Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. A. H.g. 1. Mad spered a vez kerzet gant ub. a gav dezhañ e tellez bezañ doujet gant an dud hag e c'hall kaout doujañs outañ e-unan. Kas da gall enor ub. An enor da c'hounit zo ivez. 2. Santad a vroud ub. da gaout pe da virout ar mad spered-se. Gant enor e veras an ti-kêr e-pad ugent vloaz. B. 1. Brud vat ub. Un den a enor. 2. Stad a reer eus ub. en abeg d'e zellidoù, d'e vertuz, d'e zonezonoù. Enor d'an dud kalonek. Dougen enor da ub. ES. dismegañs. & Paotr-enor, plac'h-enor, paotr a enor, plac'h a enor, tud-enor, tud a enor : tud a ambroug an dud nevez da-geñver o eured. & Tachenn-enor : tachenn-emgann ma vez dastumet brud vat. II. G. (en e furm lies) 1. Doare da ziskouez e azaouez da ub. Ober enorioù da ub. 2. (db. an ostizien a zegemer tud) Ober e enorioù : diskouez e di d'e gouvidi.

Exemples historiques : 
80
Masquer la liste des exemples

enor

1499
Référence : LVBCA p71 ('honneur')

En enor da Doe hon kroeas - da sant Tremeur, da sant Weltaz - ez e voe fontet an chapel-mañ - an Sul ken[t] fest an Spered Glan - ouzit bremañ an dat dre gont - mil pemp-kant eizh bloaz ha tregont

1538
Référence : GReg Enskrivadur war Chapel s. Tremeur e Kledenn-ar-C'hab

en enor da Doue ha Itron-Varia a Goñfort ha Sant-Adrian

1549
Référence : ISYK.I p112

[«]O pegen maleürus eo an re a ra enor d'an seurt doueoù-se, pere evit o gelver en nesesite ne c'hellont sikour den, nag e viret ouzh pirilh nag e sikour en e dribulasion[».]

1576
Référence : Cath p9

[«] Ha mar gellit he faezhañ, me ray deoc'h retorn d'ho pro gant enor ha joa[.»]

1576
Référence : Cath p11

« Hanter-kant orateur az eus asamblet a-enep ur werc'hez ha prometet [az eus] dezhe madoù hag enoroù bras, mar oz devez ar viktoar. »

1576
Référence : Cath p13

[«]Mar kerez ez vizi an eil itron war-lerc'h an rouanez em falez, ha davantaj, me a ray lakaat da imaj e-kreiz ma falez, evit maz vezo gant enor adeulet evel un doueez gant ma holl fobl[.»]

1576
Référence : Cath p16

Ha hi [Katell], monet hardizh gant un c'houraj mat bede an impalazr en ur lavaret dezhañ [ : «]Da zignite a urzh ha da ofis a zeskouez penaos hervez rezon ez tleez bezañ saludet ha gwraet enor dit, ma'z vete a aznavfe krouer an neñv [hag] an douar, hag a revok[f]e da afeksion diouzh an doueoù[. »]

1576
Référence : Cath p6

M. Hag-eñ zo ret enoriñ o imajoù [re an sent] ? D. Ya. Ret eo o enoriñ ivez abalamour maz reprezantont an re maz tleomp dezhe enor ha reverañs.

1622
Référence : Do. p22

an enorioù

1659
Référence : LDJM.1 pg (les) grandeurs

enor

1659
Référence : LDJM.1 pg dignité, gloire, honneur

enorioù

1659
Référence : LDJM.1 pg honneur

salv hoc'h enor

1659
Référence : LDJM.1 pg sauf (vostre honneur)

gant enor pe respet deoc'h

1659
Référence : LDJM.1 pg sauf (vostre honneur)

enorioù

1659
Référence : LDJM.1 pg dignité, honneur

Mir ar gouelioù, / Ha ro da'z kerent enorioù.

1677
Référence : Do. p5

leuniañ a enor, a joa, a vadoù, a c'hlac'har

1732
Référence : GReg pg combler (d'honneur, de joïe, de biens, de douleur)

finisiñ gant enor

1732
Référence : GReg pg couronner (finir glorieusement)

Ne c'houlennan nemet an enor eus ho karantez.

1732
Référence : GReg pg graces (Je ne demande que l'honneur de vos bonnes graces, de votre bienveillance.)

enor a renter da Zoue dre ar pedennoù, ar sakrifisoù, hag ar serimonioù sakr.

1732
Référence : GReg pg culte (hommage, honneur qu'on rend à Dieu)

an enor dreist pep enor pehini a renter da Zoue

1732
Référence : GReg pg (le) culte (de latrie)

an enor pehini a renter d'ar sent, bihanoc'h eget an hini a renter da Zoue, hag an hini a renter d'ar Werc'hez sakr memes.

1732
Référence : GReg pg (le) culte (de dulie)

an enor pehini a renter d'ar Werc'hez sakr, bihanoc'h eget an hini a renter da Zoue, ha brasoc'h eget an hini a renter d'ar sent.

1732
Référence : GReg pg (le) culte (d'hyperdulie)

rentañ enor da ur re

1732
Référence : GReg pg déférer (des honneurs à quelqu'un)

ober enor da ur re

1732
Référence : GReg pg déférer (des honneurs à quelqu'un)

rentañ an enorioù din da un den

1732
Référence : GReg pg deifier (terme du paganisme)

Ur gwir gristen ne dle lakaat e enor hag e c'hloar nemet e kroaz hon salver.

1732
Référence : GReg pg glorifier (Un véritable Chrétien ne doit se glorifier que dans la Croix de Jesus-Christ, comme l'Apôtre S. Paul.)

koll a enor ur plac'h

1732
Référence : GReg pg deshonorer (une fille)

koll enor ur plac'h

1732
Référence : GReg pg deshonorer (une fille)

koll a enor ur re

1732
Référence : GReg pg detracter (noircir, perdre l'honneur de quelqu'un par ses médisances)

gant enor ha gloar

1732
Référence : GReg pg glorieusement (avec honneur)

gorroet d'an enorioù

1732
Référence : GReg pg elevé (aux honneurs)

ur wreg a enor

1732
Référence : GReg pg (une) femme (d'honneur)

ur marv leun a enor hag a c'hloar

1732
Référence : GReg pg glorieux (Une mort glorieuse.)

an enorioù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg fortune (Biens de fortune.)

gant enor

1732
Référence : GReg pg glorieusement (avec honneur)

enor

1732
Référence : GReg pg adoration

enorioù

1732
Référence : GReg pg adoration

derezioù a enor

1732
Référence : GReg pg grade (élevation à un dégré d'honneur, p.)

derez a enor

1732
Référence : GReg pg grade (élevation à un dégré d'honneur)

Ne c'houlennan nemet an enor eus ho krasoù-vat.

1732
Référence : GReg pg graces (Je ne demande que l'honneur de vos bonnes graces, de votre bienveillance.)

gaou en enor

1732
Référence : GReg pg flétrissure (Flétrissure, tache à la reputation)

atemptet en deus war va enor

1732
Référence : GReg pg attenter (il a attenté à mon honneur)

bezañ e roer d'ar jeneraled an holl enor vez a ur c'hombat gounezet

1732
Référence : GReg pg attribuer (on attribuë aux generaux tout l'honneur du gain d'une bataille)

kemeret an enor eus a un dra

1732
Référence : GReg pg attribuer (s'attribuer l'honneur d'une chose)

festoù, ha banvezioù en enor d'ar falsdoue Bakus

1732
Référence : GReg pg baccanales (fêtes de Bacchus chez les Payens)

lakaat rentañ an enor hag ar respet a zo dleet da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg clarifier (mettre en honneur & en éclat)

lakaet rentañ an enor hag ar resped a zo dleet da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg clarifier (mettre en honneur & en éclat)

lakaet rentañ an enor hag ar resped a zo dleet da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg clarifier (mettre en honneur & en éclat)

Va Zad Eternel, grit enoriñ ha respediñ ho mab, deuet eo an amzer, evit ma likin ivez rentañ deoc'h an enor, ar respet, hag an adorasion a zo dleet d'ho majestez

1732
Référence : GReg pg clarifier (Pere Eternel clarifiez vôtre Fils, afin que vôtre Fils vous clarifie, (en S. Jean ch. 17. v. 1)

an enorioù hag ar pinvidigezhoù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg grandeur (Les grandeurs du monde.)

Marc'heg eus a urzh an enor.

1850
Référence : GON.II.HV pg urs ou urz (chevalier de l'ordre de la légion d'honneur).

Ar groaz eus a urzh an enor

1850
Référence : GON.II.HV pg kroaz (la décoration de la légion d'honneur).

« Gwelit ar re yaouank, war vale deiz ha noz / O vont hag o kerzhet, o redek da bep bro / Da glask enor, madoù hep aon rak ar marv. »

1867
Référence : MGK p103

Setu an amzer bremañ ! Nep piv bennak a oar goulenn en ur derriñ d'an dud o fenn, nep zo kasaus, a deu a ya 'bep-eil da glemm ha da ouelañ, en devezo gwalc'h e galon, enor, madoù diouzh m'eo mac'hom

1867
Référence : MGK p23

Aotrou, eme 'l louarn, re vras eo ho morc'hed, C'hwi a zo kalz re vat ; n'ho pezet poan spered; rak m'er goulenn amañ, piv zo 'vit lakaat e ve deoc'h-hu pec'hed debriñ meur [a] benn-dañvad ? Krediñ a ran zoken e voe dezho enor Kaout en ho kof, aotrou, dre ho kouzoug digor. Hag evit ar pastor, e c'heller lavaret E tlee, dre'n hent-se, mont da glask e zeñved. Ha perak 've truez ouzh ur ouenn [a] dud ker kriz, N'o deus evit hor ren ken stur 'met o diviz ?

1867
Référence : MGK p25

mar gwiskomp hon abid satin gwenn, ni 'vo en Lannuon evel div fleurenn, mar gwiskomp hon abid satin bleuñv, mar kollomp hon enor hor bo keuz

1874
Référence : GBI.II p150

Hag e troas en o fenn ober ur gouel en enor da unan eus ar pennoù kentañ eus an dispac’h, d’an hini anezho a rae muiañ trouz dre ar vro.

1877
Référence : EKG.I. p.174-175

E parrez Sant-Tegoneg, tost d’al lec’h m’eo lakaet bremañ gar an hent-houarn, ez eus en un draonienn, pell dioc’h pep ti, ur chapel savet gant hon tud-kozh en enor da santez Berc’hed.

1877
Référence : EKG.I. p.157

Ar groaz a enor a zo gantañ, mes ur groaz all en deus hag a zo dudiusoc’h d’e galon eget hounnezh.

1877
Référence : EKG.I. p.28

Mes gouzout a raemp e sellec’h a-bell ouzhomp ; gwelet hor boa penaos e skoec’h e Kergidu war ar goueriaded, ha c’hoant hor boa da ober eveld’oc’h, evit kreskiñ hoc’h enor, hag ivez da vezañ hon-unan deuet-mat d’ar Republik.

1878
Référence : EKG.II p.214

Na fell ket lezel da goue[zh]añ kentañ kelaouenn vrezhonek penn-da-benn a zo bet savet er vro bete-vremañ. Ar c’hontrol eo, ret eo labourat eviti, ha kreskiñ ane[zh]i bepred. Ur poent a enor a dle be[z]añ evidomp.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Ar Gorsedd a zigemer izili a enor, dre anaoudegezh vat evit ar madelezhoù graet d'ar Varzhed, pe da Vreizh, pe d'ar Broioù Keltiek.

1909
Référence : REZI p. 14

Ar baotred, diouzh o zu, a oa e-keñver ar plac’hed yaouank leal ha leun a enor ; ne glaskent nag o zouellañ nag o gwallañ ; ha ne save etrezo na droug na kenoaz diwar-benn merc’hed.

1923
Référence : SKET p.68

Ar pep uhelañ, anavezetañ, brudetañ eo ar re-se, nemet ez eus re-all c’hoazh a zo kendere ganto pe un nebeudig hepken a-is en enor, e nerzh, e kened, e pinvidigezh, e galloud, e sked, e brud, kerkoulz anavezet ha kehelet an anv anezo gant an holl war an douar-Bras hag en enezennoù.

1923
Référence : SKET p.29

Kurunennoù elv-gwenn (leukinoi) roet d’ar c’hoprsoudarded kalonekañ, ibid. ; graet ganto er gouelioù lidet en enez Rhod en enor da Helios, S. Reinach, Phaéton, p. 2, n. 2 (tennet diwar Rev. de l’Hist. des Religions, 1908).

1924
Référence : SKET.II p.53, Notenn 1

Dizaon e fiziomp ennañ enor hon tiegezhioù, lealañ gwarezour ma ’z eo !

1924
Référence : SKET.II p.44

youl enorioù direizh

1931
Référence : VALL pg ambition

c'hoantek enorioù

1931
Référence : VALL pg ambitieux

Un enor bras a oa dimp kaout da gabiten-kelenner an aotrou Hayo du Tilly, a oa deuet ‘maez ar Skol a Vrezel gant an niverenn I.

1944
Référence : EURW.1 p.195

Da Alzasiz eo deuet an enor da ziskouez ar skouer vat da gelennerien hor bro.

1944
Référence : EURW.1 p53

Goude-se e veze skrivet war ur c'haier tev a-ratozh : ur wech pe ziv am eus bet an enor da welout ma dever eilskrivet war ar c'haier a enor.

1944
Référence : EURW.1 p52

Ur palez a oa hemañ, gant e dri estaj hag e deir askellad lojeiz, unan e-keñver ar straed, gant ar porrastell hag an nor-dal, ar pondalez hag an diri a enor daou vann ; an div askellad all a bep korn, war adreñv, hag etrezo ar chapel, kement hag un iliz.

1944
Référence : EURW.1 p47-48

Roet e vez, a-dra-sur, d'an neb en deus an enor da sevel betek ar Velegiezh, plas an Aotrou Krist, end-eeun, war an douar, hag ar galloud zoken da liammañ ha da ziliammañ ar pec'hedoù.

1949
Référence : SIZH p.61

Rak, ni, an Dibabidi, ne veritomp ket hon enor. N'omp netra nemet uloc'h ha sempladurezh. Netra ne gont nemet an Aotrou hag E c'hras...

1949
Référence : SIZH p.61

Ne deo ket ma skrid, eta, un ober istorek, nemet hepken, avat, ur varzhoneg strafuilhus, o klask danevelliñ reuzeudigezh ene mab-den hag e strivoù d'en em zasprenañ. Er savet em eus, koulskoude, gant ar menoz e talvezo da ziduiñ ma c'henvroiz hag en embann a ran a-greiz-kalon hag evel ma lâr Tangi Malmanche, En enor da Zoue hag en enor d'am Bro.

1960
Référence : PETO p9

Biskoazh an enor d'hoc'h anaout / N'em boe, moarvat.

1960
Référence : PETO p73

Krediñ a rafen kentoc'h en devije kemeret an anv-se en enor d'ar roue Louis-Philippe hag a oa neuze o ren e Frañs ; pa zeuas en doare-se ar roue bihan da vezañ filhor dezhañ.

1985
Référence : DGBD p45

"Un enor eo din ho tibab"? Amoedaj eo an daou, a gav din, ken e lezan ma amzivin da gomz e'm lec'h. Onestoc'h eo da nebeutañ.

2015
Référence : EHPEA p22

Ouzh ar voger all eo bet ispilhet an testenioù hag ar merkoù a enor bet gant Korasidis.

2015
Référence : EHPEA p78

Ordre alphabétique

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux