Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Définition :  Masquer la définition

I. Ar., Adv. & Stl. Ar. (dirak un ak., ur rag., un av.) 1. Termen a dalvez da c'heriañ unan eus disentezioù un dazeilad. Lakaat a ra mel e-lec'h sukr en e gafe. E-lec'h un eured hor bo div. E-lec'h tevel ne rae nemet krial. 2. Trl. Ober udb. e-lec'h ub. : ober udb. e plas ub. gant e aotre, en un doare ofisiel. Ar c'huzul Stad zo oc'h ober e-lec'h ar gouarnamant. Ar maer eo a ra e-lec'h hag en anv ar gouarnamant. II. Adv. E-skoaz (II 1). Hennezh zo bras, e-lec'h e vreur zo bihan. Ar sistr sec'h zo c'hwerv, e-lec'h ar sistr dous n'eo ket. HS. e-kichen. III. Stl. E-LEC'H MA : e-lec'h ober tra pe dra. IV. Dre fazi El lec'h ma. [1923] an Hellas, e-lec’h e kresk ar gwez fiez ha lore [1924] — Hemañ eo ar pradig e-lec’h m’en devoa peuret ar c’hadig ! [1944] Evit da Lotei bezañ ur barado[z]ig war an douar, ur baradozig didrouz e-lec’h ne glever nemet al laboused [o] kanañ er girzhier [...].

Exemples historiques : 
67
Masquer la liste des exemples

Hogen hervez ar c'hronikoù, Maksentius en Rom ha Maksimius en Oriant a egzerse o ziranizi a-enep ar gristenien ha palamour d'an dra-se e seblant da ur re penaos dre zefot ar skriptored eo bezet lakaet Maksenti[us] e-lec'h Maksimi[us].

1576
Référence : Cath p27

7. Laerezh, na viret madoù den / Hep e volontez na gra ken. 8. Nag a-enep den falstesteni, / Gaou e-lec'h gwir ne liviri.

1622
Référence : Do. p28

an eil e-lec'h egile

1659
Référence : LDJM.1 pg (l') vn (au lieu de l'autre)

amañ el lec'h ma idon

1659
Référence : LDJM.1 pg icy (ou je suis)

e-lec'h ma edi

1659
Référence : LDJM.1 pg la (ou il est)

e-lec'h ober-se

1659
Référence : LDJM.1 pg au lieu (de faire cela)

e-lec'h mamm

1732
Référence : GReg pg belle (-mere, femme de nôtre Pere)

kalz a gomzioù e-lec'h unan

1732
Référence : GReg pg circonlocution (periphrase)

e-lec'h tad

1732
Référence : GReg pg beau (-pere, second mari de nôtre mere)

lavaret ur ger e-lec'h un' all

1732
Référence : GReg pg fourcher (Se fourcher, parlant de la langue.)

e-lec'h

1732
Référence : GReg pg bien-loin (au lieu de)

e-lec'h

1732
Référence : GReg pg bien-loin (au lieu de)

e-lec'h habaskaat, el laka da vuanekaat

1732
Référence : GReg pg bien-loin (de l'apaiser, il l'irrite)

e-lec'h ma

1850
Référence : GON.II p.57, Table des Conjonctions composées, "au lieu que".

diazezidigezh un dra e-lec'h un all

1850
Référence : GON.II.HV pg diazézidigez (substitution, action de mettre [...] une chose à la place d'une autre).

e-lec'h

1850
Référence : GON.II pg é-léac'h, éléac'h

e-lec'h

1850
Référence : GON.II pg é-léac'h, éléac'h

c'hoari a ra e-lec'h dibriñ

1850
Référence : GON.II pg é-léac'h, éléac'h

c'hoarzhin a ra, e-lec'h ma tlefe gouelañ

1850
Référence : GON.II pg é-léac'h, éléac'h

e-lec'h

1850
Référence : GON.II pg é-léac'h, éléac'h

e-lec'h

1850
Référence : GON.II p.57, Table des Prépositions composées, "au lieu de".

Logodenn gêr e daou lamm-krenn / Zo en he zoull ; e-lec'h eben, / Ne c'houie eno an ardremez, / A skrab, a dro leun a enkrez.

1867
Référence : MGK p128

Gant c'hoant da ober gwelloc'h evit Rikoù, an aotrou Gwezbriant, eus a Gerzaoulaz, e-lec'h kemeret ar barzh latin da batrom, a gemeras Yann ar Feunteun.

1867
Référence : MGK Rakskrid VIII

E lakaer atav k e-lec'h c pe q. Ned eus lizherenn ebet hag a ve aesoc'h evit k da lavaret

1867
Référence : MGK Rakskrid XIV

« Gortozit ma vezin lizenn, / Va fakañ c'hoazh ray hoc'h higenn, / Hag ur c'hofeg bennak neuze am freno ker ; / E-lec'h e vo ret deoc'h ober kant tro d'ar stêr, / Evit kaout kant all eus va ment / Da ober ur pladad, pladad drein evelkent ! »

1867
Référence : MGK p41

Mor a oa da dreuziñ / Ha poanioù da dec'het : darbet dezho beuziñ / El lec'h m'oa bet o lestr oc'h ar c'herreg torret, / Ar pevar den kaezh-mañ, o c'horf outo broustet, / A bakas douar d'o zreid en un enezenn vras.

1867
Référence : MGK p78

E-lec'h kanañ, ruziañ dlefac'h ; / Ar c'hrwek dinerzh, mat ha tener / Ha kalonek e peb amzer / A labour a nerz he divrec'h ;

1867
Référence : MGK p132

Marteze, e-lec’h mont d’ar prizon da lojañ e-verr, e kouskimp fenoz en ur gwele pluñv, e maner Sant-Yann-Kerdaniel ; me ne garan ouelañ nemet pa vez ret.

1877
Référence : EKG.I. p.79

E-lec’h diskenn da Groaz ar C’hildu, war an hent bras, an Tunk a lakeas e dud da ziskenn, oc’h en em guzhet a-hed ar c’hleuzioù, dre an tu a-enep, da bont ar Saezh, evit o c’has dre an heñchoù a-dreuz ; aon en doa na vije deuet an dud diwar ar maez da lammet warnañ.

1877
Référence : EKG.I. p.256

— Da vihanañ ne deuint ket da lavaret n’hor bezo ket roet dezho pep a lunedoù mat. — Mat, e-lec’h daou gef-tan, e-giz lunedoù, div vouled fuzuilh eo am eus c’hoant da lakaat e penn pep hini.

1877
Référence : EKG.I. p.159

Ar re-se a Vrest a gav dezho eo ken aes galoupat ar vro-mañ adalek an Aber-Ildud betek Landunvez ha Kersent, dre-greiz ar pri hag ar vouilhenn, evel ma’z eo skrivañ urzhoù diwar ur gador vourell ; me garfe o gwelet en ho[l] lec’h-ni.

1877
Référence : EKG.I. p.222

— Ya, gwir kement-se, eme-ni a-unan, rak ni en em gann evit hor relijion, hor roue, hor bro hag hon tud, e-lec’h soudarded Canclaux n’int deuet e Breizh-Izel nemet evit lac’hañ, laerezh hag ober hudurerezh.

1878
Référence : EKG.II p.102

‘Lec’h jist[r], 'm [b]efe lonket ogr[a]o[ù], / Na drousmeskfe mui ma bo[uz]ello[ù] ! / Koustet a ra, me en tou, / Laerezh ar Sent e ti Doue ! /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Me a garfe ka[out]t ur re votoù neve[z]. Evel-se a lâre enni hec’h-unan, Maria Gwazioù deus Lannuon. E-lec’h mont da brenañ, e ti ur bot[a]ouer, e kavas [a]ezetoc’h ha gwelloc’h marc’had, emichañs, trokañ he re gozh ouzh re neve[z] an intañvez Damany, hep gouzout da houmañ.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Al leurdi, e-lec’h douar-pri moustret, evel ma vez en tiez-annez hag en tiez-nevedoù peurliesañ, a oa ouzh hec’h ober klerennoù prenn kelenn kompezet ha lufret-skedus, hag i bet kenstoket ha kenklotet ker reizh ken na weled etrezo grem ebet, m’az tije touet n’edo oc’h ober al leurenn nemet ur pezh koad en e bezh.

1923
Référence : SKET p.64 (p.198, "Da reiz[h]a[ñ]" : "P. 64, lin. 16 eil dilinenna[ñ], e lec'h « m’az tije » kentoc’h « m’az pije»".

En tu-hont d’ar Vinolandon, war ar [c'h]lann-hont eus ar mor Adria, em eus gweladennet an Hellas, e-lec’h e kresk ar gwez fiez ha lore ha ma vez enoret ar furnez ha pleustret ar ouiziegezh gant ar vroiz anezhi, tud kenedek o dremm, kreñv o izili, kadarn en emgann ha helavar er guzuliadeg.

1923
Référence : SKET p.13

Tri-c’hant pemp ha tri-ugent derez aour hag arc’hant, kement anezho hag ez eus a zeizioù e bloaz-heol bro Galdea, a gas eus troad an tour d’al lein anezhañ, e-lec’h ez eus ur maen yec’hedus ma vez pareet dre stekiñ outañ klañvourien gêr.

1923
Référence : SKET p.16

Rak, war gement-mañ da vihanañ ez oa deut ganto ar wirionez : eus eur vro binvidik e teuent, enni e-leizh a borzhioù-mor hag a gêrioù bras e lec’h e kaved divroidi o tont eus kement broad a zo er C’hreisteiz.

1923
Référence : SKET p.102

Derkeia a ziwiskas he gouriz aour kizellet-ampart hag a wiskas en e lec’h ar gouriz arem.

1923
Référence : SKET p.105

Netra n’hor ranno biken ! E lec’h ez eot ez in.

1923
Référence : SKET p.107

E-lec’h teuler evezh d’ar re vihan, ec’h ez gante da redek, da dourvarc’hat (5) ; gante ec’h ez er bagoù bihan me oar, beuziñ a ri anezho !…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Tapout a rae troad kleiz ar baotrez hag e harlinke dezhi seul he zroad : — Hemañ eo ar pradig e-lec’h m’en devoa peuret ar c’hadig ! [sic, "el lec'h"]

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.842 (Miz C'hwevrer 1924)

Karet en dije bet bezañ en e wele, kousket mat, e-lec’h bezañ azezet war bazenn skalieroù Sant-Eflamm, ha mall n’en devoa ket da vont gant an hent a dro en-dro da Roc’h-al-Laz.

1925
Référence : BILZ2 p.125

Sede va c'hloc'hdi dantelezhek-uhel ha meurdezus gant e gleier arem o teurel e skeud ramzel war an ti bihan e-lec'h ma'z on ganet

1929
Référence : SVBV p.17

N'helled ket skrivañ da skouer Heutsn e-lec'h Hudson e sigur ma vez distaget evel-se gant an Amerikaned ; an eeunañ eo kemer an anvioù evel ma vezont skrivet er vro, ouzh o eeunañ hervez ijin ar brezhoneg, o lakaat da skouer a-wechoù K e-lec'h C ; OU e-lec'h U ; C'h e-lec'h CH pe Kh rusianek, hag e-lec'h Gh pe Rh arabek : Kotentin -hogen Calais, dre ma rankfed skrivañ Kalaez-, Seine, La Ciotat, Chile, Norge -ha Norvegia, stumm etrevroadel-, Suomi -ha Finland, stumm etrevroadel-, Schelde -an Escaut e galleg, a red e Flandrez dreist-holl-, C'harkov, Astrac'han, C'hadames.

1943
Référence : TNKN p8

Ne zeue ket en e benn, evel-just, e oa fall an doare diskiñ ; tamall a rae ar vugale hag o zud, e-lec'h tamall ar C'houarnamant, a oa e Zoue — rak fougeal a rae gant ar Republik —[.]

1944
Référence : EURW.1 p20-21

Graet ma malizennoù ha ma fakadoù evit ar wech diwezhañ ha kenavo dit, Kolaj Itron-Varia-ar-Gabusined, e-lec'h ma oa difennet d'ur Breton bezañ Breton, e-lec'h na oa nemet chadennoù evit ar re a oa karantez ar Frankiz en o c'halon.

1944
Référence : EURW.1 p43

Berthou, ar Berr, Picquenard, tri barzh, a voe lakaet er Burev Kreiz e-lec’h ar Barizianed aet kuit.

1944
Référence : EURW.1 p.190

Al lezenn a c’hourc'hemenne : ar studierien o labourat da gaout ur skrid-testenni er skolioù-uhel ar gloareged o klask mont da vistri-skol, ar vicherourien merket evel « micherourien arz », ne rajent nemet ur bloavezh e-lec’h tri.

1944
Référence : EURW.1 p.191

Un deltenn hir ha frank a oa bet savet war Vali al Loc’h : leun-chouk a oa a dud pa voe digoret ar 5vet kendalc’h gant an aotrou markiz an Estourbeillon, oc’h ober e-lec’h an aotrou Kerviler, kouezhet gwall glañv.

1944
Référence : EURW.1 p.205

Evit da Lotei bezañ ur baradorig [sic "baradozig"] war an douar, ur baradozig didrouz e-lec’h ne glever nemet al laboused a [sic "o"] kanañ er girzhier, rodoù ar c’hirri o strakal war an hent, pe skluz ar stêr vras o voudal en draonienn, Lotei he deus ivez hec’h istor hag istorioù a sac’hadoù.

1944
Référence : ATST p.10

Ha Lom da bolevat ha da bolevat start. Ar vag, avat, e-lec’h mont war-eeun d’an tu all, a droas he fri war-du Kastellin.

1944
Référence : ATST p.95

Arme Vreizh a voe dastumet da viz Here 1870 e Kamp Conlie, en tu-mañ d'ar Mans, lec'h e chomas tri miz da vizeriñ, hep boued na dilhad nag armoù.

1944
Référence : EURW.1 p11-12

Setu ma tigouezhis just e-kichen gwele ar « pion », 'lec'h ne c'houlle den ebet mont, 'vel-just.

1944
Référence : EURW.1 p31

An hini a vouzhe da astenn e zorn en deveze daou daol e-lec'h unan.

1944
Référence : EURW.1 p22

E-lec'h mont, avat, setu hi hag azezañ war ar skabell-bediñ, ha gant he dorn du-maneget diskouez ur plas d'ar breur Arturo en he c'hichen. - Azezit em c'hichen ! emezi.

1949
Référence : SIZH p.42

Touer reuzeudik, kenavo Er Bed Dianav 'lec'h ma vo Lakaet ar c'hemm 'tre Mad ha Fall, Etre lagadeg ha den dall, 'Tre ' re a suj, poellek ha fur, Ha ' re a zisent diouz[h] ar stur.

1960
Référence : PETO p22

Anzav 'ta e-lec'h glaouriñ !

1960
Référence : PETO p75

Ac'hanomp c'hoazh ' vefed war-c'hed / Rak an ofiser ' ren hor stroll / A roas urzh e tleomp holl / Bezañ d'an eur ' lec'h ma 'z eo ret.

1960
Référence : PETO p67

Ar re-se a gav gwelloc'h difenn interestoù ar c'hompagnunezhioù bras hag al louzerien, e-lec'h difenn labourerien Vreizh.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 3

Ha dre ma lakomp penn er Su, an amzer, e-lec'h mont war dommaat evel ma vijed o c'hortoz, a ya er c'hontrol war freskaat : distanoc'h e oa e Casa eget e Bourdel ; ha freskoc'h e-tal Inizi Canarias eget e-tal ar Marok.

1985
Référence : DGBD p15

En o lec'h e weler pastelladoù moger noazh.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 16

C'hoariit an dro d'an absidenn hag e weloc'h an efed diwar an aozadur-se : ar chapelioù, e-lec'h bezañ pep a egorenn damgloz warni hec'h-unan a zo digor bras war an hent-tro, dizisparti, ha n'int netra nemet kleuzennoù ampl a ra d'ar voger diavaez gwagenniñ

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 10

An etrepeuliad kentañ, er c'hornôg d'ar chantele, e-lec'h ma stoke ouzh an nev gozh, a zo treset diouzh ar c'henstok kamm-digamm-se.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 23

Dre ar stourm war-eeun ez eus moien da gaout palioù disheñvel: an dra-se a zo diouzh ar mod ma vez soñjet ar strategiezh er strollad (gwelet a-us), diouzh tuioù gwan an enebourien, e-lec'h ma'z int ar c'hizidikañ.

2015
Référence : DISENT p53

Diaes eo sammañ an traoù-se war tachenn ar politikerezh, rak broudañ a ra an dud d'en em vac'hañ e-barzh ur sistem e-lec'h ma ra fae an eil renkad sokial ouzh egile, ur sistem a ouennelouriezh a spered, ur mod boutin da gevredigezhioù direizh an hiniennoù d'en em lakaat da varnerien kalet [galet], strizh ouzh dislavaroù ar re all met morse ouzh o dislavaroù dezhe o[-]unan.

2015
Référence : DISENT p64

Un tamm diaesoc'h eo ar "c'hoariva-traktiñ" e-lec'h ma vez leurennet ar pezh a vez diskuliet, evel ur varnadenn c'hoariet war an ton bras.

2015
Référence : DISENT p55

Ordre alphabétique

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux