Office public de la langue bretonne
monet
Ha hi [Katell], monet hardizh gant un c'houraj mat bede an impalazr en ur lavaret dezhañ [ : «]Da zignite a urzh hag da ofis a zeskouez penaos hervez rezon ez tleez bezañ saludet ha gwraet enor dit, ma'z vete a aznavfe krouer an neñv [hag] an douar, hag a revok[f]e da afeksion diouzh an doueoù[. »]
Sin ar C'hristen eo sin ar Groaz hag a zle da ober pa sev [sav] ha pan a da gousket, pan a er-maez a'n ti, pan antre en Iliz, pand eo kestion a zibriñ, nag a evañ, pan komañser pidiñ Doue hag en komañsamant hon holl euvroù, pan en em gaver en un nesesite bennak, dañjer pe temptasion : o kas an dorn dehoù d'an tal, en ur lavaret : In nomine Patris; goude d'ar c'hof, en ur lavaret : Et filii; ha goude d'ar skoaz kleiz, hag er fin en hini dehoù, en ur lavaret : Et Spiritu Sancti, Amen.
M. Peur e tleer e ober-eñ [sin ar groaz] ? D. Diouzh ar mintin pan saver, diouzh an noz pan aer da gousket, pan antreer en Iliz, goude kemeret dour benniget, pan komañser pediñ Doue, pan kemerer ar refeksion, e komañsamant hon euvroù, ha pan en em gaver en un dañjer bennak, aotramant seziet gant un aon pe ur spont.
mont
monet
mont davit
mont dreist
mont didreu
M. Peur e renker e [sin ar groaz] ober ? D. Diouzh ar mintin pa saver, diouzh an noz pa ez eer da gousket, pa antreer en iliz, goude bezañ kemeret dour binniget, pa gomañser da bidiñ Doue, pa gemerer ar refeksion, e komañsamant hon euvroù, ha pa en em gever en un dañjer bennak, peotramant seziet / gant un aon pe ur spont bennak.
monet en had
chom hep mont pelloc'h
eñ a ya
aet
me a ya
me a yalo [yelo]
mont
mont a ra
mont a raes
mont a ray
mont a rit
moñnet rube-rubene
mont ha dont
mont ha dont a gar
o vont pe o tont
te a ya
mont ha dont
a gar mont ha dont
bez' ez a
bez' ez eomp
bez' ez it
it 'ta buanoc'h
monet
Anezhi 'rejont goap; nemet re a beadra er parkeier ne oa. Deuet glas ar ganabeg, ar wennili ouiziek 'lavaras a-nevez d'al laboused disent, penn-skañv ha dievezh : tennit 'ta breunenn ha breunenn, ar pezh a sav war pep greunenn, pe ez afoc'h hep mar da goll, hep na chomo unan a gement ma'z oc'h holl.
Hag evit gwir, n'eo ket koll ar penn eo lavaret e teu galloud ur person, ur c’hure, da bareañ goulioù an ene, da bardoniñ ar pec’hedoù, da reiñ ar vadiziant, etc... eus a-berzh ur c’houarnamant hag a zo en e benn ur protestant marteze ha ne anavez ket eo ret kofes, pe un den disakret bennak ha ned a na war-dro iliz na war-dro beleg ebet, nemet pa vez oc’h ober pourmenadennoù en e rouantelezh, pe pa en em gav un nevezenti bennak gant e dud ?
N’oa ket un hantereur abaoe m’edo ar soudarded e Plougouloum, ha dija ouc’hpenn mil den, etre gwazed ha merc’hed, a zo en-dro d’an iliz ha d’ar presbital ; holl int deuet evit miret nad aio o ferson gant ar soudarded ; rok int, hag a-barzh nebeut, ma ne ziwaller, an taolioù bazh hag an tennoù fuzuilh marteze, a ya da vont en-dro.
Evidomp-ni a ya da azezañ ouc’h an daol, hag, evit ma vezo aesoc’h da bep hini ac’hanomp kemeret ar pezh a blijo dezhañ, ha kemeret kement ha ma karo, me a ya da lakaat war an daol div bodez. En unan e vezo gwin, hag en eben gwin-ardant. Pep hini a yelo gant e werenn d’ar bodez a garo hag a evo hervez e faltazi.
Ar Breizhad, evitañ da vezañ dispont dirak an tan hag an dir, a zo aonik, spontik-meurbet dirak an divroidi ; pe evit lavaret gwell, ar Breizhad a lez e skiant-vat a-gostez evit krediñ ha mont da heul an hini a deuio da gontañ dezhañ sorc’hennoù burzhudus, dispar ha diskiant, ma n'eo ket eus e vro, ma ne gomz ket yezh e dudoù-kozh ; abalamour da se ez aed a-unan gant an divroidi a rae en hor bro an traoù fall a gontañ amañ.
E tu-hont d'ar c'hambroù ha d'ar salioù bras ac'h aer enne 'vit dibriñ, pe 'vit skrivañ, pe 'vit ober un diskuizh, e zo amañ ur chapel vras hag ur chapel vihan : homañ 'zo savet enni ur vreuriezh a nevez zo 'vit diboaniañ an anaon : enni dreist-holl e plijo dimp mont da gaozeal gant an Ao. Doue.
Strizh ez eas he c’halon enni p’o gwelas astennet e-harz an oaled, disliv, dilavar, kridiennet, beuzet o c’halon en ur mor a geuz, diegus d’emskeudenniñ ar pezh a oa digouezhet ha muioc’h c’hoazh ar pezh a zigouezhje, gant leun e oa o ene a enkrez hag a vraouac’h dre m’o doa gwallc’hraet ouzh an daou zoue galloudusañ a zo : Perc’henn ar Vuhez ha Perc’henn ar Gouloù.
Netra n’hor ranno biken ! E lec’h ez eot ez in.
E-doug an deiz e talc’hjont da strivata ha, d’an abardaez-noz, og ha divi, en em lezjont da vonet.
Hogen n’ejont ket da bell.
Ec’h a eta Bilzig da vont war ar mor. War ar mor !…
mont war wellaat
mont da U. B. dre
dre belech eo mont ?
Pep doare gagn a ya ganto da vagadur.
en ambroug da vont
ez ay
aet
mont er-maez a roue
deomp ganti !
da belec'h ez eer dre an hent-mañ?
chom hep mont
en emvirout da vont
mont en e c'hourvez
aet gant
aet er-maez a vaer
aet eo kuit
aet eo eus ar gêr
aet e spered digantañ
mont diwar e labour
mont e kêr
goude d'an holl mont ne din ket
monet
mont
mont a-raok
mont d'ar gêr
mont da gaout e goan
mont da gaout e verenn
mont da get
mont da glask an oferenn
mont da glask e goan
mont da glask e verenn
war ziskenn ez a an hent
mont da heul
tremen hep mont
pellik ez it ganti
mont da welout
mont davet unan bennak
mont war-raok
mont war-dro unan bennak
mont war wellaat
mont war varc'h
mont war ledanaat
mont war droad
mont war ar maez
mont tre get
mont mat
mont kuit
mont klenk gant
mont gant
en em virout a vont
en em laoskaat da vont (gant)
An neb a ya re vuhan e deod en dro [en-dro], a lavaro, mod pe vod, sotonioù. Rak an den a wir furnez, ne gomz morse dre bres.
Lotei n’eo ket anavezet, Lotei n’eo ket darempredet, ha, ma hoc’h eus c’hoant da vont di, ur wech bennak, taolit evezh mat gant aon da vont e-biou.
An hent bras a ya di n’en deus nemet dek rahouenn a ledander, ha c’hoazh an hanter anezho a zo goloet gant letonenn ar c’hostezioù.
Petra a wele du-hont ? Ur pakad du o vont d’an traoñ gant tizh an dour !
A ! moereb, emezo, evel-se emañ ar bed. Hiziv hoc’h eus mignoned e-leizh ; an deiz war-lerc’h, ar mignon a ya da vleiz.
Ar pezh a zo sur eo emañ e-kreiz an dorgenn hag ez a don, don, betek ar stêr vras a red en draonienn, ker reizh ha ker sioul.
Kalz a yae war o zreid.
Kement-se holl a gase kuit an nec'hamant mes pa oa tremenet ar porrastell ha ni deut e-barzh porzh ar golaj, a oa leun a weturioù evel hon hini, a vammoù gant bep seurt koefoù, a baotred a bep seurt mentoù, neuze un hirvoud a savas d'am fenn, ha me da lavarout d'am mamm : — « Me ne chomin ket amañ... Deomp d'ar gêr war hor c'hiz ».
« Petra ober ? Mont pe chom hep mont ? » a soñje ar marichal kaezh.
Ha Yann d’ar red da skluz ar Prad-Hir da gemer ar vag all evit herzel ouzh e hini da vont dreist.
Mont a reas ar vag pounneroc’h-pounnerañ, pe, da vihanañ Job a grede se.
Gwelout a rae mestr an ti o vont hag o tont er porzh hag e-tal ar bernioù plouz.
— « Oc’ho ! emichañs n’emaoc’h ket o vont da souhetiñ ["souetiñ"] din ur marv ken trist-se ?… » « Perak ne rin ket ? Lom.
« Sur on kontant, Job, peogwir ez a mat-kenañ an traoù. »
— « Hag ar gerent all o welout goullo an armel ?… » — « A yelo droug enno. N’eus forzh !
Mamm Job a yeas war-eeun d’an armel, a bignas war ur gador hag a bakas ar falz.
Mont a rae skuizh war gement tu ; kerkent troet war an tu kleiz he doa c’hoant d’en em lakaat war an tu dehou.
Un nor a oa da vont d’ar c’hastell, e tu Kastellin.
Kent diskenn d'e gefridi en iliz, e oa aet ar breur Arturo d'ar stivell d'en em walc'hiñ. Brav e oa houmañ, e disheol ur bodad gwez lore, o stankañ ar vali e tu ar c'hreizteiz [sic, ar c'hreisteiz].
E-lec'h mont, avat, setu hi hag azezañ war ar skabell-bediñ, ha gant he dorn du-maneget diskouez ur plas d'ar breur Arturo en he c'hichen. - Azezit em c'hichen ! emezi.
- Amen ! a respontas ar vaouez, evel en derc'hent. Ha mousc'hoarzhin a reas adarre, evel en derc'hent. - Erru an eur ! eme al lean yaouank, - Poent eo mont !... Hag eñ, ha mousc'hoarzhin ivez, lentik ha mezhus...
Ken teñval edo ar c'hogn m'edo daoulinet, ma voe darbet d'ar breur Arturo mont e-biou hep he gwelout.
Ha gant e vouezh unton, diaskorn un disterañ, e tisvante saezhennoù lemm, evel,[sic] kement a rebec'h [sic, "rebech"] hag a c'hourdrouz, a yae da sankañ e kig e galon.
Sevel a ra da vont d'ar prenestr.
Klozet ganti he daoulagad, flastrañ a reas he diweuz gant un dic'hwezhadenn drivliet, war genou Hor Salver. Hag e savas da vont.
Mouezh ur vaouez, sklintin hag heson, seurt ma ne veze ket klevet mui gant ar paotr, abaoe ma oa aet d'ar gouent, da lavarout eo abaoe e bask kentañ.
« Dianket o klask ar peurvad, ne gaven neblec'h, edon o vont skuizh, pa 'n em gavis ganit, â te, kaer e-touez ar re gaer, dibabet gant va c'halon, rouanez va huñvreoù, « o divina! ».
Harpañ a reas ur pennad ouzh aspled an aoter vras, ha mont ha dont a reas e selloù warni.
- Pa 'z eus meneg avaloù, breur Arzhur, e lavarin deoc'h n'am [sic, ne'm] eus ket debret Aval Skiant ar Mad hag an Droug, ha n'ouzon ket pe soñj a zo aet dre ho penn, o reiñ dimp hoc'h abadennig termaji.
Lakaat a reas un ehan, e-keit ha ma 'z ae ar breur yaouank d'e blas.
En amc'houlou emaint ; eñ, avat, a gouezh warnañ, diouzh an daou brenestr uhel houarn-barrennet, bannoù sklerijenn diwezhañ an deiz o vont da get.
C'hwi, avat, « hermano Arturo », it d'ar c'halloup [sic, d'ar c'haloup] da gavout ho Tad-Rener !...
- It kuit ! emezañ, dambennfollet. Tec'hit ! Ave, Maria purissima.
Eñ hag a yae skrijoù en e gorf a-bezh, ken ouzh bezañ herlinket gant ur paotr all !...
Ober a rae Palmira ur prenn d'he muzelloù : edo o sevel da vont kuit.
Ma c'hoarvezfe ganti mont re bell... A-walc'h !... Vade retro, Satanas !..
- Breur Celestino, en ho plas ez afen da gofes. Ha pediñ a rafen, ken a... - Marteze ! C'hwi avat, n'oc'h nemet un tamm koad.
Goude e oa aet betek penn pellañ ar vali izelañ, evit bezañ outañ e-unan.
Mont a rae e soñjoù da vale bro, dispak-bras o eskell. C'hoant en doa, eñ e-unan, mont da redek.
- ...'M eus aon ez ay ur bern merc'hed da gofes ganit. Me atav a yelo !
Ober a ra ul lamm. Ha diskenn a ra, en ur pennad tizh, gant an diri. Ma voe darbet dezhañ mont a-benn, en ur c'horn-tro, en Tad Frederico, sonnañ ha parfetañ den a oa. Ma krizas hemañ e dal diwar e feuk.
- Emaoc'h o vont da welout ho tousig, breur Arturo ? - Gant ar vezh, breur Alano! N'hoc'h eus ket mezh o komz evel-se ?
Turiet o doa ar gloer, gant ar pig hag ar rañ [sic "rañv"], en douar gell ha meinek, e-kreiz un uloc'h tan[a]v e-giz moged. Ha tomm e oa bet an heol, ken e roste. Ma oa aet dezho an dour rouz [sic, "rous"].
Edo, kofesour a-raok ar velegiezh, o vont marteze da glevout anzavioù un ene trubuilhet, ha d'e frealziñ gant madelezh.
Mont a ra ar person kuit.
Pa vez tu da gaout pesked mogedet zoken - hennezh eo an hini prizetañ gant va labourerien - ne da ket neuze an dispign en tu-hont da zek pe da zaouzek gwenneg dre benn.
Ne oa ket ano da vont goude etrezek Kreizafrika.
Ha dre ma lakomp penn er Su, an amzer, e-lec'h mont war dommaat evel ma vijed o c'hortoz, a ya er c'hontrol war freskaat : distanoc'h e oa e Casa eget e Bourdel ; ha freskoc'h e-tal Inizi Canarias eget e-tal ar Marok.
Evel m'hor boa amzer a-walc'h, e soñjas d'am c'heneil Marceau C., ha din, e tlefemp mont da ober ur gwel d'al lec'h-se, peogwir ne dafemp ket ken a-raok pell war an tu-se.
Evit an dra-se e ranker plantañ reuz, derc'hel pe serriñ lec'hioù a c'halloud pe broduiñ, peotramant an takadoù a servij da vont deus an eil re d'ar re all -da skouer, mont ha dont ar vinistred, peotramant kas-degas ar marc'hadourezhioù, ar rouedadoù-pellgehentiñ pe peulioù al linennoù Tredanvarr Uhel-Tre, ha kement zo...-.
Dismegañsus, dichek, kunujennus, feuls marteze... setu penaos e vefont pa'z afont e fulor.
Kit da welet an traoù pellik amzer a-raok an taol, deoc'h da gaout amzer da zistreiñ meur a wech kuit da sachañ evezh an dud e-karg eus diwall al lec'h.
Daoust ha gallout a reomp distruj ar c'harr-nij brezel az ay da vombezañ Afganistan, an tourter a vo implijet dizale da sevel ur c'hamp bac'h pe ur greizenn nukleel, ar banell-vruderezh a vila ar gweledva ganti, pa vefe-hi diouzh al lezenn pe ne vefe ket, ha kement zo… ?
Padout a ray e-pad meur a sizhunvezh pe meur a vizvezh, ha divizoù sklaer a sikouro ac'hanomp, sañset, da vont war-zu hor pal pennañ en ur bouezañ muioc'h-mui war hon enebourien.
Ar seurt dichekadennoù ha taolioù dismegañs ne rae van anezho, evel-just, ha da veno ar braz eus an dud, e zoareoù frank hag hegarat, e vousc'hoarzh bugel leun a hoal, ha gras hep he far an yaouankiz dispar-se a hañvale n'aje digantañ biken a oa drezo o-unan ur respont bastus d'ar falstamalloù - an termen implijet an hini e oa - a lakaet a redek warnañ.
Soñjal a reont, netra ne ya war-raok, perak ez aje ar c'hirri war-raok?
Nac'h paeañ e dailhoù, gwiskañ arouezioù difennet, sevel ur gambr labour-douar evit ar stourmerien hag evel-se mont a-enep-krenn monopol kambroù al labour-douar, reiñ bod da dud dibaper -felladenn a genskoazell-, krouiñ ha skignañ ur moneiz er-maez lezenn, implijout sielloù melestradurel, nac'h bezañ harzet...
Ar pezh a anaveze diwar e benn a oa aet da netra, hag ar pezh a chome e oa ur c'horf noazh ha netra all, unan fesonet brav avat, betek re zoken, ar pezh a lakae da soñjal en ur c'horf divuhez.
Mots précédents
Mots suivants
mont