Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. G. goul. A. Adv. goul. 1. (en ul lav. dizalc'h pe en un islav. goul., dirak ur v. displ. degaset gant ar rn. v. e, ne) Termen a dalvez da lakaat ar goulenn war doare, neuz, stad ub., udb. Penaos e rit an arouezenn-se ? N'ouzon ket penaos e ra evit dont a-benn. Sell penaos en deus pleget al loa ! & Penaos ac'hanoc'h ? Penaos e rit(-hu) ? Penaos emañ ar bed ganeoc'h ? Penaos emañ kant ganeoc'h ? : troiennoù a reer ganto evit saludiñ ub. & Penaos eo aet ar bed gantañ ? : penaos eo deuet da vezañ ? & Penaos e vo din o diouer ? : penaos e c'hallin o dioueriñ. & N'eus forzh penaos : ne vern e pe zoare. Ober an traoù n'eus forzh penaos. 2. PENAOS ? : ger goulenn a reer gantañ evit diskouez eur souezhet bras gant udb., ne saver ket a-du gantañ. « Laeret en deus arc'hant er bank » - « Penaos ? ». 3. (gant un islav. degaset gant ar rn. v. e, ne) N'EUS FORZH PENAOS : ne vern petra a vo, a c'hoarvezo a-hend-all. N'eus forzh penaos e rankin displegañ pep tra dezho. Ret e vo dezhi dont betek amañ n'eus forzh penaos. [1949] Tra difennet ouzhin, n'eus forzh penaos. 4. Tr. adv. goul. PENAOS BENNAK, DAOUST PENAOS : troiennoù a dalvez da bouezañ war an arvar zo stag ouzh un doare, un neuz pe ur stad a glasker gouzout ur resisadenn diwar e benn. Penaos bennak e teuy a-benn d'en em dennañ alese ? Daoust penaos e ray evit bezañ eno a-benn an eur ? B. Ag. goul. (dirak un ak.) Peseurt. Penaos roue eo bet Salaun ? Na penaos tiez a oa bet savet ganto ? Ne vez ket sellet penaos boued reiñ dezho. II. Ag. estl. (dirak un ak.) Pebezh. Na penaos anien ! : pebezh anien iskis. III. Tr. adv. am. (dirak ur v. displ. degaset gant ur rn. v. e, ne) PENAOS BENNAK : ne vern e pe zoare. Penaos bennak e rafec'h e vo diaes deoc'h tizhout ar pal. N'EUS FORZH PENAOS : ne vern e pe zoare. [1878] N’eus forzh penaos ez ay an traoù, gouzout a rit hoc’h eus ur mignon kalonek e Leskoad.

Exemples historiques : 
65
Masquer la liste des exemples

penaos

1499
Référence : LVBCA p160 (comment, en quelle maniere)

M. Petra eo sin an c'hristen ? D. Sin an groaz, abalamour ma'z omp bet prenet enni gant hon Salver binniget Jezuz. M. Penaos en grit-hu eñ ? D. E ober a ran oz kas an dorn d'an penn ha d'an estomag, ha goude d'an skoaz kleiz, ha'n hini dehou, en un lavaret : en hanv an Tad, ha'n Mab ha'n Spered santel. Amen.

1622
Référence : Do. p6

penaos

1659
Référence : LDJM.1 pg comment

penaos

1659
Référence : LDJM.1 pg pence

M. Penaos er [sin ar groaz] gret-hu? D. E ober a ran o kas an dorn d'ar penn, ha d'an estomag, ha goude d'ar skoaz kleiz, ha d'an hini dehoù, en ur lavaret, En anv an Tad, hag ar Mab, hag ar Spered santel, Amen.

1677
Référence : Do. p7

ouc'h e glevet o parlant, e lavarfec'h penaos

1732
Référence : GReg pg a

Penaos e c'houarnit-hu Pêr tu-se ?

1732
Référence : GReg pg gouverner (Comment gouvernez-vous Pierre ?)

petra az rin-me ? petra rin-me ? pe rin-me ? penaos a rin-me ?

1732
Référence : GReg pg (que) deviendrai (-je ? que ferai-je ?)

penaos

1732
Référence : GReg pg a, comment (de quelle maniere), comme

kentre ma er gwelis e lavaras din penaos

1732
Référence : GReg pg abord

kistion eo penaos…

1732
Référence : GReg pg (s')agir

rambreerezh eo lavaret penaos…

1732
Référence : GReg pg abus

sipañ e spered da soñjal penaos

1732
Référence : GReg pg alambic

ur follentez eo lavaret penaos…

1732
Référence : GReg pg abus

penaus ac'hanoc'h ?

1732
Référence : GReg pg comment (vous portez-vous ?)

penaos, ha posupl vez

1732
Référence : GReg pg comment (est-il possible que)

Penaos e kunduit-hu Pêrez ?

1732
Référence : GReg pg gouverner (Comment gouvernez-vous Pierre ?)

joa eo genen [ganin] gouzout penaos

1732
Référence : GReg pg aise

ma er c'hlevfec'h o prezeg, e lavarec'h penaos

1732
Référence : GReg pg a (A l'entendre parler, vous diriez que)

ha den ebet a zo a gement a lavarfe penaos

1732
Référence : GReg pg aucun (y a-t'il aucun qui dise que)

me a soñj din, penaos

1732
Référence : GReg pg avis (il m'est avis que, il me semble que)

me a seblant din, penaos

1732
Référence : GReg pg avis (il m'est avis que, il me semble que)

me a ra aviz din, penaos

1732
Référence : GReg pg avis (il m'est avis que, il me semble que)

penaos, petra, deuet eo dija ?

1732
Référence : GReg pg (comment, quoi, il est) déja (venu ?)

penaos ya rit-hu ?

1732
Référence : GReg pg comment

gouzout a rit-hu penaos e teuint ?

1850
Référence : GON.II pg pénaoz

gwelet em eus penaos en deus graet

1850
Référence : GON.II pg pénaoz

penaos

1850
Référence : GON.II pg pénaoz

penaos e tifennot-hu anezhañ

1850
Référence : GON.II pg difenni

penaos e c'hellit-hu enoeiñ ?

1850
Référence : GON.II pg énoei

penaos

1850
Référence : GON.II.HV pg naôz

penaos

1850
Référence : GON.II pg pénaoz

penaos a rit-hu ?

1850
Référence : GON.II pg pénaoz

penaos ac'hanoc'h

1850
Référence : GON.II pg pénaoz

"Lennerien, emezañ, e kentskrid e vojennoù, va brezhoneg-me, ned eo ket brezhoneg naetaet a bep kemmeskadurezh eo; komz a ran evel ma ra an dud hep deskadurezh. C'hoant am bize bet da lakaat e-barzh va labour gerioù gwir vrezhoneg hepken, ha da deurel er-maez ar re c'hallek, pa oan evit kaout ur ger brezhoneg bennak gouest da zisplegañ mat ar pezh am boa em spered. Hogen ar vent hag ar rim a oa ret din sentiñ outo; ken a ris dre heg ar pezh na'm bize ket graet dre gaer. Kement-se a gavis kalet evelkent; setu penaos ez a hor brezhoneg ker da goll !"

1867
Référence : MGK Rakskrid VIII

"Ned oc'h ket diwar ouenn ho tud-kozh zo marv; ar-re-se kalonek ne vezent diwezhat, da herzel ouzh pep droug ha da ober pep mad; marv int pell a zo, hag e-kreiz o bezioù, ouzh ho kwelet diskiant, poultrenn o relegoù, o eskern o stekiñ dindanoc'h a lavar; ez oc'h tud digalon, tud dall ha tud bouzar. Evel ur reverzhi, droug ar bed o sevel a ya en ho kwazied, ho laka da vervel; ur mergl milliget eo, ur c'hleñved dishegar, savet da gontammiñ pep mad zo war an douar; genel a ra bosenn ha kernez tro-war-dro; ouzh he heul kasoni e pep lec'h, e pep bro, a laka dre ar bed brezel ha lazherezh. Hama, a-barzh nemeur, e vo bec'h hag enkrez : ha penaos ne ve ket ? Pep droug a zo meulet; hiriv an den fallakr zo ar gwellañ deuet. An nebeudig re vat, flastret gant ar re fall, a rank mont da guzhet evit en em ziwall."

1867
Référence : MGK p2

« Ouzhpenn, penaos ur razh, zo ker paour ha ma 'z on, / A ve evit ober deoc'h-hu ur vad bennak ? »

1867
Référence : MGK p117

Mes penaos [e] raimp evit kas an Aotrou Poullaoueg d’al lestr, ha gellout her c’huzhet ouc’h ar valtouterien ?

1877
Référence : EKG.I. p.215

Un tamm aon a grogas ennon ; plegañ a ris va fenn, soublañ a ris ken izel, mac’h en em gavis, hep gouzout penaos, azezet er ganol e-lec’h bezañ war he ribl.

1878
Référence : EKG.II p.25

Perak, penaos hag e pelec’h e kavjen an dra-se, ne ouien ket.

1878
Référence : EKG.II p.120

N’eus forzh penaos ez ay an traoù, gouzout a rit hoc’h eus ur mignon kalonek e Leskoad.

1878
Référence : EKG.II p.80

Penaos, mic’hieg, foreant zo ac’hanout, o laerezh out bet, ne peus-te ket a vezh ?…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Ifig a rae e vamm-gozh outañ. Penaos Ifig a droas en Bilzig ? Ar paotr n’oa ket evit digej mat e anv : Ifig… Izig… Dizig… Bizig…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)

Goulc'hen, ar Paganad, a oa ur marvailher. E deod a yae en-dro kel lijer hag ur vilin-baper. Ne baoueze ket da'm goulennata : "Hag an dra-mañ ?... Hag an dra-se ?... Hag an dra-hont ?... En diwezh, e c'houlennas : - Penaos 'ta, Yann, out deuet a-benn da c'houzout ar pezh ec'h eus lavaret din bremaik, peogwir n'out ket bet morse, kennebeut ha me, e bro ar Vokoed.

1929
Référence : SVBV p10

penaos e rit ?

1931
Référence : VALL pg aller (comment allez-vous ?)

penaos ac'hanoc'h ?

1931
Référence : VALL pg aller (comment allez-vous ?)

penaos emañ ar bed ganeoc'h ?

1931
Référence : VALL pg aller (comment allez-vous ?)

Penaos ? Herri o tont en-dro ? Savet a varv da vev ? Pebezh burzhud ! !

1944
Référence : ATST p.131

Ganet en ur c'horn-bro dudius, ma welen ac'hano tour Karaez, Vorgium gozh, koshañ kêr Argoad, baleet ganin war an hevelep douar a bleustras an drouized diwezhañ, an argadourien a stourmas ouzh ar Romaned, an Normaned, ar Franked hag ar Saozon, penaos ne vije ket bet leun ma fenn gant o eñvor pemdeziek ?

1944
Référence : EURW.1 p15

Ha penaos kaout plijadur o c'hoari en ur gaoued ?

1944
Référence : EURW.1 p22

Met penaos dont a-benn eus ur seurt labour, a seblante graet en aner, peogwir e oa tonket ar brezhoneg da vervel, gouez d'an eskibien o-unan ?

1944
Référence : EURW.1 p56

Penaos dislavarout alioù ken fur, roet gant ur gristenez santel ?

1944
Référence : EURW.1 p.210

— « Ha penaos e oa gwisket an den ? » — « E du e oa gwisket penn-kil-ha-troad, rak e benn em eus remerket hag e dreid em eus remerket ivez. »

1944
Référence : ATST p.14

— « Ha bev oc’h c’hoazh ? » — « Ya, bev on c’hoazh. Evit lavarout deoc’h ar wirionez, n’ouzon ket penaos, rak darbet eo bet din mervel henozh gant ar reuz a zo bet. »

1944
Référence : ATST p.82

— « Gouzout a ran, Lom, mes ar rannoù ne dlefent ket bezañ ingal. » — « Penaos, Job ? »

1944
Référence : ATST p.120

- Ma tegouezh ganeomp kejañ ganto, penaos ober, Tad, evit kaout an trec'h war verc'hed Eva ?

1949
Référence : SIZH p.41

Sellout a reas kurius, ouzh paotr e sae wenn, a chome en e sav dirazi, ha lavarout a reas, a-benn ur reuziad : - Penaos oc'h deut a-geid-all da ren ho puhez en ur gouent kastilhat ? Ne vourrec'h ket en ho pro ?

1949
Référence : SIZH p.45

Tra difennet ouzhin, n'eus forzh penaos.

1949
Référence : SIZH p.57

Penaos e rin-me, emezi, pa n'ho kwelin ken ?

1949
Référence : SIZH p.58

Penaos 'ta na'c'h eus pell zo en diskuliet ?

1960
Référence : PETO p37

Ar re-mañ eta, a oa deut, nec'het un tamm anezho oc'h en em c'houlenn penaos e trofe an abadenn ar wech-mañ.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 4

Ha penaos e vo tu da zineizhañ kement all bremañ pa 'z eus kement a glask war ar[sic] labourerien ?

1985
Référence : DGBD p44

Va seizh gwellañ a ris d'e lakaat da chom ganin, rak gouzout a raen mat penaos e vez touellet ar re yaouank-se gant buhez ar c'hêrioù, ha santout a raen penaos e trofe an traoù evitañ. En aner !

1985
Référence : DGBD p70

Daoust penaos ez eo deuet Adrianí da ober mignoniezh a-daol-trumm gant Likomitrou pa n'o doa lavaret nemet un "demat" reut an eil d'eben abaoe kement a vloavezhioù.

2015
Référence : EHPEA p26

"Forzh penaos, ne vin ket kaset d'un tu bennak en Europa," a lavar din splann gant an hevelep neuz ankeniet.

2015
Référence : EHPEA p64

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux