I.
RELIJ.
1. Rann velestradurel diazez an Iliz, anezhi un tolead zo ur person prl. e karg anezhañ.
Parrezioù diwar ar maez. Rannet e oa ar barrez-se en unnek trev.
&
Iliz-parrez : savadur relijiel pennañ an tolead-se.
&
Beleg-parrez : zo e karg eus ur barrez.
2. Roll dud ur barrez.
Ar barrez a-bezh a oa dastumet dirak an ti-kêr.
HS. parreziad.
II.
Dre ast., BOAS
Kumun diwar ar maez.
Er penn all d'ar barrez e oa o chom.
an levr-mañ a voe kompozet en bloaz 1519 gant maestr Yehann an Archer kozh a barroz Plouegonven hag a voe imprimet e S. Frañsez Kuburien, en bloaz 1575.
An Leffr man a voe composet en bloaz 1519 gant Maestre IEHAN an Archer Coz, a parhos Ploegonuen. Hac a voe imprimet, E, S, Frances CVBVRIEN, en bloaz M,ccccc,Lxxv
1575
Référence :
M.
p4
parrez
Parès
1659
Référence :
LDJM.1
pg Paroisse
parrez
parés
1659
Référence :
LDJM.1
pg parés
march ar barrez
march ar Parès
1659
Référence :
LDJM.1
pg feste (de la paroisse)
fest ar barrez
fest ar Parès
1659
Référence :
LDJM.1
pg feste (de la paroisse)
Parezioù
Parèsiou
1659
Référence :
LDJM.1
pg Paroisse
ar penn eus ar barrez
ar peñ eus ar barrès
1732
Référence :
GReg
pg (le) chef (de la Paroisse)
er barrez
er Barrès
1732
Référence :
GReg
Rakskrid
Lambaol ar givijerien a zo un drev stag ouzh parrez Gwimilio e eskopti Leon
Lambaul ar guivigéryen a so un drè stag ouc'h parrès Güimiliau ê escopty Leon
1732
Référence :
GReg
pg annexe
en-dro d'ar barrez
èn dro da'r barrès
1732
Référence :
GReg
pg (tout) autour (de la paroisse)
bannier ar barrez
bannyer ar barrès
1732
Référence :
GReg
pg baniere (de la paroisse)
kilhog ar barrez
qilhocq ar barrès
1732
Référence :
GReg
pg coq (de Paroisse, habitant notable d'une Paroisse, qui gouverne les autres)
penn ar barrès
1732
Référence :
GReg
pg coq (de Paroisse, habitant notable d'une Paroisse, qui gouverne les autres)
pennoù ar barrez
pennou ar barrès
1732
Référence :
GReg
pg coq (de Paroisse, habitant notable d'une Paroisse, qui gouverne les autres)
parrez
parrès
1732
Référence :
GReg
pg cure (benefice)
parrezioù
parresyou
1732
Référence :
GReg
pg cure (benefice)
parrouz
paros
1732
Référence :
GReg
pg cure (benefice)
parrouzioù
parojo
1732
Référence :
GReg
pg cure (benefice)
neb a aparchant outañ, neb a biaou, an deog eus a ur barrez
nep a aparchant ountâ, nep a biaou, an deaucq eus a ur barrès
1732
Référence :
GReg
pg decimateur
kalz parrezioù eveus a Eskopti Dol a zo enklaouet e-barzh an Eskoptioù all a Vreizh
cals parresyou eveus a Escopty Dol a so enclaouët ebarz èn Escoplyou all a vreyz
1732
Référence :
GReg
pg (plusieurs parroisses de Dol, sont) enclavées (dans les autres Dioceses de Bretagne)
tregont mog a zo er barrez-hont
trégoñt môg a zô er barrez-hoñt
1850
Référence :
GON.II
pg môg, moug
parrez
1850
Référence :
GON.II.HV
pg parroz
Koueriadezed ar barrez-mañ a zo gwisket brav.
Kouériadézed ar barrez-mañ a zô gwisket braô.
1850
Référence :
GON.II
pg kouériadez (Les paysannes de cette paroisse sont bien habillées).
parrez
parroz
1850
Référence :
GON.II.HV
pg parroz
parrouzioù
parrojo
1850
Référence :
GON.II
pg parrez
parrouzioù
parrojo
1850
Référence :
GON.II
pg parrez
parrouz
parroz
1850
Référence :
GON.II
pg parrez
eus a be barrez oc'h-hu ?
eûz a bé barrez oc'h-hu ?
1850
Référence :
GON.II
pg parrez
parrezioù
parrésiou
1850
Référence :
GON.II
pg parrez
parrez
1850
Référence :
GON.II
pg parrez
kalz a zudjentil a zo er barrez-mañ
kalz a zucheñtil a zô er barrez-mañ
1850
Référence :
GON.II
pg dicheñtil, dijeñtil
Petra bennak m'en doa troet Mojennoù Faedr hervez kiz e barrez, ne oant ket hervez kiz an dud desket-kaer
Petra-bennag m'en doa troet Mojennou Phaedr hervez kiz he barrez, ne oant ket hervez kiz ann dud desket kaer
1867
Référence :
MGK
Rakskrid VII
Kentañ parrez a gaver war an hent eo Plougouloum.
Kenta parrez a gaver var an hent eo Plougouloum.
1877
Référence :
EKG.I.
p.242
E parrez Sant-Tegoneg, tost d’al lec’h m’eo lakaet bremañ gar an hent-houarn, ez eus en un draonienn, pell dioc’h pep ti, ur chapel savet gant hon tud-kozh en enor da santez Berc’hed.
E parrez Sant-Thegonnek, tost d’al leac’h m’eo lakeat breman gar an hent houarn, ez euz en eun draonienn, pell dioc’h pep ti, eur chapel savet gand hon tud koz enn henor da zantez Berc’hed.
1877
Référence :
EKG.I.
p.157
Ne oufen ket lavaret deoc’h dre be hent e oa aet ; ar pezh a zo gwir, eo pell a-raok m’oa noz, oa en em gavet e Larred, neuze parrezig vihan, dianket war ar maez, hag hiriv chapel a barrez Porspoder.
Ne oufen ket lavaret d’ehoc’h dre be hent oa eat ; ar pez a zo guir, eo pell araok m’oa noz, oa en em gavet e Larret, neuze parrezik vian, dianket var ar meaz, hag herrio chapel a barrez Porspoder.
1877
Référence :
EKG.I.
p.209-210
Abaoe al laeroñsioù-se eo e teu ar maer, e kalz a barrezioù zo, da ober e vestr war ar beredoù ha war ar gwez a vez enno.
Abaoue al laeronsiou-ze eo e teu ar mear, e kalz a barreziou zo, da ober he vestr var ar berejou ha var ar guez a vez ennho.
1877
Référence :
EKG.I.
p.3
Gourc’hemennet e oa dezho touiñ sentiñ ouc’h al lezennoù-se, rak, hiviziken, ar c’houarnamant hepken eo a dlee envel, e Frañs, an eskibien en eskoptioù kerkoulz hag ar bersoned er parrezioù.
Gourc’hemennet oa d’ezho toui senti ouc’h al lezennou-ze, rak, hiviziken, ar c’houarnamant epken eo a dlie henvel, e Franz, an eskibien enn eskoptiou kerkouls hag ar bersouned er parreziou.
1877
Référence :
EKG.I.
p.7-8
A-raok kuitaat bro Landreger e rankan kontañ deoc’h c’hoazh ar pezh a c’hoarvezas e bourk Plouared, neuze kerkoulz ha bremañ, unan eus ar gwellañ hag eus ar vrasañ parrezioù eus ar vro-se.
Araok kuitaat bro Landreger e rankan kounta d’ehoc’h c’hoaz ar pez a c’hoarvezaz e bourg Plouaret, neuze kerkouls ha breman, unan euz ar guella hag euz ar vrasa parresiou euz ar vro-ze.
1877
Référence :
EKG.I.
p.62
Ar veleien a rae al le a oa anvet beleien "intru", abalamour mac’h en em lakaent da berson pe da gure e parrezioù, hep bezañ anvet gant ar gwir eskob. — E broioù all e vezent hanvet "asermantet".
Ar veleien a rea al le a ioa hanvet beleien "intru", abalamour mac’h en em lakeant da bersoun pe da gure e parresiou, eb beza hanvet gand ar guir eskob. — E broiou-all e vezent hanvet "asermantet".
1877
Référence :
EKG.I.
p.85-86
Ar barrez a-bezh a yoa en em zestumet en-dro d’ar vinorez kaezh, evit lavaret a-unan ganti ur bedenn war bez he mamm ha kemeret perzh en he glac’har.
Ar barrez a-bez a ioa en em zestumet enn dro d’ar vinorez keaz, evit lavaret a-unan gant-hi eur beden var bez he mamm ha kemeret perz enn he glac’har.
1878
Référence :
EKG.II
p.171
Pa deuas an noz, ec’h ejomp d’o c’has d’an douar binniget, e bered Gwinevez-Lokrist, o farrez.
Pa deuaz an noz, ec’h ejomp d’ho c’has d’an douar binniget, e bered Guinevez-Lochrist, ho farrez.
1878
Référence :
EKG.II
p.99
Plouneve[z]iz o devo joñj da votiñ ‘vit an daou-se, rak ober a reont kalz a vad er barrouz, hag ober a rafent muioc’h c’hoazh.
Plouneweiz o defo jonj da voti ‘vid an daou-ze, rak ober a reont kalz a vad er barrous, hag ober a rafent muioc’h c’hoaz.
1898
Référence :
KZVR
Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1
Leonard a oa, hag o paouez erruout er vro : ne anavee ket c’hoazh holl [d]ud e barroz.
Leonard a oa, hag o paouez erruout er vro : ne anavee ket c’hoaz holl tud e barroz.
1924
Référence :
BILZ1
Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924)
Warni ’ta, ha war [he] c’hreiz ; Iliz ar barroz. Disheñvel ouzh an ilizoù all ?…
Warnei ’ta, ha war c’hreiz ; Iliz ar barroz. Dishenvel oc’h an ilizou all ?…
1924
Référence :
BILZ1
Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924) ("ha war he c’hreiz" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.845)
Bilzig a oa ginidik a Lokireg, ur barroz vihan a eskopti Treger.
Bilzig a oa ginidik a Lokirek, eur barroz vihan a eskopti Treger.
1924
Référence :
BILZ1
Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)
— Setu amañ, emezañ, sant Kireg, patron hon farroz !
— Setu aman, emean, sant Kirek, patron hon farroz !
1925
Référence :
BILZ2
p.135
er penn all d'ar barrez
1931
Référence :
VALL
pg (à l'auter) bout (de la paroisse)
Dimeziñ a ri, sevel a ri tiegezh, hag eürus e vi er barrez vihan-mañ.
Dimezi a ri, sevel a ri tiegez, hag eürus e vi er barrez vihan-mañ.
1944
Référence :
EURW.1
p.209
E kompagnunezh paotred ma c’hlas eus parrez Karnoet, e kemerjomp an tren e gar ar Peniti [...]
E kompagnunez paotred ma c’hlas eus parrez Karnoet, e kemerjomp an trein e gar ar Peniti [...]
1944
Référence :
EURW.1
p.191
Ouzhpenn, ne oant ket hep bezañ taolet pled pegen brav e oa gwiskamantoù o farrezioù e-kichen re ar c'hêrioù.
Ouspenn, ne oant ket hep beza taolet pled pegen brao e oa gwiskamantou o farreziou e-kichen re ar c'hêriou.
1944
Référence :
EURW.1
p.144
[…] ha setu me pedet un deiz da vont da welout maer ar barroz, an aotrou Kloareg, e Montroulez war blasenn Viarmes.
[…] ha setu me pedet eun deiz da vont da welout Maer ar barroz, an Aotrou Kloareg, e Montroulez war blasenn Viarmes.
1944
Référence :
EURW.1
p.96
Ne oa ket kalz a baotredigoù e skol an aotrou Bouder, daoust da Garnoed da vezañ ur barroz vras, gant he 2.800 a drevidien.
Ne oa ket kalz a baotredigou e skol an Aotrou Bouder, daoust da Garnoet da veza eur barroz vras, gant he 2.800 a drevidien.
1944
Référence :
EURW.1
p20
Eñ a oa ganet e Keforc'h, parroz Skrignag ; hi nepell ac'hano, en Hellegoed, parroz Bolazeg.
Heñ a oa ganet e Keforc'h, parroz Skrignag ; hi nepell ac'hano, en Hellegoet, parroz Bolazeg.
1944
Référence :
EURW.1
p7
Labourat a rae ivez ar « c'homite » da zerc'hel ar c'hatekiz brezhonek er parrozioù.
Labourat a rae ivez ar « C'homite » da zerc'hel ar C'hatekiz brezonek er parroziou.
1944
Référence :
EURW.1
p56
— « Ho ! ho ! Job, dont a rit ? » Ha Job a stlape, kerkent, e forc’h, pe e falz, pe e falc’h ha dao ! da redek ar barrez.
1944
Référence :
ATST
p.26
An Tad Jouan ha me a yae alies a-gevret da ensellout ouzh an dilerc’hioù kozh a oa stlabezet dre barrez Karnoet ; kestell, bezioù, chapelioù, ha dreist-holl dismantroù roman.
An Tad Jouan ha me a yae alies a-gevret da ensellout ouz an dilerc’hiou koz a oa stlabezet dre barrez Karnoet ; kestell, beziou, chapeliou, ha dreist-holl dismantrou roman.
1944
Référence :
EURW.1
p.210
O touiñ 'kreden, netra ken, / E oa d'am farrez 'vit he mad, / Mad ar gristenien 'm eus da ren ; / Nep abeg all n'em boa d'am grad.
O toui 'kreden, netra ken, / E oa d'am farrez 'vit he mad, / Mad ar gristenien 'm eus da ren ; / Nep abeg-all n’em boa d'am grad.
1960
Référence :
PETO
p28
Marv an David, person touer parrez Gouezeg, bet diskaret e miz even eus ar bloaz 1795, eizh deiz pe war-dro a-raok dilestradeg Kiberen, gant un nebeud gwazed eus arme Kadoudal, en deus roet tro din da sevel an drama-mañ.
Maro an David, person touer parrez Goezeg, bet diskaret e miz even eus ar bloaz 1795, eiz deiz pe war-dro a-raok dilestradeg Kiberen, gant eun nebeud gwazed eus arme Kadoudal, en deus roet tro din da sevel an drama-mañ.
1960
Référence :
PETO
p8
Er barrez, en anzav a rez, e kav bod ; / Betek-henn, e flatañ n'eo ket fellet dit.
Er barrez, hen anzav a rez, e kav bod ; / Betek-hen, e flata n'eo ket fellet dit.