Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. A. 1. Ober un toull, toulloù (I A 1 ; II A 1, 2) en udb. Toullañ strad ul lestr evit e ouelediñ. Toullañ kof ur vuoc'h koeñvet. Ar gozed a doull an douar. & Trl. Toullañ ur varrikenn : lakaat ur c'hog en he zal. & Toullañ ur bez : ober un toull a vo ur bez. Toullañ ur puñs. 2. Kleuzañ. Toullañ un erv. Ar stêr a doull he naoz. B. Trl. skeud. 1. Toullañ kaoz, ur gaoz da ub., gant ub. diwar-benn udb. : degas ur gaoz, kregiñ gant ur gaoz. N'ouzon ket piv en doa toullet ar gaoz-se. Ne'm boa ket toullet kaoz dezhañ eus ar gudenn-se. & Ent krenn Toullañ d'ub. (en udb.): ober anv, kregiñ gant ur gaoz. N'en doa toullet da zen eus e hunvre. 2. Ent krenn (db. an dud) Toullañ dindan ub. : ober pep tra evit ma kollo e bost labour. E-keit ma klaske toullañ dindanon, ne ouie ket ar paour kaezh e oa e doaz e go. 3. Toullañ digor da ub. : ober pep tra evit ma vo degemeret mat. Pegen aketus int da doullañ digor dezho, d'ober gourc'hemennoù ! 4. Ent krenn Toullañ evit, da ub. : ober evitañ. Kavet en doa ur plas da labourat e Bro-Saoz hag eno e toullas evit e genvroad. Ar re zo deuet da doullañ d'ar bobl dre beb korn a Vreizh-Izel. 5. Toullañ d'an douar : lavaret ar pezh a ouzer hag a zlefe chom kuzh. Bezit dinec'h dre ma n'ouzon netra ne doullin ket d'an douar. 6. Toullañ an erv : kregiñ gant ul labour. II. V.k.d. Toullañ war udb. : ober un toull en udb. Pa voe toullet war e veze voe kavet e gorf fresk-bev. III. V.g. 1. Dont un toull, toulloù (I A 1 ; II A 2) en udb. Al leur a doull fonnus. 2. (db. ar gorioù) Digeriñ, tarzhañ. Prest eo ar gor da doullañ. HS. talpiñ.

Exemples historiques : 
34
Masquer la liste des exemples

toullañ

1499
Référence : LVBCA p195 (percier)

toullañ

1659
Référence : LDJM.1 pg cauer, creuser, miner, percer, trouer

treuziñ toullañ treu-didreu

1659
Référence : LDJM.1 pg transpercer

2. Pa sellas-hi ouzh e boanioù, / Ouzh e wad skuilhet ha goulioù, / Ur c'hleze terrupl a doullas / He c'halon gant nec'hamant bras.

1677
Référence : Do. p65

toullañ treuz-didreuz

1699
Référence : Har. pg didreuz, toullañ, treuz-didreuz (transpercer)

toullet

1732
Référence : GReg pg creuser (percer, foüir, faire profond), enferrer (percer avec un fer, avec une Epée), forer (percer, pp.)

toullañ

1732
Référence : GReg pg creuser (percer, foüir, faire profond), enferrer (percer avec un fer, avec une Epée), forer (percer)

toullañ un alfez

1732
Référence : GReg pg forer (Forer une clef.)

n'eo ket toullet don a-walc'h ganeoc'h

1850
Référence : GON.II pg toulla

Toullañ betek an douar kalet

1850
Référence : GON.II pg kalet (Percer jusqu'à la terre solide).

toullañ

1850
Référence : GON.II pg kava, kévia, klaouein, toulla

pa doullez

1850
Référence : GON.II p.8, introduction ; "quand tu perces".

toullañ

1850
Référence : GON.II.HV pg toulla

Ha ne dalv ar gragez / A zo tener ha mat, zo o buhez karet, / Karet o bugale, karet o friejoù, / A zo ar vein-oaled a domm ar c'halonoù, / Ar c'hantolorioù kaer zo warno sklêrijenn, / Goulaouennoù an ti, evel heol an neñvoù, / Evel louzaouennoù a bare pep anken, / O dorn atav noz-deiz a bep tu o viret, / Dre 'r wenodenn ma'z eomp, na vemp gant drein toullet, / Ha ne dalvont ar boan, lavarit din bremañ, / E ve ar gragez-se termet dindan ar bec'h, / E vent-i skoaziet start ha skoret gant ar vrec'h / He deus bet digant Doue ar galloud d'o harpañ ?

1867
Référence : MGK p141-142

Goude an eost hag an drevad, Distroit ho parkeier, e kreiz hag en daou benn : Fochit, palit, toullit, na lezit ket eur c'horn-tro Heg gwelet dindan petra zo.

1867
Référence : MGK p31

Krogoù zo gant ar bev : an Ankoù hag e falc'h / O doa poan o stagañ, o toullañ da gaout dalc'h.

1867
Référence : MGK p97

D’ar re-mañ o doa an evned a amheuilh redadeg ar gwagennoù, ar pesked a neuñv e dourioù ar mor, ar gwallvorviled a vev en donderioù anezhañ, toullet o daoulagad, krignet o diweuz hag o daouarn hag o c’hevrennoù mezhus.

1923
Référence : SKET p.117

Er glasvezennoù digenvez e krozas al lammdourioù hag e stagas dre-holl an doureier-red gant o labour rimiañ ha toullañ ar c’haletañ rec’hier, ruilhañ traezh, pri ha bili, kleuzañ traoniennoù, adstummañ dremm an douar.

1923
Référence : SKET p.29

Poellek ha difrae e teuas o labour gant ar Skaled : da doullañ ar c’hleuzioù e raent gant pigelloù ha palioù, hag an atredoù diouto a gasent er-maez war-bouez sec'hier lêr pe gestoù ha boutegi aozilh.

1923
Référence : SKET p.127-128

Stignañ rouedoù a reont eus an eil menez d’egile, koulma geotennoù, toullañ trapedoù, enaouiñ tantadoù a geuneud glas ha gwall louzeier da sevel ur moged du, tev, mougus ha flaerius.

1924
Référence : SKET.II p.51

En deiz-se, rust ar mor, mareoù bras anezhi, ar vugale ’ta a oa eno unanet a-raok ar gourlen, ur pennad mat a-raok, ha palioù, marrioù, pigelloù da doullañ, ha da sevel, da gempenn, da bentañ tier, tourioù, bagoù ha listri.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1123 (Miz Du 1924).

Al logod, avat, dre ma oa treut an traoù en ti a oa tec’het war-du ul lec’h all. Toullet o doa a-raok mont kuit, foñs an armel ha foñs an daol, ha goude, moarvat, lemm o dent ha digor bras o c’halon, o doa kemeret hent Kervetouz.

1944
Référence : ATST p.63

Poaniañ a rae herrañ ma c'helle war ar vicher-se gant an esper e kavje ur wech bennak da doullañ.

1944
Référence : EURW.1 p11

Chom a rae ganin da seveniñ ma fromesa d'an aotrou Vallée : toullañ hent d'ur skol vrezhonek e Sant-Charlez.

1944
Référence : EURW.1 p58

Hemañ, ar c'hreizdeiziad-mañ, na ehane da gaketal, ma ne dalveze ket din soñjal toullañ ma c'haoz.

1944
Référence : EURW.1 p79

Ur froudig dour, tizh warnañ ha ragach d'e heul, a doulle e aroudenn [sic, "arroudenn"] dre[-]douez ar grouan hag ar mein, e-kreiz un naoz ledan aet da hesk daoust da zisheolienn ar pupli mistr hag uhel, a heulie, war an daou ribl, kammigelloù ar stêr tre betek un ode-venez, du-se.

1949
Référence : SIZH p.48

Bet e oa ar skoliad, e-pad an enderv, war « El Monte », o toullañ douar en-dro d'ar plant pin d'o doura.

1949
Référence : SIZH P.43

N’en doa toullet hemañ da zen, anat eo, diwar-benn e huñvre nec’hus.

1949
Référence : SIZH p.40

Din[,] ho sakramant n’eo ket mat : / Dibabet 'c'h eus an hent hep drein, / Warnañ kompez ha plaen ar vein, / 'lec'h ar garront ma kresk ar spern / A doullas don d'ar C'hrist E gern.

1960
Référence : PETO p52-53

Evel en aval [e] krign ar preñv / O toullañ don, o tantañ kreñv, / E sank ur bir em askre noazh : / Ma zorfed, Doue, zo ken bras !

1960
Référence : PETO p55

Goude bezañ lennet levrioù-beaj 'zo, ha dreist-holl moarvat ar re bet savet gant tud ha n'int bet biskoazh war al lec'h o welout, e c'hortozer en em gavout en ur strouezheg hag a ranker toullañ hent drezi a daolioù strep hag a daolioù bouc'hal, dre wask ar gweennoù, ma weler marmouzien diniver o redek war ar skourroù, naered o ruzañ, ha me oar...

1985
Référence : DGBD p36

Pell 'eo ez eus anv gant ar C'hallaoued da doullañ ur ganol, a-dreuz an erv evit ma c'hellfe al listri mont e goudor al lenn, e doare ma teufe ar gêr-benn da vezañ ur porzh-mor.

1985
Référence : DGBD p19

Ma ne fell ket deoc'h e vefe klasket gant hoc'h enebourien toullañ o bandennoù-rod, peotramant distruj ar c'hirri [...]

2015
Référence : DISENT p85

Bez' e c'helljen toullañ kaoz gant Koula evit ma hañvalje an hent bezañ berroc'h, met pa vez unan o paouez gouzañv ur stroñs kreñv, daou dra 'zo ha ne c'hell ket ober: lakaat un tamm en e stomog ha tennañ ur ger eus e c'henoù.

2015
Référence : EHPEA p17

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux