Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
127
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. 1. Bezañ endalc'het da baeañ, da reiñ, da zaskoriñ (udb.). « Petra a zleez ? » « Kant barazhig eoul ». Barnet da baeañ daouzek kant pezh aour hep o dleout. Me a baeo kement a zlean. & Trl. Dleout udb. da ub. : bezañ endalc'het da reiñ, da zaskoriñ udb. dezhañ. Dleout a rit triwec'h lur din. Pegement a zlean deoc'h ? Dek gwenneg a zleit din evit ma labour. & Trl. Na zleout ur spilhenn da zen : na vezañ endalc'het da zaskoriñ gwenneg ebet da zen. HS. faziañ, mankout, rankout. 2. Dre ast. Bezañ endalc'het da ziskouez e anaoudegezh d'ub. abalamour d'ur servij bet rentet pe d'ur vad bet graet. Kant trugarez a zlean deoc'h. Chom a ray bev an anaoudegezh vat a zlean dezhi. Tad, mamm ha bugale a zle doujañs d'an tad-kozh ha d'ar vamm-gozh. & Trl. skeud. Dleout ur maen gwenn da ub. : bezañ anaoudek bras en e geñver da heul ur vad bnk. bet graet betek en em santout endalc'het d'ober udb. evitañ un dro bnk. II. V. damskoaz. A. (Termen a implijer da c'heriañ un ober a denn d'an dever, d'an dereadegezh) 1. Dleout ober udb. : bezañ ret ober udb. hervez ar pezh a zere, ar pezh zo reizh, bezañ e zever ober an dra-se. En iliz e tleomp tevel. Mar deuan a-benn d'ober se evidoc'h e tleot ma c'has da Vro-Saoz. Pep tieg a zlefe gouzout petra a vank d'e zouar. & A-WECHOÙ Dleout da ober udb. Petra a zleomp da ober ? Hor pardonioù a zleomp da virout. [1850] An holl a dleer da garout, hogen e dud dreist-holl. [1877] Alo ! emezañ, en ur azezañ, adarre, kemeromp hor pluenn ; skrivomp hanvioù ar re a [z]lean da gas kuit eus a Blouared evit mont pe d’ar prizon, pe d’ar marv. [1923] War gement a dle mab-den da c’houzout [...]. & (impl. goude an av.) Ruziañ a zlefes gant ar vezh. Dont a zlefen aliesoc'h. & A-WECHOÙ Na zleout ober udb. : bezañ arabat ober an dra-se. Ne zle den anavezout ma enkrezioù : arabat e anavezfe den ma enkrezioù. 2. Na zleout bezañ graet udb. : bezañ graet an dra-se pa ne oad ket sañset e ober, pa oa ret chom hep e ober hervez an dereadegezh. Ne zlejes ket bezañ graet se. B. Dre ast. (en doare-divizout) (Termen a implijer da c'heriañ un all pe ur rebech) 1. Dleout ober udb. : bezañ mat e ober evit mad an-unan. C'hwi a zlefe mont da gavout un diskonter. Ne zlejes ket mont a-enep dezhañ. 2. Dleout bezañ graet udb. : na vezañ graet an dra-se pa vije mat bezañ graet anezhañ evit mad an-unan. Te a zleje bezañ lakaet un dra bennak dreistout. III. V. damskoaz. (Termen a implijer d'ober anv eus ur redi diwar ziviz) 1. Dleout ober udb. : bezañ endalc'het da ober udb. hervez un diviz bnk. bet graet a-raok. An hini a zle ren ma labour a ray hent ganin. Dleout a raen mont di d'ar Sul 19. & (impl. goude an av.) Pourchas a zleont un ti dezho. 2. (en doare divizout) Dleout bezañ graet udb. : na vezañ graet an dra-se pa oad sañset e ober. Ma c'hoar a zlefe bezañ deuet da glask ac'hanon. IV. V. damskoaz. Termen a dalvez da c'heriañ un ober pe ur stad ne c'haller ket mont hebiou dezho. 1. Dleout bezañ er stumm-mañ-stumm (evit ober udb.) : rankout bezañ er stumm-se end-eeun (a-benn gallout seveniñ udb.). An douar evit bezañ mat a zle bezañ graet eus meur a zanvez. An dour evit skaotañ al listri a zle bezañ berv. Ar wiz hag an tourc'h a zle bezañ bras a-walc'h. 2. Dleout ober udb. : rankout ober an dra-se a-benn seveniñ mat un obererezh bnk. Ur spier a zle bezañ atav war ziwall. Ur c'heginer mat a zle tañva ar chaous diwar e viz. 3. Dleout ober udb. : na c'hallout chom hep e ober. Ar razhed zoken a zlee diskuizhañ. An holl a zle mervel, ar roue evel ar maesaer, ar paour evel ar pinvidig. HS. mankout. V. V. damskoaz. A. 1. (en doare-diskl.) Termen a dalvez d'ober anv eus udb. a greder ez eus anezhañ pe ez eo gwir. Eno e tle bezañ en e vleud. C'hwi a zle gouzout petra da ober. Gwir e tle bezañ kement-se. [1878] E Kergidu edont ganeoc’h, amañ e tleont bezañ ganeoc’h ivez. — Mard emaint, c’hwi o c’havo. & (impl. goude an av.) Dont a zle tud a Blouneour-Menez. & Dleout bezañ graet udb., bet udb. : bezañ graet pe bezañ bet an dra-se kredabl bras. An ti-se a zle bout bet ur maner. An diaoul a zle bezañ bet e kounnar o welet anezho. Etrezek Sant-Brieg e tlee bout aet. DHS. rankout. 2. (en doare-div.) Termen a dalvez da c'heriañ udb. a c'hoarvezo moarvat mar ne zeu netra da zirenkañ red reizh an darvoudoù. Warc'hoazh e tlefec'h gwelet anezhañ. & Ne zlejen ket bezañ bet a gudennoù : mar bije bet an darvoudoù evel m'o gortozen da vezañ, ne'm bije ket bet a gudennoù. DHS. rankout. B. (en doare-div.) Termen a dalvez da c'heriañ ur fed nad eo ket p'emeur o c'hortoz anezhañ da vezañ. Dleout a rafe bout tud amañ. & Dleout bezañ graet udb. : na vezañ graet an dra-se en desped d'ar pezh a c'hallfed bezañ soñjet pe gortozet. Kement-se a zleje bezañ ma lakaet war ma evezh. DHS. rankout. C. (en doare-diskl.) Termen a dalvez da c'heriañ ar pezh zo o vont da c'hoarvezout. Ur bugel muioc'h a zle genel. Ar gouloù a zlee chom war elum e-pad an noz pad. D'ar Gwener ma tleemp distreiñ d'hor bro. HS. rankout. VI. V. dibers. RANNYEZH. Dleout da ub. ober udb. : bezañ dleet d'ub. ober udb. Ne zlefe ket deoc'h ret se. Petra a zlefe dezhañ ober ? Ne zlefe ket dezhañ bezañ graet se. EVEZH. A-wechoù ne reer ket ar c'hemmadur d>z.

Exemples historiques : 
141
Masquer la liste des exemples

dleout

1499
Référence : LVBCA p63 (deuoir)

Dezraoù un libell a'n gwellañ d'an bobl lik d'en em aplikañ, Ha preparañ kent mui kañvoù, Penaos pan renter an spered e tle bout hep bec'h a bec'hed : Pe bout daonet dre e fedoù

1575
Référence : M. p34

Rezon arall a lakaan a-fet / Da vout kordial lesanvet / Honnezh eo rak en hon metoù / E tle bout sertes dre rezon / Me gav e efed plantet don / A-feson en hon kalonoù.

1575
Référence : M. p36

[«] Hag evit-se kement ger zo a dle bezañ koñfermet gant daou pe dri dest, pa ve te a ve un ael, pe a ve ur vertuz selestiel[. »]

1576
Référence : Cath p10

An sanktez a respontas : [«] Skrivet eo na zle den en em veuli nag ivez en em vituperiñ ; an dra-se a gustum an dud sot da ober hag an re travailhet gant vanegloar[. »]

1576
Référence : Cath p9

Ha hi [Katell], monet hardizh gant un c'houraj mat bede an impalazr en ur lavaret dezhañ [ : «]Da zignite a urzh hag da ofis a zeskouez penaos hervez rezon ez tleez bezañ saludet ha gwraet enor dit, ma'z vete a aznavfe krouer an neñv [hag] an douar, hag a revok[f]e da afeksion diouzh an doueoù[. »]

1576
Référence : Cath p6

[«]Hag ivez [d'en em varvailhañ a rez] war an ornamantoù anezhañ pere ned int nemet evel poultr a ya gant an avel, hag evit-se ez tleez mui da ebaisañ ouzh kontempliñ an neñv hag an douar hag ar mor ha kement zo enne[.»]

1576
Référence : Cath p7

[«]C'hoazh ne zlefen ket krediñ dit dre mui rezon [o w-] gwelet nad out nemet ur wreg frajil[.»]

1576
Référence : Cath p10

M. Piv eo an heni a zle bezañ galvet kristen ? D. An hini pehini, goude bezañ badezet, a gred hag a ra profesion eus an doktrin kristen.

1622
Référence : Do. p6

Sin ar C'hristen eo sin ar Groaz hag a zle da ober pa sev [sav] ha pan a da gousket, pan a er-maez a'n ti, pan antre en Iliz, pand eo kestion a zibriñ, nag a evañ, pan komañser pidiñ Doue hag en komañsamant hon holl euvroù, pan en em gaver en un nesesite bennak, dañjer pe temptasion : o kas an dorn dehoù d'an tal, en ur lavaret : In nomine Patris; goude d'ar c'hof, en ur lavaret : Et filii; ha goude d'ar skoaz kleiz, hag er fin en hini dehoù, en ur lavaret : Et Spiritu Sancti, Amen.

1622
Référence : Do. p56

M. Ha ret eo enoriñ relegoù ar Sent ? D. Ya. M. Perak ? D. Abalamour ma'z int bet temploù d'an Spered santel ha ma tleont un wezh bennak bezañ reüniet ouzh o eneoù glorius.

1622
Référence : Do. p22

Petra a zleomp-ni da grediñ eus an Iliz katolik ?

1622
Référence : Do. p16

M. Petra eo Purgator ? D. Ar plas pe en hini an eneoù a verv en gras Doue a ya da beurbaeañ ar poanioù dleet d'o fec'hedoù.

1622
Référence : Do. p24

M. Hag-eñ zo ret enoriñ o imajoù [re an sent] ? D. Ya. Ret eo o enoriñ ivez abalamour maz reprezantont an re maz tleomp dezhe enor ha reverañs.

1622
Référence : Do. p22

M. Petra a dle ur gwir gristen da ober bemdez pan sav [ag] e wele ? D. 1. Dleout a ra [en] em lakaat d'an daoulin devotamant, ouzh harz e wele, hag eno rentañ grasoù da Zoue eus a gement mad en deves resevet digantañ.

1622
Référence : Do. p50

M. Petra a zleomp-ni da grediñ eus an Iliz katolik ? D. 1. Ez eo unan, da lavaret eo, nend eus nemet un Iliz wirion hepmuiken. 2. Ha penaos er-maez anezhi nend eus ket a salvasion. 3. Ha pehini zo gouarnet gant ar Spered santel, ha rak-se ne c'hell ket faziañ.

1622
Référence : Do. p16

M. Goude bezañ gwelet ganeomp ar mad pehini zo ret deomp da ober, petra a rest deomp-ni bremañ da c'houzout ? D. An droug pehini zo ret deomp tec'het dioutañ. M. Peseurt droug a zleomp-ni tec'het dioutañ ? D. Pec'hed. M. Petra eo pec'hed ? D. Kement a lavarer, kement a zezirer, pe kement a reer a-enep al lezenn pe volontez Doue.

1622
Référence : Do. p34

M. Peseurt droug a zleomp-ni tec'het dioutañ ? D. Pec'hed.

1622
Référence : Do. p34

Eus an anv a Gristen, hag an Doktrin a zle da c'houzout.

1622
Référence : Do. p4

dleout

1659
Référence : LDJM.1 pg deuoir

dleet eo d'ur skolaer mat

1659
Référence : LDJM.1 pg (c'est le) propre (d'vn bon Escholier)

en em dleañ

1659
Référence : LDJM.1 pg (s') endeter

[M.] Petra a dle ur gwir gristen da ober diouzh ar mintin pa sav ? D. Dleout a ra en em lakaat d'an daoulin devotamant e-kichen e wele dirak un imaj bennak, hag eno da gentañ rentañ grasoù da Zoue eus a gement tra en deus resevet digantañ.

1677
Référence : Do. p51

M. Petra zleomp-ni da gridiñ eus an Iliz katolik ? D. 1. Ez eo unan, da lavaret eo, nend eus nemet un Iliz gwirion hepmuiken. 2. Hag er-maez anezhi ned eus ket a silvidigezh. 3. Ha pehini zo gouarnet gant ar spered santel, ha rak-se ne c'hell ket faziañ.

1677
Référence : Do. p17

Finalamant e tle lavaret e bater hag e ave, hag orezonoù all a oar, hag en em rekomandiñ d'e ael mat, d'e batrom, ha da sent all ha sentezed ar baradoz.

1677
Référence : Do. p51

Neuze ar gwaz a laka ar walenn-se war biz ar vaouez, evit ma ouezo-hi kerkoulz penaos ne dle james he c'halon kaout afeksion evit den all ebet endra vevo war an douar an hini ma teu hor Salver eus e reiñ dezhi.

1727
Référence : IN p336

a c'hell, hag a dle, kontribuiñ

1732
Référence : GReg pg contribuable

Ar gwir gristen a dle kaout un doujañs a vab evit Doue, e-keit n'en deus ar falskristen nemed un doujañs a sklav evitañ.

1732
Référence : GReg pg filial (Une crainte filiale pour Dieu convient au veritable Chrétien , & une servile se trouve dans les méchans.)

dleout

1732
Référence : GReg pg (avoir des) dettes (devoir)

dleet

1732
Référence : GReg pg (avoir des) dettes (devoir), devoir (être tenu)

dleiñ

1732
Référence : GReg pg (avoir des) dettes (devoir)

dleiñ

1732
Référence : GReg pg (avoir des) dettes (devoir)

e-c'hiz ma tleer

1732
Référence : GReg pg (comme il est) deu (deuément)

dleout a ra

1732
Référence : GReg pg (il a des) dettes

dleout

1732
Référence : GReg pg devoir (être tenu)

warc'hoazh e dlean monet war ar maez

1732
Référence : GReg pg (je) dois (aller demain à la campagne)

bezañ ez dlean monet, monet a dlean warc'hoazh, war ar maez

1732
Référence : GReg pg (je) dois (aller demain à la campagne)

kalz a draoù a dleit din, a rankit din

1732
Référence : GReg pg (vous me) devez (bien des choses, vous m'êtes redevable en plusieurs points)

dec'h e dlee diblasañ

1732
Référence : GReg pg (il) devoit (partir hier)

bezañ e tleer kaout sousi anezho

1732
Référence : GReg pg (on) doit (avoir soin d'eux)

dleet eo kaout soursi anezhe

1732
Référence : GReg pg (on) doit (avoir soin d'eux)

mervel a zleomp holl ur wech

1732
Référence : GReg pg (nous) devons (tous mourir une fois)

evel ma'z eo dleet

1732
Référence : GReg pg appartenir

Re vras krim eo ur muntr graet a-fetepañs, evit dleout bezañ pardonet.

1732
Référence : GReg pg grief (L'assassinat est un crime trop grief, pour être graciable.)

ar garantez a dleomp da zougen da Zoue

1732
Référence : GReg pg amour

Re c'hrevus eo ur muntr graet a-fetepañs evit dleout bezañ pardonet.

1732
Référence : GReg pg grief (L'assassinat est un crime trop grief, pour être graciable.)

Ur gwir gristen a dle evel an Abostol Sant Paol, lakaat e holl c'hloar hag e holl joa o soufr evit Jezuz-Krist.

1732
Référence : GReg pg glorifier (Un véritable Chrétien ne doit se glorifier que dans la Croix de Jesus-Christ, comme l'Apôtre S. Paul.)

neb a zle hag a zo dleet dezhañ

1732
Référence : GReg pg actif

Ur gwir gristen ne dle lakaat e enor hag e c'hloar nemet e kroaz hon salver.

1732
Référence : GReg pg glorifier (Un véritable Chrétien ne doit se glorifier que dans la Croix de Jesus-Christ, comme l'Apôtre S. Paul.)

Ren an Antikrist a dle padout tri bloaz hanter.

1732
Référence : GReg pg Antechrist

Ur c'honfesor a dle reiñ ur binijenn diouzh ar grevusder eus ar pec'hed.

1732
Référence : GReg pg grieveté (Un Confesseur doit proportionner la penitence à la grieveté du peché.)

ar gedon a dle o buhez d'o buander

1732
Référence : GReg pg agilité

Ur c'honfesor a dle reiñ ur binijenn kevatal d'ar pec'hed.

1732
Référence : GReg pg grieveté (Un Confesseur doit proportionner la penitence à la grieveté du peché.)

ur verc'h onest ne dle soufr kañjolerezh ebet a-berzh an disterañ gwaz

1732
Référence : GReg pg (une fille doit craindre toutes les)cageolerie(s des hommes)

rentit eta da Sezar ar pezh a aparchant outañ, ha da Zoue ar pezh a zo dleet dezhañ

1732
Référence : GReg pg (rendez donc à) Cesar (ce qui appartient à Cesar, & à Dieu, ce qui est dû à Dieu)

rentit eta d'an hentez ar pezh a aparchant outañ, ha da Zoue ar pezh a zo dleet dezhañ

1732
Référence : GReg pg (rendez donc à) Cesar (ce qui appartient à Cesar, & à Dieu, ce qui est dû à Dieu)

lakaat rentañ an enor hag ar respet a zo dleet da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg clarifier (mettre en honneur & en éclat)

Va Zad Eternel, grit enoriñ ha respediñ ho mab, deuet eo an amzer, evit ma likin ivez rentañ deoc'h an enor, ar respet, hag an adorasion a zo dleet d'ho majestez

1732
Référence : GReg pg clarifier (Pere Eternel clarifiez vôtre Fils, afin que vôtre Fils vous clarifie, (en S. Jean ch. 17. v. 1)

disumuliñ ar pezh a zlefemp da gorijañ

1732
Référence : GReg pg conniver (souffrir les fautes de ceux sur qui nous avons l'inspection, au lieu de les punir)

dleet

1850
Référence : GON.II pg dléout

a-hend-all e tleit ur skoed din

1850
Référence : GON.II pg a-heñd-all

an avelenneien? ne dleont ket mont war varc'h

1850
Référence : GON.II pg avélennek

argilañ a ra pa dlefe mont a-raok

1850
Référence : GON.II pg argila

En aoz-se e tleot e ober.

1850
Référence : GON.II pg aoz (C'est de cette façon, de cette manière que vous devrez faire).

Kalz a anerioù a zlean.

1850
Référence : GON.II pg aner (Je dois beaucoup de corvées.)

an deog a dleit war ho madoù

1850
Référence : GON.II pg déok, déog

ne dleit disnevellañ den

1850
Référence : GON.II pg disnévella

dleout

1850
Référence : GON.II pg dléout, reñkout

ne dlean ket kalz mui

1850
Référence : GON.II pg dléout

warc'hoazh e tlean mont war ar maez

1850
Référence : GON.II pog dléout

c'hoarzhin a ra, e-lec'h ma tlefe gouelañ

1850
Référence : GON.II pg é-léac'h, éléac'h

em zi e tle bezañ)

1850
Référence : GON.II pg em

Evel-se ne dlean mui netra deoc'h.

1850
Référence : GON.II p.94, livre second, « Donc je ne vous dois plus rien ».

Un den fur ne dle nepred lavarout ar pezh en deus klevet e ti ar re all.

1850
Référence : GON.II p.88, livre second, « Un homme sage ne doit jamais dire ce qu’il a entendu chez les autres ».

An holl dud yaouank a dle kerzhout evit diwall ar vro.

1850
Référence : GON.II p.64

Pep den kozh a dlefe reiñ alioù mat.

1850
Référence : GON.II p.64

Un dra bennak a zlean da'z tad.

1850
Référence : GON.II p.67

Pep hini a dle kaout e dra.

1850
Référence : GON.II p.67, "Chacun doit avoir le sien".

An holl a dleer da garout, hogen e dud dreist-holl.

1850
Référence : GON.II p.68, "On doit aimer tout le monde, mais surtout les siens".

Livirit din petra a dlean da ober.

1850
Référence : GON.II p.71

Dleout a rit din daouzek skoed.

1850
Référence : GON.II p.79

Neuze eñ e-unan a lavaro dit petra a dlei da ober.

1850
Référence : GON.II.HV p.103, Buez Ruth.

Mard eo ret e varvin, 'velato e kredan E tle en em damall eveldon pep unan, Rak evit bezañ leal, hennezh a dle mervel en deus war e goustiañs brasañ pec'hed mervel."

1867
Référence : MGK p25

Kaout a dlee ouzhpenn, 'vit bezañ diouzh he c'hoant, / Gant ur spered dispar, [a-]ouenn vat ha kalz arc'hant.

1867
Référence : MGK p55

Kant tra all a dleer da ober : kemeret kentel a-wechoù digant an anevaled a bevar droad, digant al laboused hag al loenedigoù eus ar re vunutañ zoken, digant ar wenanenn; - digant ar gelienenn ne lavaran ket, o vezañ ma labour eviti he-unan.

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

Goude aotrounez vras, krinet ganto o fri, A deuas pep eil tro, diouzh ma oa hir o dent, Da ziskargañ o gor : holl emezo 'oant sent : an tigred, ar bleizi, bete'ar c'hozh chas bihan A dlee d'ar Baradoz mont diwar hanter vann.

1867
Référence : MGK p25

Ur wennili en he zroioù, a oa deuet da vezañ desket. Neb a vale dre ar broioù, ne dle ankounac'haat an traoù en deus gwelet.

1867
Référence : MGK p13

Daoust ha n'en deus ket ar mojenner sentet ouzhoc'h, pa oac'h o lavaret petra a ranke Breizhiz da gasaat ha petra da garout ! Daoust ha na zesk da bep Breizhad eo ret trec'hiñ a-raok an droug, heuliañ ar mad, bezañ, pa'z eo dleet, digabestr ha dishual; chom e peoc'h en e di balan

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

« A-raok dont, eme c'hwi, me a dlie ho kelenn, / Ho lezel ur pennad da stardañ hoc'h hordenn, / Da renka mat ho stal, dre skrid ha war baper, / Da beursevel ho ti, da reiñ grweg d'ho pennhêr. »

1867
Référence : MGK p102

Ouzh bugale aze e chomit da sellet, pa dlefec'h labourat, miret na vec'h kollet; rak mont da goll a rit ha kollet e vezoc'h, stourm ouzh kement zo fall pa ne fell ket deoc'h

1867
Référence : MGK p3

Hag ouc’hpenn, pa c’hourc’hemenn Doue un dra hag an dud un dra all a-enep, e tleer sentiñ ouc’h Doue ha dilezer lezennoù an dud.

1877
Référence : EKG.I. p.11

Hiviziken, war o meno, ur person, ur c’hure a dlee bezañ hanvet en e barrez gant ar c’houarnamant : Eskob na Pab ebet n’o doa da welet war gement-se.

1877
Référence : EKG.I. p.4

Alo ! emezañ, en ur azezañ, adarre, kemeromp hor pluenn ; skrivomp hanvioù ar re a [z]lean da gas kuit eus a Blouared evit mont pe d’ar prizon, pe d’ar marv.

1877
Référence : EKG.I. p.144

An trouz a raed a viras da glevet an daou stalaf o vont a-daol, o-daou, an eil da gaout egile, hag er c’hiz-se, pa voe alumet gouloù, e voe kavet serret an nor hag ar prenestroù a du ar porzh a-ziadreñv, ha dre-se e tlee Loull ar Bouc’h bezañ en e di mard oa bet, en noz-se, o lojañ en e gêr.

1877
Référence : EKG.I. p.121

Ma ne rafen ket ne dlefen ket dougen hoc’h hanv. Gourc’hemennit, va zad ; mall eo ganen klevet ar pezh a dlean da ober fenoz.

1877
Référence : EKG.I. p.20-21

Dont a dle tud a Blouneour-Menez, a Gommanna, a Blouziri, eus an Dre-Nevez, eus ar Merzher, a Wimilio, a Lambaol, a Winiventer, a Vodiliz, hag eus a veur a lec’h all.

1878
Référence : EKG.II p.103

Ne c’hejomp ket e Maner al Liorzhoù en ur vont. P’edomp war an hent bras, dirak an ti, an Aotrou Krenn, e-unan, ne reas nemet sin ar groaz ; di e tleemp dont en ur zistreiñ.

1878
Référence : EKG.II p.98

E Kergidu edont ganeoc’h, amañ e tleont bezañ ganeoc’h ivez. — Mard emaint, c’hwi o c’havo. — Ya, me ’gred er graimp, rak an ti a zo diwallet mat a bep tu, ha den ne dec’ho anezhañ.

1878
Référence : EKG.II p.67

Na fell ket lezel da goue[zh]añ kentañ kelaouenn vrezhonek penn-da-benn a zo bet savet er vro bete-vremañ. Ar c’hontrol eo, ret eo labourat eviti, ha kreskiñ ane[zh]i bepred. Ur poent a enor a dle be[z]añ evidomp.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Pep Barzh en ur dont er Gorsedd a gemer ul lesanv a dle bezañ aotreet gant ar Poellgor.

1909
Référence : REZI p. 14

Ar votadeg a vezo kuzh ha graet dre skrid. An holl vouezhiou a dleo bezañ a-unan.

1909
Référence : REZI p. 7

dleout

1909
Référence : BROU p. 229

mont a dlean

1909
Référence : BROU p. 229 (je dois aller, c'est à dire j'irai)

Nemet e tlee padout an adkarantez-se, hep keuz, na digresk, na divlaz biken, keit hag ar Bed hag an doueed (1).

1923
Référence : SKET p.75

E-pad ma rene Rogiamon eo e c’hwezhas Guton e anal war ar bed o krouiñ Belos a engehentas Belios, Aotrou ar Marv, Tad an Ankoù, e tle kement en deus buhez distreiñ davetañ un deiz, e tle neb a zo bevaet gant ar C’hwezh dont d’e gaout o tiwiskañ e zibourc’h marvel.

1923
Référence : SKET p.29

Un doue eo he savas, he gwiskas gant kroc’hen ar bleiz, he bevas gant kig gouez, hec’h armas, he c’hentelias war gement a dle mab-den da c’houzout [...].

1923
Référence : SKET p.37-38

Nemet, pell eo kement-se diouzh bezañ abeg a-walc’h, evel ma oar pe ma tlefe gouzout pep-unan.

1923
Référence : SKET p.45

En em gavet en o herberc’hva, e veze kinniget dezho gant ar renerien hag an henaourien ar buoc’henned a [z]leje o laezhañ, an heiz, an oc’hen, an deñved a dalvezje d’o magañ keit ha ma vijent e-touez an dud.

1923
Référence : SKET p.61

Ha pried ne dleent da gaout, difennet ma ’z oa outo anaout plijadurezhioù ar c’harediged na tañva levenez ar mammoù, dre m’oa bet gouestlet d’an Heol gant o zad ar yaouankiz hag ar werc’hded anezho (1).

1923
Référence : SKET p.98

Ne dle reuz ebet a-ziwar hor c’hiriegezh kouezhañ gant hor breudeur hag hor c’hoarezed.

1923
Référence : SKET p.108

Dont a eure d’ar bourk, ha war varc’h, war gazeg e dlejen lavaret. E varc’h (e jav a lavarje ur bloc’hig) a oa eta ur gazeg, Bidoullig he hanv, ur gazeg wenn, kozh-douar.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1031 (Gouere-Eost 1924)

Ur moustradig glin nemetken ouzh e gostez dehou pe ouzh e gostez kleiz a oa a-walc’h d’e leviañ war an tu ma tleje mont.

1924
Référence : SKET.II p.22

Hemañ en doa e gaset da gerc’hat dour d’an eienenn en deiz end-eeun ma tlee dont an elerc’h.

1924
Référence : SKET.II p.35

Evit o mirout ez eus reolennoù na dleer o zerriñ biken.

1924
Référence : SKET.II p.28

Marc’harid, c’hwi a dle gouzout petra da ober diouzh ar paotrig ; hervez m’em eus bet klevet, mab ho mab ez eo.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.809 (Miz Genver 1924)

Teir glanded a dleez da virout, Tekos, emezi : ar c’hlanded-korf, ar c’hlanded-ene, ar c’hlanded-spered.

1924
Référence : SKET.II p.25

Teir eur bennak e tlee bezañ d’ar c’houlz-se, sklaer al loar, sioul an noz ; kroz an taolioù-mor hepken a gleved war aod Lokireg ha war al Lev.

1925
Référence : BILZ2 p.123

Ha dre ar bourk e oa bet ar gaoz e tleent dimeziñ en distro ar paotr eus e veaj mor ar Su.

1925
Référence : BILZ2 p.150

A-benn bloavezhioù hir ha niverus a labour aketus e komprenor marteze ar c'haniennoù hag an islonkoù, pe gentoc'h e c'hellor lavarout: ar goulakadur-mañ a zle bezañ gwir.

1943
Référence : TNKN p92

— « Ar pakad du-se », emezañ, « petra eo ? Ma n’eo ket un den beuzet ? » Un den beuzet — « Un den beuzet e tle bezañ », eme Lukaz dezhañ e-unan, ha kerhent [sic, "kerkent"] e savas adarre e higenn hag e kerzhas war-eeun d’ar gêr.

1944
Référence : ATST p.12

Dleet e oa d’ar vignonez-se en em zirenkañ un tammig, peogwir en em zarempredont kement.

1944
Référence : ATST p.38

Ar sklerijenn a oa gwenn, evel ar sklerijenn a dle teurel Anaon ar Gristenion p’o deus bet aotre digant an Aotrou Doue d’en em ziskouez d’an dud evit reiñ kentel dezho.

1944
Référence : ATST p.51

Ne gaven ket se dereat etre bugale, o dije dleet bezañ war ar memes renk.

1944
Référence : EURW.1 p32

— « Gouzout a ran, Lom, mes ar rannoù ne dlefent ket bezañ ingal. » — « Penaos, Job ? »

1944
Référence : ATST p.120

Diskenn a rejomp en « Hôtel Moderne », eno ‘oa rentadeg ar gannedelezh varzhek a dlee bezañ digemeret gant pennrener ar Stad.

1944
Référence : EURW.1 p.200-201

Diouzhtu e krogas ar gelennadurezh, a dlee padout c’hwec’h miz nemetken.

1944
Référence : EURW.1 p.196

Ar vuhez varzhek a dlee bezañ evel-se, e penn kentañ ar bed, pa veve an dud er c'hoadoù bras, ha war ar mor don, kuit a nec'hamant nemet en em gannañ, redek bro, karout ha bezañ karet.

1944
Référence : EURW.1 p.183

« Ne gav ket dit e tlefes mont da Lourd ? »

1944
Référence : EURW.1 p76

Ur pok bep a mare a zeue da lakaat ar siell war ur garantez c'hlan o tiwanañ, evel ur vleunienn nevez-amzer, hag a dlee goeñviñ gant ar c'hentañ disparti.

1944
Référence : EURW.1 p44

« Pegement e tleont deoc'h, dimezell ? »

1944
Référence : EURW.1 p39

Job, avat, a soñje en e benn e-unan : « Lom ne oar ket roeñvañ ; va lodenn-me a dlefe eta bezañ brasoc’h eget e hini. Un dra just eo. »

1944
Référence : ATST p.100

Raktal e voen em aez hag anaoudegezh e voen lakaet da ober hep digarezioù gant tud a oa dija er sal, hag a dlee o anvioù dont hepdale anavezet dre ar vro.

1944
Référence : EURW.1 p66-67

...Evel-se e tlee bezañ Adam, e Baradoz an Douar, aet e youl digantañ, pa voe kinniget dezhañ gant Eva an Aval berz...

1949
Référence : SIZH p.58-59

Eus ho kenoù 'tenn ar bara ; / Tremen mall eo en diskarañ. / E rouantelezh ar gozed, / E tlefe prim bezañ klozet.

1960
Référence : PETO p30

Dre ar bed e red kasoni, / Met ur c'hristen ' dle pardoniñ !

1960
Référence : PETO p82

Ma mignon Yann, ha taolet hoc'h eus evezh / Ouzh ar reolenn 'n em gavet un devezh / Hag a ziviz e ranko hiviziken / [Un dra disakr na'm bije kredet biken !] / Hor beleien bezañ distag, koulz lâret, / Diouzh Hon Tad Santel, ar Pab mat ha karet ? / Da eskibien, gant laiked dilennet, / Rak ar c'hiz 'vo diwar vremañ eilpennet, / E tleint holl sentidigezh ha doujañs / Dindan boan a wall-gastiz hag a zroulañs.

1960
Référence : PETO p12

Evidon-me a zlee adwelout Casa naontek miz diwezhatoc'h, e penn kentañ miz genver 1939.

1985
Référence : DGBD p13

"Amañ eo e tle bezañ douaret," emezañ, evezhiek ouzh an trouz.

2012
Référence : DJHMH p. 74

Vaislikí a zlee din c'hwec'h miz feurm. Lavarit din gant piv e tastumin anezhe, pa oa dishêr.

2015
Référence : EHPEA p14

Diouzh gwelout he mousc'hoarzh e tle bezañ lakaet c'hoazh an emlazhoù en dielloù.

2015
Référence : EHPEA p19

hag a zo choazet ganeoc'h tamm-pe-damm), ma'z eus bet taolet sklêrijenn gant ar mediaoù evel zo dleet, war hoc'h obererezh koulz ha war itrikadennoù hoc'h enebourien, m'ho peus galvet tud vrudet da skoazellañ ac'hanoc'h, m'ho peus bodet kalz a dud en-dro deoc'h a-drugarez d'hoc'h obererezh ha d'ar c'houlzad kenskoazell a zo bet war-lerc'h... e c'hall [ho prosez] dont da vezañ ho prosez [sic] ul leurenn bolitikel deus ar c'hentañ troc'h evit ho stourm

2015
Référence : DISENT p174

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux