Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. B. A. 1. [1499, 1659, 1927] Traezenn zo he bevenn diavaez ur c'horreenn a c'hoarvez eus an holl boentoù zo war un hevelep hed, eus ur poent lakaet, a reer ar c'hreiz anezhañ. & [2015] Ar voul-douar, boul ar bed : hor planedenn hevelebekaet ouzh ur voul daoust m'eo un tamm plaen ar pennahelioù anezhi. HS. pellenn. 2. Dre ast. [1985] Nep tra zo damheñvel e stumm ouzh ur voul. C'hoari gant bouloù erc'h. & (db. ar plant, dirak ur spizer dh.) Hugenn. Bouloù ruz : hugennoù kelenn. B. Ent strizh 1. [1732, 1850, 1927] Boul (A.1) koad pe vetal a lakaer da ruilhal e c'hoarioù zo. C'hoari bouloù. Hemañ zo ur mestr da c'hoari bouloù. Ur re vouloù. & Trl. skeud. Emañ an Aotrou Doue o c'hoari bouloù, emañ Pêr ha Paol o c'hoari bouloù war an daol : kurun zo. 2. KORF. [1927] Bos e traoñ gar ar c'hezeg a-us da moull an troad. II. H.b. [1927, 2015] Chañs, berzh. Emañ ar voul gantañ. [2015] Emañ ar voul ganin.

Exemples historiques : 
44
Masquer la liste des exemples

boul

1499
Référence : LVBCA p40 (boule)

boul

1659
Référence : LDJM.1 pg boule

an hanter eus a voul ar bed

1732
Référence : GReg pg hemisphere (la moitié du globe)

ar voul steredus

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe celeste, sphere, où sont décrites les étoiles du Firmament.)

ar voul eus an oabl

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe celeste, sphere, où sont décrites les étoiles du Firmament.)

boul an oabl

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe celeste, sphere, où sont décrites les étoiles du Firmament.)

ar voul eveus an douar

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe terrestre, figure spherique où sont décrites les diverses regions de la terre, & la mer.)

boul an douar

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe terrestre, figure spherique où sont décrites les diverses regions de la terre, & la mer.)

boul

1732
Référence : GReg pg boule, globe (corps spherique, corps tout rond)

bouloù

1732
Référence : GReg pg boule

boulo

1732
Référence : GReg pg boule

bihan

1732
Référence : GReg pg (petite) boule

bouloù vihan

1732
Référence : GReg pg (petite) boule

c'hoari bouloù

1732
Référence : GReg pg (jeu de) boule

c'hoarioù bouloù

1732
Référence : GReg pg (jeu de) boule

c'hoariet bouloù

1732
Référence : GReg pg (joüer à la) boule

c'hoariet bouloù

1732
Référence : GReg pg (joüer à la) boule

c'hoari d'ar bouloù

1732
Référence : GReg pg (joüer à la) boule

ar falsvarchadennoù en em gef e boul an troad

1732
Référence : GReg pg (les entorses se font au) boulet

ar voul eus ar bed

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe du monde.)

mogediñ ar binvidien hag ar re a zo ar voul ganto

1732
Référence : GReg pg encenser (les grands, les riches, les louer, les flater)

boul ar bed

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe du monde.)

boul

1850
Référence : GON.II pg boul (Boule, corps rond en tout sens. Globe. Sphère).

hon hanter eus a voull ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg hañter (-voul)

bouloù

1850
Référence : GON.II pg boul (Boule, corps rond en tout sens. Globe. Sphère. Pl.)

C'hoari bouloù a ra bemdez.

1850
Référence : GON.II pg boul (Il joue tous les jours à la boule).

A-barzh nebeut, eus al lec’h ma sone an taolioù-se, e weled o sevel eus a-rez ar mor betek tregont pe daou-ugent troatad en aer, ur c’houlaouenn vras, pe evit lavaret gwell, ur voul-dan, hag a lugerne en ur dreiñ hag en ur zistreiñ, a bep tu, a-gleiz hag a-zehou, atav war-zu an douar, evel pe dije c’hoant da furchañ kement toull kuzh a oa er c’herreg a vir ouc’h ar mor don da zont war an douar bras.

1877
Référence : EKG.I. p.95

An dra-se ne raje netra ; n’eus forzh petra ' vije ; ar maer a c’helle lavaret d’an Aotrou Person peseurt "chap" da lakaat da Sul, war beseurt ton kanañ ar "C’hirie eleison"... Ha da c’housperoù ma'n divije mall ar maer da vont da ober ur "barti domino", pe un abadenn c’hoari-voulloù, e vije barnet ar person, pe vije kontant pe ne vije ket, da ganañ un tamm "Laudate", rak berroc’h eo eget an "Exitu Israel"...

1877
Référence : EKG.I. p.6

Dindan an daouarn anezho e teue an dour da enboullañ ; aet da voull glok eo e teue ganto d’ar gêr.

1923
Référence : SKET p.76

El latarenn a c’holoe ar mor e weled evel ur voull-dan, euzhus ha taer, a dostae outo a-dizh.

1923
Référence : SKET p.111

Ac’hanta, paotr, ar voul a ruilh ganit. Kerzh, red war he lerc’h hep dizalaniñ.

1925
Référence : BILZ2 p.178

boul

1927
Référence : GERI.Ern pg boul

boull

1927
Référence : GERI.Ern pg boull

boul

1931
Référence : VALL pg boule

boul ved kelc'hiennaouek

1931
Référence : VALL pg (sphère) armillaire

boul dredan

1931
Référence : VALL pg ampoule (électrique)

boul wer

1931
Référence : VALL pg ampoule (récipient)

An horeller a rank, gant e vazh, bountañ ar voul en unan eus an toulloùigoù, diwallet gant unan eus ar c'hoarierien a ra dao dezhi pa dosta re.

1944
Référence : EURW.1 p23

An horell a zo ur voul vihan e koad pe maen.

1944
Référence : EURW.1 p23

C'hoari bouloù : an aleoù bouloù a veze d'ar re vras.

1944
Référence : EURW.1 p24

A-zioc'h e benn, war an aspled, un erer aour, sanket gantañ e skilfoù en ur pikol boull aour, a bare e selloù diflach war dor ar maez.

1949
Référence : SIZH p.64

Poan a ra, anat eo, ar voul-se dindan ar c'hroc'hen, ha ret-mat e vez he lemel ac'hano.

1985
Référence : DGBD p198

Chom a reomp war ar riblenn da c'hortoz an alc'hwezer, tra ma tremen dirazomp holl enbroidi ar voul douar: Rusianed ha Gresianed eus Rusia, Roumaniz ha Bulgariz, Afghanistaniz ha Pakistaniz.

2015
Référence : EHPEA p387

Emañ ar voul ganin, war a hañval.

2015
Référence : EHPEA p191

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux