Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

1. Fetis A. Gorreenn ec'hon a-walc'h. Breizh zo ur vro fonnus enni an tachennoù sklent, priellek. Tachennoù ec'hon a voe gwastet gant an dour-beuz. Degouezhet e oa en un dachenn ledan goloet a lann hag a vrug. En enez-se ez eus un dachenn douar a c'haller treiñ da aerborzh. Edo ar mor dirak e zaoulagad, gwelet a rae un dachenn c'hlas dizolo, kompez ha difiñv. Un dachenn gompez. B. 1. Lec'h. Gwechall, war ar maez, al leur-dornañ a oa un dachenn doujet ha karet. & Dre skeud. Lec'h ma stourmer, ma pleustrer war un obererezh resis. Evit Breizh eo e rankomp labourat, hi eo an dachenn zo merket dimp. 2. Gorreenn zouar gounezet. Difraostañ un dachenn. Lakaet ez eus bet eost e kement tachenn zo. Ken lodennet eo bet an douar ma'z eus tachennoù n'int ket brasoc'h eget ul liñsel. Darev eo an ed e pep tachenn. DHS. maez, park. 3. Atant. Er vourc'h-se ne oa nemet un dachenn, an holl dud a veve diouti hag a ranke plegañ da verour an dachenn. & (impl. hep gm.) Delc'her tachenn : ober war-dro un atant. HS. feurm, koumanant, merouri, plas, tiegezh. 4. Gorreenn pe lec'h bihan disheñvel e neuz, pe e liv, eus hini an hollad emañ ennañ. War pav ar marc'h e oa un dachennig divlev. & Dre skeud. Pastell-vro zo disheñvel e natur, doare-bevañ e annezidi eget hini ar pastelloù-bro tro-war-dro. Ar c'hêrioù ma oa soudarded zo bet ar c'hentañ tachennoù gallek er vro vrezhonek. Ar bagadoù Brezhoned, nevezet atav, a leunias en diwezh an tachennoù goullo a oa er vro. 5. Leurgêr. War an dachenn, e-kreiz an dachenn. Ar c'hezeg a c'hwirine e korn an dachenn. Mont da werzhañ e varc'hadourezh war an dachenn. & Tachenn-kêr, tachenn ar foar : leurgêr, foarlec'h. An dud a oa tolpet war an dachenn-kêr o selaou ouzh ar sonerezh. DHS. marc'hallac'h, plasenn. 6. Lec'h m'en em ganner, ma kevezer evit udb. pe ma c'hoarvez udb. Ar warded a voe galvet war tachenn ar vanifestadeg. & (impl. hep gm.) Koll tachenn : kilañ. Gounit tachenn : mont war-raok. C. Trl. 1. WAR AN DACHENN : war al lec'h end-eeun ma c'hoarvez udb., m'en em ganner. Pa grogo an traoù e vo war an dachenn hag eñ eo a zigoro an abadenn. & War an taol, diouzhtu el lec'h ma vezer. Kouezhañ a reas marv-mik war an dachenn. [1877] An neb n'eo ket bet en emgann ne c’hello biken kompren petra eo an den paour e-kreiz an tan, war an dachenn. 2. Bezañ bepred war an dachenn : atav e penn ar stourm, o kas al labour war-raok. 3. Trl. CHOM WAR AN DACHENN : bezañ lazhet e-kerzh un emgann. D. Lec'h ma pleustrer war un obererezh resis, zo bet terket e sell eus un obererezh resis. 1. Tachenn-gampiñ : terket evit gallout kampiñ. 2. Tachenn vell-droad : tachenn-sport evit c'hoari mell-droad. 3. Tachenn-vrezel : tachenn-emgann. II. Difetis Kement a denn d'un arz, d'ur skiant, d'ur c'hraf bnk. An dachenn bolitikel, sevenadurel. Tachenn an armerzh, ar mennozhioù. & Tachenn ub. : hollad ar pezh a oar, a anavez ar gwellañ ; ar pezh a vez ub. arbennigour warnañ, pe a bleustr ub. warnañ. Deuet eo an amzer m'eo arbennikaet-kenañ ar ouiziegezh : da bep hini e dachenn. Dibab a reas tachenn ar yezh evit ren ur stourm efedusoc'h. Ledanaat tachenn e obererezh.

Exemples historiques : 
41
Masquer la liste des exemples

tachenn

1499
Référence : LVBCA p190 (place)

tachenn glas) [sic

1659
Référence : LDJM.1 pg tachê (glas)

tachenn c'hlas

1659
Référence : LDJM.1 pg pastis

tachenn vras

1659
Référence : LDJM.1 pg (grande) place

tachenn

1659
Référence : LDJM.1 pg tachen

tachenn

1732
Référence : GReg pg carreau (le pavé, la ruë, la terre)

tachennoù

1732
Référence : GReg pg carriere (étenduë de terrain, où l'on peut courir, ou, pousser un cheval)

tachenn

1732
Référence : GReg pg carriere (étenduë de terrain, où l'on peut courir, ou, pousser un cheval)

astennet ur re war an dachenn

1732
Référence : GReg pg (jetter quelqu'un sur le) carreau

astenn ur re war an dachenn

1732
Référence : GReg pg (jetter quelqu'un sur le) carreau

tachennoù

1850
Référence : GON.II pg tachen

tachenn

1850
Référence : GON.II pg tachen

un dachenn zouar

1850
Référence : GON.II pg tachen

Evel ar razhed-mañ, tud e-leizh zo er bed Brudet er c'huzulioù, evel ar re wellañ : Azezañ a garont er gador uhelañ ; Ha pa vez ret dezho kas ho erv da benn, E rikl ho lost a-dreñv er maez eus an dachenn.

1867
Référence : MGK p35

An neb n'eo ket bet en emgann ne c’hello biken kompren petra eo an den paour e-kreiz an tan, war an dachenn.

1877
Référence : EKG.I. p.287

Men [sic] eo, o tont d'ar gêr, goude hadañ fosfat kaoc'h-houarn war un dachenn dirien am eus er Park kamm, me eo am boa difretet ar seier adarre , 'n ur dremen ; hag ar poultr dioute 'n eus groet d'ar geot kreskiñ evel ma welez.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Un hanter devezh-arat frank a zo deus an dachenn, ha taer [teir] c'harrad teil-ker a zo ezhomm d'an nebeutañ evit digas an treo ken dru[z]-mañ.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

troc'hit un dachenn vara din

1909
Référence : BROU p. 426 (pièce de terre, signifie aussi morceau de pain)

tachenn

1909
Référence : BROU p. 426 (pièce de terre, c'est l'équivalent de "lopin" ; siginifie aussi morceau de pain)

Ha ma c’hoarvezfe gant hini pe hini ac’hanoc’h terriñ ar gourc’hemennoù-se, ra vo harluet pell diouzoc’h, ra vo argaset er-maez eus tachenn ar vuhez !

1923
Référence : SKET p.53

Ha, war dachenn ledan ar vuhez, piv na gar, ur wech c’hoazh, dibabañ e-touez ar vleunioù dic’hwezh ar [b]leuñvennigou a c’hwezh [v]at, pere o deus sklêrijennet e hent ha sederaet e galon ?…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.845 (Miz C'hwevrer 1924)

Kroz hepken an taolioù-mor o fregañ war an traezh a dorre sioulder an noz hag a luskelle gant e vouezh heñvel-heñvel an dachenn morgousket dindan lizenn demsklaer al loar.

1925
Référence : BILZ2 p.124

O, tachennoù bourrus leun a varzoniezh ! O, douar benniget !... Warnoc'h ez vihan e kerzhen war va c'hrabanoù. Peur hoc'h adgwelin ?... Marteze biken ken !...

1929
Référence : SVBV p.18

tachenn douarañ

1931
Référence : VALL pg atterrisage

keflusker digenbred teirgwagennadek dre dachenn-dro

1931
Référence : VALL pg asynchrone

klañvdi-tachenn

1931
Référence : VALL pg ambulance (militaire)

krennañ diwar an dachenn tro-dro

1931
Référence : VALL pg arrondir

kanol tachenn

1931
Référence : VALL pg artillerie

tachennoù douarañ

1931
Référence : VALL pg atterrisage

C'hoari horell : pemp pe c'hwec'h, gant pep a vazh-dotu, a ra pep a doullig war an dachenn ha beg o bazh e-barzh.

1944
Référence : EURW.1 p23

E-keñver gouelec'hiad an tachennoù rouz dizour ha dic'heot, pe ar pantennoù meinek, dalc'hmat o kinnig disac'hañ, a oa da dreuzañ da vont di, San-Miguel, hag eñ freuzh-difreuzh [sic, freuz-difreuz], a oa anezhañ ur wir c'hlasenezenn, bourrus bevañ enni.

1949
Référence : SIZH p.52

Arlerc'h an XVIIIvet hag an XIXvet kantved eo bet klozet an tachennoù, evit abegoù perc'hentiezh, hag evit diwall ar chatal ivez.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 5

Ne'm boa ket da zale pell e Port-Gentil na d'en em chalañ evit bremañ gant ar pourvezioù o vezañ ma tleen dont en-dro a-benn ur miz evit mont d'an dachenn labour hag a oa merket din pelloc'h en Norzh : ar rann en tu-hont da bleg-mor ar Gabon a oa da vezañ neuze va c'hreizenn enklask.

1985
Référence : DGBD p27

M'emaoc'h o terc'hel sez sokial un embregerezh hag a zo kablus eus un dra spontus war dachenn an endro, eo ret d'an arvesterien, pe d'ar c'hazetenner deuet da dennañ ar poltred da glokaat e bennad, kompren ster an obererezh e-korf ul lajadig, a-drugarez d'ur skeudenn nemetken [...]

2015
Référence : DISENT p81

Sevel enselladennoù keodedel war tachennoù e-lec'h ma vez tennet misiloù nukleel.

2015
Référence : DISENT p58

Sevel ur vouezhiadeg keodedel pe un dilennadeg nevez, met war an dachenn bublik hag hep sikour an dud e karg -evit lakaat an estrañjourien da votiñ da skouer peogwir n'o deus ket gwir d'en ober-; boikotiñ an dilennadegoù, chom hep kemer perzh, votiñ -ha displegañ ar rag hag ar perag d'an holl dre ar mediaoù !-.

2015
Référence : DISENT p57

En daou du d'ar poull-neuial ez eus bet staliet taolioùigoù gant kadorioù ha disheolieroù, serr, hag ar peurrest eus an dachenn tro-dro a zo dindan leton.

2015
Référence : EHPEA p51

An taolioù war an dachenn a zegas bepred traoù dic’hortoz, ha goulennoù da heul a-fed [a-fet] strategiezh koulz a-fed [a-fet] preder.

2015
Référence : DISENT p62

Arabat kennebeut kontañ war ar fed e teuy atav ar polis da herzel ar stourmerien -dibenn skrijus- rak gallout a ra an dud e karg soñjal ez eus muioc’h a riskloù -evit an dud o-unan, pe war an dachenn bolitikel- ma tibabont mont dre heg.

2015
Référence : DISENT p77

Gant an titouroù bet dastumet war an dachenn e vo tu da sevel ur raktres gwirheñvel d'an obererezh.

2015
Référence : DISENT p73

Bewech neuze e vo embannet gant ar strollad peseurt reolennoù a dalvezo e-pad an obererezh. Da skouer : "ne vo ket kunujennet an enebourien" pe "sammañ kiriegezh a reomp ma vez ret da stourmerien zo troc’hañ ar roued-orjal evit mont tre en dachenn soudard".

2015
Référence : DISENT p66

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux