzh ar c'haelioù.

2015
Référence : DISENT p86

Ar pep gwirheñvelañ eo e vo kaoz eus ar pevar emlazh, gant ar c'hlañgirri, ar maouezed o ouelañ war ar straed, ar gelaouaerion, an tabutoù er prenestr, ha, pakedet-mat evit an dibenn-pred: egar-inkizitañ ar ginnigerion, dezrannoù armerzhel ha bredoniel an arbennigourion.

2015
Référence : EHPEA p28

An dañjerioù a c'hallfe bezañ evit a sell ouzh surentez ar stourmerien, an dud a vo war al lec'h koulz hag an enebourien -n'eus ket anv da lakaat hini pe hini en arvar- abalamour da draoù lemm a vefe aze, d'an torosennadur digompez, da draoù zo a vefe gwall dener, d'ar fed e vefe prenester pe un islonk bennak nepell alese...

2015
Référence : DISENT p75

Note d'étude

Orin stumm ar ger gant "p" da gomañs anezhañ a weler evel un efed kontrol d'ar c'hemmadur dre c'hwezhañ. An daou stumm a gaver er C'hatolicon. Ar stummoù dre /f/ a gaver e Bro Gwened hag a-hed bevenn ar brezhoneg e Gorre-Breizh hag e-kreiz ar vro. S.o. Jorgensen (2010) "Middle breton frenest, prenest- a window to the prehistory of Buhez santes Barba", Hor Yezh, 261, 53-56.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux