Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. Doar./Stn. A. Dezhañ ur blaz dibar - displijus prl. - a-seurt gant hini ar c'hafe, ar plusk orañjez. Ar sistr c'hwerv eo ar gwellañ evit ar sec'hed. Me a oa deuet c'hwerv ma genoù. & C'hwerv-bestl, c'hwerv-put : c'hwerv-kenañ. & (db. ar plant) Piz-c'hwerv. & Avaloù c'hwerv-brizh, c'hwerv-gwenn : gouennoù avaloù prizet evit fardañ sistr. B. Dre skeud. 1. Doanius dre ma ra kerse d'an den. Eñvorennoù c'hwerv diwar an torr-dimeziñ. Gant fae e reas ur mousc'hoarzh c'hwerv : o tiskouez doan ha keuz. 2. A ro abeg da vagañ droug dre ma'z eo direizh, re daer. Da heul ar c'homzoù c'hwerv-se e chomas mantret. II. Adv. 1. En un doare c'hwerv (I 3). An dra-se a voe rebechet c'hwerv dezhañ. E glevet a reas o c'harmiñ c'hwerv : gant droug en e vouezh. 2. Trl. Ober etre c'hwek ha c'hwerv da ub. : un tammig dre gaer hag un tammig dre heg war un dro. III. Impl. da ak. 1. Trl. skeud. Blaz ar c'hwerv : peadra da zisplijout. Blaz ar c'hwerv a gav gant ar goapaerezh-se. 2. Trl. TRENK HA C'HWERV : traoù displijus, abegoù a zisplijadur. Kavet o deus trenk ha c'hwerv gant o amezeg. [2015] Hiziv an deiz e kavomp atav trenk ha c'hwerv gant telloù ar Stad sungevrozour [...].

Exemples historiques : 
46
Masquer la liste des exemples

c'hwerv

1499
Référence : LVBCA p47 (amer)

uhelenn c'hwerv

1659
Référence : LDJM.1 pg vhelen (c'huero)

c'hwerv

1659
Référence : LDJM.1 pg acre, amer, asppre

ferv

1659
Référence : LDJM.1 pg acre, amer

huelenn-c'hwerv

1659
Référence : LDJM.1 pg absynthe

blaz c'hwerv

1699
Référence : Har. pg blaz, c'hwerv (amertume, goust amer)

Ker c'hwerv evel ar vestl.

1732
Référence : GReg pg fiel (Aussi amer que le fiel.)

louzoù da evañ beuvrajoù c'hwerv

1732
Référence : GReg pg breuvage (potion medecinale)

un nebeud c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwerv

1732
Référence : GReg pg acide, amer

c'hwervañ

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwervoc'h

1732
Référence : GReg pg amer

alamandez c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amande

an huelenn c'hwerv

1732
Référence : GReg pg absinthe

c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwervañ

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwervoc'h

1732
Référence : GReg pg amer

sun c'hwerv

1850
Référence : GON.II.HV pg sûn-c'houérô (chicotin, suc amer).

Ker c'hwerv eo evel ar vestl.

1850
Référence : GON.II pg bestl (C'est aussi amer que le fiel).

c'hwerv

1850
Référence : GON.II pg férô, ferv, pg c'houérô ou c'houerv (amer, qui a une saveur rude et désagréable).

c'hwerv

1850
Référence : GON.II pg férô, ferv, pg c'houérô ou c'houerv (amer, qui a une saveur rude et désagréable), c'houerv (voyez c'houérô).

Gwall c'hwerv eo al louzaouenn-se.

1850
Référence : GON.II pg c'houérô ou c'houerv (cette plante est fort amère).

Houmañ a lavaras dezho : N’am anvit ket Noemi (da lavarout eo, kaer), hogen va anvit Mara (da lavarout eo, c’hwerv), rak an Hollc'halloudeg en deus va c’harget a c’hwervder.

1850
Référence : GON.II p.100, Buez Ruth.

etre c'hwek ha c'hwerv

1850
Référence : GON.II pg c'houék (moitié guerre, moitié marchandise, moitié gré, moitié de force ; à la lettre, "entre doux et amer").

Ul louzaouenn c'hwezh kreñv, ar serfilh e anv, / Hag ul louzaouenn all, kegid fall ha c'hwerv, / A oa en ur gichen savet tost d'un hent bras.

1867
Référence : MGK p71

Ya, traoù brav eo kement-se hag aes da lavaret, mes pa ranker tremen drezo, int c’hwerv-meurbet.

1878
Référence : EKG.II p.256

c'herv

1909
Référence : BROU p. 388

Ha gant he gwallgalonad, re dezhi, c’hwerv ha brouezet, e stagas : « Ar gwerc’hezed a oa gouestlet dit, az servije leal, karantezus, hag a [z]leje bezañ ker d’az kalon, ha n’helles-te ket o difenn ? [...]".

1923
Référence : SKET p.111-112

Tañvaet he devoa bet an dienez, hag he blaz a oa c’hoazh c’hwerv war he c’halon.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810-811 (Miz Genver 1924)

Bet c’hwerv an noz d’an daou bried yaouank, c’hwek e voe dezho an dervezh.

1924
Référence : SKET.II p.13

alamandez c'hwerv

1931
Référence : VALL pg amande (amère)

c'hwerv

1931
Référence : VALL pg acerbe, amer

c'hwerv

1931
Référence : VALL pg amer

c'hwerv-put

1931
Référence : VALL pg (très) amer

C'hwerv e kaven ma boued, hir an amzer, trist e vezen dre-holl, o soñjal e oan bountet en ur prizon, kalet e kaven klevout ar mestroù o c'hourdrouz hep paouez, oc'h hegal, o kastizañ, gant o daoulagad warnoc'h noz-deiz.

1944
Référence : EURW.1 p35

Ar chistr a oa c'hwerv ha sklaer : goude lonkañ daou chopinad e tizrojomp buan da selaou ar pezh-c'hoari, Buhez Sant-Gwenole : ar c'hoarier e oan ar muiañ boemet dirak e ampartiz, e oa an hini a rae ar roue Grallon, Tomaz Park a oa anvet.

1944
Référence : EURW.1 p71

Job a oa aozet dezhañ gant e vamm ur soubenn rous treutik a-walc’h, a zo ken dispar, hervez em eus klevet, da gas kuit a-ziwar an teod, ar blaz c’hwerv a chom goude un devezh bos.

1944
Référence : ATST p.27

Ar baotred a gemeras hent Lanurgad; imoret-fall e oant o-daou. Job a rae da Lom gourdrouzoù ha rebechoù c’hwerv, ha Lom a responte : — « Kre non de non ! me ’zo ur paotr digourdi… Dalc’hit evidoc’h ho rebechoù. »

1944
Référence : ATST p.36

A ! Lom, c’hwi hoc’h eus huñvreet henozh e teñzorioù, e palezioù leun a aour, a berlez hag a vein prizius, hag, er mintin-mañ, en ur zihunañ hoc’h eus kavet blaz gwall-c’hwerv ["gwallc’hwerv"] gant aer Lanurgad.

1944
Référence : ATST p.74

Allas ! ar fallañ lomm c'hwerv / Am bo, pizh-razh, da skarzhañ c'hoazh / ' Vo ken grizias ha dour berv / Hag a lesko ma gouli noazh.

1960
Référence : PETO p42

Ne oa tremenet c'hoazh nemet pevar devezh ha setu ma vanke ar c'hafe ha pa'z ejod da ober ur sell er c'harchedoù e oa anat e oa aet bas pep tra ; ha diwar neuze e voe bemdez un dra bennak nebeutoc'h : gwin, fav, avaloù-douar ha, pa zeuas tro ar sukr da vankout e veze kavet gwall c'hwerv an te, brav deomp c'hoazh pa oa bet dizoloet ar voestadig te-se e pakadoù unan ac'hanomp ; paneveti e vije bet ret tremen gant dour sklaer, rak gwall bell e vije bet kas unan bennak betek ur gêr bennak da gerc'hat geot-sitroñs.

1985
Référence : DGBD p37

N'eo ket drouk ganin tamm ebet evit gwir e kavfe trenk ha c'hwerv an holl seurtanvet pennoù bras-se gant an tailhanter broadel, hag ar Servij Kelaoua Broadel ivez.

2015
Référence : EHPEA p346

"Hag ar merc'hed, peseurt lec'h o deus en istor-se?" C'hoarzhin a ra, met he c'hoarzh a zo c'hwerv-bestl. "Ma merzherinti din-me e oa, Aotrou komiser. Ma doganañ a rae ken alies ha bemdez."

2015
Référence : EHPEA p57

Hiziv an deiz e kavomp atav trenk ha c'hwerv gant telloù ar Stad sungevrozour, ha peurgetket abaoe ar bloaz tremen, met diouzh un tu all, ur Gresian diwar zaou ne bae ket telloù hag en em daol da obererezh mil enoret ar floderezh kemedel.

2015
Référence : EHPEA p102

[Bezañ zo da] Lâret peseurt santadoù ha fromoù a zo bet gant pep hini, traoù c'hwerv, marteze, prantadoù kounnar, droukrañs pe levenez... disac'hañ e gaoz, a-benn ar fin.

2015
Référence : DISENT p175

Étymologie

Ger kar d'ar c'hembraeg "chwerw".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux