Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. Doar./Stn. A. Dezhañ ur blaz dibar - displijus prl. - a-seurt gant hini ar c'hafe, ar plusk orañjez. Ar sistr c'hwerv eo ar gwellañ evit ar sec'hed. Me a oa deuet c'hwerv ma genoù. & C'hwerv-bestl, c'hwerv-put : c'hwerv-kenañ. & (db. ar plant) Piz-c'hwerv. & Avaloù c'hwerv-brizh, c'hwerv-gwenn : gouennoù avaloù prizet evit fardañ sistr. B. Dre skeud. 1. Doanius dre ma ra kerse d'an den. Eñvorennoù c'hwerv diwar an torr-dimeziñ. Gant fae e reas ur mousc'hoarzh c'hwerv : o tiskouez doan ha keuz. 2. A ro abeg da vagañ droug dre ma'z eo direizh, re daer. Da heul ar c'homzoù c'hwerv-se e chomas mantret. II. Adv. 1. En un doare c'hwerv (I 3). An dra-se a voe rebechet c'hwerv dezhañ. E glevet a reas o c'harmiñ c'hwerv : gant droug en e vouezh. 2. Trl. Ober etre c'hwek ha c'hwerv da ub. : un tammig dre gaer hag un tammig dre heg war un dro. III. Impl. da ak. 1. Trl. skeud. Blaz ar c'hwerv : peadra da zisplijout. Blaz ar c'hwerv a gav gant ar goapaerezh-se. 2. Trl. TRENK HA C'HWERV : traoù displijus, abegoù a zisplijadur. Kavet o deus trenk ha c'hwerv gant o amezeg.

Exemples historiques : 
43
Masquer la liste des exemples

c'hwerv

1499
Référence : LVBCA p47 (amer)

huelenn-c'hwerv

1659
Référence : LDJM.1 pg absynthe

uhelenn c'hwerv

1659
Référence : LDJM.1 pg vhelen (c'huero)

c'hwerv

1659
Référence : LDJM.1 pg acre, amer, asppre

ferv

1659
Référence : LDJM.1 pg acre, amer

blaz c'hwerv

1699
Référence : Har. pg blaz, c'hwerv (amertume, goust amer)

c'hwervoc'h

1732
Référence : GReg pg amer

Ker c'hwerv evel ar vestl.

1732
Référence : GReg pg fiel (Aussi amer que le fiel.)

louzoù da evañ beuvrajoù c'hwerv

1732
Référence : GReg pg breuvage (potion medecinale)

alamandez c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amande

un nebeud c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwerv

1732
Référence : GReg pg acide, amer

c'hwervañ

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwervoc'h

1732
Référence : GReg pg amer

an huelenn c'hwerv

1732
Référence : GReg pg absinthe

c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwervañ

1732
Référence : GReg pg amer

c'hwerv

1732
Référence : GReg pg amer

Ker c'hwerv eo evel ar vestl.

1850
Référence : GON.II pg bestl (C'est aussi amer que le fiel).

c'hwerv

1850
Référence : GON.II pg férô, ferv, c'houérô, c'houerv

c'hwerv

1850
Référence : GON.II pg férô, ferv, c'houérô, c'houerv

gwall c'hwerv eo al louzaouenn-se

1850
Référence : GON.II pg c'houérô, c'houerv

sun c'hwerv

1850
Référence : GON.II.HV pg sûn (-c'houérô)

Houmañ a lavaras dezho : N’am anvit ket Noemi (da lavarout eo, kaer), hogen va anvit Mara (da lavarout eo, c’hwerv), rak an Hollc'halloudeg en deus va c’harget a c’hwervder.

1850
Référence : GON.II p.100, Buez Ruth.

Ul louzaouenn c'hwezh kreñv, ar serfilh e anv, / Hag ul louzaouenn all, kegid fall ha c'hwerv, / A oa en ur gichen savet tost d'un hent bras.

1867
Référence : MGK p71

c'herv

1909
Référence : BROU p. 388

Ha gant he gwallgalonad, re dezhi, c’hwerv ha brouezet, e stagas : « Ar gwerc’hezed a oa gouestlet dit, az servije leal, karantezus, hag a [z]leje bezañ ker d’az kalon, ha n’helles-te ket o difenn ? [...]".

1923
Référence : SKET p.111-112

Tañvaet he devoa bet an dienez, hag he blaz a oa c’hoazh c’hwerv war he c’halon.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810-811 (Miz Genver 1924)

Bet c’hwerv an noz d’an daou bried yaouank, c’hwek e voe dezho an dervezh.

1924
Référence : SKET.II p.13

c'hwerv

1931
Référence : VALL pg amer

c'hwerv

1931
Référence : VALL pg acerbe, amer

alamandez c'hwerv

1931
Référence : VALL pg amande (amère)

c'hwerv-put

1931
Référence : VALL pg (très) amer

A ! Lom, c’hwi hoc’h eus huñvreet henozh e teñzorioù, e palezioù leun a aour, a berlez hag a vein prizius, hag, er mintin-mañ, en ur zihunañ hoc’h eus kavet blaz gwall-c’hwerv ["gwallc’hwerv"] gant aer Lanurgad.

1944
Référence : ATST p.74

Job a oa aozet dezhañ gant e vamm ur soubenn rous treutik a-walc’h, a zo ken dispar, hervez em eus klevet, da gas kuit a-ziwar an teod, ar blaz c’hwerv a chom goude un devezh bos.

1944
Référence : ATST p.27

C'hwerv e kaven ma boued, hir an amzer, trist e vezen dre-holl, o soñjal e oan bountet en ur prizon, kalet e kaven klevout ar mestroù o c'hourdrouz hep paouez, oc'h hegal, o kastizañ, gant o daoulagad warnoc'h noz-deiz.

1944
Référence : EURW.1 p35

Ar chistr a oa c'hwerv ha sklaer : goude lonkañ daou chopinad e tizrojomp buan da selaou ar pezh-c'hoari, Buhez Sant-Gwenole : ar c'hoarier e oan ar muiañ boemet dirak e ampartiz, e oa an hini a rae ar roue Grallon, Tomaz Park a oa anvet.

1944
Référence : EURW.1 p71

Ar baotred a gemeras hent Lanurgad; imoret-fall e oant o-daou. Job a rae da Lom gourdrouzoù ha rebechoù c’hwerv, ha Lom a responte : — « Kre non de non ! me ’zo ur paotr digourdi… Dalc’hit evidoc’h ho rebechoù. »

1944
Référence : ATST p.36

Allas ! ar fallañ lomm c'hwerv / Am bo, pizh-razh, da skarzhañ c'hoazh / ' Vo ken grizias ha dour berv / Hag a lesko ma gouli noazh.

1960
Référence : PETO p42

Ne oa tremenet c'hoazh nemet pevar devezh ha setu ma vanke ar c'hafe ha pa 'z ejod da ober ur sell er c'harchedoù e oa anat e oa aet bas pep tra ; ha diwar neuze e voe bemdez un dra bennak nebeutoc'h : gwin, fav, avaloù-douar ha, pa zeuas tro ar sukr da vankout e veze kavet gwall c'hwerv an te, brav deomp c'hoazh pa oa bet dizoloet ar voestadig te-se e pakadoù unan ac'hanomp ; paneveti e vije bet ret tremen gant dour sklaer, rak gwall bell e vije bet kas unan bennak betek ur gêr bennak da gerc'hat geot-sitroñs.

1985
Référence : DGBD p37

N'eo ket drouk ganin tamm ebet evit gwir e kavfe trenk ha c'hwerv an holl seurtanvet pennoù bras-se gant an tailhanter broadel, hag ar Servij Kelaoua Broadel ivez.

2015
Référence : EHPEA p346

[Bezañ zo da] Lâret peseurt santadoù ha fromoù a zo bet gant pep hini, traoù c'hwerv, marteze, prantadoù kounnar, droukrañs pe levenez... disac'hañ e gaoz, a-benn ar fin.

2015
Référence : DISENT p175

"Hag ar merc'hed, peseurt lec'h o deus en istor-se?" C'hoarzhin a ra, met he c'hoarzh a zo c'hwerv-bestl. "Ma merzherinti din-me e oa, Aotrou komiser. Ma doganañ a rae ken alies ha bemdez."

2015
Référence : EHPEA p57

Étymologie

Ger kar d'ar c'hembraeg "chwerw".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux