Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Gorreenn, rann izelañ udb. kleuz pe zon. Goueled ar pod. Goueled ur sac'h. E goueled un toull edo o labourat. Goueled un draonienn, un islonk. HS. deun, foñs. 2. Ent strizh [1499, 1659, 1732, 1923] Strad un dachenn goloet a zour. Goueled ar mor. Goueled ar puñs. & Kas d'ar goueled : gouelediñ. Kas ul lestr d'ar goueled. DHS. sont. HS. sol. 3. Penn pellañ. En em gavout a reas e goueled mor-bihan Brest, e penn ur stêr a reer stêr-Aon anezhi. 4. Lec'hanv. Lodenn gornôg ur vro, ur barrez. Goueled-Breizh. Goueled-Leon. Goueled ar barrez. & (db. ar c'hêrioù war ar maez ; kenstrollet laosk gant un anv divoutin) Termen a ro da c'houzout ez eo lec'hiet ar gêr-mañ-kêr en un izelenn. ES. gorre. II. Dre skeud. 1. Goueled ar galon : sez ar santadoù. Soñjit ervat er goueled eus ho kalon. Lenn a rae e goueled kalon an dud. [1850] An arvest ne voe ket hir ! un taol-lagad a zizoloas d’ar c’habiten goueled kalon ar c’here. 2. Goueled an eñvor : an eñvorioù koshañ. Se zo deuet eus goueled ma eñvor.

Exemples historiques : 
64
Masquer la liste des exemples

donder, goueled

1499
Référence : LVBCA p63, 85 (parfundite)

goueled

1499
Référence : LVBCA p85 (fons)

goelet ar gar

1659
Référence : LDJM.1 pg le bas (de la iambe)

kas d'ar goueled

1659
Référence : LDJM.1 pg abysmer

goueled

1659
Référence : LDJM.1 pg fond

11. Imprimit don e bemp Gouli / E goueled hor speredoù-ni; / Ha skrivit en hon eneoù / E groaz, e wad hag e dachoù.

1677
Référence : Do. p68

aet d'ar goueled

1732
Référence : GReg pg fond (Aller à fond, pp.)

adalek ar goueled bede an nein

1732
Référence : GReg pg fond (De fond en comble.)

isfontet e goueled puñs an ifern

1732
Référence : GReg pg abyme

mont d'ar goueled

1732
Référence : GReg pg abyme

kas d'ar goueled

1732
Référence : GReg pg abyme

kaset d'ar goueled

1732
Référence : GReg pg abyme

konfontet e goueled puñs an ifern

1732
Référence : GReg pg abyme

adalek ar goueled bede al lein

1732
Référence : GReg pg fond (De fond en comble.)

bede goueled ar galon

1732
Référence : GReg pg (jusqu'au fond du) coeur

eus a oueled ar galon

1732
Référence : GReg pg fond (Du fond du cœur.)

kas ul lestr d'ar sol, d'ar goueled

1732
Référence : GReg pg couler (un navire à fond)

goueled ar c'harroñs

1732
Référence : GReg pg dossier (de carosse, le fond)

krial a ran ouzoc'h va Doue, eus a oueled va c'halon

1732
Référence : GReg pg (je m') écrie (vers vous, Seigneur du profond de mon coeur)

kas bete ar goueled

1732
Référence : GReg pg enfoncer (pousser jusqu'au fond)

plantañ betek 'r goueled

1732
Référence : GReg pg enfoncer (pousser jusqu'au fond)

goueled ar galon

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond du cœur.)

goueled un donell

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond d'un tonneau.)

goueled ur c'helorn

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond d'un bacquet.)

goueled ar pod

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond d'un pot.)

goueled ar puñs

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond du puits.)

goueled

1732
Référence : GReg pg fond (la partie la plus basse de ce qui contient ou peut contenir quelque chose)

goueled ar mor

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond de la mer.)

goueled ur stêr

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond d’une riviere.)

goueled ur stank

1732
Référence : GReg pg fond (Le fond d’un étang.)

monet d'ar goueled

1732
Référence : GReg pg fond (Aller à fond.)

adalek ar goueled betek al lein

1850
Référence : GON.II pg adâl

goueled

1850
Référence : GON.II pg goéled (Fond, l'endroit le plus bas, le plus creux. Le bas).

goueled

1850
Référence : GON.II pg gwéled, gwélédi, strâd, tâl

E goueled ar mor eo kouezhet.

1850
Référence : GON.II pg gwéled (Il est tombé au fond de la mer).

Adalek ar goueled betek al lein.

1850
Référence : GON.II pg gwéled (De fond en comble, du haut en bas).

goueled

1850
Référence : GON.II pg deûn, goéled

Adalek ar goueled betek al lein.

1850
Référence : GON.II pg adâl (De fond en comble, du haut en bas).

Bremañ hep karantez / Kalz a dud a zimez, / Hag a-benn daou zervezh / Ma vez bet an eured, / Bagig an daou bried, / Gant arnev ha gwall vor, o tont da zisturiañ, / A sko oc'h ar c'herreg hag a ya d'ar oueled.

1867
Référence : MGK p58

E goueled ar mor don[,] ul lommig dour beuzet / A lavare o vont : — « Ned on netra er bed !

1867
Référence : MGK p121

Piv goude a lezfe da vont gant an dour-red, / C'hoar, pe vamm, pe bried, / Hep lammet war e benn d'he c'hlask bete 'r oueled ?

1867
Référence : MGK p142

Evel-se ne voe ket pell ar frapad : leveoù ar Sent a voe gwerzhet dre bevar c’horn ar vro, ha roet kazi evit netra, rak ezhomm arc’hant a ioa, ha ne gaved ket kalz a dud da deuler war al leveoù-se, rak ar feiz a ioa c’hoazh bev e goueled kalon ar Vretoned.

1877
Référence : EKG.I. p.2

Lod a rae van da vont d’ar goueled, lod all a bigne war gern ar c’hoummoù-mor ; a-wechoù div vag, harp-ouc’h-harp, n’en em welent ket zoken, ha koulskoude ar c’han hag an diskan a yae a-unan pep hini d’e boent, rak a-galon e kane an holl, ha ker brav ez aent evel pa vijent bet o kanañ en iliz Sant-Jakez, e Perroz.

1877
Référence : EKG.I. p.99

Me 'gav din, Bombañs, gwelet c’hoazh an hini gozh oc’h astenn he daouarn, hag, en ur zisteuler an dour e doa evet e-pad m’oa bet oc’h ober he zro e goueled an toull, o tispourbellañ he daoulagad da sellet ouzhomp.

1877
Référence : EKG.I. p.201

P’en em gave al listri bihan-se war-wel da zouar Bro-Saoz e taolent o barrikennadoù gwin-ardant er mor, un tamm plom pounner stag outo, evit o c’has d’ar goueled, hag, ouc’h an tamm plom-se, ur gordenn hir, ur pezhiad spoue ouc’h he lost evit neuennat war an dour, da ziskouez e pelec’h edo.

1877
Référence : EKG.I. p.18

An arvest ne voe ket hir ! un taol-lagad a zizoloas d’ar c’habiten goueled kalon ar c’here.

1878
Référence : EKG.II p.150

Ker buan e voe kroget en Herve Soutre, e Katell Eukat, en o daou [v]ugel, en daou vevel hag en Aotrou Krenn da ziwezhañ, hag e voent taolet war o fenn e goueled ar puñs.

1878
Référence : EKG.II p.84

Tostaat a-walc’h a reas o bag evit ma c’helljent merzout un torkad demmed o treuziñ goueled un draonienn ledan geotet-stank a skoe e glann ar mor.

1923
Référence : SKET p.109

Hepdale, du-mañ du-hont eus goueled ar mor e tiguzhas ur c’herreg bennak ma tarzhas outo an tonnoù oc’h eonenniñ, hag e voe tro enezennoù a c’hlazennas hag en em c’hourizas a skoselloù.

1923
Référence : SKET p.29

Evel-se ivez ar Vretoned yaouank, o c’halon hag o ene moulet war re o zadoù-kozh, a reno o buhez, sklêrijennet gant ar skouerioù a [z]eu dezhe eus fin foñs goueled ar bloavezhioù, pa oa o gouenn skignet war douaroù ar Sav-heol, a-raok ma teuas o zud-kozh en enez Breizh.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.974 (Even 1924)

Chom aze, evit miret na deufe ar c’houn, eus goueled va eñvor, ar c’houn goaper ha chifus da ziskouez din gant e viz, war an hent am eus heuliet, ar [b]leuñvennoù pere n’am eus ket bet kuntuilhet, ar frouezh mat ha dourek pere am eus bet disprizet.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.845 (Miz C'hwevrer 1924)

E-pad ar goañv, taolet an drag er-maez, rankout a rafer he sachañ eus goueled ar mor, tennañ anezhi er vag.

1925
Référence : BILZ2 p.104

Ur youl birvidik hag un hunvre ledan a rede pell a yoa, e goueled va c'halon doaniet : "Mont d'embregañ riskloù ha da redek bro".

1929
Référence : SVBV p.13

goueled ar genoù

1931
Référence : VALL pg arrière-bouche

Krediñ a rae an douaroniouron gozh e oa kompez strad ar Meurvorioù pe, da nebeutañ, e oa diheverz torosennadur ar goueled anezho.

1943
Référence : TNKN p11

Job. — « E goueled ar puñs ez eus un teñzor burzhudus. »

1944
Référence : ATST p.46

Mat eo studiañ ar perag hag an abalamour eus an traoù ; klask e goueled ar goustiañs lezennoù kuzhet ar vuhezegezh ; furchal deraouidigezh ha finvezhioù an den ; keñveriañ engehentadur al loened ouzh hini an dud ; esaeañ divinout petra eo an Ene, mes ma'z eer re bell war hent an Dianav, mar c'hoantaer dizoleiñ ar pezh a rank chom kevrin, neuze emeur war-var dihentañ.

1944
Référence : EURW.1 p63

— « Ha c’hwi a zo sur, Job, he deus arboellet ar voereb kalz arc’hant ? » — « Pase sur on. An arc’hant, pe, kentoc’h, an aour a zo kuzhet e goueled an armel, dindan al liñserioù. » — « Hag ez eus kalz anezhañ ? »

1944
Référence : ATST p.76

Un nor er goueled a c'heller digeriñ war du kleiz treuzell ul lestr-karg bremañ.

1949
Référence : LLMM niv. 14, p67

E goueled yen an noz du-dall ' Tiskenno Breiz[h] da heul Bro-C'hall.

1960
Référence : PETO p14

En tu all d’an hent bras, betek goueled an dremmmwel, maezioù glas koadek ha torgennek.

1960
Référence : PETO p27

Lies gwech o deveus gouelet / Ma daoulagad keizh o welet / 'Maon el lagenn, don er goueled.

1960
Référence : PETO p39

Daoust ma, dreizon, n'eo ket skuilhet, / Gant ar gwad-se on trubuilhet / Hag, e goueled ma zruegezh, / ' Klevan hirvoud ma c'hiriegezh.

1960
Référence : PETO p77

Pa zeraou chantele Sant-Kaourintin da sevel diwar an douar, gant poan hag amzer, adalek ar bloavezhioù 1240, ez eus anezhañ a ranker lavarout, n'eo ket ar chanter gotek kentañ-holl e goueled Breizh marteze, met an hini kentañ war an ampl a-dra-sur.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 8

Note d'étude

Termen benel gant Milin e MGK (1867)

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux