Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

I. Adv. A. 1. El lec'h, en tolead m'emañ ar c'homzer o chom. Du-mañ e vez echu an amzer gaer e dibenn miz Here. & Tr. adv. Dre zu-mañ : el lec'h-se, en tolead-se. DHS. amañ. 2. E ti, e kêr ar c'homzer. Du-mañ e reomp krampouezh war ar billig. 3. Dont du-mañ : dont da di, da gêr ar c'homzer. Deus da zebriñ du-mañ. & A zu-mañ, eus du-mañ : eus ti, eus kêr ar c'homzer. Al loaioù-se n'int ket eus du-mañ. Pêr eus du-mañ en deus torret e c'har. [1878] [...] ha deomp-ni e oa lavaret e oant ken aonik hag ar merc’hed bihan a zu-mañ. B. Tr. adv. DU-MAÑ HA DU-HONT ; DU-MAÑ, DU-HONT : e meur a lec'h, un tammig e pep lec'h. Mont du-mañ ha du-hont. N'en deus ti ebet, bez' e vez du-mañ, du-hont. HS. amañ. II. Stn. Trl. PEMDEZ An hini kozh du-mañ : ma zad, ma zad-kozh ; hon tad, hon tad-kozh. An hini yaouank du-mañ : ma mab, hor mab. & Diw. c'hoap Brezhoneg du-mañ : brezhoneg lec'hel a vezer douget da gomz dalc'hmat, a lakaer da zoare reizh nemetañ eus ar yezh. III. Impl. da ak. Ti ar c'homzer. Ne zaremprede ket du-mañ.

Exemples historiques : 
46
Masquer la liste des exemples

tu-mañ ha tu-hont

1699
Référence : Har. pg du-hont, du-mañ, ha, hag, hont, mañ, tu (ça et là !)

en tu-mañ da Gastell-Paol

1732
Référence : GReg pg deça (Saint Paul de Leon)

mont du-hont ha du-mañ

1732
Référence : GReg pg aller

mont tu-hont ha tu-mañ

1732
Référence : GReg pg aller

tostait du-se pe du-mañ

1732
Référence : GReg pg approcher

denesait du-se pe du-mañ

1732
Référence : GReg pg approcher

pell en tu-mañ

1732
Référence : GReg pg (long-tems en) deça

tu-mañ, ha tu-hont

1732
Référence : GReg pg deça (& delà)

du-hont, ha du-mañ

1732
Référence : GReg pg cà (& là, de ce côté-là, & de cet autre)

monet tu-hont, ha tu-mañ

1732
Référence : GReg pg (aller) çà (& là), (aller d'un) côté (& d'autres), (aller) de-là (& deçà)

du-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

du-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

en tu-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

en tu-mañ

1732
Référence : GReg deç

du-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

du-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

du-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

du-mañ

1732
Référence : GReg pg deça (préposition & adverbe de tems, & de lieu)

en tu-mañ da

1850
Référence : GON.II p.57, Table des Prépositions composées, "en-deçà de".

tu-mañ

1850
Référence : GON.II pg tû

Dougen ur banerad bleuñv zo aesoc'h, a-dra-sur, hag an aotrou Milin a zoug skañv ha brav ar re en deus kutuilhet tu-mañ, tu-hont e liorzhoù ar Varvailherien gozh, e liorzh Yann ar Feunteun, dreist ar re all.

1867
Référence : MGK Rakskrid X

Kemeret a reas ul loan, hag, e-pad an noz, edo war vale, o vont du-mañ ha du-hont, da welet hiniennoù ac’hanomp en doa lakaet war an hentoù, war-zu Kastell, da zigas keloù dezhañ e ken kaz ma vije, a-raok an deiz, deuet Canclaux war hor lerc’h.

1877
Référence : EKG.I. p.274

Daoust hag hennezh a ve al louzaouer skiantek en deus kement a vrud ? — Me 'gred eo hennezh e rank bezañ, rak dre zu-mañ n’eus ken hanv nemet anezhañ.

1877
Référence : EKG.I. p.91

Du-mañ eus ur c’hi hanvet Korsako hag a oar ober brav-kenañ e wele e-mesk ar c’holo ; ma karjen bezañ aet d’ar skol gantañ n’oan ket bet ken nec’het ha ma’z on bremañ.

1877
Référence : EKG.I. p.73

En em gannañ a reont ivez evel bleizi, ha deomp-ni e oa lavaret e oant ken aonik hag ar merc’hed bihan a zu-mañ.

1878
Référence : EKG.II p.127

— Deuit du-mañ, deuit du-mañ, hag ho pezo da zibriñ ha da evañ kement ha ma karfot. Ha pep hini a groge e tri, pevar, pemp ha c’hwec’h ac’hanomp evit hor c’has gantañ d’e di.

1878
Référence : EKG.II p.3-4

Deus du-mañ ganin da'z koan hag az po an tañva. Ne lâran ket nann.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Hepdale, du-mañ du-hont eus goueled ar mor e tiguzhas ur c’herreg bennak ma tarzhas outo an tonnoù oc’h eonenniñ, hag e voe tro enezennoù a c’hlazennas hag en em c’hourizas a skoselloù.

1923
Référence : SKET p.29

du-mañ ha du-hont

1931
Référence : VALL pg ça (et là)

tu-mañ tu-hont

1931
Référence : VALL pg ça (et là)

Gallaoued ? Du-mañ e veze graet Gallaoued eus ar votaouerien-goad.

1944
Référence : EURW.1 p34

Ma kerit, bugaligoù, e teuiot du-mañ ganin.

1944
Référence : EURW.1 p36

Pa oan o kildreiñ du-mañ, du-hont, me ha gwelout ar paotr yaouank barv melen am boa remerket an derc'hent en ti-kêr, an aotrou de la Guichardière.

1944
Référence : EURW.1 p71

« Mat, gortoz a raen hoc’h asant. Trugarez deoc’h. Emberr da noz, e teuot da zibriñ ho koan du-mañ, hag e komzinp amploc’h a-zivout ar gouel-se ».

1944
Référence : EURW.1 p.202

C'hoari koukoug : an holl a ya da skoachañ du-mañ du-hont : an hini a oa « dindan », evel ma leverer, a ranke klask anezho.

1944
Référence : EURW.1 p24

Diskard mat a-walc'h e oan, plijout a raen d'an Aotrou Bouder kenañ : alies e teue du-mañ da ober kaoz gant ma c'herent, ha da gas dezho ma notennoù.

1944
Référence : EURW.1 p20

An aotrou person, an aotrou kure hag a veze hanter amzer du-mañ o tremen an amzer – amezeien e oamp ha mignoned vras - a voute war ma mamm da gas ac'hanon da gloerdi bihan Plougernevel.

1944
Référence : EURW.1 p28-29

- Du-mañ ivez, ez eus biniawoù, eme ar breur Arturo, heñvel[-]mat o son ouzh hini ar gaita.

1949
Référence : SIZH p.65

Krediñ a reas goulenn : - Lavarit din hoc'h anv, mar plij ! - Palmira Manso y de la Torre, kofesourig fri-lemm ! Ha c'hwi ? - Breur Arzhur eo va anv relijion. Du-mañ, e Breizh-Izel, e veze graet ac'hanon Kaourintin an Helgouarc'h.

1949
Référence : SIZH p.46

Du-mañ e ra glav, dimezell, ha, du-mañ ez eus mor. N'eus netra er bed krouet, da dalvout ar mor.

1949
Référence : SIZH p.45

Ac'hano ez arvested en he fezh kompezenn divent Miranda, gronnet klok en dremmwel, gant aradennadoù menezioù, nemet du-mañ du-hont, un ode bennak, evel war-du Burgos, « la carretera de Napoleon » (hent Napoleon) ha, tostoc'h aze, ar ganienn, a gase, dre dreuz ar pikernoù serzh, da gompezenn ar Rioja, taolead [sic, tolead] ar gwin penn.

1949
Référence : SIZH p.43

- Va bro ... « Señorita », va bro-me eo ho Kastilha-Gozh ur gouelec'h krin ha kras en he c'heñver. Du-mañ 'z eus geot glas, a-hed ar bloaz, ken uhel hag ho penn ; du-mañ, e red an dour, hañv-c'hoañv, e-barzh an traoniennoù, dezho o bec'h gwez.

1949
Référence : SIZH p.45

- Ne garfen ket teurel ar maen kentañ outo. Du-mañ, hervez testeni va daoulagad, - nemet aet omp kuit d'hon unnek vloaz ! - n'am [sic] eus gwelet nemet skouerioù mat, ha merc'hed eus an dereatañ, ha fidel d'o relijion.

1949
Référence : SIZH p.53

- Te a zo diwar ar maez, Sezni, hag eus bro-Leon ar gatolikañ. Em c'hêr c'hinidik, avat, du-mañ, war vordig mor Kernev-Izel, eo douget, ouzhpenn dreist, ar merc'hed yaouank d'al lammoù ha d'an dañsoù, ha, 'm eus aon, e karont ivez kompagnunezh ar baotred yaouank.

1949
Référence : SIZH p.53

Ha didrouz, war bouez ur sioul a zraskadenn-pleñchod, a-wechoù, du-mañ du-hont.

1949
Référence : SIZH p.65

Du-mañ 'kavoc'h bara, ur c'holc'hed ha pell / Ha dilhad da wiskañ. Dizale 'z aimp di. / Da skoachañ dibreder ne gavoc'h ket gwell, / Ha diarvar ' vezoc'h ganin ha ma zud.

1960
Référence : PETO p24

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux