Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. A. (db. an dud) 1. Rann eus ar c'horf a stag ar penn ouzh ar brusk. Bezañ hir e c'houzoug. Lakaat ur bravig e tro e c'houzoug, e kerc'henn e c'houzoug. Aval ar gouzoug : an aval-gouzoug. Gweañ, nezañ e c'houzoug da ub. : e lazhañ dre e dagañ. Toull ar gouzoug : an diabarzh anezhañ. Mont en dour betek toull e c'houzoug. & Trl. skeud. Terriñ e c'houzoug : kouezhañ hag en em c'hloazañ. 2. Dre ast. Gourlañchenn. Kaout droug gouzoug, poan c'houzoug. Pasaat da skarzhañ e c'houzoug. & Trl. skeud. Bezañ sec'h e c'houzoug, bezañ frank e c'houzoug : bezañ gant ar sec'hed. & Trl. Gouzoug staen, gouzoug karn : moranv un den a ev a bep seurt diedoù kreñv. Ar re frankañ eus gouzougoù karn ar barrez. 3. Dre ast. Genoù. Serr da c'houzoug ! B. (db. al loened) Trl. Rann eus ar c'horf a stag ar penn ouzh ar brusk. Marc'harid (he) gouzoug hir : moranv ar gerc'heiz. & Trl. skeud. Tennañ amanenn eus gouzoug ur c'hi*. C. Dre ast. (db. an dilhad) Gouzougenn. Sevel gouzoug e vantell. II. Dre skeud. (db. an traoù) 1. Lodenn strishañ hag uhelañ ul lestr. Gouzoug ar voutailh. Evañ ouzh gouzoug ar voutailh. & An hini gouzoug brav : lesanv ar voutailh. 2. Digor strizh. Gouzoug ur puñs. Gouzoug ur sac'h. HS. genoù. 3. DOUARON. Tremen strizh. Gouzoug an ouf : hent dour etre daou veg-douar. DHS. mulgul, raz, strizh-mor. & Gouzoug ar menezioù : izelderioù e lein ar menezioù a ro tu da dremen eus an eil tor d'egile. 4. KORF. Lodenn voan dibenn un organ. Gouzoug an askorn-morzhed. Gouzoug ar mammog.

Exemples historiques : 
91
Masquer la liste des exemples

gouzoug

1499
Référence : LVBCA p87 (coul)

Ha goude maz voe dibennet ez teuas laezh evit gwad [eus] he gouzoug.

1576
Référence : Cath p24

kouzoug

1659
Référence : LDJM.1 pg gorge, col

troc'hañ gouzoug da

1659
Référence : LDJM.1 pg decapiter

gouzoug

1659
Référence : LDJM.1 pg col

gouzoug

1699
Référence : Har. pg gouzoug (gorge)

en em strikañ an eil da c'houzoug egile

1732
Référence : GReg pg (s')accoler

koeñvet eo mezennoù e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg amigdales

louzoù e kelc'henn ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg amulette (médicament composé de simples [...] qu'on se met au cou)

kouzoug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col), gorge

goug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col), gorge (Van.)

ar goug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col)

goûg

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col), gorge (Van.)

kerc'henn ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le tour du) cou

kelc'henn an gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le tour du) cou

lakaat ur groaz e kelc'henn e c'houzoug, en e gerc'henn, en e c'houzoug, ouc'h e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg (se mettre une croix au) cou

kil ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le derriere du) cou

diaraog ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le devant du) cou

an diaraog eus an gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le devant du) cou

lammet da c'houzoug ur re

1732
Référence : GReg pg (sauter au) cou (à quelqu'un)

sailhet da gelc'henn gouzoug ur re bennak

1732
Référence : GReg pg (sauter au) cou (à quelqu'un)

troc'hañ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (couper le) cou (à quelqu'un), gorge (Couper la gorge à quelqu'un.)

treiñ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (tordre le) cou (à quelqu'un)

gweañ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (tordre le) cou (à quelqu'un)

terriñ e c'houzoug, melloù e c'houzoug, da ur re

1732
Référence : GReg pg (rompre le) cou (à quelqu'un)

divellañ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (rompre le) cou (à quelqu'un)

torriñ e c'houg d'unan bennak

1732
Référence : GReg pg (rompre le) cou (à quelqu'un)

terriñ e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg (se rompre le) cou

gouzoug ur voutailh

1732
Référence : GReg pg (le) cou (d'une bouteille), goulot (ou goulot, le cou d'une bouteille)

troc'hañ e c'houzoug da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg égorger (couper la gorge)

an dailh eus ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg encolure (ou encoulure, figure du cou, proprement du cheval, figurément de l'homme)

ur gouzoug koant en deus ar marc'h-mañ, a zo gant ar marc'h-mañ

1732
Référence : GReg pg (ce cheval a une) encolure (bien tournée)

golc'hiñ er goug a ziabarzh

1732
Référence : GReg pg gargariser (netteïer)

frank a c'hoûg

1732
Référence : GReg pg glouton (goulu, gourmand, Van.), gosier (Grand-gosier, qui a une belle avaloire, Van.)

goug

1732
Référence : GReg pg gogaille (gosier)

derc'hel ur re dre ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge.)

derc'hel ur re dre 'r gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge.)

dalc'het ur re dre ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge, pp.)

dalc'het ur re dre 'r gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge, pp.)

lakaat e droad war gouzoug ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un.)

lakaat an troad war e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un.)

lekeet e droad war gouzoug ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un, pp.)

lekeet an troad war e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un, pp.)

troc'het e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Couper la gorge à quelqu'un.)

poan en e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Mal à la gorge.)

lizherenn a bronoñser gant ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg guttural (-e, lettre gutturale)

Ar brezhoneg n'en deus lizherenn ebet a bronoñser gant ar gouzoug nemet ar c'h.

1732
Référence : GReg pg guttural (La langue bretonne a une double lettre gutturale, kh, au lieu de laquelle on met a present le c, & le h, avec un esprit entre les deux, en cette sorte : c'h.)

sutell ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (trachée-)artère

kelc'henn gouzoug

1732
Référence : GReg pg collet, le cou

gouzoug

1732
Référence : GReg pg collet (le cou), cou (autrefois col), gorge

kemeret ur re dre ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (prendre quelqu'un au) collet

dougen war e gein, pe, war bouez e c'houzoug, ur banerad merserezh

1732
Référence : GReg pg colporter

ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col)

Lammout a ris d'e c'houzoug.

1850
Référence : GON.II pg gouzouk ou gouzoug (je lui sautai au cou).

Kaer he deus ober ar gouzoug, e ouzer ervat petra eo.

1850
Référence : GON.II.HV pg gouzouk ou gouzoug (elle a beau se rengorger, on sait bien ce qu'elle est).

ober ar gouzoug

1850
Référence : GON.II.HV pg gouzouk, gouzoug (se rengorger, affecter un air de fierté).

Lakaat a reas e droad war va gouzoug.

1850
Référence : GON.II pg gouzouk ou gouzoug (il me mit le pied sur la gorge).

Lakait evezh, terriñ a reot ho kouzoug.

1850
Référence : GON.II p.62, "Prenez garde, vous vous romprez le cou".

Stagit ur c'hloc'hig oud [ouzh] he c'houzoug.

1850
Référence : GON.II pg klôc'hik (Attachez-lui une sonnette au cou).

Ur frondenn zu a ioa oud [ouzh] e c'houzoug.

1850
Référence : GON.II pg froñden, frouñden (il avait une cravate noire au cou).

goug

1850
Référence : GON.II pg gouk, pg gouzouk ou gouzoug (cou, la partie du corps qui joint la tête aux épaules. gorge, la partie du devant du cou. hors de Léon, gouk).

gouzoug

1850
Référence : GON.II pg gouk, gouzouk, gouzoug

gouzoug

1850
Référence : GON.II pg gouzouk ou gouzoug (cou, la partie du corps qui joint la tête aux épaules. gorge, la partie du devant du cou).

Aotrou, eme 'l louarn, re vras eo ho morc'hed, C'hwi a zo kalz re vat ; n'ho pezet poan spered; rak m'er goulenn amañ, piv zo 'vit lakaat e ve deoc'h-hu pec'hed debriñ meur [a] benn-dañvad ? Krediñ a ran zoken e voe dezho enor Kaout en ho kof, aotrou, dre ho kouzoug digor. Hag evit ar pastor, e c'heller lavaret E tlee, dre'n hent-se, mont da glask e zeñved. Ha perak 've truez ouzh ur ouenn [a] dud ker kriz, N'o deus evit hor ren ken stur 'met o diviz ?

1867
Référence : MGK p25

P'edont o-daou o vont, ar bleiz hep tamm diskred, a wel gouzoug ar c'hi disvlevet, dirusket.

1867
Référence : MGK p9

Ober moan wadegenn ha bevañ en e roll, zo gwell 'get meurlarjez, ar c'houzoug [sic] er wakol.

1867
Référence : MGK p7

Gwellañ spered a zo eo kaout skiant ha gouzout / Ne deu peuriñ d'al loen, ma na bleg e c'houzoug.

1867
Référence : MGK p82

Gwechall, evit serriñ o ginou outo, evit miret outo da brezeg gourc’hemennoù Doue ha re an Iliz, e veze troc’het o gouzoug outo ; bremañ ez eus c’hoant da viret ar memes tra. Peur e teuio adarre ar c’hiz kozh da zibennañ ar veleien ?

1877
Référence : EKG.I. p.294

Klevet mat a rae e sakrist, mes kaout a rae dezhañ e krene e vouezh ouc’h her gervel. Hag, evit gwir, ar sakrist n’oa ket deuet c’hoazh mat a-walc’h ennañ e-unan hag e chome e c’her e dor toull e c’houzoug.

1877
Référence : EKG.I. p.118-119

— A-raok e ranki er lazhañ hag er c’hignat, me 'gred. — An tan er lazho, hag er c’hignat n'eo ket ret. — Te 'gav dit e tebrimp-ni da leue kroc’hen hag all ? E vlev a stanko toull hor gouzoug.

1878
Référence : EKG.II p.281

Goulaouet e oa an deiz ; tostaet e oan outañ, hag en ur sellet pizh, e welis ur seizenn en-dro d’e c’houzoug, ha war e galon ur vedalenn.

1878
Référence : EKG.II p.94

Bremañ e rankit astenn ho kouzoug. Ha Korintin da astenn e c’houzoug.

1878
Référence : EKG.II p.295

War-dro dek eur hanter edont o tiskenn da Bount Eoun ; chom a rejont ur pennad a-sav a-raok diskenn, evit kanañ ha youc’hal holl a-bezh ; rak banneoù a yoa bet, an tan a yoa er gouzoug, ar gwad a yoa savet d’ar penn, ezhomm a yoa da vragal.

1878
Référence : EKG.II p.147

[...] mes n’edont ket o c’hortoz ac’hanomp-ni ; dre-se n’o doa poazhet nemet evel m’oant boas da ober evito o-unan. Ha petra ’oa an dra-se evit ur vandenn dud yaouank eveldomp-ni, toullet-frank o gouzoug gant al labour o doa bet en deiz a-raok e Kergidu ha war hent Kastell ? N’eus forzh, gant ar pezh a yoa, e voe ranket ober, ha den n’en em glemmas.

1878
Référence : EKG.II p.13

Goude-se e lammas a-dro-vriad en-dro da c’houzoug Mari Toulleg ; hag ar plac’h hag ar vestrez a chomas ur pennad hep gellout lavaret ger, ker gounezet e oa o c’halonoù.

1878
Référence : EKG.II p.228

Sevel a ris ouc’h [ouzh] ar c’hleuz, gourvez a ris war e c’horre, astenn a ris va gouzoug evit taoler un taol-lagad a bep tu war an hent-bras.

1878
Référence : EKG.II p.115-116

Ar par a zo ar penn, ar gouzoug hag ar choug anezhañ hirvlevek, e doare ur moue ; ar barez-hi n’he deus ket a voue….

1923
Référence : SKET p.17

Dastum a rejont ur strollad eus ar skafioù bras-se a reer anezho « elerc’h », dre ma ’z eo ar staoñ hag an aros anezho e stumm gouzougoù ha pennoù elerc’h.

1923
Référence : SKET p.123

Saig Jelvest, ar c’habiten, a oa ur gwaz, ma oa unan : un den a c’hwec’h troatad, ledan e c’hoûg ; e zaouarn, div c'holvazh ; a-blom war e dreid, e ziv votez-koad, hep gaou, a oa heñvel eus div laouer-doaz ; e benn, ront ha moal evel ur vilienn, a oa garlantezet a vlev, ruz gwechall, dislivet bremañ, ho pije lavaret livet gant dour soavon ; e fri ledan a oa frank-digor ; ha dindan e ambrankoù louet ha druz, daou lagad bihan a skede lemm gwer-c’hlas, siket don gantañ en e benn.

1925
Référence : BILZ2 p.105

koeñv gouzoug

1931
Référence : VALL pg angine

mezennoù-ar-gouzoug

1931
Référence : VALL pg (les) amygdale(s)

Pa oan arru er c'hwec'hvet em boa da gelenner an aotrou abad Louis Le Clerc a veze graet « Cigogne » anezhañ en abeg ma oa hir e c'houzoug.

1944
Référence : EURW.1 p39-40

— « Diwall da vont re vuan, pe e terri da c'hoûg... Diwall da dapout anoued war-lerc'h c'hweziñ... Diwall diouzh ar c'hezeg spontik... Diwall da frikañ ar yer... »

1944
Référence : EURW.1 p72-73

- "Ha dirwestour oc'h c'hwi ?" Dirwestour e kembraeg a zo da envel ar re o deus graet le da chom hep evañ hini-kreñv. E saozneg, e reer te[e]totalers anezho, dre c'hoap. - "N'on ket", emezon-me. - "Neuze", eme Davies, "e c'hallomp mont a-raok gant Marc'harid Goug-hir". Hag eñ o tennañ diouzh dindan an daol ur voutailhad Skotch Whisky a rejomp holl enor dezhi.

1944
Référence : EURW.1 p.126-127

Job a starde gouzoug Lom hag a strilhe e benn dezhañ kement ha me [sic, "ma"] c’helle. Lom, flastret dindan ilinoù an hini all, a rae bec’h, a dabac’he, a ziskrape, a razailhe, en em ziswinke kement ha ma c’helle.

1944
Référence : ATST p.21

War seulioù ar superior e teuas kerkent ur beleg all, un den gros hag uhel, un dremm ruz dezhañ, ur gouzoug tarv, ur c'hof hag a venne strakal e soutanenn.

1944
Référence : EURW.1 p31

- « Jezuz Dios ! » Ur c'hwenenn !... Sevel a reas prim he broz (sic) du, hag hi d'ober ur skrab trumm d'he glin dehou, an hini tostañ d'al lean. Noazh ha gwenn e oa ar c'hofkar (sic, ar c'hof-gar), neuziet-blot. Difoupat a reas ar gwad da benn ar paotr, ha dont a reas ruz betek e c'houzoug, dre ma stoue e valvennoù gant elevez.

1949
Référence : SIZH p.43

Roc'honell verr, huanad drouk / ' Zo gantañ[,] tenn[,] e toull e c'hoûg.

1960
Référence : PETO p80

O ! Gaid Kêrlennou, maouez drouk, / Ganeoc'h moarvat on bet sammet, / Met n'hellan kilañ ur gammed / Anez war var lakaat ma goûg.

1960
Référence : PETO p38

Diwallit : lod anezhe [ar boliserien] a c'hall ober van da vezañ kazetennerien evit tennañ ar panez deus ho kouzoug...

2015
Référence : DISENT p160

An teknikoù kinniget da heul n'int ket graet evit kemer plas binvioù evel chadennoù, armlocks -korzennoù houarnaj e-lec'h ma lakaer e zivrec'h- pe necklocks -kadranas moto e stumm un U hag e vez staget en-dro d'ar gouzoug-.

2015
Référence : DISENT p93

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux