Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. A. 1. Stad tud n'eus tamm tabut na diemglev etrezo. Peoc'h didrouz an tiegezh. Ar vugale a vez eürus pa vez peoc'h etre o zud. Bevañ e peoc'h. [1878] Ne ouzon ket penaos e vije aet an traoù, ma ne vije ket deuet ar c’habiten da c’hervel e soudarded ha da lakaat ar peoc’h e-touez an holl. [1924] An aotrou person, gant kalz a boan, a deuas a-benn da lakaat ar peoc’h. 2. Stad ur vro n'emañ ket ar brezel etre hi hag ur vro all, n'emañ ket ar brezel, an dispac'h enni. Bez' emañ ar vombezenn atomek ganto evit diwall ar peoc'h, emezo. Freuz a oa savet eno ha kaset e voe soudarded da lakaat ar peoc'h. Ober, skoulmañ ar peoc'h : e lakaat da ren. & Dre verr. Emglev peoc'h. Sinet e voe ar peoc'h. B. 1. Stad ub. zo dinec'h, n'eus den pe dra ouzh e heskinañ. Lezel ub. e peoc'h. Goulenn e beoc'h : goulenn ma vo lezet e peoc'h. Kaout peoc'h diouzh ub. : na vezañ heskinet gantañ ken. & Ent krenn Ne c'haller ket kaout peoc'h. Aet on kuit da gaout peoc'h. & Trl., dre ast. (db. an traoù) Kaout peoc'h diouzh udb. : kaout an dizober anezhañ. Al louzeier, mar bezont lazhet kerkent ha diwanet, a vo peoc'h diouto. & Ent strizh (er relijion dh.) Stad ub. zo mat e goustiañs, zo didamall. Mervel e peoc'h. 2. Didrouz ub. a dav. Reiñ peoc'h : tevel. Ro peoc'h pe ne gomzin ket ! Roit peoc'h din. Ne roi ket a beoc'h ? Ro peoc'h din gant hennezh ! : paouez a randoniñ diwar e benn. [1878] Ro peoc’h, va faotr ; lez da vuoc’h ganen-me. [1878] A-benn ur pennad ez eas kuit hep ober un harzhadenn, evel p’an divije gouezet e oa ret reiñ peoc’h. & Trl. Peoc'h gant ar gaoz-se : tavit war an dra-se. & (impl. da doar.) Chom peoc'h : chom sioul, didrouz. Klask a rae ober dezhañ chom peoc'h. II. G. 1. Prantad ma vezer dinec'h, ma ne vezer ket sammet gant udb. Ne'c'h eus peoc'h ebet gant ar sifern-se. War ar mor ne vez peoc'h ebet. 2. Prantad ma chomer didrouz, dilavar. Honnezh ne ro peoc'h ebet : ne dav ket. Al lampon-se ne rofe ket ur peoc'h ! 3. Emglev kenetre tud, broioù, ma ne vo ken tabut, brezel. Meur a beoc'h disleal. & Prantad ma pad ur seurt emglev. Ur peoc'h padus. III. Estl. Ger a zistager da lakaat ub., tud, ul loen da devel, da sioulaat. Peoc'h ! Emaon o klask kousket. [1878] [1944] Mes, peoc’h ! ni a ra re a drouz… DHS. grik, mik.

Exemples historiques : 
87
Masquer la liste des exemples

peoc'h

1499
Référence : LVBCA p161 (paix)

it en peoc'h

1499
Référence : LVBCA p70, 147, 161 (alez en paix)

ober peoc'h

1659
Référence : LDJM.1 pg pacifier

peoc'h

1659
Référence : LDJM.1 pg paix, silence, tranquillité

ar peoc'h a garan mui eget ar brezel

1732
Référence : GReg pg aimer

digas ar peoc'h

1732
Référence : GReg pg appaiser

gant peoc'h

1732
Référence : GReg pg amiablement

gwell eo ganin ar peoc'h evit ar brezel

1732
Référence : GReg pg aimer

lakaat ar peoc'h

1732
Référence : GReg pg appaiser

kent e karan ar peoc'h eget ar brezel

1732
Référence : GReg pg aimer

peoc'h holl

1732
Référence : GReg pg (ne) dites (mot, taisez-vous tout court)

e peoc'h

1732
Référence : GReg pg amiablement

bez' ec'h istiman ar peoc'h dreist an trouz

1732
Référence : GReg pg aimer

bez' ec'h istiman ar peoc'h dreist ar safar

1732
Référence : GReg pg aimer

ret eo kaout ar peoc'h gant Doue, gant an nesañ, ha gant e-unan

1732
Référence : GReg pg avec (il faut avoir la paix avec Dieu, avec le prochain, avec soi-même)

ar peoc'h a renker da gaout gant Doue, gant an nesañ, ha gant e-unan

1732
Référence : GReg pg avec (il faut avoir la paix avec Dieu, avec le prochain, et avec soi-même)

reiñ peoc'h

1732
Référence : GReg pg (ne pas faire de) bruit

roet peoc'h

1732
Référence : GReg pg (ne pas faire de) bruit

roit peoc'h

1732
Référence : GReg pg (ne pas faire de) bruit

peoc'h

1732
Référence : GReg pg calme (tranquillité)

lakaat e peoc'h

1732
Référence : GReg pg calmer (rendre, tranquille)

lakaet e peoc'h

1732
Référence : GReg pg calmer (rendre, tranquille)

Pa vez kreañ ar brezel e vez tostañ ar peoc'h.

1732
Référence : GReg pg guerre (Quand la guerre est plus animée, on est plus près d'avoir la paix.)

amzer an peoc'h

1732
Référence : GReg pg (le temps) de (la paix. Bas-Leon)

amzer an peoc'h

1732
Référence : GReg pg (le temps) de (la paix. Bas-Leon)

ar peoc'h a c'heder

1850
Référence : GON.II pg géda

gwialenn-beoc'h

1850
Référence : GON.II.HV pg gwialen (-beoc'h)

peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péac'h

peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péac'h, péoc'h, peuc'h, pioc'h

torret eo ar peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péoc'h

chomit e peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péoc'h

roit peoc'h, mar gellit

1850
Référence : GON.II pg péoc'h

peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péoc'h, peuc'h

peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péoc'h

peoc'h

1850
Référence : GON.II pg péoc'h, pioc'h

peoc'h !

1850
Référence : GON.II p.58, "Des interjections". "paix !"

— « Roit peoc'h din, emezi, bemdez e kounnaren, / Pa welen, 'vel amañ, an dud ken didalvez ; / Kousket ha dibriñ boed, setu a raent bemdez. »

1867
Référence : MGK p75

Daoust ha n'en deus ket ar mojenner sentet ouzhoc'h, pa oac'h o lavaret petra a ranke Breizhiz da gasaat ha petra da garout ! Daoust ha na zesk da bep Breizhad eo ret trec'hiñ a-raok an droug, heuliañ ar mad, bezañ, pa'z eo dleet, digabestr ha dishual; chom e peoc'h en e di balan

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

— « Mamm, d'e gerent en deus lavaret dont warc'hoazh ! / Ha n'eo ket mall bale ? / — Amzer ! va bugale, / Arabat tec'het kuit ken a lavarin deoc'h. / Souchit aze, kouskit e peoc'h ! »

1867
Référence : MGK p53

« 'Velato e pedin, eus a greiz va c'halon, / 'Vit ma teui an eñv da harpañ ac'hanoc'h / Ha da reiñ deoc'h ar peoc'h. — »

1867
Référence : MGK p117

Ar marvailh-mañ dlefe deskiñ / Ez eo gwelloc'h da bep hini / Chom e peoc'h en e di bihan / El lec'h m'emañ eürus, diboan, / Eget bezañ e-kreiz anken / En ur maner zo d'an estren.

1867
Référence : MGK p129

Ar c’hi hag ar c’hazh a vev didrouz hag e peoc’h er memes ti, ken na deu unan bennak da isañ an eil war-lerc’h egile ; mes kerkent ha ma vezo iset ar c’hi, e lamm a-razailh war ar c’hazh.

1877
Référence : EKG.I. p.65-66

Peoc’h, eme ar c’habiten, emaint erru. Ne glevit-hu ket anezho o kanañ d’o Doue kozh meuleudioù diskiant ha ne gomprenont ket o-unan ?

1877
Référence : EKG.I. p.164

— Diwiskañ hon dilhad a rankimp da ober ivez, neketa, Yann ? — Asa, Per, ro peoc’h ; diwiskañ hon dilhad evit mont e-touez ar c’holo !

1877
Référence : EKG.I. p.73

— Peoc’h 'ta, eme an tammig ofiser. Chom a rejont sioul en o sav da selaou ; mes ne glevjont netra, rak dija em boa karget adarre.

1878
Référence : EKG.II p.89

Ha koulskoude e ranken moustrañ va c’halon ha reiñ peoc’h gant aon da vezañ klevet.

1878
Référence : EKG.II p.130

Pa deuis ennon va-unan, e oa marv va fennad gouloù : edon o taoublegañ evit sevel em sav : — Peoc’h, Yann Pennorz, eme an Aotrou Krenn goustadik ! Peoc’h, ar soudarded a zo adarre e Maner al Liorzhoù.

1878
Référence : EKG.II p.53-54

Me ’gred, va mouezh-me a lakeas ar vouezh all da devel ; da vihanañ, reiñ a reas peoc’h en un taol-kont.

1878
Référence : EKG.II p.48

A-benn ur pennad ez eas kuit hep ober un harzhadenn, evel p’an divije gouezet e oa ret reiñ peoc’h. Ki kalonek, kae !

1878
Référence : EKG.II p.29

War an hent e oa ur paotrig a zaouzek pe drizek vloaz o tiwall e vuoc’h. Yann Prijant a yeas d’her c’haout hag a lavaras dezhañ : — Ro peoc’h, va faotr ; lez da vuoc’h ganen-me. N’en em gavo droug ebet ganti : me eo maer Gwitevede.

1878
Référence : EKG.II p.17-18

Ne ouzon ket penaos e vije aet an traoù, ma ne vije ket deuet ar c’habiten da c’hervel e soudarded ha da lakaat ar peoc’h e-touez an holl.

1878
Référence : EKG.II p.71

Yann ar Mest n’oa ket evit chom e peoc’h er gêr, re nec’het e oa ; re a c’hoant en doa da c’houzout petra a yoa c’hoarvezet gant e vignon Paol Inizan ; marteze edod war-c’hed anezhañ e Lanzeon zoken, rak pa vezer e poan eo e c’hortozer ar gwir vignon.

1878
Référence : EKG.II p.60

Ar c’hazh-karvetaer, zoken, o skrimpañ gant ur c’harenn-wez, a vanas a-sav hag, o tamglozañ e zaoulagad, e lezas ar guñvded da zont e-barzh e galon gwadsec’hedik hag ar peoc’h en e benn leun-barr a vennadoù-brezel.

1923
Référence : SKET p.45

Dizaon, eeun, gwirion, leal, karantezus, azaouezus ouzh dremm-den ken ma n’houljent flemmañ ur c’har dezho pe ur c’heneil dre ober pe dre c’her, kehelus d’an doueed, doujus d’an anaon, leun a boell hag a veiz, oberiat, akuit en emgannoù, ampart el labourioù-peoc’h, evel-se ez oant pa lavaran !

1923
Référence : SKET p.121

An dro a ris d’ar C’hreñvlec’h galloudek, savet gwechall gant an Tri Gevell, mibien Virotouta, bet dibabet abaoe da lec’h o annez gant doueed ar vro ; a wared etre e vogerioù arouezintioù-brezel ar boblad, teñzor ar roueed , teñzor an uhelidi hag an tri-c’hant den-gouestl, dalc’het da gred ar peoc’h hag ar feurioù.

1923
Référence : SKET p.12

Dre m’eo bet engehentet gant un doue, eveshaet en he yaouankiz gant un doue, kelennet gant un doue, eo e trec’h ar baotred hag ar maouezed anezhi war baotred ha maouezed broioù all an douar e ment, e nerzh, e skañvded, e gwevnded, e kened, e sked, e gwennded, e meiz, e kadarnded, en eeunded, e gwirionded, en helavarded, e barzhoniezh, e gouiziegezh, en hesonerezh, en ijinoù-kaer ha mecherioù en oberiadoù ar peoc’h kerkoulz hag e re ar brezel.

1923
Référence : SKET p.38

Un amzer a beoc’h don, a verzh dispar, a eurvad leun ez oa-hi, — a-unvan emañ holl hen-zanevelloù ar pobloù evit hel lavarout, — p’edo mibien ha merc’hed Manos o vevañ e frankizennoù heoliek koadoù ar Sav-heol, ma vezent gweladennet eno gant an doueed.

1923
Référence : SKET p.66

— Janedig, va merc’h ! va merc’h !… It gant an aotrou Doue !… Doue d’ho digemer en e Varadoz !… It en peoc’h, Janedig, ho mab a vo va mabig !…

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.809-810 (Miz Genver 1924)

— Feiz ganti !… — Abalamour da betra ? — Ha panevet, a lavare unan all… met peoc’h… — Ya, ya, peoc’h !… — Ac’hanta ! merc’hed, echu eo ho ragach ?…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 41, p.943 (Mae 1924)

Ha setu savet ur gabailh : taolioù treid ac’hann, taolioù treid aleshont, ha gir. An aotrou person, gant kalz a boan, a deuas a-benn da lakaat ar peoc’h.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1022 (Gouere-Eost 1924)

— Peoc’h, Pipi ! Hag a daolioù treid, an aotrou person a stlapas ar c’hi en kreiz ar porzh.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1023 (Gouere-Eost 1924)

Un nebeud goude, ar peoc’h a renas adarre er bourk.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1028 (Gouere-Eost 1924)

Ha pep hini a denne e dok d’ar beskont, ivez d’e vevel, c’hoarzhin goap a raent dioute a-bell. A-dost ? a-dost gwevn-ral livenn o c’hein. Ha soupl o izili dirake, met peoc’h !…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 46, p.1089 (Here 1924)

An Aon, ar vrizhkredenn hag an Diouiziegezh eo a laka ar marv taer da welout d’an dud. Neb en deus trec’het d’an tri Spes-se a vezo en e gerz ur peoc’h n’oufe tra ebet strafilhañ ken hiviziken.

1924
Référence : SKET.II p.42

Rak gwelet ne vezi bet nag e bodadegoù peoc’h nag e bodadegoù brezel tud da ouenn ; rak divrutañ, mezhusañ marv az pezo kavet amañ, evel ur gaouenn, d’an abardaez-noz, e korn ur park, dindan tenn-saezh ur c’houeriad.

1924
Référence : SKET.II p.46

En difraostadennoù, er parkoù hag er c’hêriadennoù anezho emañ ur peoc’h bras o ren, pa na glever ganto na garm na dael.

1924
Référence : SKET.II p.68

— Peoc’h war an traoù-se, Bilzig ! — Ya, ya ! mamm Izabel. « Tevel hag ober ». N’eo ket ret deoc’h kaout aon : ne vin ket tapet diwar-bouez va zeod.

1925
Référence : BILZ2 p.132

tennañ peoc'h eus

1931
Référence : VALL pg apaiser (un enfant)

Kerangwe en doa dizoloet un ostaleri vihan all e straed Sant-Gwenno, a oa dimp ivez ul lec’h a ziskuizh hag a beoc’h.

1944
Référence : EURW.1 p.197

It e peoc’h gant an hent-bras-se hep aon da vezañ gwintet er foz gant ur c’harr-dre-dan bennak !

1944
Référence : ATST p.10

Ma ne voe ket kann, eo dre c'hras an aotrou Cavalier, a zeuas da soñj dezhañ e oa alvokad, hag a reas ur brezegenn da sioulaat d'an dabuterien... Mes an deiz war-lerc’h, e lavaras an itron Bodeur din : « Ne c’houlan ken gwelout an aotrou-se o tont ouzh taol ar sal. Amañ ‘z eus bet peoc’h atav, ha ne fell ket din cheñch giz… »

1944
Référence : EURW.1 p.98

— « Peoc’h ! Lom, ne welit ket an dud o tont en-dro eus ar pardon ? Ne vefe ket dereat c’hoarzhin ne [sic, "na"] kanañ dirazo. Peoc’h ’ta, ha kemerit un aer trist ! »

1944
Référence : ATST p.18

Ur peoc'h skornet a rene ; ar « pion » a yae hag a zeue en ul lenn e vreviel.

1944
Référence : EURW.1 p33

Ha Lom a grogas adarre da lavarout : — « O moereb ! O, moereb !… » — « Peoc’h, en anv Doue ! » eme ar voereb, hep digeriñ ul lagad ; « poan-benn a rit din. »

1944
Référence : ATST p.35

— « Nann, sur, ma ’z eus roc’h e toull he gouzoug, n’eo ket marv c’hoazh. Mes, peoc’h ! ni a ra re a drouz… »

1944
Référence : ATST p.62

« A ! peoc’h deomp gant ar c’hazh, ’benn ar fin. Daoust hag e welit kement ha ma klevit ? » — « Ne welan netra. »

1944
Référence : ATST p.63

Ene Herri an hini eo, ha netra ken. Ar pezh hon eus d’ober eo klask e gorf ar buanañ ar gwellañ, ha sebeliañ anezhañ en un douar kristen. Neuze e vo peoc’h d’e ene.

1944
Référence : ATST p.84

...Nann ! Ne sellfe ket outi !... Dereat e vije, a-dra-sur ! Dibleg ivez : - N'oc'h ket a-berzh Doue !... Peoc'h digant ho kenou ha « vaya Ud. con Dios ! » It gant Doue, mes a-zirak va daoulagad-me ha diouzh va soñj !... - Setu, ya setu petra a lavarfe dezhi...

1949
Référence : SIZH p.63

Ne dorran ket va fenn gant seurt merfeti, ha kontañ a ran war va fedennoù hag hanterouriezh ar Werc'hez Vari binniget-dreist, krouet dibec'hed, da gaout ar peoc'h a-zivout va diantegezh.

1949
Référence : SIZH p.56

Ha ne c'hwezhe ket feson un arne war beoc'h e ene ?... Habask n'oa ket mui...

1949
Référence : SIZH p.48

Stourmet 'm eus outo start d'ampellañ c'hoazh an deiz, / An deiz enkrezus-mañ, ma dibab 'vo ret deoc'h / Etre sujañ d'an urzh pe, en abeg d'ar Feiz, / Nac'h touiñ dre ho le ha koll frankiz ha peoc'h.

1960
Référence : PETO p15

Evit lakaat urzh vat en-dro, / Chouanted Breizh ' zo 'n em savet, / Ha brezel kriz ' reno er vro / A-raok ma vo ar peoc'h kavet.

1960
Référence : PETO p59

Grit, o ! Krist, ma vo sevenet / Dezhañ c'hwek, d'e eur ziwezhañ, / Ha d'an dudoù o finvezañ, / O c'hoant bras da beoc'h ar Gened.

1960
Référence : PETO p83

Din-me o komz eus ul loen gouez. / Petra 'ta, plac'h, ' c'hoari ganeoc'h ? / Al lern, dre amañ, n'int ket rouez ; / Rak-se, didrouzit ha grit peoc'h.

1960
Référence : PETO p30

Rak an amprevaned all a ro dre vras [dre-vras] peoc'h deoc'h keit ha ma vezit o kerzhet ; ar re-mañ, en enep, ne baouezont ket da droidellat en-dro deoc'h, goude ha ma'z afec'h d'ar red, dedennet ha ma vezont moarvat gant c'hwezh ar c'hwezenn : louzoù all ebet nemet hejañ dizehan en-dro d'ho penn ur barr deliaouek.

1985
Référence : DGBD p72

Kregiñ a reont da vont kuit unan-hag-unan, ouzh ma lezel e peoc'h.

2015
Référence : EHPEA p160

Piv a c'hall embann war ar groaz emañ o stourm dizehan evit difenn an endro, ar peoc'h, an ingalded sokial hag hini ar reizhoù, mad al loened ha frankiz ar sevenadur?

2015
Référence : DISENT p45

Ordre alphabétique

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux