Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
10
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. A. 1. Ger a dalvez da bouezañ war pad un deiz (II 1). Un devezh pe zaou e oan bet oc'h echuiñ al labour-se. Daou zevezh hed-da-hed, e-pad tri devezh. Pet devezh zo abaoe ? & (lavarenn hetiñ) Devezh mat dit, deoc'h ! & Tr. adv. D'e zevezh : bemdez. Ar vuoc'h-se a daol pemzek litrad laezh d'he devezh. 2. Ger a dalvez da bouezañ war pad un deiz (II 3). Un devezh Sul, Yaou : ur sulvezh, ur yaouvezh. 3. Deiz (II 1). An trede devezh a viz Du. Un nebeud devezhioù war-lerc'h. An devezh-se, an devezh all. Un devezh pemdez. & Trl. (db. an dud) N'emañ ket e zevezhioù mat warnañ : a-dreuz emañ an traoù gantañ evit an deizioù. 4. Tr. adv. En devezh hiziv : hiziv an deiz. & Un devezh : ur wech e-kerzh, e-skeud un devezh bnk. Un devezh e c'hoarvezas ganin un dra spontus. & Eus an eil devezh d' egile : deiz-ha-deiz. B. Hed amzer zo etre sav-heol ha kuzh-heol. Hiziv e ra un devezh kaer, un devezh hañv. Tri devezh ha teir nozvezh. II. (dirak un ak., un av. spizer) 1. Devezhiad. Un devezh hent, kerzhet. Emañ ar gêriadenn-se war-hed daou zevezh kerzhet eus Brest. Un devezh diskuizh. Un devezh tennañ patatez. 2. Ent strizh Prantad labour pemdeziek. N'eo ket paeet din ma devezh. Mont d'e zevezh : da labourat. Kregiñ gant e zevezh da nav eur. Un devezh mat am eus da ober. & Devezh bras : prantad labour bras a bad un deiz. & Trl. Mont war zevezh : labourat diouzh an deiz. & Tr. adv. D'e zevezh : bep devezhiad labour. Gounit daou-c'hant lur d'e zevezh, d'e hanter zevezh. Hennezh a labour kalz d'e zevezh.

Exemples historiques : 
73
Masquer la liste des exemples

devezh

1499
Référence : LVBCA p55 (iournee)

[...] ha neuze an aelez a kemeras he korf hag en dougas betek menez Sinai (goude ugent devezh kerzhed ac'hane) hag eno en sebeilhjont enorablamant, [...]

1576
Référence : Cath p24

18. Mari, ma spered da gentañ, / A zifennot, pa ho pedan, / Pan deuy an devezh diwezhañ, / Ma renkin respont ha kontañ.

1622
Référence : Do. p64

devezh kerzhet

1659
Référence : LDJM.1 pg (tournee de) chemin

devezh-labour

1659
Référence : LDJM.1 pg deuez (labour)

Evit va dervezh gopr am bez pemp gwenneg bemdez.

1732
Référence : GReg pg gage (J'ai cinq sous par jour de gages.)

dek devezh kerzhed

1732
Référence : GReg pg (dix journées de) chemin

levrioù graet gant astronomianed, pere a ziskouez bep dervezh ar stad eus an oabl, pe, ar plas eus a bep planedenn, da vare ar c'hreisteiz

1732
Référence : GReg pg ephemerides

bep dervezh

1732
Référence : GReg pg chaque (jour)

Pemp gwenneg gopr em eus bep dervezh.

1732
Référence : GReg pg gage (J'ai cinq sous par jour de gages.)

devezh-gopr

1850
Référence : GON.II pg dévez-gôbr

dek devezh gopr a dleit din

1850
Référence : GON.II pg dévez-gôbr

devezh skidiñ

1850
Référence : GON.II pg dévez-skidi, dévez-skôd

daou zervezh em eus digarzhet

1850
Référence : GON.II pg digarza (j'ai défriché deux arpents)

E-pad dek dervezh dioc'htu

1850
Référence : GON.II.HV pg diouc'htu (Pendant dix jours consécutifs).

dre zervezh

1850
Référence : GON.II p.7 introduction ; "par journée"

daou zervezh bale 'zo

1850
Référence : GON.II pg balé

devezh

1850
Référence : GON.II pg déouec'h, dévez, dervez

devezh

1850
Référence : GON.II pg déouec'h, dévez, dervez

devezhioù

1850
Référence : GON.II pg dévez, dervez

dervezh

1850
Référence : GON.II pg dervez, dévez

dervezhioù

1850
Référence : GON.II pg dévez, dervez

na c'hellin biken ober-se en un devezh

1850
Référence : GON.II pg dévez, dervez

dervezh evit dervezh a roin deoc'h

1850
Référence : GON.II pg dévez, dervez

devezhioù

1850
Référence : GON.II pg dévez, dervez

Pegement a roer deoc'h dre zevezh ?

1850
Référence : GON.II p.91, livre second, « Combien vous donne-t-on par journée ? »

A-benn un devezh bennak goude-se

1850
Référence : GON.II p.90, livre second, (A quelques jours de là).

Evit ur chaseer ne oa fall an dervezh / Kaout ur c'harv hag ur garvez.

1867
Référence : MGK p97

« Ne c'houlennent kalz tra ; war-benn daou, tri dervezh, / » Gant an arme razhed[,] i a vije distro / D'o bro. »

1867
Référence : MGK p117

Un dervezh, emezañ, an aotrou doue war droad, a oa aet da vale gant ar c'hi hag an houad.

1867
Référence : MGK p3

Neuze e lavaras [ar breur] : - Va c'hoar, na ouelit ket, me ho ped ! Un tri dervezh hepken a vezo din a-walc'h da aveliñ va fenn.

1867
Référence : MGK p18

Div goulm en em gare gant ur wir garantez. Unan anezho un dervezh, enoeet en he c'hêr, a lakeas en he fenn, ur pennig skañv-meurbet, mont da foetañ broioù.

1867
Référence : MGK p17

Edo er c’hiz-se e-kreiz an hent pa glevas, o tiskenn eus a gostez ar C’hozhvarc’had, un den hag a valee prim, evel diwar nij, digor e zivesker, ramp gantañ, dibreder ha skañv e droad, ur penn-bazh en e zorn hag e wentle a-zindan e vrec’h, o vont en tu bennak da glask pemp gwenneg d’e zervezh.

1877
Référence : EKG.I. p.131

Un dervezh, dervezh glac’harus ! e tigouezhas e kêr Lambal, soudarded a gostez an Normandi hag o doa klevet en o bro hanv eus a gouent Sant-A[l]bin, rak brudet [e] oa a-bell.

1877
Référence : EKG.I. p.36

Daou zervezh goude-se e kouezhas klañv, uzet gant an oad, e binijennoù hag ivez gant an anken.

1877
Référence : EKG.I. p.9

Evel ma’z oa bet embannet ar gouel en holl barrezioù a-dro-war-dro, ec’h en em gavas, en dervezh-se, un ingroez a dud e kêr Lesneven.

1877
Référence : EKG.I. p.176-177

Zoken eo gwelloc’h dezho dont d’ar Gwener, rak ne gredan ket e c’hellfent achuiñ o fennad labour en un dervezh.

1877
Référence : EKG.I. p.90

— Gwelet a ran war ho penn un aer nec’het ; koulskoude n’eo ket kalon a vank deoc’h, hen diskouez hoc’h eus graet abaoe an dervezhioù-mañ ; un dra hepken a vank deoc’h : hini ac’hanoc’h marteze n’en deus soñjet n’hoc’h eus debret tamm abaoe dec’h da noz, ha koulskoude oc’h en em gannet evel gwazed a benn hag a galon.

1878
Référence : EKG.II p.3

— Petra ? C’hoant hoc’h eus da lavaret ne rit ket a fae war ar Republik ? Koulskoude, n’oc’h bet nemet ur wech hepken e ti-kêr, un dervezh m’oac’h bet lakaet da sinañ e oac’h hanvet maer ; abaoe n’oc’h ket bet war-dro. Ha n’eo ket an dra-se ober fae war ar Republik ?

1878
Référence : EKG.II p.65

N’oa ket eizh dervezh m’oan aet eus ar gêr, hag em boa gwelet kement a draoù, ma kave din e oa hanter-kant vloaz abaoe m’oan aet eus a di va zad.

1878
Référence : EKG.II p.32

En devezh e klevis ma ferson o lâret : ur we[z]enn, eme[z]añ, a ve[z] anveet diwar ar frouezh a doug ; evel-se ive[z] un den hag a deu da glask hon mouezhio, anveet eo, pe diwar e obero, pe diwar obero ar re zo pleustret gantañ. Ar Gouarnamant, gallout a reomp ive[z] barn ane[z]añ diwar e lezenno.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

devezh

1909
Référence : BROU p. 403

Dre an hunvre-se en em welas o kerzhout war-lerc’h ar marc’h kalloc’h Rânakos e-pad seizh nozvezh ha seizh devezh, ma verzhe al loar hag an heol o sevel dalc’hmat d’e zorn dehou hag o vont da guzh d’e zorn kleiz.

1923
Référence : SKET p.119

Brud a zo e tremenas Ariomanos, goude lidoù-kañv e dad hag e vamm, teir nozvezh ha tri devezh hep kemerout boued na died, e harz ar grugell-vez anezho.

1923
Référence : SKET p.50

Eno em eus graet hent, a-hed devezhioù, war straedoù ur geoded ec’hon-divent, kozh evel an douar hag ar bed, mamm holl geodedoù an douar, kelennerez ar re fur, magerez ar ouizieien, krouerez tud ampart en holl arzoù ha micherioù.

1923
Référence : SKET p.16

Bez deut-mat, Moridânos, emezañ. Gwerelaouenn wenn ha devezh laouen dit ! Setu deut da benn ar risklus a verdeadenn a oa bec’hiet warnout da ober.

1924
Référence : SKET.II p.59

Bet c’hwerv an noz d’an daou bried yaouank, c’hwek e voe dezho an dervezh.

1924
Référence : SKET.II p.13

Hag un nebeud devezhioù goude ma oa bet Izabel en iliz, an aotrou person a deuas d’he c’haout : war var e oa ar paourkaezh plac’h, abaoe ur pennad amzer, ha, pa welas ar person oc’h antreal e-barzh an ti : — Goût a ouzon, aotrou person !… Goût a ouzon !… (hag e kouezhas war an oaled, liv ar marv en he c’herc’henn)… Goût a ran, aotrou person !…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924)

An devezhioù a-hed an devezhioù en em astenne ; Bilzig a rene e unnek vloaz, ha n’en devoa ket c’hoazh graet e bask kentañ.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1020 (Gouere-Eost 1924)

Ar person en devoa tremenet un hanter [z]evezh, laouen-meurbet, e ti an aotrou Kont.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.867 (Miz Meurzh 1924)

Un dervezh ’ta, ar barner a deuas d’ar bourk. D’ober petra ? Se na sell ket ouzhoc’h, na kennebeut ouzhon-me.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1031 (Gouere-Eost 1924)

En ur dridal e kan an enezenn he meul a zevezh mat d’ar Rod.

1924
Référence : SKET.II p.74

Kurunennoù pluñv en o fenn, garlantezioù bleuñv en o c’herc’hen ez a ganto an holl zervez da ganañ ha da gorolliñ ouzh son al lourenn hag ar fleütoù (4).

1924
Référence : SKET.II p.72

Un devezh ma oa aotrou Tremedern o chaseal e-lec’h ma ’c’h omp bremañ azezet, en em gavas gantañ ur marc’heg, kleze eus e gostez, goaf en e zorn, tok-houarn war e benn, skoed stag ouzh dibr ar marc’h.

1925
Référence : BILZ2 p.117

Merc’h brigadier ar valtouterien kemenerez war devezh !…

1925
Référence : BILZ2 p.152

Janedig eta, evel ma’m eus deoc’h lavaret un tammig uheloc’h, a oa bet en kêr o peur[z]iskiñ he micher, met n’eo ket ar boan deoc’h krediñ penaos Janedig he devoa disket ar vicher a gemenerez, evit mont bemdez war devezh, eus an eil ti d’egile.

1925
Référence : BILZ2 p.152

Ya, muioc'h a fouge a yoa ennon en dervezh-se eget m'o defe graet din ar c'homzoù-mañ : "Un eontr koz eus an Amerika ez gwra pinvidik a vil skoed leve".

1929
Référence : SVBV p.13

a-benn daou zervezh

1931
Référence : VALL pg (au) bout (de deux jours)

dindan daou zervezh

1931
Référence : VALL pg (au) bout (de deux jours)

Ha gwir e oa ; hep tamm, abaoe meur a zevezh ha meur a nozvezh, ar c’hazh penn du a dabac’he ar muiañ ma c’helle, dindan an daol, o klask un tañva eus ul logodennig bennak.

1944
Référence : ATST p.63

Me a lavaro lakaat ar c’hafe hag ar sukr war goch ar butun, hag en devezhioù-mañ, me a baeo va dle, gwenneg evit gwenneg.

1944
Référence : ATST p.103

Mont d'ar mekanikoù : ar « mekanik » a veze graet eus an dornerez hag eus an devezh dornañ war un dro.

1944
Référence : EURW.1 p24

Un devezh, ma oa digouezhet ar simbolenn ganin, hag aon ganin tapout pevar daol gwalenn war ma bizied, ha pinijenn goude skol, em boa stlapet ar votezig en ur puñs.

1944
Référence : EURW.1 p21

Setu perak e oa deut ken niverus, kozh ha yaouank, gwazed ha merc'hed, da selaou kannad ar vrezhonegerien a oa ac'hanon, an devezh-se.

1944
Référence : ARVR Niv. 165

Ur wech, am boa tapet daou zevezh dalc’h evit ur saotrenn war ma c’hartouchierenn ‘dreñv. Ur wech all, pevar devezh « abalamour n’am boa ket lakaet ma brikoloù-bragoù. »

1944
Référence : EURW.1 p.196

Devezh ar Sul e veze katekizoù goude lein, a-raok ar gousperoù.

1944
Référence : EURW.1 p26

Hag ar mergl he doa ruziet he barvenn, ar pezh a sinifi n’en doa ket ar benveg labouret hardi, en devezhioù-se.

1944
Référence : ATST p.40

- Ha ne c'hellfec'h ket kemer va flas, hiziv, en iliz. Va devezh diwezhañ eo.

1949
Référence : SIZH p.63

Devezhioù zo emaoc'h engortoz eus lizhiri digant mignoned ker. Chom a rit war c'hed da ur paotr al lizhiri. Netra. Hiziv. Tremenet, a gav deoc'h, an eur, ez it d'ho labour. Distro, hoc'h eus kavet daou lizher... Unan da baeañ ho tailhoù, unan da baeañ koumanant ho journal... Pebezh disouezhadenn !

1973
Référence : HYZH Niv. 88, p. 42, Anjela Duval

An alvokad [...] a oa bet barnet d'e dro war ar prim ha miret outañ da zifenn an damallidi e-pad 10 devezh.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 4

Hag a-vec'h ma welis an emgannoù a-raok bezañ tapet e roued an arme alaman, pevar devezh goude.

1985
Référence : DGBD p6

Ma mab a vez en e goazez an devezh-pad dirak e urzhiataer o klask labour evel unan diskiant war ar rouedad. Sellout a ran outañ ha lavarout ennon-me, petra 'ray pa vo troc'het deomp ar pellgomz peogwir n'omp ket evit paeañ?

2015
Référence : EHPEA p15

Deuet e oa tri devezh diouzh renk hag e gavout a raen er gêr bep abardaez pa zeuen en-dro eus al labourva.

2015
Référence : EHPEA p58

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux