Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
8
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. KOZH [1499, 1699, 1732] Fozell. II. BREMAÑ 1. Savadenn zouar hag ar fozell zo en he harz tro-ha-tro d'ar parkeier. [1878] Eo, kaout a reas din klevet evel un dra bennak o klemm e-kreiz trouz an avel a c’hwezhe er gwez-derv a zo war gleuz liorzh al leur [...]. 2. Ent strizh. Savadur douar, ur voger en e greiz a-wechoù, a ra bevenn ar parkeier. Ar gwerjeoù kelc'hiet gant kleuzioù koadek. Sevel a ris war ar c'hleuz. & Trl. Ne vez ket savet ur c'hleuz diouzh un tu hepken : evit dont a-benn da ziskoulmañ ur gudenn e ranker studiañ an elfennoù zo a-du hag ar re zo a-enep, e ranker selaou all meur a zen. & Trl. kv. Chom evel ur maen en ur c'hleuz : chom difiñv. & Bouzar evel ur c'hleuz : bouzar-tre. & Sentus evel ur c'hleuz ouzh ur park : sentus-tre. & Trl., skeud. Mont an tenn er c'hleuz : c'hwitañ. Aet eo an tenn er c'hleuz gantañ : c'hwitet eo war e daol. & Mont dre gleuz ha garzh : mont a-dreuz hag a-hed. 3. Ent strizh. Touflez e-harz ur c'hleuz. Troc'holiet ar c'harr, hag an dud er c'hleuz.

Exemples historiques : 
51
Masquer la liste des exemples

kleuz

1499
Référence : LVBCA p116 (fosse)

kleuzioù

1659
Référence : LDJM.1 pg haie

kleuz

1659
Référence : LDJM.1 pg haie, fossé

kleuz

1699
Référence : Har. pg kleuz (fossé)

kleuzioù bras

1732
Référence : GReg pg fossé (Des fossez élevez)

ur c'hleuz

1732
Référence : GReg pg fossé (Fossé, élevation de terre au tour des champs, des prez, &c, Van.)

kleuzioù

1732
Référence : GReg pg fossé (Fossé, élevation de terre au tour des champs, des prez, &c, Van., p.)

kleuzioù

1732
Référence : GReg pg fossé (Fossé, élevation de terre au tour des champs, des prez, &c, p.)

kleuz

1732
Référence : GReg pg fossé (Fossé, élevation de terre au tour des champs, des prez, &c, Van.)

kleuz

1732
Référence : GReg pg fossé (Fossé, élevation de terre au tour des champs, des prez, &c.)

kleuzioù uhel

1732
Référence : GReg pg fossé (Des fossez élevez)

kleuz

1850
Référence : GON.II pg kleûz

kleuzioù

1850
Référence : GON.II pg kleûz

kleuz

1850
Référence : GON.II pg kleûz

kleuzioù

1850
Référence : GON.II pg kleûz

kleuz

1850
Référence : GON.II pg kleûz (Clôture, élévation de terre autour des champs, des prairies. Fossé. Haie).

kleuzoù

1850
Référence : GON.II pg kleûz (Clôture, élévation de terre autour des champs, des prairies. Fossé. Haie. Pl.)

kleuzioù

1850
Référence : GON.II pg kleûz (Clôture, élévation de terre autour des champs, des prairies. Fossé. Haie. Pl.)

Ur c'hleuz nevez a rin war-dro d'am fark.

1850
Référence : GON.II pg kleûz (Je ferai une nouvelle clôture autour de mon champ).

kleuz

1850
Référence : GON.II pg kleûz (En Trég. "kleû"), pg kleû (Voyez "kleûz").

kleuzioù

1850
Référence : GON.II pg kleûz

Ha dreist ar c'hleuz dioc'htu ar c'honikl a lamm krenn, / Piv damallfe 'nezhañ ? Ne gredan den ebet.

1867
Référence : MGK p113

— Hag ar bleiz, a-raok stouiñ e benn, / Ha gwelet dreist ar c'hleuz ur vandenn bastorien / O stagañ dibismig gant un oan dioc'h ar ber.

1867
Référence : MGK p83-84

Rouanez ha re vras, ni pennoù ar c'hêrioù, / Ha ni ive ezhec'h, en hon tiegezhioù, / Ni laka d'ar marv, ni gastiz ar re fall, / Ha ma ve sellet pizh, dreist ar c'hleuz en tu all, / Ve gwelet marteze oc'h ober meur a dra / A lakafe ar vein en-dro domp da ruziañ.

1867
Référence : MGK p84-85

P’oa en em gavet en enezenn Sant-Laorañs, e chomas ur pennad da ehanañ, souchet a-dreñv ur c’hleuz, evit gwelet ha ne deue den ebet war e lerc’h.

1877
Référence : EKG.I. p.224

Galoupat a ra evel pa ve an tan war e lerc’h ; mont a ra dreist ar c’hleuzioù, a-dreuz ar c’haeioù dre-greiz an drez hag ar spern, dre al lann hag an drein ; ne sell ket ker pizh-se ouc’h e hent...

1877
Référence : EKG.I. p.128

Evit diskouez e oa perc’henn d’ar gompezenn-se, ec’h en em lakeas da ober dre an traezh kleuzioù evit merkañ ar pezh a yoa dezhañ, ha kanolioù bihan evit ober holen, war e veno.

1877
Référence : EKG.I. p.241

Eno, en ur park, e oa ur paour-kaezh kozh o keuneuta a-hed ar c’hleuz. Dastumet en doa dija ur gazeliad bodoù lann, hag e lavare outañ e-unan : — Bremaik, en ur virviñ va banne soubenn ar brignen me a c’hello tommañ va izili morzet gant ar yenien hag ar gozhni.

1877
Référence : EKG.I. p.191

Ar soudarded heñchet mat en em gavas war-dro dek eur en ul lec’h anvet Hent Don, abalamour ma’z eo uhel ar c’hleuzioù en daou du dezhañ.

1877
Référence : EKG.I. p.162

Ur c’harzh lann daou vloaz a yoa war ar c’hleuz hag a guzhe ac’hanon pa vezen o sellet war an hent-bras.

1878
Référence : EKG.II p.88

P’en em gavjomp e Kergidu, e oa sioul an traoù, ne dregerne ken an draonienn gant ar youc’herezh, an tennoù fuzuilh hag an tennoù kanol ; n’oa den war vale e neblec’h ; ne weled nemet gwez dibennet, kleuzioù freuzet, parkeier turiet evel pa vije bet e pep hini kant penn-moc’h-gouez oc’h ober o ebat.

1878
Référence : EKG.II p.1-2

Krediñ a c’hellit ne raen ket un hent aes ; meur a wech e oa bet ribiñset va (dremm) bizaj ha va daouarn din, gant an drez hag ar spern, o vont dreist ar c’hleuzioù.

1878
Référence : EKG.II p.22

Netra atav ! Eo, kaout a reas din klevet evel un dra bennak o klemm e-kreiz trouz an avel a c’hwezhe er gwez-derv a zo war gleuz liorzh al leur ; mes ne ris ket kalz a van evit kement-se.

1878
Référence : EKG.II p.40

Lampomp dreist ar c'hleu[z]-mañ, 'vit mont dre ar par berrañ.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

stok da revr er c'hleuz !

1909
Référence : BROU p. 423 (chant du coq)

Evit mirout da viken ar vro en doa gounezet, e reas Nemetos sevel dre-holl difennoù ec’hon kelc’hiek pe hirgelc’hiek, anezho pep a gleuz pe veur a hini, ha savennoù-douar, kement eus ar re-mañ hag a gleuzioù.

1923
Référence : SKET p.127

Ker puilh, war a lavarer, e redas ar gwad a-hed ar savenn, e-pad al lazhadeg, ma voe anezhañ, e strad ar c’hleuz, poulladoù a badas an heol hag an douar tri devezh d’o feurevañ.

1923
Référence : SKET p.128

Ma c’hoarvezas eus ar stlapadeg-se ur pil-dour-beuz a gouezhas war ar paotrig ken n’en devoe tremenet kleuz Moridunon. Neuze e tavas d’an dour-[b]il.

1924
Référence : SKET.II p.35

Gwelet hemañ mac’hagnet e holl izili, henhont astennet a-hed e gorf war hent ar belerined, a glemm, a derm, klevet-eñ o huanadiñ war e wallblanedenn : « O ! pet truez ouzh ur paourkaezh !… O ! pet truez !… » Hennezh, azezet harp ouzh ar c’hleuz, e flac’hoù en e gichen, euzhus da welet, a ziskouez e zivc'har debret gant ar goulioù hag ar c’hontron : « Sellit a-druez ouzh un den reuzeudik, c’hwi pere a zo yac’h ha divac’hagn ».

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.897-898 (Miz Ebrel 1924)

En diskenn gra ar C’horve, a-raok erruout gant ar pont, e weljont ur c’hazh du, du-pod, astennet en disheol war ar c’hleuz, dindan ur bod lann.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.945 (Mae 1924)

sankañ e gontell er c'hleuz

1931
Référence : VALL pg banqueroute

Ar yer a gemere o nij dreist ar c'hleuzioù.

1944
Référence : EURW.1 p73

Dinerzh avat e skoe an daouarn, hag alies zoken e skoent ouzh ar c’hleuzioù hag e tiskarent e daoulagad an daou emganner poultrenn ha loustoni all.

1944
Référence : ATST p.21

O mamm, n’eo ket al labour eo a vank. Kleuzioù ar park bras a zo da zic’harzhañ.

1944
Référence : ATST p.39

Ne lavarin anv maouez ebet, rak merc’hed ar c’hêriadennoù am eus anvet a oa aet da Garreg-al-Louarn ar buanañ m’o doa gallet ; holl e oant aet di eus an hini vrasañ betek an hini vihanañ, an hini goshañ evel an hini yaouankañ, dre hent[-]bras, dre hent-karr, dre gwenodenn ha kammboulenn, dreist kleuzioir [sic, "kleuzioù"], a-dreuz gwarimier sec’h ha parkeier priellek, holl, holl, d’ar red, eeun gant o hent ar re a c’halle mont, kamm-digamm ar re all, pep hini hervez hirder ha nerzh he divesker.

1944
Référence : ATST p.80

Stêr-Aon a red e-harz he c'hleuzioù don e kichennik, ez eus ur chapel vihan gouestlet da sant Kado, kenamzeriad Gweltaz, ha kenvroad breizhek dezañ,[.]

1944
Référence : EURW.1 p17

Betek eno ne raen ket a wad fall : ur veaj evel un all e oa houmañ din, an hent a oa hir, al laboused a gane er c'hleuzioù, tud a laboure er parkoù, kêr Wengamp a oa brav da welout gant he renkennadoù tier a dri estaj...

1944
Référence : EURW.1 p30

Dalc'hmat e kan al lapous noz / A-dreñv pep kleuz, ouz tor pep roz, / Da vodañ Breizhiz a bep tu / War an Nasion d’ober 'n hu.

1960
Référence : PETO p72

An tad-kozh 'oan aet da welout ne oa ket evit kompren diouzhtu, ken stag eo ar c'hleuzioù douzh ar berc'hentiezh, e oamp o vont da sevel unan evit plijadur an holl.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 5

Evel-se e c'hall kemer plas ur stourmer all a vefe chadennet, amzer dezhañ da vont betek ar privezioù pe a-drek d'ur c'hleuz !

2015
Référence : DISENT p113

"Ar goulenn a chom eo pegoulz e skoimp-holl a-gevret hon fenn e-barzh ar c'hleuz," a respont din dak.

2015
Référence : EHPEA p18

Note d'étude

Reiñ a ra ar Gonideg (GON.II) meur a stumm evit ar ger-mañ : "kleû" ha "kleûio" evit Bro-Dreger, "klé" ha "kléieu" evit Bro-Wened ha "kleuñ" ha"kleuñiô" evit Bro-Gerne.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux