H.g.
I.
A.
1. [1850] Obererezh kregiñ da zilec'hiañ trema an araog gant herr.
Kemer e lañs a-raok lammat. Kemerit ho lañs.
&
[2013] Reiñ lañs d'udb. : krouiñ pe reiñ nerzh d'udb., lakaat udb. da vont en-dro, da vezañ implijet, brudet, h.a.
Reiñ lañs d'e faltazi. Reiñ lañs d'ar yezh adarre. Reiñ a reas lañs d'an dizurzh er strollad. An eil prantad a voe roet lañs dezhañ e 1424.
&
Reiñ lañs d'ur c'heflusker pe d'ur mekanik : e lakaat da enaouiñ, da loc'hañ.
&
Tr. adv.
A-stok e lañs : a-hed e gorf.
Kouezhañ a-stok e lañs.
2. Nerzh dilec'hiañ zo gant udb. goude ma vez roet lusk dezhañ.
Ar vag a zalc'he da vont war e lañs.
3. Nerzh diorren, en em ledañ zo gant udb., un argerzh.
Stourm ouzh lañs ar galleg er vro.
HS. lanv, lusk.
B.
1. [1659, 1850] Kaout, kavout (al) lañs da ober udb., e lañs da ober udb. : kaout, kavout tro, tu d'en ober.
Me a garfe kaout ma lañs da dec'hel. Kaout aotre da vale diarc'hen ha dre se, lañs da batouilhat er fank. Kaout na tu na lañs.
2. Dre skeud.
Doug.
Hini ebet anezho ne oa gouest da stourm enep lañs e galon.
3. C'hoant, startijenn.
N'en doa ket lañs da labourat.
[1877] Ur wech m’oa tremenet ganto ar ganol, ne glevent trouz ebet ken ; an dra-se a zisamme un tamm o c’halon, hag, evel m’edo dija ar berralan ganto, e chomjont a-sav hag e tistrojont da welet hag un tamm lañs o doa c’hoazh.
4. Dre gunuj.
Lañs ar groug, lañs ar gordenn : boued ar groug.
HS. liv.
II. Dre ast.
A.
1. [1931] Pennad (hent, amzer) e vezer a-raok ub.
Kaout lañs war ub. Gounit, koll, tapout lañs war ub.
2. Diforc'h war c'hounit zo gant ub., war ub. all.
Brasoc'h eo egeti, lañs he deus warni. Lañs en deus warnañ en nerzh-korf.
B.
1. Dre skeud.
[1931] Danvez, plegenn ma vezer dreist da ub.
Lañs hon eus warno war an holl dachennoù-se. Eno hoc'h eus al lañs warnomp. Kaout, reiñ al lañs.
2. Tra, plegenn spletus evit an-unan
& (impl. da anv unan)
P'o do douar da sevel o zi e vo ul lañs nevez.
HS. avañs.
III.
1. [1732] Loc'henn ur ventell, anezhi ur walenn vetal a-led, a horjell en-dro d'un ahel, ma lakaer e pep penn anezhi ar pladennoù pe an eneppouez da vont war-raok.
Lañs ar valañs.
2. Dre ast.
An dister tra a vank da lakaat kempouez div bladenn ur ventell, da gaout un niver klok, ar pouez goulennet, h.a.
Pemzek lur hag al lañs zo ennañ : un tamm pounneroc'h eget pemzek lur eo. Tri c'hilo nemet al lañs : tri c'hilo war-bouez nebeut-tre.
[1944] [A]r varaerez a bouezas ur bara a zek lur, a droc’has un drailhenn vara evit ober al lañs hag a roas anezhañ d’ar vaouez.
Référence :
LDJM.1
pg (ie voudrais auoir mon) temps (de fuir)
pe lancç
lanc
1659
Référence :
LDJM.1
pg lanc (pe lancç)
lañs
lancç
1659
Référence :
LDJM.1
pg lance
al lañs da heul ar vis pe da bratikañ ar vertuz a zeu alies a-berzh an temz eus a bep den
al lançz da heul ar viçz pe da braticqa ar vertuz a zeu alyès a-berz an témps eus a bep dèn
1732
Référence :
GReg
pg (le vice & la vertu dependent en partie de notre) complexion
lañs
lançz
1732
Référence :
GReg
pg balance (le fleau d'une balance)
al lañs
al lançz
1732
Référence :
GReg
pg balance (le fleau d'une balance)
lañs ar balañs
lançz ar balançz
1732
Référence :
GReg
pg balance (le fleau d'une balance), fleau (Fleau de balance.)
kemeret e lañs, e herr
qemeret e lançz, e hezr
1732
Référence :
GReg
pg (prendre son) élan
lañs
lançz
1732
Référence :
GReg
pg élan (action de celui qui s'élance), élancement (mouvement du corps prompt & impetueux)
lañs
1850
Référence :
GON.II
pg lañs
kemerit ho lañs
kémérid hô lañs
1850
Référence :
GON.II
pg lañs
ret eo kavout al lañs
réd eo kavoud al lañs
1850
Référence :
GON.II
pg lañs
Ur wech m’oa tremenet ganto ar ganol, ne glevent trouz ebet ken ; an dra-se a zisamme un tamm o c’halon, hag, evel m’edo dija ar berralan ganto, e chomjont a-sav hag e tistrojont da welet hag un tamm lañs o doa c’hoazh.
Eur veach m’oa tremenet gantho ar ganol, ne glevent trouz ebet ken ; an dra-ze a zizamme eun tamm ho c’haloun, hag, evel m’edo dija ar berr-alan gantho, e chommchont a-za hag e tistrochont da velet hag eun tamm lans o doa c’hoaz.
1877
Référence :
EKG.I.
p.304
lañs a zo
1909
Référence :
BROU
p. 391 (en quelques pays désigne une balance. Il se dit chez nous du mouvement de la balance quand on met bon poids : lañs a zo)
Hervez ar C’hresianed, ar c’hentañ eus an holl Gelted e oa ur ramz, e anv Keltos ; hag evel-se eo e vez disklêriet ganto al lañs hag an trec’h o devez warno ar Gelted er vent hag en nerzh-korf.
Hervez ar C’hresianed, ar c’henta eus an holl Gelted e oa eur ramz, e ano Keltos ; hag evel-se eo e vez diskleriet ganto al lans hag an trec’h o devez warno ar Gelted er vent hag en nerz-korf.
1923
Référence :
SKET
p.32
Ar bleiz en em zalc’he en distro ar c’hra, ar vugale all (an deñved), un tamm uheloc’h : dezhe al lañs evit redek war-bouez traoñ.
Ar blei en em zalc’he en distro ar c’hra, ar vugale all (an denved), eun tamm uheloc’h : d’ê al lans evit redek war-bouez traon.
1924
Référence :
BILZ1
Niv. 45, p.1067 (Gwengolo 1924)
kaout lañs war
1931
Référence :
VALL
pg avancement
kaout al lañs
1931
Référence :
VALL
pg avantage
gounit lañs war
1931
Référence :
VALL
pg avancement
reiñ al lañs
reï al lañs
1931
Référence :
VALL
pg avantage
lañs
1931
Référence :
VALL
pg avancement, avantage
— « Lakait din ur bara a bemp lur. » Ha dav ["dao"] ! ar varaerez a bouezas ur bara a zek lur, a droc’has un drailhenn vara evit ober al lañs hag a roas anezhañ d’ar vaouez. — « Dal ! setu aze pemp lur. Ha c’hwi ? Ur bara a begement ? » — « Unan a zek. » — « Dal ! setu amañ unan hag a zo ennañ pouez mat gantañ. » — « Hennezh a zo ur bara a bemp lur ! Unan a zek a c’houlennan. »
1944
Référence :
ATST
p.87
Ar c’hoariva brezhonek nevez a oa kemeret e lañs gantañ.
Ar C’hoariva brezonek nevez a oa kemeret e lañs gantañ.
1944
Référence :
EURW.1
p.99
Ha ni hon-daou da gemer hon lañs ha kuit d'an daoulamm etrezek Mousteruz.
Ha ni hon daou da gemer hon lañs ha kuit d'an daoulamm etrezek Mouster-Ru.
1944
Référence :
EURW.1
p37
Kerkent e voe klevet an ograou o seniñ. Da gentañ e kridienne ar benveg evel ma fellfe dezhañ diabafiñ ha kemer lañs, ha pa dregernas erziwezh betek leuniañ bolz an iliz gant e son kreñv ha pa stagas seurezed an ospital da ganañ gant o mouezhioù daskrenus e teuas div blac'h un tammig lentik memestra da gemer plas e-kichen Melanie ha da reiñ dezhi he levr-kantikoù
2012
Référence :
ADULT
p. 212
An eil prantad sevel avat, roet lañs dezhañ e 1424, a vo tost peurgaset a-benn diwezh ar c'hantved.
2013
Référence :
LLMM
Niv. 399, p. 8
Lañs a zo gant an tremenerezh a-nevez goude korn-tro straed Panepistimiou ha klevout a reomp ur youc'hadeg o tont eus straed Politec'hnio.
2015
Référence :
EHPEA
p32
[...] reiñ lañs d'un etrebroadelouriezh nevez er bed a-bezh, da lâret eo ul luskad a stourmoù war-zu ar memes palioù, tra ma tifluke ur preder nevez.