Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
58
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. A. Lezel udb. gant ub. hep kemer, hep klask kaout netra en eskemm. Reiñ ur montr d'ub. Reiñ leve ur park d'ub. Reiñ e dra da bep hini. & Trl. Reiñ udb. e ro d'ub. : e reiñ dezhañ hep kemer netra en eskemm. & Reiñ udb. da brof d'ub. : e brofañ dezhañ. & Reiñ udb. da lod, da zigoll d'ub. : e lakaat da lod, da zigoll war e anv. & Reiñ an aluzen d'ub. : reiñ udb. dezhañ en aluzen. & Ent krenn Un den mat da reiñ : un den brokus, a ro aes traoù d'ar re all. DHS. kinnig, profañ. & Trl. Bravoc'h eo reiñ eget mont da glask : plijusoc'h eo reiñ udb. d'ub. eget mont da c'houlenn tra pe dra digant unan all. B. 1. Degas udb. d'ub. Ro ma gwalenn din. & Trl. Reiñ udb. d'ub. etre e zaouarn, en e zaouarn : e zegas dezhañ hag e lakaat etre e zaouarn. 2. Degas udb. da zebriñ, da evañ d'un den, d'ul loen. Reiñ un tamm bara, ur banne gwin d'ub. Roit din ar c'hig, an avaloù douar, mar plij. Reiñ boued d'ar saout : o boueta. & Trl. Reiñ e voued d'ub. : reiñ e lod boued dezhañ. & Reiñ hanter voued d'ub. : na reiñ dezhañ nemet an hanter eus e lod boued. 3. (gant un av. degaset gant an ar. "da" pe hep an ar. "da" dirazañ) Degas udb. d'ub. evit ma vo sevenet tra pe dra. Reiñ udb. da zebriñ, da evañ d'ub. Reiñ udb. da virout d'ub. Reiñ udb. da reizhañ, da zirouestlañ, da ziluziañ d'ub. 4. Dasparzhañ traoù etre meur a zen, meur a loen. Reiñ pep a levr d'ar skolidi. Reiñ ul lodenn dre bep daou loen. C. 1. (db. an dud, al loened) Lakaat e zorn, e droad, h.a., da stekiñ garv pe c'harvoc'h ouzh ur rann eus korf un den, ul loen, ouzh udb. Reiñ un taol dorn, un taol treid d'ub. Reiñ un taol treuz d'ub. : un taol a-dreuz. & Trl. Reiñ ur predad, ur saead taolioù d'ub. & Reiñ ur saead, ur gwiskad bazhadoù d'ub. & Reiñ kordenn war e lêr d'ub. : reiñ ur c'hementad bras a daolioù dezhañ. & Reiñ koad d'ub. : reiñ bazhadoù dezhañ. & Reiñ ur skouarnad d'ub. & Reiñ diwar e staon d'ub. : skeiñ gant ub. war e zremm. & Reiñ beuz : reiñ taolioù d'ub. & Reiñ e zistag, reiñ taol ar marv d'ub. : reiñ dezhañ an taol diwezhañ a vo lazhet gantañ. & (e yezh ar vugale) Reiñ dao(ig) d'ub. : reiñ un taolig dezhañ. & Ent krenn Reiñ d'ub. war e benn, war e veg : reiñ un taol, taolioù dezhañ war e zremm. Reiñ d'ub. : reiñ un taol, taolioù dezhañ. 2. (db. ar plant, ar gwez, al loened) Teuler (udb.). Ar wezenn-se a ro frouezh mat. Ar saout-se a ro kalz a laezh. An deñved da reiñ gloan n'int ket deñved kig. & Trl. Ur c'hreunenn gerc'h a ro kant evit unan. 3. (db. ar c'hwezhioù) Teuler. Reiñ c'hwezh vat. D. Trl. skeud. Reiñ e verc'h d'ub. : he aotren da zimeziñ dezhañ. & Reiñ bronn d'ar bal : diskuizhañ o kemer harp war e bal, pe war ur benveg troadek all, ha dre ast., bezañ lezirek en e labour. & (db. oberoù an dud) Reiñ udb. da frouezh : reiñ an dra-se da zisoc'h. II. V.k.e. (db. an dud) A. 1. Lezel ub. da gerziñ udb. e-pad ur prantad. Reiñ un ti, ur ranndi e feurm, e koumanant, e gopr. Reiñ udb. e prest, e kred. Reiñ arc'hant war zistaol, war gred. Reiñ arc'hant war gampi, war astenn, war zle. HS. prestañ. 2. Astenn arc'hant a-benn paeañ udb. Reiñ arc'hant da dalvezout : astenn arc'hant en a-raok evit paeañ un darn eus ar pezh zo da zispign. B. Difetis 1. Lezel (udb. gant ub.). Reiñ amzer d'ub. : lezel amzer gantañ evit ober udb. Reiñ termen, amzer d'ub. da baeañ udb. : lezel amzer gantañ evit paeañ an dra-se. Reiñ e vuhez d'ub. : lezel e vuhez gantañ. 2. Lezel (ub. da gaout udb.). Reiñ tro, tu, urzh d'ub. d'ober udb. : e lezel da gaout tro d'ober an dra-se. Reiñ krog da ub., reiñ tro warnañ da ub. : e lezel da gaout krog warnañ. Reiñ lañs, al lañs d'ub. : e lakaat da gaout lañs war ar re zo o kevezañ outañ. Reiñ peoc'h d'ub. : e lezel da gaout peoc'h. & Trl. Ro peoc'h ! : tav ! & Reiñ e wir d'ub. : reiñ dezhañ ar pezh zo dleet dezhañ, ar pezh a zegouezh dezhañ. & Trl. skeud. Reiñ bazh d'e gannañ : reiñ krog da rebechoù, tamalloù ar re all. Roet o deus bazh d' o c'hannañ. III. V.k.e. A. 1. Lavaret, kemenn udb. d'ub. Reiñ ditour eus ub. : lavaret udb. war e zivout. Reiñ udb. da wir : lavaret, touiñ eo gwir an dra-se. 2. Trl. skeud. Reiñ e stal, e begement d'ub. : e skandalat, e wallgas. B. 1. Lakaat udb. da c'hoarvezout gant ub., lakaat ub. d'ober udb. Reiñ lamm, ul lamm d'ub. : e lakaat da gouezhañ war an douar, e ziskar. Reiñ al lavar, ar prezeg d'ub. : e lakaat el lec'h da gomz. Reiñ keal, anaoudegezh eus udb. d'ub. : e lakaat da c'houzout an dra-se. Reiñ udb. da glevet, da anaout, da intent d'ub. : e lakaat da glevet, da anaout, da intent an dra-se. & Trl. skeud. Reiñ lamm d'ub. 2. Lakaat ub. da gaout udb. Reiñ sec'hed d'ub. Reiñ c'hoant, kalon, kerse d'ub. Reiñ labour, emell, fred, karg, kefridi d'ub. Reiñ labour d'ober d'ub. Reiñ tro d'ub. d'ober udb. : e lakaat da gaout aez d'ober an dra-se. Reiñ e frankiz d'ub. Reiñ un doare eus udb. d'ub. : e lakaat da gaout ur soñj, un alberz eus an dra-se. 3. Trl. skeud. Reiñ un tañva eus udb. d'ub. : e lakaat da anavezout udb. o tiskouez dezhañ darn anezhañ. En deiz-se o doa roet un tañva eus ar gouel bras a oa da vezañ lidet kalz goude. Karet em bije reiñ deoc'h un tañva eus ar prezegennoù bouedek-se. HS. alberz. & Reiñ un dremm d'e oberoù : o lakaat da gaout tres. & Reiñ bec'h, darbar, koad a-benn, neud da zirouestlañ d'ub. 4. Lakaat udb. da dalvezout a-benn seveniñ udb. Reiñ e amzer da skrivañ ul levr. C. Ober udb. Reiñ e zisentez, un disentez : ober e zisentez war ur gudenn. Reiñ aluzen d'ub. : ober ur vad bnk. dezhañ. Reiñ frankiz d'ub. : ober hent dezhañ. Reiñ e gement all, kemm-ouzh-kemm, trok-ouzh-trok d'ub. : ober d'ub. ar pezh zo bet graet d'an-unan. D. 1. Termen a dalvez da c'heriañ un ober. Reiñ bod, bodenn, gwarez d'ub. : e herbec'hiañ, e repuiñ. Reiñ bod, bodenn, golo d'udb. : kuzhat udb. zo bet laeret. Reiñ lusk, fiñv, berv, buhez, herr, er c'hoari, en abadenn : degas lusk en un obererezh bnk. Reiñ skouarn d'ub. : lakaat evezh d'e selaou. Reiñ kelenn d'ub. : e genteliañ. Reiñ un disentez d'ur gudenn. Reiñ fed d'ub., d'udb. : teuler pled outañ. 2. Trl. skeud. Reiñ dorn, reiñ un taol skoaz d'ub., reiñ e daol skoaz : e skoazellañ. & PEMDEZ Reiñ mel, pour, moged d'ub. & Reiñ tro d'e brezegenn : he hiraat dre zegas munudoù enni, dre zistreiñ diwar e brezeg, h.a. & (db. ar merc'hed) Reiñ e sac'h d'ur paotr. & Reiñ e spered : mervel. E. (gant un ak.) Termen a implijer e-lec'h ur verb all. Reiñ digor d'ub. : digeriñ dor e di dezhañ. Reiñ skoazell, sikour, skor d'ub. : e skoazellañ, e sikour, e skorañ. Reiñ dudi d'ub. : e zudiañ. Reiñ dihun d'ar spered : e zihuniñ. Reiñ un tenn d'ub. : tennañ warnañ gant un arm-tan. Reiñ ur spontadenn d'ub. Reiñ udb. e gwerzh. Reiñ e asant d'ober udb. F. Reiñ kred d'ub. : kaout fiziañs ennañ. IV. A. V.g. Reiñ kemm-ouzh-kemm : eskemm udb. gant ub. B. (dirak un av. degaset gant an ar. "da") 1. (gant un ak. degaset gant an ar. "da") Reiñ da zenañ d'ur babig, d'ur c'holen, d'ur menn, h.a. : e lakaat da zenañ. 2. (dirak un islav. degaset gant ar rn. v. "e", "ne") Reiñ da grediñ d'ub. (e, ne): e lakaat da grediñ (e, ne). Reiñ da gompren d'ub. (e, ne) : e lakaat da gompren (e, ne). Reiñ da c'houzout d'ub. (e, ne) : kemenn dezhañ (e, ne). Reiñ da glevet d'ub. (e, ne) : e lakaat da glevet (e, ne). V. V. rag. EN EM REIÑ. A. 1. En em zaskoriñ d'ub. En em reiñ d'e enebourien. 2. Dre skeud. Digeriñ e galon d'ub. N'en em ro da zen ebet. B. 1. (dirak un av., un ak. degaset gant an ar. "da") Deraouiñ d'ober udb. En em reiñ da gousket, d'ar c'housked. En em reiñ da labourat. [1877] [...] evel ne gleven trouz ebet, hag, un tamm ivez gounezet gant skuizhder ar bale, ec’h en em daolis e-touez ar c’holo hag en em rois da gousket. 2. (dirak un ak.) Lakaat e amzer da dalvezout a-benn seveniñ udb. En em reiñ d'udb., d'ober udb. HS. lakaat. 3. (dirak un ak.) Plediñ a-zevri gant udb. En em reiñ d'al labour, d'ar studi. C. (dirak un ak. pe dirak ar verb servij degaset gant an ar. "da") 1. En em ouestlañ d'ub., d'ur sant(ez), da Zoue. En em reiñ d'e vugale. En em reiñ da Zoue. 2. (db. stadoù bred, dougoù an dud; dirak un ak. degaset gant an ar. "da") En em leuskel d'udb. En em reiñ d'an dristidigezh. En em reiñ d'ar garantez. En em reiñ da blijadurioù ar c'horf HS. teuler. D. En em reiñ da gred : mont da gred (evit ub.).

Exemples historiques : 
381
Masquer la liste des exemples

reiñ

1499
Référence : LVBCA p174 (donner)

19. Neuze an tirant karget a furor a c'hourc'hemenas ez vefe diwisket ha gant skourjezoù fouetet, ha goude he lakaat en ur prizon teñval hep reiñ dezhi da zebriñ na da evañ [a-]hed ar spas a zaouzek dez[.]

1576
Référence : Cath p16-17

Neuse ez lavaras ar roue [: «] Hervez a welan ez fell dit dre finesañ hon destum ez lasoù : gwelet [a ran] ez fell dit reiñ deomp evit egzampl ar filozofed. »

1576
Référence : Cath p10

[«]Me zo ma em roet a gomañsamant ma yaouankted da Jezuz-Krist evit pried, rak hennezh eo ma holl c'hloar, hennezh eo ma holl joa, hennezh eo ma c'harantez, ma douseur[».]

1576
Référence : Cath p16

Vertuzioù an Agnus Dei. / Ez chas brun an c'hurunoù [ec'h argas strak ar gurun], / Ez efas naet ar pec'hedoù, / Ez vir ouzh an tan pep manier, / Skaf ha lestr a cheñch [a sach] a zañjer, / Ez vir [e] pep tu ouzh marv subit, / Droukspered kre a chas kuit, / Ez spont sklaer an adverserien, / Ez rent soulas d'an wreg vrazez, / O tont da c'henel en gwel spes, / Ez ro grasoù, ez vir ouzh [drouk]chañs, / Pa en zouger gant reverañs. / A vent, nepred, na doutet pas, / ken din eo an bihan hag an braz.

1622
Référence : Do. p58

M. Na pe evit tra c'hoazh ? D. Palamour maz ro hon salver binniget kalz a vadaoù hag a c'hrasoù en vertuz a'n sin-mañ pa en grer gant un gwir feiz.

1622
Référence : Do. p8

Roit din, Mari, kontrision, / da cheñchañ leal a'm c'halon. / Dre ar pemp gouli a'r basion / Hor bez hep mar klouar pardon.

1622
Référence : Do. p62

Hon tadoù santel, Pius pempet e anv ha Gregorius trizekvet, o deus pep hini anezhe roet kant vloaz ha kant daou-ugent deiz a induljañsoù da gement a asisto en Katekismoù hag en Doktrin ar Gristenien, koñfirmet bet gant an Tad santel Klemañ eizhvet a anv

1622
Référence : Do. p2

M. Pet zo a'n euvroù a drugarez ? D. Seizh spirituel ha seizh korporel. M. Livirit ar re spirituel. D. 1. Kelenn ar re ignorant. 2. Korrijañ ar re a fazi. 3. Reiñ kuzul mat d'ar re o devez ezhomm. 4. Koñsoliñ ar re dezolet. 5. Dougen pasiantamant an injuroù. 6. Pardoniñ an ofañsoù. 7. Pediñ evit ar re vev hag ar re varv hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ. M. Livirit ar re gorporel. D. 1. Reiñ da zebriñ d'ar beorien o devez naon. 2. Reiñ da evañ d'ar re o devez sec'hed. 3. Gwiskañ ar re noazh. 4. Delivrañ ar brizonerien. 5. Vizitañ ar re glañv. 6. Lojañ ar belerined hag an estrañjerien. 7. Enteriñ ar re varv.

1622
Référence : Do. p32 & 34

reiñ sklêrijenn

1659
Référence : LDJM.1 pg illuminer

gouestlañ da sant Kaourintin reiñ ur piled

1659
Référence : LDJM.1 pg (faire) voeu (a Saint Corentin de donner vn cierge)

roet

1659
Référence : LDJM.1 pg donner

pegement a roit-hu ?

1659
Référence : LDJM.1 pg combien (donnez vous ?)

kement all a roan

1659
Référence : LDJM.1 pg autant

reiñ da viret

1659
Référence : LDJM.1 pg (bailler en) garde

reiñ karg

1659
Référence : LDJM.1 pg (bailler en) garde

reiñ

1659
Référence : LDJM.1 pg assigner, bailler, donner

en em reiñ d'ar pec'hed

1659
Référence : LDJM.1 pg abandõner

en em reiñ d'ar vertuz

1659
Référence : LDJM.1 pg (s')addonner à la vertu

Mir ar gouelioù, / Ha ro da'z kerent enorioù.

1677
Référence : Do. p5

M. Leveret ar re [an Euvroù a drugarez] korporel. [D.] Reiñ da zibriñ d'ar re o deus naon, / Reiñ da evañ d'ar re o deus sec'hed, / Gwiskañ ar re noazh, / Delivrañ ar brizonerien, / Vizitañ ar re glañv, / Lojañ ar birc'hirien hag [an] estrañjourien, / Enteriñ ar re varv.

1677
Référence : Do. pp 33 & 35

[M.] Da petra servij ar sacramant a Nouenn ? D. Evit hon naetaat eus ar pec'hedoù a c'halle bezañ restet deomp, ha reiñ deomp nerzh evit rezistañ ouzh anuioù ha poanioù ar c'hleñved, hag ouzh temptasion an aeraouant.

1677
Référence : Do. p47

reiñ bodenn

1699
Référence : Har. pg bodenn, reiñ (receler un vol)

ar vertuz a justis pehini a ro da bep hini ar pezh a aparchant outañ

1732
Référence : GReg pg (la justice) distributive

reiñ da anaout

1732
Référence : GReg pg divulguer

roeiñ

1732
Référence : GReg pg donner

roit

1732
Référence : GReg pg donner

roeit

1732
Référence : GReg pg donner

reiñ da bep hini e dra

1732
Référence : GReg pg donner (à chacun ce qui lui appartient)

reiñ da bep hini e aparchand, ar pezh a aparchant outañ

1732
Référence : GReg pg donner (à chacun ce qui lui appartient)

aotreet am eus dezhañ e c'houlenn ; roet am eus dezhañ ar pezh a c'houlenne

1732
Référence : GReg pg (je lui ai) donné (ce qu'il demandoit, sa grace)

reiñ a zorn-e-dorn

1732
Référence : GReg pg donner (de main en main)

reiñ a zorn-da-zorn

1732
Référence : GReg pg donner (de main en main)

reiñ kuzul

1732
Référence : GReg pg donner (conseil)

en em reiñ da servijout Doue

1732
Référence : GReg pg (se) donner (à Dieu)

en em reiñ da Zoue

1732
Référence : GReg pg (se) donner (à Dieu)

en em reiñ en holl d'an holl da Zoue

1732
Référence : GReg pg (se) donner (sans réserve à Dieu)

nep a ro

1732
Référence : GReg pg donneur

en em reiñ da un dra

1732
Référence : GReg pg (s') emploïer (à quelque chose)

reiñ an eil da egile

1732
Référence : GReg pg (s') entre-donner

reiñ ar foet

1732
Référence : GReg pg fouetter

roet kouraj

1732
Référence : GReg pg fortifier (Fortifier, donner du courage, pp.)

reiñ kouraj

1732
Référence : GReg pg fortifier (Fortifier, donner du courage, Treg. & Van.)

reiñ ur furm dereat da un dra

1732
Référence : GReg pg forme (Donner une forme convenable à une chose.)

reiñ un dra da ziwall da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg garde (Donner quelque chose en garde à quelqu'un.)

roet nerzh

1732
Référence : GReg pg force (Donner de la force, pp.)

reiñ nerzh

1732
Référence : GReg pg force (Donner de la force.)

Reiñ e dalc'h, un douar, pe ur gwir bennak, gant karg da ober feiz ha gwazoniezh, ha gant ur garg all bennak.

1732
Référence : GReg pg fieffer (donner en Fief une terre, un droit à la charge de foi & hommage, & de quelque redevance.)

reiñ un dra da viret da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg garde (Donner quelque chose en garde à quelqu'un.)

Pegement a c'hopr a roit-hu bep bloaz d'ar mevel-hont ?

1732
Référence : GReg pg gager (A combien avez-vous gagé ce valet ?)

Pegement a goumanant a roit-hu bep bloaz d'ar mevel-hont ?

1732
Référence : GReg pg gager (A combien avez-vous gagé ce valet ?)

reiñ gopr da servijerien

1732
Référence : GReg pg gager (Gager des serviteurs)

reiñ koumanant da servijerien

1732
Référence : GReg pg gager (Gager des serviteurs.)

reiñ sec'hed

1732
Référence : GReg pg altérer

roet apoentamant

1732
Référence : GReg pg gager (donner des appointemens à des Officiers, pp.)

reiñ apoentamant

1732
Référence : GReg pg gager (donner des appointemens à des Officiers)

un hanv pehini a ro da aznaout kaliteoù ur personaj bennak

1732
Référence : GReg pg epitete

em reiñ da aznaout

1732
Référence : GReg pg connoître (se faire connoître.)

reiñ da anaout

1732
Référence : GReg pg connoître (faire connoître)

Me hoz roy da aznaout.

1732
Référence : GReg pg connoître (Je vous ferai connoître.)

roet strafuilh da ur re

1732
Référence : GReg pg [f]rayeur (Donner de la frayeur, pp.)

reiñ da grediñ

1732
Référence : GReg pg accroire

roet

1732
Référence : GReg pg abbecher, absolution, commettre, communiquer, conférer (donner, octroyer), destiner (donner, assigner), donner

roit an dra-se d'ho tad

1732
Référence : GReg pg (donnez cela) à (votre père)

roit da Bêr, d'ar mestr

1732
Référence : GReg pg a

reiñ esperañsoù ven da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg haleine (Tenir quelqu'un en haleine.)

en em reiñ da un dra

1732
Référence : GReg pg adonner

en em reiñ d'an dristidigezh

1732
Référence : GReg pg abandonner

bezañ roet d'ar vis

1732
Référence : GReg pg habitué (Etre habitué au vice.)

en em reiñ da un dra

1732
Référence : GReg pg appliquer

hiniennoù a ro re a absolvennoù hag hiniennoù all a ro re nebeut

1732
Référence : GReg pg absolution

joa a root dezhañ

1732
Référence : GReg pg aise

mouezh da reiñ ha da resev

1732
Référence : GReg pg actif

en em reiñ d'ar vis

1732
Référence : GReg pg abandonner

em reiñ d'ar gwin

1732
Référence : GReg pg habituer (S'habituer à boire.)

roet esperañsoù ven da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg haleine (Tenir quelqu'un en haleine, pp.)

Ar Flamanked o deus degaset deomp ar moulladur hag an Italianed o deus roet deomp ar chikanerezh, an uzurerezh hag an truajoù

1732
Référence : GReg pg amener

bez' e roer ar pezh a garer dezhañ da gridiñ

1732
Référence : GReg pg accroire

reiñ a reer dezhañ da grediñ kement a garer

1732
Référence : GReg pg accroire

reiñ dre zisklêrasion justis un dra bennak da ur re

1732
Référence : GReg pg adjuger (Donner une chose à quelqu'un dans les formes de la justice)

roet hanv ur re da justis

1732
Référence : GReg pg déferer (Déferer, denoncer, pp.)

reiñ

1732
Référence : GReg pg abbecher, affecter, attribuer (donner quelque chose à un autre, soit réellement, soit par la pensée)ttribuer (donner quelque chose à un autre, soit réellement, soit par la pensée), concéder, conférer (donner, octroyer), delivrer (mettre en la main de quelq'un, des meubles de l'argent, adjuger en justice), destiner (donner, assigner), distribuer (donner), donner

Ur c'honfesor a dle reiñ ur binijenn diouzh ar grevusder eus ar pec'hed.

1732
Référence : GReg pg grieveté (Un Confesseur doit proportionner la penitence à la grieveté du peché.)

Ur c'honfesor a dle reiñ ur binijenn kevatal d'ar pec'hed.

1732
Référence : GReg pg grieveté (Un Confesseur doit proportionner la penitence à la grieveté du peché.)

reiñ e donezon

1732
Référence : GReg pg aliener

reiñ an absolvenn

1732
Référence : GReg pg absolution

reiñ begadoù d'ul labousig

1732
Référence : GReg pg abbecher

Dre largentez en deus e roet din.

1732
Référence : GReg pg gratis (Il me l'a donné gratis, ou gratuitement.)

Evit netra en deus e roet din.

1732
Référence : GReg pg gratis (Il me l'a donné gratis, ou gratuitement.)

Ne roit ket a gig druz din.

1732
Référence : GReg pg gras (Ne me donnez point de gras, de viande grasse.)

reiñ c'hoant debriñ

1732
Référence : GReg pg appetit

reiñ lorc'h d'ar re c'halloudus

1732
Référence : GReg pg grandeur (Flater les grandeurs humaines.)

reiñ lorc'h d'an dud a bouez

1732
Référence : GReg pg grandeur (Flater les grandeurs humaines.)

Doue a ro e c'hloar d'ar re choazet, goude o marv.

1732
Référence : GReg pg glorifier (Dieu glorife ses élûs après leur mort.)

Doue a ro e varadoz d'ar re choazet, goude o marv.

1732
Référence : GReg pg glorifier (Dieu glorife ses élûs après leur mort.)

An aotrou Doue a zo oazus eus e c'hloar, hag a lavar n'he roy da nikun.

1732
Référence : GReg pg gloire (Dieu est jaloux de sa gloire, & dit qu'il ne la donnera à personne, dit l'Ecriture.)

reiñ da grediñ

1732
Référence : GReg pg accroire

reiñ bugale

1732
Référence : GReg pg (donner des) enfants (parlant d'une femme mariée)

reiñ touchoù tan da un torfetour

1732
Référence : GReg pg gène (Donner la gêne, ou la question du feu à un criminel.)

reiñ an touch tan da un torfetour

1732
Référence : GReg pg gène (Donner la gêne, ou la question du feu à un criminel.)

reiñ bourdoù

1732
Référence : GReg pg garder (En donner à garder, Van.)

roet da gridiñ

1732
Référence : GReg pg garder (En donner à garder, pp.)

reiñ da gridiñ

1732
Référence : GReg pg garder (En donner à garder.)

en em reiñ da

1732
Référence : GReg pg attacher (s'attacher à, s'appliquer à); se coëffer, se préoccuper

en em roet da

1732
Référence : GReg pg attacher

roet

1732
Référence : GReg pg attribuer

reiñ da unan dreist da egile

1732
Référence : GReg avantager (donner plus à l'un qu'à l'autre)

roet da unan dreist da egile

1732
Référence : GReg pg avantager

reiñ mui d'an eil eget da egile

1732
Référence : GReg pg avantager (donner plas à l'un qu'à l'autre)

reiñ aviz da ur re

1732
Référence : GReg pg avertir, donner (avis, avertir)

roet aviz da ur re

1732
Référence : GReg pg avertir

reiñ

1732
Référence : GReg pg aveu (rendre aveu, fournir aveu à un Seigneur), delivrer (mettre en la main de quelq'un, des meubles de l'argent, adjuger en justice), donner

reiñ boed d'ar chatal

1732
Référence : GReg pg (donner à manger aux) bête(s)

reiñ boed d'al loezned

1732
Référence : GReg pg (donner à manger aux) bête(s)

roet boued d'al loened

1732
Référence : GReg pg (donner à manger aux) bête(s)

roet da voueta d'ar saout, d'al loened

1732
Référence : GReg pg (donner à manger aux) bête(s)

Aotrou, roit rigol din, mard eo posupl

1732
Référence : GReg pg (Monsieur l'Avocat, donnez moi un) biais (un moyen pour appeler de cette sentence juste prononcée contre moi)

reiñ un dalc'h da ur re dizordren

1732
Référence : GReg pg (mettre une) bride (aux désordres de quelqu'un)

reiñ peoc'h

1732
Référence : GReg pg (ne pas faire de) bruit

c'hoari a ra oc'h henn-ha-henn hep reiñ, na kaout profit

1732
Référence : GReg pg (il joue contre un tel) but (à but)

reiñ lorc'h da ur re evit &c.

1732
Référence : GReg pg cageoller (carresser pour avoir, &c. de quelqu'un)

roet lorc'h da ur re evit &c.

1732
Référence : GReg pg cageoller (carresser pour avoir, &c. de quelqu'un)

reiñ taolioù kanenn da ur re

1732
Référence : GReg pg (donner des coups de) canne (à quelqu'un)

reiñ kaoz gounezet da ur re

1732
Référence : GReg pg (donner) cause (gagnée à quelqu'un)

reiñ e wir da un all

1732
Référence : GReg pg ceder (transporter son droit à un autre)

reiñ serteniaj a-c'henoù, pe, e skrid

1732
Référence : GReg pg certifier

reiñ e wir da un all

1732
Référence : GReg pg cession (transmission de ses droits à un autre)

roet e wir da un all

1732
Référence : GReg pg cession (transmission de ses droits à un autre)

reiñ trok oc'h trok

1732
Référence : GReg pg (rendre le) change (rendre la pareille)

reiñ karg da ur re da ober un dra

1732
Référence : GReg pg charger (une personne de faire quelque chose)

reiñ herr da ur c'hourser

1732
Référence : GReg pg (donner la) chasse (à un vaisseau ennemi)

tud lijer en em ro d'o natur, tud pere o deveus kalonoù kigus ; n'o deus nemet lentegezh ha yenijenn e-keñver Doue hag e-keñver ho silvidigezh, eme an abostol sant Paol

1732
Référence : GReg pg (les hommes) charnel(s & sensuels ne goûtent point les choses de la Religion, ce qui regarde Dieu & le salut, dit saint Paul)

reiñ ur c'hristal

1732
Référence : GReg pg (donner un) clystere

reiñ kelien da lonkañ

1732
Référence : GReg pg garder (En donner à garder.)

reiñ da blomañ

1732
Référence : GReg pg garder (En donner à garder.)

An dud yaouank a gemer aes ompinionoù nevez, en em ro prest d'an ompinionoù nevez.

1732
Référence : GReg pg (les jeunes gens) se coëffent (volontiers de nouvelles opinions)

reiñ ar pourvez eus a ur benefis

1732
Référence : GReg pg collationner (donner la collation d'un benefice)

E dezroù ar bloaz nevez, ez roer an dezroù mat

1732
Référence : GReg pg au commencement (de l'année, on donne de bonnes Etrennes)

reiñ urzh ha galloud da ur re war &c

1732
Référence : GReg pg commettre (préposer)

a c'haller da reiñ

1732
Référence : GReg pg communicable

reiñ lod da un all

1732
Référence : GReg pg communiquer (faire un autre participant de ce que l'on possede)

roet

1732
Référence : GReg pg concéder

en em reiñ da Zoue

1732
Référence : GReg pg (se) consacrer (à Dieu)

en em roet da Zoue

1732
Référence : GReg pg (se) consacrer (à Dieu)

em reiñ da Zoue

1732
Référence : GReg pg (se) consacrer (à Dieu)

roet taolioù treid da ur re

1732
Référence : GReg pg frapper (Frapper des piez , donner des coups de piez, pp.)

reiñ taolioù treid da ur re

1732
Référence : GReg pg frapper (Frapper des piez , donner des coups de piez.)

reiñ hanv ur re da justis

1732
Référence : GReg pg déferer (Déferer, denoncer.)

reiñ an difi d'e adversour

1732
Référence : GReg pg défier (appeller son ennemi au combat singulier)

reiñ

1732
Référence : GReg pg delivrer (mettre en la main de quelq'un, des meubles de l'argent, adjuger en justice), distribuer (donner), donner

en em reiñ en holl d'an holl da Zoue, da servijañ Doue

1732
Référence : GReg pg (se) devouer (au service de Dieu)

roet ar foet

1732
Référence : GReg pg fouetter (pp.)

reiñ ar foet

1732
Référence : GReg pg fouetter (Van.)

Doue a ro e c'hrasoù gant larjentez

1732
Référence : GReg pg (Dieu) distribuë (ses graces avec largesse)

digemennet he deus ar gefridi he doa roet din

1850
Référence : GON.II pg digémenna

un af a roas da bep hini anezho

1850
Référence : GON.II pg af

Roet en deus an arouez-se din evit e anaout.

1850
Référence : GON.II pg arwéz, arouéz (Il m'a donné ce signal, cette marque, pour le reconnaître.)

Roit an arvara-se d'ar paour.

1850
Référence : GON.II pg arvara (Donnez ce reste de pain au pauvre).

Roit un avenad dezhañ.

1850
Référence : GON.II pg avénad (Donnez-lui un soufflet).

Roit un taol broud d'hoc'h ejen.

1850
Référence : GON.II pg broud (Donnez un coup d'aiguillon à votre bœuf).

Torrit an askorn polos-mañ, hag e root ar vouedenn din.

1850
Référence : GON.II pg askourn (Cassez ce noyau de prune, et vous m'en donnerez l'amande).

Roit ar c'hlos piz d'ar saout.

1850
Référence : GON.II pg klosen-pîz (Donnez les cosses de pois aux vaches).

an avaloù-mañ n'o deus ket roet kalz a goc'hien

1850
Référence : GON.II pg koc'hien

daou-c'hement a roin deoc'h

1850
Référence : GON.II pg daou-c'hémeñt

roit un dra bennak d'ar plac'h

1850
Référence : GON.II pg d'ar

roit un aval dare din

1850
Référence : GON.II pg daré, darev

troc'hit an debradur ha roit ho para din

1850
Référence : GON.II pg debradur

an dekved anezhañ a root din

1850
Référence : GON.II pg dékved, dégved

roit da zenañ d'ho pugel

1850
Référence : GON.II pg déna

roet em eus ho deroù-mat

1850
Référence : GON.II pg dérou-mâd

dervezh evit dervezh a roin deoc'h

1850
Référence : GON.II pg dévez, dervez

roit hemañ din da vihanañ

1850
Référence : GON.II pg diana, dianañ

roit din un tamm kig diaskorn

1850
Référence : GON.II pg diaskourn

roit va botoù da zibriañ

1850
Référence : GON.II pg dibria

roit an diaesañ din

1850
Référence : GON.II pg diez

un askorn en deus roet din goude bezañ e zigiget

1850
Référence : GON.II pg digiga

un dilavar en deus roet d'e dad

1850
Référence : GON.II pg dilavar

Roit din un dinerad avaloù.

1850
Référence : GON.II pg dinérad (Donnez-moi pour un denier de pommes).

An diouer a root d'ar paour.

1850
Référence : GON.II pg diouer (Vous donnerez l'excédant, le superflu au pauvre).

roit an direnn din, ma tennin tan

1850
Référence : GON.II pg diren

va diskarg en deus roet din

1850
Référence : GON.II pg diskarg

dek skoed distro en deus roet din

1850
Référence : GON.II pg distrô

roet em eus va alc'hwez da ziverglañ

1850
Référence : GON.II pg divergla

roit ar yar da zivouzellañ

1850
Référence : GON.II pg divouzella

disaotr em eus e roet deoc'h

1850
Référence : GON.II pg dizaotr

roiñ

1850
Référence : GON.II pg rei

reiñ

1850
Référence : GON.II pg rei, rôadur, rôer

roit din pesked dizrein

1850
Référence : GON.II pg dizrein

roit din ur banne dour

1850
Référence : GON.II pg dour

roit ho torn din

1850
Référence : GON.II pg dourn, dorn

un dornad a roin deoc'h

1850
Référence : GON.II pg dournad

Na roit ket a skouarn d'an droukkomzoù.

1850
Référence : GON.II pg drouk-komz (N'écoutez pas les médisances).

drougavel a zo bet roet dezhañ

1850
Référence : GON.II pg droug-avel

na roit ket a gig druz din

1850
Référence : GON.II pg drûz

roet am eus dezhañ ar pezh a c'houlenne

1850
Référence : GON.II pg rei

ret eo reiñ da bep hini e dra

1850
Référence : GON.II pg rei

roet

1850
Référence : GON.II pg rei

warc'hoazh e roin an alc'hwezhioù deoc'h

1850
Référence : GON.II pg rei

reiñ kalon

1850
Référence : GON.II.HV pg rei

reiñ e walc'h

1850
Référence : GON.II.HV pg rei

n'eo ket amañ eo en em roet an emgann bras

1850
Référence : GON.II pg emgann

ro

1850
Référence : GON.II.HV pg rei

reiñ e ene d'e Grouer

1850
Référence : GON.II.HV pg éné

roit eñ entrezo

1850
Référence : GON.II pg eñtré, étré, é-tré

n'eo ket kreñv a-walc'h an ere hoc'h eus roet din

1850
Référence : GON.II pg éré

roit 'ta a dra-se din

1850
Référence : GON.II pg éta

Roet hoc'h eus-hu un dra bennak d'ar gorkez ?

1850
Référence : GON.II pg korkez

Roit ur grabanad dezhañ

1850
Référence : GON.II pg krabanad

roet en deus din ar ren eus e vadoù

1850
Référence : GON.II pg rén

roann

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "je donne".

roez

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "tu donnes".

ro

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "il donne".

roomp

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "nous donnons".

roit

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "vous donnez".

roont

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "ils donnent".

rois

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "je donnai".

roin

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "je donnerai".

Ro.

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "donne" (impératif).

roet

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "qu'il donne" (impératif).

roomp

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "donnons" (impératif).

Roit.

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "donnez" (impératif).

Roent.

1850
Référence : GON.II p.29, livre premier, "qu'ils donnent" (impératif).

ro

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "il donne" (indicatif).

roe

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "il donnait" (indicatif).

roas

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "il donna" (indicatif).

roio

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "il donnera" (indicatif).

Ra roin

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "que je donne".

Ra rofen.

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "que je donnasse".

Roiñ

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "donner".

reiñ

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "donner".

roet

1850
Référence : GON.II p.30, livre premier, "donné".

Roit ar groaz-mañ d'ul leanez.

1850
Référence : GON.II p.60, livre second, "Donnez cette croix-ci à une religieuse".

Klevet hoc'h eus-hu ha roet en deus ho preur eus e geloù ?

1850
Référence : GON.II p.95, livre second, « Avez-vous appris si votre frère a donné de ses nouvelles ? »

Roit din an eil pe egile.

1850
Référence : GON.II p.94, livre second, « Donnez-moi l’un ou l’autre ».

Roit c'hoazh ur skoed din, hag en bezo a-walc'h.

1850
Référence : GON.II p.94, livre second, « Donnez-moi encore un écu, et j’aurai assez ».

Homañ a roan deoc'h, eben ervat a viran evidon.

1850
Référence : GON.II p.94, livre second, « Je vous donne celle-ci ; mais je garde l’autre pour moi ».

Roit an dra-se da Vari.

1850
Référence : GON.II p.90, livre second, « Donnez cela à Marie ».

Pegement a roer deoc'h dre zevezh ?

1850
Référence : GON.II p.91, livre second, « Combien vous donne-t-on par journée ? »

Dispennit ar yar-se ha roit eus an askell d’ho mamm.

1850
Référence : GON.II p.91, livre second, « Découpez cette poule-là, et donnez de l’aile à votre mère ».

Kalz hoc’h eus roet din.

1850
Référence : GON.II p.89, livre second, « Vous m’avez donné beaucoup ».

Roit bara din.

1850
Référence : GON.II p.89, livre second, "Donnez-moi du pain".

An heol a ro e c’houlou d’al loar.

1850
Référence : GON.II p.62, "Le soleil donne sa lumière à la lune".

Pep den kozh a dlefe reiñ alioù mat.

1850
Référence : GON.II p.64

Un aval a roin da'z c’hoar.

1850
Référence : GON.II p.67

Ret eo reiñ kelenn da'z mibien.

1850
Référence : GON.II p.67

Da vamm a ro da zenañ da'z c’hoar vihan.

1850
Référence : GON.II p.68

An hini hoc’h eus roet din a zo fall.

1850
Référence : GON.II p.69, "Celui que vous m'avez donné est mauvais".

Kemerit hennezh evidoc’h, ha roit egile d’ho preur.

1850
Référence : GON.II p.70 (Prenez celui-là pour vous, et donnez l'autre à votre frère).

Roit din an hanter eus a un dorzh vara.

1850
Référence : GON.II p.60

Reiñ a rin deoc'h eus an dra-se.

1850
Référence : GON.II p.73, « Je vous en donnerai ».

Pep hini a roas e ali din, ha n'en em gavas ket daou anezho heñvel.

1850
Référence : GON.II p.77

Ra zistolo Doue warnoc'h ar mad hoc'h eus graet, ha ra roy an Aotrou, Doue Israel, ur gopr ar vrasañ deoc'h, pa oc'h deuet d'e gaout, ha d'en em deurel dindan e zivaskell.

1850
Référence : GON.II p.101, Buez Ruth.

Kinnig a reas ivez hag e roas dezhi ar chomadur eus e boued, eus a behini he doa debret a-walc'h.

1850
Référence : GON.II p.102, Buez Ruth.

Reiñ a reas Ruth da anaout dezhi e ti [p]iv e oa bet o vidiñ, hag e lavaras penaos ar gwaz-se a oa hanvet Booz.

1850
Référence : GON.II p.102, Buez Ruth.

Goulenn a ra, en ur grenañ : / — « Aotrou ar C'hi, mestr ar vro-mañ, / M'en em roan deoc'h, petra a reot-hu din ? » / — « Da lazhañ rin ! » / — « Ha mar tec'han ? » — « Ned i ket pell, / Hag abred e ranki mervel ! »

1867
Référence : MGK p113

An heizez kennebeut ne deu ket da skuizhañ / O terc'hel 'r chaseer war he lerc'h da skarañ, / Evit reiñ d'ar razh amzer / Da dennañ eus ar sac'h ar vaot, warnezhi berr.

1867
Référence : MGK p49

— « An ed-mañ zo darev : da-gaout hor mignoned, / Kae, va mab, emezañ, d'o fediñ, pa 'z eo ret, / Da zont gant pep a falz da c'houloù-deiz, warc'hoazh, / Da reiñ deomp un tammig skoaz. »

1867
Référence : MGK p52

Roit un dra d'ar re fall, goude keuz ho pezo.

1867
Référence : MGK p108

E-touez bugale 'n dud[,] an hanter, pe war-dro, / Da gannañ 'n hanter-all[,] treujoù keuneud a ro ; / En-dro dezho [ez] euz stignet droug.

1867
Référence : MGK p107

Doue oa gant ar re-mañ, n'edo gant egile ; / Reiñ reas d'e vugale / Un eost puilh, a-zoare.

1867
Référence : MGK p89

Choaz a rejont Lun ar "Rogasionoù, abalamour", en Aviel an deiz-se, Jezuz-Krist a lavar : "Goulennit hag e vezo roet deoc’h". Hogen ezhomm bras o doa an holl eus a drugarez an Aotrou Doue.

1877
Référence : EKG.I. p.157-158

Pennoù-bras kêr, evel m’am eus her lavaret deoc’h, ar re a dlee reiñ skouer vat d’ar bobl ha miret na vije saotret o c’hêr gant traoù ker sot, a gouezhas da gentañ d’an daoulin, evel tud dibenn ha diskiant.

1877
Référence : EKG.I. p.182

Petra ho pije-c’hwi graet evit kas ha digas ar veleien eus an eil parrez d’eben, eus an eil ti d’egile, hep reiñ da anaout d’ar sitoianed ar pezh ho poa c’hoant da ober ?

1877
Référence : EKG.I. p.88

Per ne zaleas ket da gousket c’hwek ; hag a-benn ur pennad goude, evel ne gleven trouz ebet, hag, un tamm ivez gounezet gant skuizhder ar bale, ec’h en em daolis e-touez ar c’holo hag en em rois da gousket.

1877
Référence : EKG.I. p.76

An Aotrou de la Marche, savet el lestr, a drugarekaas an dud kalonek o doa hen digaset betek eno, hag a lavaras dezho daoulinañ ma roje dezho e vennozh.

1877
Référence : EKG.I. p.24

O welet an dro a gemere an traoù, an hini a yoa e penn an holl soudarded, ar [c'horonal], pe n’ouzon ket petra e oa, a skrivas, war un tamm paper hag her stagas ouc’h moger ti-kêr ha war dor an iliz, ar c’homzoù-mañ en doa lakaet da daboulinat a-raok dre gement kogn a yoa er bourk : « Plougerneiz, gwazed ha merc’hed, reiñ a reer deoc’h da anaout eo lakaet da berson deoc’h, a berzh ar Republik, ar Gall, beleg sentus ouc’h lezennoù e vro.

1877
Référence : EKG.I. p.235

O klevet ar rimadelloù-se, paotred ar republik ne raent nemet c’hoarzhin, mes an Aotrou Hermit a ouie e pelec’h en doa tud klañv da welet, hag en noz war-lerc’h ez ae eus a Donkedeg da Dregrom, e kofesae e dud hag e roe dezho o sakramañchoù.

1877
Référence : EKG.I. p.91

E-pad an noz on chomet kuzhet er c’hoad, hag abaoe ar mintin-mañ emaon o c’haloupat, o klask un ti bennak da reiñ goudor din.

1877
Référence : EKG.I. p.45

— Diwiskañ hon dilhad a rankimp da ober ivez, neketa, Yann ? — Asa, Per, ro peoc’h ; diwiskañ hon dilhad evit mont e-touez ar c’holo !

1877
Référence : EKG.I. p.73

Neuze avat e oant leun betek o ginou, hag int en em roet da gousket. Me a zo chomet war vale. Da bemp eur em eus dihunet o c’habiten, en u[l] lavaret dezhañ e oa deiz.

1877
Référence : EKG.I. p.228-229

Ar c’hristen paour a yoa er puñs a roje marteze din keloù eus a Herve Soutre hag a Gatell Eukat.

1878
Référence : EKG.II p.50

Aes e oa dezhañ reiñ banneoù, marc’had-mat e oa ar gwin, rak ne gouste netra dezhañ.

1878
Référence : EKG.II p.71

Mes Maner al Liorzhoù n’emañ e-kichen hent-bras ebet, ha soudarded Canclaux a dle gouzout dija pegement a goust dezho dont en hentoù bihan diwar an hentoù-bras. Paotred Landeboc’her o doa roet dezho ur gentel vat en derc’hent.

1878
Référence : EKG.II p.36

Ha koulskoude e ranken moustrañ va c’halon ha reiñ peoc’h gant aon da vezañ klevet.

1878
Référence : EKG.II p.130

Mes a-raok ez eomp da viret ouzhoc’h-c’hwi da gemeret an tec’h, pe da reiñ dorn dezho e ken kaz ma teufent da enebiñ.

1878
Référence : EKG.II p.67

D’ar mare-se n’oa ket brav reiñ golo d’an holl, da dud eveldon-me dreist pep tra, a ouied a yoa bet e emgann Kergidu.

1878
Référence : EKG.II p.35

Netra ne respontas din. N’em boa ket a c’hoant d’en em zoaniañ re ; skeiñ a ris adarre ur wech, hag ur wech all c’hoazh, atav gant kros va fuzuilh, hag atav ne roed respont ebet din.

1878
Référence : EKG.II p.39

Yannig, nemedec’h na glemmet / Mar oc’h er giz-se gwall c’hraet : / Brasañ torfed, ‘me hon zado[ù], / Laerezh arc’hant en ilizo[ù] ; / D’ar Sent, koulz ha dimp, na dere / E vo graet foar gant o danve[z]. / ‘N [a]otro[u] sant Pêr, ‘vit an dro-mañ, / Na vo ket re rust, a gredan, / Nemet miret don ‘n ho spered / Ar gentel ‘zo bet de[o]c’h roet. /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Ya ! Perag e teujen d'he dilezel [ar gelaouenn], pa na goust ket ker, ha pa eo gwir e ro din da c'hoût, ha mat ha fall ar pezh a dremen en hon bro ?

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Evit ma vezo ar Sul d'an Ao. Doue e rank labour ar c'horf reiñ plas da labour an ene.

1907
Référence : PERS p124

Ar re-mañ a roio da c'houzout d'an Drouiz-Veur pe vennozh ez eo o hini diwar-benn ar goulenn.

1909
Référence : REZI p. 13

roet eo e zigouvi dezhañ

1909
Référence : BROU p. 437 (il a été congédié)

Kavout a ra deomp eo poent deomp en em sevel eneb d'ar gwaskerezh trubard-se ha reiñ penn d'an touellerezh.

1911
Référence : PSEP p V

Bez’ e oa a-dreuz d’ar gompezenn war-du ar sav-heol-hañv ur wenodenn kalemarc’het-stank ha ledan a-walc’h da reiñ tremen da zaou zen skoaz-ha-skoaz.

1923
Référence : SKET p.60

Dont a reas ar re-mañ da reiñ dorn neuze, d’e skoaziañ da liammañ ha da vinwaskañ ar plac’h yaouank.

1923
Référence : SKET p.103

Dre-se, e c’hourc’hemennas ma roje hiviziken, a-vareoù, tud ar gourenez profadoù dilhad d’an teir c’hoar hag e lezjent bemnoz war ar garreg m’edont boas da nozvezhiañ, boued, died hag un tan war enaou.

1923
Référence : SKET p.115

Sellet eo ar bobl-se evel henariek gant Jullian, "Rev. des ét. anc.", 1922, p. 160, ha roet da geltiek gant Loth, "la première apparition des Celtes dans l’île de Bretagne et en Gaule, Rev. celt.", 1920-1, pp. 259-88.

1923
Référence : SKET p.144 "Taolenn-amzeroniez evid istor ar Gelted".

Gwel an div ounner dilezet, ar raoskl flac’het, roudoù ar stourmadenn er riblennad a roas da anaout dezho petra a oa c’hoarvezet.

1923
Référence : SKET p.135

Hogen, an disterañ ma pella an den diouti, ne gav mui nemet traezh ha mein-ruilh, ne wel ken nemet naered, o tougen an dent anezho hag o reiñ ar marv, oc’h emweañ, oc’h emgemmeskañ, oc’h emgejañ a-gantoù war an douar, ha korc’hwezhadoù-traezh, bannet gant an avel, oc’h emweañ a-gantoù en aer hag en amzer.

1923
Référence : SKET p.17

Ouzhpenn, e lavar ar C’hresianed en devoe Herakles eus Keltina un eil-vab, peurheñvel ouzh ar c’hentañ, a voe roet dezhañ gant e gerent an anv a « Galatos » (3).

1923
Référence : SKET p.32

Dindan c’hwezhadenn Avelio e teuas ar pevar zra-se : mor, traezh, kregin ha goularz, da gejañ, d’en em gemmeskañ, o steuiñ ur c’horf-paotr hag ur c’horf-plac’h, e roas an doue ar vuhez dezho.

1923
Référence : SKET p.33

O digas a reas gantañ e-kreiz ar c’hoad ha reiñ da anaout dezho ar gwez, hag ivez al louzeier yec’hedus, dre zisklêriañ an dalvoudegezh anezho ha penaos ober ganto da bareañ kleñvedoù ha goulioù, da argas drouk-speredoù, da derriñ hud ha strobinelloù.

1923
Référence : SKET p.59

Da reiñ bod d’ar Breur ha d’ar C’hoar ur c’haer a di a oa bet savet e kreiz bro-Vanos.

1923
Référence : SKET p.64

Ar renerien, perc’henned ar c’hezeg bras hag ar c’herniel-evañ leun a vez, a roe d’an nevez-deuet chatal ha parkoù.

1923
Référence : SKET p.74

Bagadoù a voe, hag int her gant niver, nerzh ha kadarnded o brezelourien, en em ziskouezas en armoù en harz-bro an Estren hag a daeras outañ ma roje an drederenn eus e barkoù, eus e beurvanoù, eus e goadoù, eus e dropelloù, eus e vinvioù, eus e gêriadennoù (3).

1923
Référence : SKET p.88

Tao ! tao ! bihanig, / Ha me a gano dit, / Na da c’hortoz da vammig / Da reiñ bronnig dit. / Da vammig ’zo dañserez, / Da dadig ’zo mezvier, / Ha te ha me, bihanig, / A ranko chom er gêr.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.841 (Miz C'hwevrer 1924)

— Mat ar per, paotr ! Mat ar spezard ! Mat ar c’hastrilhez ! — Ro deomp pep a hini, Jojo ! eme Bilzig. — Taol dezho pep a hini, a grias Olier da Jojo, pep a hini ! — Dal ! Ha Jojo a stlapas ur vozad da Vilzig. Roet a zo bet dezho ivez un toullad spezard, ha da Vadalen ur c’hodellad kastrilhez.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.865 (Miz Meurzh 1924)

An nor a oa morailhet, met kement a daolioù-treid o deus roet dezhi, ken m’o deus hi torret.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.866 (Miz Meurzh 1924)

Met n’eo ket bet roet d’an holl dud o gwelet pe o c’hlevet.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.947 (Mae 1924)

— Trugarez, Saig ! Bennozh Doue deoc’h da reiñ dorn d’an intañvez ha d’he bugale emzivad !… Bennozh Doue deoc’h, Saig !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1125 (Miz Du 1924).

Ma ! abaoe eo bet ar paotr anvet gant an holl Bilzig, e lesanv a deuas da vezañ e anv, ha nebeut a dud ar bourk a vije bet kat da reiñ dezhañ e wir anv : Bilzig a oa, Bilzig a chomo.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924), "a deuas da vea", reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

Neb a sell ouzh oberoù an tri rummad-se hag a ro skouarn d’o c’homzoù, saotret e vezo ganto !

1924
Référence : SKET.II p.28

E-barzh ar gwele-mañ e c’hanas, war an oaled-mañ un amiegez hen mailhuras, hag un amezegez a roas dezhañ da zenañ.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924) ("an amiegez" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

Pennoù-renerien da bobl ne welint ket da zremm, ar varzhed ne ganint ket da gurioù, ar re gozh ne veulint ket da eveziegezh, an danevellourien ne roint ket da anaout da anv d’ar rummadoù da zont.

1924
Référence : SKET.II p.45-46

Ha setu amañ perak : dre ma ro ar Ouiziegezh trec’h, braster ha mestroni.

1924
Référence : SKET.II p.42

Ar boaz da reiñ da zibriñ d’ar bugel nevez-c’hanet un aval poazh d’e lakaat da zont seven ha dilontek n’eo testeniekaet nemet er Grennamzer hag e Bro-C’hall, Rev. arch. 1914, p. 276.

1924
Référence : SKET.II p.10, notenn (1)

Dezho ez oa pep a dri zezh hag a roe bemdez pep a nav c’helorniad laezh, ar pezh a rae, eus an eil abardaez d’egile, ur c’helorniad ha pevar-ugent a veze lakaet holl da vezur advibien Vissurix.

1924
Référence : SKET.II p.15

Reiñ bod d’an uloc’h ha d’an astuz, un hirvarv ne ra ken !

1924
Référence : SKET.II p.27

— Ma ! ma ! ro tan deomp, eme Fiakr an Tev, greomp pep a gornedad.

1925
Référence : BILZ2 p.137-138

Roit din evelkent ur gwennegig bennak, aotrou person, evit mont e beaj, evit prenañ ivez un draig bennak da'm mamm Izabel, da'm breur ha da'm c’hoarezed : setu erru an deiz kentañ ar bloaz.

1925
Référence : BILZ2 p.175

— Sell, emezañ en ur reiñ un taol ilin da Vad[a]len, sell.

1925
Référence : BILZ2 p.125

Va huñvre, huñvreadenn ledan va bugaleaj, eo he doa roet an taol balaenn marzhus-se em c'halon hedro.

1929
Référence : SVBV p.18

reiñ da grediñ

1931
Référence : VALL pg accréditer (faure croire une nouvelle, etc), (faire) accroire

reiñ da c'houzout

1931
Référence : VALL pg annoncer

reiñ da

1931
Référence : VALL pg allouer

reiñ c'hwezh-vat da

1931
Référence : VALL pg aromatiser

reiñ bronn

1931
Référence : VALL pg allaiter

reiñ bod

1931
Référence : VALL pg s'abriter

reiñ bod

1931
Référence : VALL pg accueillir

reiñ a ra bazh d'e gannañ

1931
Référence : VALL pg (il donne des) arme(s pour le battre)

reiñ bronn d'e bal

1931
Référence : VALL pg (s'appuyer sur sa) bêche

reiñ a reer da c'houzout

1931
Référence : VALL pg avis

roet da grediñ

1931
Référence : VALL pg accréditer

en em reiñ da

1931
Référence : VALL pg (s')abandonner (à), (s')adonner

en em leuskel

1931
Référence : VALL pg (s')affaisser

amañ n'eus ket a aez da reiñ…

1931
Référence : VALL pg assez

reiñ war sens

1931
Référence : VALL pg accenser

reiñ tro da

1931
Référence : VALL pg (donner de l')ampleur (à, discours, fête, etc), bouffer

reiñ tro d'e hent

1931
Référence : VALL pg allonger (sa route)

reiñ tro d'e brezegenn

1931
Référence : VALL pg allonger (son discours)

reiñ steud da

1931
Référence : VALL pg attention

reiñ skoaz

1931
Référence : VALL pg aider

reiñ sec'hed da

1931
Référence : VALL pg altérer (donner soif à)

reiñ poulc'had da lonkañ

1931
Référence : VALL pg (en faire) accroire (à qqn ; fam.)

reiñ keloù

1931
Référence : VALL pg annoncer (faire savoir)

reiñ un dremm d'e oberoù

1931
Référence : VALL pg (donner une bonne) apparence (à ses actions)

reiñ e zilez a

1931
Référence : VALL pg abdiquer

reiñ e hanv da

1931
Référence : VALL pg (s')affilier

reiñ e feurm

1931
Référence : VALL pg affermer (donner à ferme)

reiñ e dra da bep hini

1931
Référence : VALL pg appartenir (donner à chacun ce qui lui appartient)

reiñ dorn

1931
Référence : VALL pg aider

reiñ dor-zigor

1931
Référence : VALL pg accueillir

reiñ degemer

1931
Référence : VALL pg accueillir

reiñ da zigolliñ

1931
Référence : VALL pg allouer

reiñ da zic'haou

1931
Référence : VALL pg allouer à (à titre d'indemnité)

reiñ da wir

1931
Référence : VALL pg affirmer

reiñ da lod

1931
Référence : VALL pg attribuer

reiñ da geneil

1931
Référence : VALL pg adjoindre (donner comme auxiliaire)

Ha tro-dro da Vreizh, ne gaver ket nemeur a draoù a rofe da grediñ en ur giladenn kalz brasoc'h eus ar mor.

1943
Référence : TNKN p28

Ur skouer fall e oamp d'an diskarded all, gant hor c'henseurtiezh re zigabestr, ha da viz Gouere 1895 e voe roet da c'houzout d'hor bandenn na dalveze ket ar boan deomp dont da glask digor ken.

1944
Référence : EURW.1 p43

— « Ro buhe' din ». Reiñ buhe' a oa lakaat an doupi da dreiñ.

1944
Référence : EURW.1 p22

Pa oan bihan e weled toull ur c'haran war bord hent Mil-ar-Prad, hag ac'h ae dindan an douar betek kavioù ar c'hastell-kreñv, hag a roe an tu d'an difennourien da vont kuit dre guzh, ma vijent e riskl da vezañ paket.

1944
Référence : EURW.1 p17

Kement tra a skriven e brezhoneg a veze roet dezhañ da lenn ha da eeunañ[,] evit ar skrivadur dreist-holl.

1944
Référence : EURW.1 p57

Ar jeneral a reas e c'hourc'hemennoù dezhañ, hag a lavaras : « Me lakaio reiñ deoc'h medalenn ar soudarded », emezañ.

1944
Référence : EURW.1 p12

« Dal, a lavaras an Aotrou Kont da Yann Gouer, sell aze ugent, tregont devezh-arat a roan dit d'ober war o zro. »

1944
Référence : EURW.1 p8-9

« Pinvidik, a lavaran-me. Paour-razh on, paour-razh Lom. An hanter kant lur-se n’int ket din. Roet int bet din, er beure-mañ, evit mont d’ar bourk, da baeañ, e ti ar Saliou, ar sukr, ar c’hafe, ar chikore o deus prenet ar merc’hed e-pad ar miz diwezhañ. »

1944
Référence : ATST p.103

Ha Job ha Lom a voe roet kefridi dezho da glask korf an den beuzet.

1944
Référence : ATST p.84

« E c’hellit krediñ start ha hardi ! Ha pa soñjan en doa c’hoant ar paour kaezh Herri reiñ din da grediñ e oa houarn kozh en e armel ! Soñjit : houarn kozh ! » — « Ha ! ha ! ha ! »

1944
Référence : ATST p.77

Da dad a roio dilez evidout, ha sell e vimp eürus holl a-gevret en hon toull.

1944
Référence : EURW.1 p.210

An Alre a roas herberc’h dimp, eus ar Yaou 25 a viz Gwengolo betek ar Sul 28.

1944
Référence : EURW.1 p.205

An « de » a oa dirak e anv a c’halle touellañ diwar-benn e orin, ha reiñ da grediñ d’ar gumun e oa denjentil. Din-me ne oa ket kevrinus : de Lauwer a oa ur Flamank, hag e anv, e yezh e vro gozh, a c’hallje bezañ par d’ar saozneg The Lover, ar C’harer.

1944
Référence : EURW.1 p.193

Holl o doa degaset lizheroù a-zigarez pe roet o dilez.

1944
Référence : EURW.1 p.189

Na pebezh anaoudegezh-vat a dleer d'ar Varianited o doa graet eus o gwellañ evit reiñ dorn d'ar Vretoned da saveteiñ o yezh.

1944
Référence : EURW.1 p59

Na bras, na bihan, ha kuilh en he gwiskamant seiz du, hogen maouez penn-da-benn he c’horf, gant he roderezh kazhez lizidant, n’oa ket da reiñ dezhi ouzhpenn daou vloaz warn-ugent.

1949
Référence : SIZH p.38

- Pa 'z eus meneg avaloù, breur Arzhur, e lavarin deoc'h n'am [sic, ne'm] eus ket debret Aval Skiant ar Mad hag an Droug, ha n'ouzon ket pe soñj a zo aet dre ho penn, o reiñ dimp hoc'h abadennig termaji.

1949
Référence : SIZH p.62

Petra a lennit evit magañ buhez ho spered, reiñ sav d'hoc'h ene ?

1949
Référence : SIZH p.56

- Tenn herzel ouzh ar c'hoant gouzout, Sezni. Ma oufemp petra eo, d'an nebeutañ ! - Tenn eo. Doue, avat, a ro E c'hras da herzel.

1949
Référence : SIZH p.54

Dre wall Eva eo e voe kollet ar Baradoz, rak reiñ a reas bod d’an Naer.

1949
Référence : SIZH p.40

Amañ d'ar c'hure disleal, / Pell diouzh ho kêrioù, war ar maez, / 'Ro bod pinvidig ha paour-glez, / Hag ouzhin[,] tra ne anzaver...

1960
Référence : PETO p38

Ur c'hoant divent 'lies am bez [,]/ Ar ger a rois [,] da zinac'h.

1960
Référence : PETO p34

An traoù da fall[,] trumm zo troet, / D'am farrezioniz n'on mui tad. / D'am c'hure didou [int] 'n em roet, / Ac'hanon ken ne reont stad.

1960
Référence : PETO p28

Gwechall, a-raok ar reuz, hor beze an deog / Ha, pa lazhed an hoc’h, e roed deomp hon lod. / Ha nep ezhomm, 'vit-se, da gaout an tredeog.

1960
Référence : PETO p32

Un nebeud sifroù her roio mat-tre da anaout : E 1921 e oa 102 000 den o chom eno hag e 1936 e oa savet an niver da 257 000.

1985
Référence : DGBD p14

En taol-mañ edo o klask un douarour bennak da vont d'ar Gabon da sevel ur gartenn a roje tu da ober enklaskoù war ar petrol, rak, hervez, e oa bet gwelet e oa lec'hiet mat ar vro-se evit ma c'hellfed kaout enni an dourenn vurzhudus.

1985
Référence : DGBD p5

Gallout a ra an enebourien klask tabutal pe, er c'hontrol, gortoz ma vreinfe an traoù, peotramant c'hoazh laoskel ar justis d'ober he labour -goulenn d'un urcher ober stad an traoù, sevel klemm, reiñ deoc'h an urzh da vont kuit pe da baeañ un dell-gastiz a 2000 euro evit pep eurvezh dale...-.

2015
Référence : DISENT p78

Ken pounner hag ur c'horf marv. Peadra da reiñ bec'h d'an archerien ha da gaout poltredoù brav - stourmerien Ai'ta! e ti-post Gwengamp da geñver un abadenn pegsuniañ.

2015
Référence : DISENT p52

Lavaret em boa dezhi dont tre evit ma rojen dezhi ur werennad dour met treiñ kein he doa graet ha tec'het e oa kuit d'ar red.

2015
Référence : EHPEA p75

N'on ket evit gouzañv ken e vijec'h c'hoazh ouzh ma bevañ, c'hwi ha Fanis. Ne badan ken ouzh em reiñ da gousket hag o tihuniñ da veure en ur soñjal ez on kablus.

2015
Référence : EHPEA p66

"Bec'h de'i, tudoù! Goude kregiñ ez eo echuiñ," emezon dezhe da reiñ kalon dezhe rak me ma-unan a wel an holl gempenn-se evel un aner.

2015
Référence : EHPEA p20

Arabat deoc'h ankouaat eo gwelloc'h nac'h reiñ digor d'ar poliserien evit bezañ tapet fall... ar pezh a vo tu d'ober, ar wech kentañ bepred, pa zeufont diniverus hag hep ar binvioù ret.

2015
Référence : DISENT p171-172

Evel-se e vo roet an taol dic'harzhañ kentañ, hag a-wechoù n'eus ket tu d'ober gwelloc'h pa vez berzet mont d'al lec'h a fell dimp tizhout.

2015
Référence : DISENT p73

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux