Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. [1499, 1659, 1732, 1850, 1904, 1927, 1929, 1931, 1985] Treuzellenn brenn pe vetal zo dindan kastell ar c'harbedoù a dalvez da unaniñ div rod dre o bendelloù. [1732] Ahel-karr. [1732] Ahel karroñs. [1732] Ahel torret, ahel-karr torret. [1850] Torret eo an ahel. [1929] Ha ni, kerkent ha ma oa ehanet an aheloù da wigourat, ha digeriñ ar rakzor ha lârout yao e-maez ar gaoued ! [1985] Rak ma 'z eus geot amañ ivez o c'holo an traezh, n'eus ket a-walc'h evit mirout ouzh rodoù ar c'harr karget da sankañ betek an ahel. & Sevel an ahel-karr : c'hoari henvoazel ma tle ar gevezerien dibradañ un ahel-karr diouzh an douar hag e sevel a-us d'o fenn diwar-bouez an divrec'h. II. Dre ast. A. 1. [1927, 1931] Pezh hir, metal pe brenn, a dalvez da lakaat udb. da dreiñ warnañ e-unan. 2. [1927, 1931] Nep tra a dalvez d'ur pezh bnk. da fiñval e-keñver unan all. [1931] Ahel-etre. [1931] Ahel pennañ. 3. Dre skeud., PEMDEZ (en e furm lies) Divesker. B. Difetis 1. [1732, 1927, 1931] Linenn diwar ziviz a dro udb. warni pe en-dro dezhi. [1732] Ar c'hentañ ahel eus ar bed. [1732] An eil ahel eus ar bed. [1931] Ahel an douar. 2. [2013] Linenn diwar ziviz a dremen dre greiz udb. en e hed. [2013] An talbenn a vije bet kreisteisoc'h eget hiziv ma vije bet heuliet an ahel nevez, ha gant palez an eskob, savet da neuze, ne oa ket ichoù a-walc'h. III. JEDON. Eeunaenn durc'haet a arouezier he stur gant ur bir.

Exemples historiques : 
39
Masquer la liste des exemples

ahel

1499
Référence : LVBCA p17 (aissel de charrete, ou l-aissel du ciel sur quoy le monde torne)

ahel

1659
Référence : LDJM.1 pg essieu, aël

aheloù

1732
Référence : GReg pg aisselle

ahel

1732
Référence : GReg pg aisselle, essieu

ahel-karr

1732
Référence : GReg pg aisselle

aheloù

1732
Référence : GReg pg aisselle

ahel

1732
Référence : GReg pg aisselle, charrette (l'aissieu)

aheloù

1732
Référence : GReg pg aisselle

aheloù-karr

1732
Référence : GReg pg aissieu

an eil ahel eus ar bed

1732
Référence : GReg pg antarctique

ar c'hentañ ahel eus ar bed

1732
Référence : GReg pg arctique

ahel

1732
Référence : GReg pg charrette (l'aissieu), essieu

ahelioù

1732
Référence : GReg pg charrette (l'aissieu)

aheloù

1732
Référence : GReg pg essieu

ahelioù, aheloù

1732
Référence : GReg pg essieu

ahel-karr, ahel karroñs

1732
Référence : GReg pg essieu

ahel torret, ahel-karr torret

1732
Référence : GReg pg (charrette dont l') essieu (est rompu)

ahelioù

1850
Référence : GON.II pg ael (Pl.)

Torret eo an ahel.

1850
Référence : GON.II pg ael (L'essieu est rompu).

Ahel

1850
Référence : GON.II pg ael (Essieu, pièce de bois qui entre dans le moyeu des roues de charrettes, etc.)

Gwir e oa kement-se, mes n’oant evit ober netra gant o c’hanol, rak ar c’harr en douge a yoa torret e ahel (2).

1877
Référence : EKG.I. p.311

ahelioù

1904
Référence : DBFV pg ahél (essieu, rivet, rivure)

ahel

1904
Référence : DBFV pg ahél (essieu, rivet, rivure)

Ma torro ahel da girri ez redadennoù, ez stourmadoù ! Ma tizahelo ar rodoù, ma frailho da leur-karr, ma vrevo ar yev, ma pennfollo da gezeg, dezho da derriñ o fenn hag o izili ouzh gwezennoù an hent !

1923
Référence : SKET p.84

Ha setu neuze o skiltrañ ar fleütadeg, garmadeg al leñverezed o sevel hag ahel ar c’hirri o wigourat : ambroug-kañv roue ar Garianed, o voustrañ ur wech ouzhpenn an douar genidik, eo a zibun dre ar maezioù didud.

1923
Référence : SKET p.14

ahel

1927
Référence : GERI.Ern pg ahel (essieu, axe, pivot)

ahel

1927
Référence : GERI.Ern pg ahel (essieu, axe, pivot)

ahelioù

1927
Référence : GERI.Ern pg ahel (essieu, axe, pivot)

Ur paotr, e galabousenn bleuñv alaouret er wech-mañ, a youc'has a-nerzh e c'horzailhenn gouraouliet : "Marseille ! tout le monde descend !... Terminus !... Ha ni, kerkent ha ma oa ehanet an aheloù da wigourat, ha digeriñ ar rakzor ha lârout yao e-maez ar gaoued ! Pell a-walc'h e oamp enni o luduennañ, o tisleviñ-gen hag o varvailhañ.

1929
Référence : SVBV p12

ahel

1931
Référence : VALL pg axe

aheloù

1931
Référence : VALL pg axe

ahel

1931
Référence : VALL pg arbre (de machine), axe

ahel an douar

1931
Référence : VALL pg axe

ahel etre

1931
Référence : VALL pg arbre (intermédiaire)

ahel pennañ

1931
Référence : VALL pg arbre (principal)

ahelioù

1931
Référence : VALL pg arbre (de machine)

ahelioù

1931
Référence : VALL pg axe

An div vihan eo ar re washañ rak, ma ne vez diaester ebet evit treuziñ an div vras, n'eo ket heñvel evit an div-mañ, rak ma 'z eus geot amañ ivez o c'holo an traezh, n'eus ket a-walc'h evit mirout ouzh rodoù ar c'harr karget da sankañ betek an ahel.

1985
Référence : DGBD p106

An talbenn a vije bet kreisteisoc'h eget hiziv ma vije bet heuliet an ahel nevez, ha gant palez an eskob, savet da neuze, ne oa ket ichoù a-walc'h

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 23 (YF Dupuy)

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux