Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. A. (db. an dud) 1. Rann eus ar c'horf a stag ar penn ouzh ar brusk. Bezañ hir e c'houzoug. Lakaat ur bravig e tro e c'houzoug, e kerc'henn e c'houzoug. Aval ar gouzoug : an aval-gouzoug. Gweañ, nezañ e c'houzoug da ub. : e lazhañ dre e dagañ. Toull ar gouzoug : an diabarzh anezhañ. Mont en dour betek toull e c'houzoug. & Trl. skeud. Terriñ e c'houzoug : kouezhañ hag en em c'hloazañ. 2. Dre ast. Gourlañchenn. Kaout droug gouzoug, poan c'houzoug. Pasaat da skarzhañ e c'houzoug. & Trl. skeud. Bezañ sec'h e c'houzoug, bezañ frank e c'houzoug : bezañ gant ar sec'hed. & Trl. Gouzoug staen, gouzoug karn : moranv un den a ev a bep seurt diedoù kreñv. Ar re frankañ eus gouzougoù karn ar barrez. 3. Dre ast. Genoù. Serr da c'houzoug ! B. (db. al loened) Trl. Rann eus ar c'horf a stag ar penn ouzh ar brusk. Marc'harid (he) gouzoug hir : moranv ar gerc'heiz. & Trl. skeud. Tennañ amanenn eus gouzoug ur c'hi*. C. Dre ast. (db. an dilhad) Gouzougenn. Sevel gouzoug e vantell. II. Dre skeud. (db. an traoù) 1. Lodenn strishañ hag uhelañ ul lestr. Gouzoug ar voutailh. Evañ ouzh gouzoug ar voutailh. & An hini gouzoug brav : lesanv ar voutailh. 2. Digor strizh. Gouzoug ur puñs. Gouzoug ur sac'h. HS. genoù. 3. DOUARON. Tremen strizh. Gouzoug an ouf : hent dour etre daou veg-douar. DHS. mulgul, raz, strizh-mor. & Gouzoug ar menezioù : izelderioù e lein ar menezioù a ro tu da dremen eus an eil tor d'egile. 4. KORF. Lodenn voan dibenn un organ. Gouzoug an askorn-morzhed. Gouzoug ar mammog.

Exemples historiques : 
87
Masquer la liste des exemples

gouzoug

1499
Référence : LVBCA p87 (coul)

Ha goude maz voe dibennet ez teuas laezh evit gwad [eus] he gouzoug.

1576
Référence : Cath p24

gouzoug

1659
Référence : LDJM.1 pg col

kouzoug

1659
Référence : LDJM.1 pg gorge, col

troc'hañ gouzoug da

1659
Référence : LDJM.1 pg decapiter

gouzoug

1699
Référence : Har. pg gouzoug (gorge)

derc'hel ur re dre ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge.)

derc'hel ur re dre 'r gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge.)

troc'het e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Couper la gorge à quelqu'un.)

lekeet an troad war e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un, pp.)

sutell ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (trachée-)artère

Ar brezhoneg n'en deus lizherenn ebet a bronoñser gant ar gouzoug nemet ar c'h.

1732
Référence : GReg pg guttural (La langue bretonne a une double lettre gutturale, kh, au lieu de laquelle on met a present le c, & le h, avec un esprit entre les deux, en cette sorte : c'h.)

koeñvet eo mezennoù e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg amigdales

lizherenn a bronoñser gant ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg guttural (-e, lettre gutturale)

en em strikañ an eil da c'houzoug egile

1732
Référence : GReg pg (s')accoler

louzoù e kelc'henn ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg amulette (médicament composé de simples [...] qu'on se met au cou)

poan en e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Mal à la gorge.)

kelc'henn gouzoug

1732
Référence : GReg pg collet, le cou

gouzoug

1732
Référence : GReg pg collet (le cou), cou (autrefois col), gorge

kemeret ur re dre ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (prendre quelqu'un au) collet

dougen war e gein, pe, war bouez e c'houzoug, ur banerad merserezh

1732
Référence : GReg pg colporter

ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col)

kouzoug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col), gorge

goug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col), gorge (Van.)

ar goug

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col)

goûg

1732
Référence : GReg pg cou (autrefois, col), gorge (Van.)

kerc'henn ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le tour du) cou

kelc'henn an gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le tour du) cou

lakaat ur groaz e kelc'henn e c'houzoug, en e gerc'henn, en e c'houzoug, ouc'h e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg (se mettre une croix au) cou

kil ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le derriere du) cou

diaraog ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le devant du) cou

an diaraog eus an gouzoug

1732
Référence : GReg pg (le devant du) cou

lammet da c'houzoug ur re

1732
Référence : GReg pg (sauter au) cou (à quelqu'un)

sailhet da gelc'henn gouzoug ur re bennak

1732
Référence : GReg pg (sauter au) cou (à quelqu'un)

troc'hañ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (couper le) cou (à quelqu'un), gorge (Couper la gorge à quelqu'un.)

treiñ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (tordre le) cou (à quelqu'un)

gweañ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (tordre le) cou (à quelqu'un)

terriñ e c'houzoug, melloù e c'houzoug, da ur re

1732
Référence : GReg pg (rompre le) cou (à quelqu'un)

divellañ e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg (rompre le) cou (à quelqu'un)

torriñ e c'houg d'unan bennak

1732
Référence : GReg pg (rompre le) cou (à quelqu'un)

terriñ e c'houzoug

1732
Référence : GReg pg (se rompre le) cou

gouzoug ur voutailh

1732
Référence : GReg pg (le) cou (d'une bouteille), goulot (ou goulot, le cou d'une bouteille)

troc'hañ e c'houzoug da ur re bennak

1732
Référence : GReg pg égorger (couper la gorge)

an dailh eus ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg encolure (ou encoulure, figure du cou, proprement du cheval, figurément de l'homme)

ur gouzoug koant en deus ar marc'h-mañ, a zo gant ar marc'h-mañ

1732
Référence : GReg pg (ce cheval a une) encolure (bien tournée)

lekeet e droad war gouzoug ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un, pp.)

lakaat e droad war gouzoug ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un.)

lakaat an troad war e c'houzoug da ur re

1732
Référence : GReg pg gorge (Mettre le pié sur la gorge à quelqu'un.)

dalc'het ur re dre 'r gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge, pp.)

dalc'het ur re dre ar gouzoug

1732
Référence : GReg pg gorge (Tenir quelqu'un à la gorge, pp.)

golc'hiñ er goug a ziabarzh

1732
Référence : GReg pg gargariser (netteïer)

frank a c'hoûg

1732
Référence : GReg pg glouton (goulu, gourmand, Van.), gosier (Grand-gosier, qui a une belle avaloire, Van.)

goug

1732
Référence : GReg pg gogaille (gosier)

lakaat a reas e droad war va gouzoug

1850
Référence : GON.II pg gouzouk, gouzoug

Stagit ur c'hloc'hig oud [ouzh] he c'houzoug.

1850
Référence : GON.II pg klôc'hik (Attachez-lui une sonnette au cou).

ur frondenn zu a ioa oud [ouzh] e c'houzoug

1850
Référence : GON.II pg froñden, frouñden

goug

1850
Référence : GON.II pg gouk, gouzouk, gouzoug

gouzoug

1850
Référence : GON.II pg gouk, gouzouk, gouzoug

gouzoug

1850
Référence : GON.II pg gouzouk, gouzoug

lammout a ris d'e c'houzoug

1850
Référence : GON.II pg gouzouk, gouzoug

ober ar gouzoug

1850
Référence : GON.II.HV pg gouzouk, gouzoug

kaer he deus ober ar gouzoug, e ouzer ervat petra eo

1850
Référence : GON.II.HV pg gouzouk, gouzoug

Lakait evezh, terriñ a reot ho kouzoug.

1850
Référence : GON.II p.62, "Prenez garde, vous vous romprez le cou".

P'edont o-daou o vont, ar bleiz hep tamm diskred, a wel gouzoug ar c'hi disvlevet, dirusket.

1867
Référence : MGK p9

Aotrou, eme 'l louarn, re vras eo ho morc'hed, C'hwi a zo kalz re vat ; n'ho pezet poan spered; rak m'er goulenn amañ, piv zo 'vit lakaat e ve deoc'h-hu pec'hed debriñ meur [a] benn-dañvad ? Krediñ a ran zoken e voe dezho enor Kaout en ho kof, aotrou, dre ho kouzoug digor. Hag evit ar pastor, e c'heller lavaret E tlee, dre'n hent-se, mont da glask e zeñved. Ha perak 've truez ouzh ur ouenn [a] dud ker kriz, N'o deus evit hor ren ken stur 'met o diviz ?

1867
Référence : MGK p25

Gwellañ spered a zo eo kaout skiant ha gouzout / Ne deu peuriñ d'al loen, ma na bleg e c'houzoug.

1867
Référence : MGK p82

Ober moan wadegenn ha bevañ en e roll, zo gwell 'get meurlarjez, ar c'houzoug [sic] er wakol.

1867
Référence : MGK p7

Klevet mat a rae e sakrist, mes kaout a rae dezhañ e krene e vouezh ouc’h her gervel. Hag, evit gwir, ar sakrist n’oa ket deuet c’hoazh mat a-walc’h ennañ e-unan hag e chome e c’her e dor toull e c’houzoug.

1877
Référence : EKG.I. p.118-119

Gwechall, evit serriñ o ginou outo, evit miret outo da brezeg gourc’hemennoù Doue ha re an Iliz, e veze troc’het o gouzoug outo ; bremañ ez eus c’hoant da viret ar memes tra. Peur e teuio adarre ar c’hiz kozh da zibennañ ar veleien ?

1877
Référence : EKG.I. p.294

[...] mes n’edont ket o c’hortoz ac’hanomp-ni ; dre-se n’o doa poazhet nemet evel m’oant boas da ober evito o-unan. Ha petra ’oa an dra-se evit ur vandenn dud yaouank eveldomp-ni, toullet-frank o gouzoug gant al labour o doa bet en deiz a-raok e Kergidu ha war hent Kastell ? N’eus forzh, gant ar pezh a yoa, e voe ranket ober, ha den n’en em glemmas.

1878
Référence : EKG.II p.13

Sevel a ris ouc’h [ouzh] ar c’hleuz, gourvez a ris war e c’horre, astenn a ris va gouzoug evit taoler un taol-lagad a bep tu war an hent-bras.

1878
Référence : EKG.II p.115-116

Goulaouet e oa an deiz ; tostaet e oan outañ, hag en ur sellet pizh, e welis ur seizenn en-dro d’e c’houzoug, ha war e galon ur vedalenn.

1878
Référence : EKG.II p.94

Ar par a zo ar penn, ar gouzoug hag ar choug anezhañ hirvlevek, e doare ur moue ; ar barez-hi n’he deus ket a voue….

1923
Référence : SKET p.17

Dastum a rejont ur strollad eus ar skafioù bras-se a reer anezho « elerc’h », dre ma ’z eo ar staoñ hag an aros anezho e stumm gouzougoù ha pennoù elerc’h.

1923
Référence : SKET p.123

Saig Jelvest, ar c’habiten, a oa ur gwaz, ma oa unan : un den a c’hwec’h troatad, ledan e c’hoûg ; e zaouarn, div c'holvazh ; a-blom war e dreid, e ziv votez-koad, hep gaou, a oa heñvel eus div laouer-doaz ; e benn, ront ha moal evel ur vilienn, a oa garlantezet a vlev, ruz gwechall, dislivet bremañ, ho pije lavaret livet gant dour soavon ; e fri ledan a oa frank-digor ; ha dindan e ambrankoù louet ha druz, daou lagad bihan a skede lemm gwer-c’hlas, siket don gantañ en e benn.

1925
Référence : BILZ2 p.105

koeñv gouzoug

1931
Référence : VALL pg angine

mezennoù-ar-gouzoug

1931
Référence : VALL pg (les) amygdale(s)

- "Ha dirwestour oc'h c'hwi ?" Dirwestour e kembraeg a zo da envel ar re o deus graet le da chom hep evañ hini-kreñv. E saozneg, e reer te[e]totalers anezho, dre c'hoap. - "N'on ket", emezon-me. - "Neuze", eme Davies, "e c'hallomp mont a-raok gant Marc'harid Goug-hir". Hag eñ o tennañ diouzh dindan an daol ur voutailhad Skotch Whisky a rejomp holl enor dezhi.

1944
Référence : EURW.1 p.126-127

War seulioù ar superior e teuas kerkent ur beleg all, un den gros hag uhel, un dremm ruz dezhañ, ur gouzoug tarv, ur c'hof hag a venne strakal e soutanenn.

1944
Référence : EURW.1 p31

Pa oan arru er c'hwec'hvet em boa da gelenner an aotrou abad Louis Le Clerc a veze graet « Cigogne » anezhañ en abeg ma oa hir e c'houzoug.

1944
Référence : EURW.1 p39-40

— « Diwall da vont re vuan, pe e terri da c'hoûg... Diwall da dapout anoued war-lerc'h c'hweziñ... Diwall diouzh ar c'hezeg spontik... Diwall da frikañ ar yer... »

1944
Référence : EURW.1 p72-73

Job a starde gouzoug Lom hag a strilhe e benn dezhañ kement ha me [sic, "ma"] c’helle. Lom, flastret dindan ilinoù an hini all, a rae bec’h, a dabac’he, a ziskrape, a razailhe, en em ziswinke kement ha ma c’helle.

1944
Référence : ATST p.21

- « Jezuz Dios ! » Ur c'hwenenn !... Sevel a reas prim he broz (sic) du, hag hi d'ober ur skrab trumm d'he glin dehou, an hini tostañ d'al lean. Noazh ha gwenn e oa ar c'hofkar (sic, ar c'hof-gar), neuziet-blot. Difoupat a reas ar gwad da benn ar paotr, ha dont a reas ruz betek e c'houzoug, dre ma stoue e valvennoù gant elevez.

1949
Référence : SIZH p.43

Roc'honell verr, huanad drouk / ' Zo gantañ[,] tenn[,] e toull e c'hoûg.

1960
Référence : PETO p80

O ! Gaid Kêrlennou, maouez drouk, / Ganeoc'h moarvat on bet sammet, / Met n'hellan kilañ ur gammed / Anez war var lakaat ma goûg.

1960
Référence : PETO p38

An teknikoù kinniget da heul n'int ket graet evit kemer plas binvioù evel chadennoù, armlocks -korzennoù houarnaj e-lec'h ma lakaer e zivrec'h- pe necklocks -kadranas moto e stumm un U hag e vez staget en-dro d'ar gouzoug-.

2015
Référence : DISENT p93

Diwallit : lod anezhe [ar boliserien] a c'hall ober van da vezañ kazetennerien evit tennañ ar panez deus ho kouzoug...

2015
Référence : DISENT p160

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux