Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. G. A. (db. al loened, an dud, evit a sell ouzh ar reizh, ar rev) 1. Nep hini zo gourel e reizh, dezhañ ar galloud da speriañ ur barez. Ar par hag ar barez. An durzhunell hag he far. Kavout o far d'ar merc'hed hag o farez d'ar baotred. & (gant un anv loen) Hoc'h-par, pemoc'h-par : tourc'h. Ur par turzhunell. HS. tad. 2. Dre ast. Pried. [1732, 1898] Pa vez ur wech kollet he far gant an durzhunell, ne gemer mui nikun. Pelec'h emañ ma far ? : ma gwaz, ha dre ast., ma gwreg. & (impl. hep gm.) Lavarit dezhi, mar kemer par, kemer ul labourer-douar. B. (db. ar plant) Nep hini na zoug nemet goafoù en e vleunioù. C. (db. al loened, an dud, an traoù, evit a sell ouzh ar gevatalded) 1. Kevatal. Biskoazh ne'm eus gwelet e bar : e gen barrek. Me zo o vont da vale bro da welet ha me a gavo ma far : unan ken kreñv ha me. [1877] A-raok m’oa deiz, an Aotrou Le Mintier de Saint-Andre a dec’has kuit eus e eskopti gant un den kalonek, n’eus ket e bar, hanvet Taupin. & Hep par : dispar. He madelezh zo hep par. Keginer ar pre ti-se zo hep e bar. Ur vaouez hep he far. [1949] Un eurvad hep e bar [sic, "he far"] eo hini ar re a zo bet dibabet gant Doue da vezañ disrannet diouzh ar bed. 2. Hep kar na par : e-unan-penn, hep tamm kerent, na mignoned. [1909, 1923, 1924, 1944] na kar na par. & Dre fent Hep kar na par, na yar. D. (db. an traoù) 1. Eil elfenn ur rumm traoù o vont daou-ha-daou. 2. Dre ast. Tra heñvel. Tap din ar plad zo er ganastell, ur par da hemañ. 3. (er c'hoari domino) Ar par unan, ar par daou, ar par tri, ar par pevar, ar par pemp, ar par c'hwec'h : ar pezhioù a gaver en daou benn anezho talvoudegezh unan, daou, tri, pevar, pemp pe c'hwec'h poent. II. H.g. A. (db. al loened parez hemolc'h) 1. Goulenn (ar) par : goulenn bezañ sailhet (2) gant ar par. Louzeier da lakaat ar parezed da c'houlenn par. 2. Kemer par : asantiñ bezañ sailhet (2). B. (db. al loened par) Reiñ par : sailhañ (2). Ur maout dibabet evit reiñ par. Ur maout a c'hall reiñ par da zaou-ugent dañvadez. C. Ar par : speriadur ul loen parez gant ul loen par. Diouzhtu goude ar par e vint dispartiet.

Exemples historiques : 
34
Masquer la liste des exemples

pa vez ur wech kollet he far gant durzhunell, ne gemer mui nikun

1732
Référence : GReg pg apparier

hep par

1732
Référence : GReg pg (qui n'a point d') égal

kemmeskadur a zou bar

1732
Référence : GReg pg accouplement

par

1850
Référence : GON.II p.20, livre premier, "le mâle et la femelle".

an durzhunell-se he deus kollet he far

1850
Référence : GON.II pg pâr

biskoazh an den-se na gavas e bar

1850
Référence : GON.II pg pâr

par eo bet anvet a-nevez zo gant ar roue

1850
Référence : GON.II.HV pg pâr

Pep hini a gar e bar.

1850
Référence : GON.II p.74, "Chacun aime son semblable".

par

1850
Référence : GON.II pg pâr, parez

pared

1850
Référence : GON.II pg pâr

Ur c'hleñved didruez hag a skign dre'r bed-holl Ar spont hag ar marv, pa deu d'en em ziroll, Kleñved aes da bakañ, taolet eus an neñvoù, Da skarzhañ pizh an douar eus e holl dorfejoù, Ar vosenn hec'h anv, a stlape en ifern Loened a-vagadoù kaset ganti d'ar bern. Ne zianalanet holl, holl avat e oant skoet, Hep debriñ nag evañ e choment evel mantret, Al leon koulz hag ar bleiz, e-kichenik an oan, Al louarn tost d'ar yar hep ober mik na mann. An durzhunell zoken, kollet he c'harantez, Ne ziskoueze d'he far nep laouenidigezh.

1867
Référence : MGK p24

Dougen ur banerad bleuñv zo aesoc'h, a-dra-sur, hag an aotrou Milin a zoug skañv ha brav ar re en deus kutuilhet tu-mañ, tu-jpnt e liorzhoù ar Varvailherien gozh, e liorzh Yann ar Feunteun, dreist ar re all. Hemañ e vestr, evel ma oa hini Gwezbriant, evel ma vezo patrom kement den a garo kemer skouer digant ur mailh n'en deus bete e bar ha ne gavo e neblec'h

1867
Référence : MGK Rakskrid XI

« Va breudeur, emezañ, list ac'hanon ganoc'h / Ha na lavarit ket da zen ; / Me ziskouezo doc'h ur braden / Zo enni peuriñ a'r gwellañ ; / Ned eus he far war-dro amañ, / N'ho pezo ket a geuz. »

1867
Référence : MGK p42-43

diskouez a fellas da Rikoù e oa evit ober ar pezh a oa e c'hoant. Hag eñ dezhi; hag en ul labourat e lavare groñs da dud e vro : "Prenet am eus e kêr ur seurt bleud flour na gaver ket stank e bar war ar maez; ha gantañ e rin ur seurt kouign, setu ! n'en deus tañvaet biskoazh Yann gouer, m'en toue !

1867
Référence : MGK Rakskrid VII

A-raok m’oa deiz, an Aotrou Le Mintier de Saint-Andre a dec’has kuit eus e eskopti gant un den kalonek, n’eus ket e bar, hanvet Taupin.

1877
Référence : EKG.I. p.26

Koue[zh]et e[o] warnon ma fec’hed / Gant kreñvoc’h 'viton ‘c’h on lardet / Yannig, ma far, groet hoc’h eus fall. / Klemm ha hirvoudiñ, tra na dal' ; Mard e[o] ho laeroñsi gwirion, / Hastet mont da ga[ou]t ar person ; / Anez dic’haouiñ prim ‘m eus aon, / E vezo amañ glaz ha kañv ! /

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

hep na kar na par

1909
Référence : BROU p. 211 (qui n'a plus personne)

Ar par a zo ar penn, ar gouzoug hag ar choug anezhañ hirvlevek, e doare ur moue ; ar barez-hi n’he deus ket a voue….

1923
Référence : SKET p.17

An Hini eo na anavezer nag e reizh, nag e ouenn, nag e neuz, an Hini n’en deus na tad na mamm, na kar na par, an Hini n’eo bet engehentet biskoazh ha n’anavezo ket an dremenvan, an Hini n’en deus na derou na diwezh hag a reer anezhañ, pa na ouvezer anv a-hend-all, Guton « a beder », Uxamon pe Uxellimon « an uhelañ-holl », Bitumon « an holl-bad-dreist ».

1923
Référence : SKET p.27

Ha n’o deus ket o far evit komz ouzh pep hini er stumm a zere outañ ar gwellañ, habaskaat neb a ziskredje ha gounit ar c’halonoù.

1923
Référence : SKET p.102

Evel m’emañ, an tour-se n’en deus ket e bar e bro all ebet ; unan eus marzhioù ar bed eo-eñ.

1923
Référence : SKET p.16

Pevar bugel ha bara da reiñ dezho ?… — Evelkent unan a re ho peus, Izabel, eme unan eus ar glufaned. Kasit anezhañ war ar maez, pe d’an ospital ; unan eo deoc’h na kar na par…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.813 (Miz Genver 1924)

Ur varzhenn a blac’h ez oa ar Brigia-se, pa ’z oa-hi ker gouiziek, ken helavar, ker speredek, ker poellek hag he zad. Par ez oa dezhañ e pep tra.

1924
Référence : SKET.II p.24

Er bed-holl n’en deus ket e bar.

1924
Référence : SKET.II p.21

Koulskoude, he flanedenn a oa bezañ pried ha mamm a familh ; kavet ganti ur par e Glaoda Jafrenoù, e kuitaas he c'hêriadenn goant Hellegoad evit dont da chom da vourk Karnoed, teir lev ac'hano.

1944
Référence : EURW.1 p14

Alanig al Louarn n’en doa ket e bar da livañ gevier fin, ha Job ar Bleiz da zisplantañ gevier gros.

1944
Référence : ATST p.8

Hag, evit lavarout ar wirionez penn-da-benn, o c’herent, ma c’houlennent diganto un dra bennak, ne raent ket fout gant respontoù, rak gouzout a raent, kerkoulz ha n’eus forzh piv, n’o doa ket an daou baotr yaouank kozh o far e kanton Pleiben da livañ gevier kaer.

1944
Référence : ATST p.37-38

Job. — « Un teñzor ha n’en deus ket e bar. » Lom. — « War an douar. » Job. — « Ha n’eus ket par dezhañ. » Lom. — « War an douar-mañ. »

1944
Référence : ATST p.47

Ha, dreist-holl, Lom, livirit emañ gwelloc’h ar voereb, ha ne fell ket dezhi gwelout den, na kar na par !

1944
Référence : ATST p.78

- ...Un eurvad hep e bar [sic, "he far"] eo hini ar re a zo bet dibabet gant Doue da vezañ disrannet diouzh ar bed, evel m'eo bet ho chañs-c'hwi.

1949
Référence : SIZH p.41

Gwelout a rae ar breur Arturo Palmira evit ar wech kentañ ; evit ar wech kentañ, e wele ar Vaouez gant daoulagad ar par.

1949
Référence : SIZH p.66

E strad ken du [e] reuz ma anken, / Pa gresk er gwez delioù glas-dour, / Pa vouskan koulmed ar stankenn / D'o fared kuñv o grougous flour, / E vez bepred gwan ha gwasket / Ha mantret-holl ma c'halon baour.

1960
Référence : PETO p55

Pa varv unan bennak, kar ha par, diaezet, / Gant an diouer arc'hant, a lâr ez int paour-razh / Hag e chom ar person hep ar gopr disterañ / 'Vit pedennoù ar c'hañv, salmoù ha Libera.

1960
Référence : PETO p32

"Ur surjian hep e bar," a respont din o lakaat ar pouez war ar mezeg ha n'eo ket war an den. Lostenniñ a rae ar glañvourion evit gourvez dindan e flañchell."

2015
Référence : EHPEA p42

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux