Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Den gwregel e reizh. Ur plac'h kozh hag a oa eno o vaesa. Holl e oant deuet, paotred ha plac'hed. & Trl. Plac'h fall : douget da vont aes gant ar baotred. DHS. maouez, merc'h. 2. Ent strizh Den yaouank gwregel e reizh, dizimez. Ar plac'h yaouank a oa aet ruz. Ober war-dro ar paourkaezh plac'hig. & Trl. Plac'h-yaouank, plac'h-yaouank kozh, kozh plac'h-yaouank : dizimez. An tad, ar vamm, ur verc'h plac'h-yaouank hag ur paotrig. & Plac'h-nevez, plac'h-eured : nevez-euredet. & Plac'h enor : plac'h a ambroug ar plac'h-nevez en un eured. 3. Termen a dalvez da sevel anvioù tud e karg eus an dra-mañ-tra, ar vicher-mañ-micher. Hi a oa plac'h-saout ha me a oa plac'h-park. 4. A-wechoù Merc'h. Dimezet eo he flac'h. 5. Plac'h-ti : matezh. O-div e oant plac'hed-ti er maner. & Ent krenn Plac'h ar presbital. Ur bern mevelien ha plac'hezed. [1878] Lanzeon a yoa unan eus ar gwellañ tiegezhioù a yoa er vro ; meur a vevel ha meur a blac’h a yoa ennañ. & Trl. Bezañ plac'h dindan ub. : bezañ matezh evit ub. Hi a veze gwelet o louzaouiñ an dud keizh-se evel pa vije bet plac'h dindano. 6. (implijet e-lec'h anv an hini a reer meneg anezhi pe e-lec'h ar raganv me) Hag evel-just, mezv ar plac'h ! II. Impl. da ag. 1. Strizh an traoù ganti. An dimezell a oa plac'h a-walc'h. 2. Bras, kreñv, h.a. Plac'h a-walc'h out bremañ ! 3. Koant. Dimeziñ gant homañ, ar plac'hañ merc'h a gornad an Alre. EVEZH. : (a) kemm. ebet er ger plac'h war-lerc'h ar gm. ; (b) kemm. diret en anvioù-gwan zo goude plac'h.

Exemples historiques : 
107
Masquer la liste des exemples

plac'hed

1659
Référence : LDJM.1 pg fille

skrapañ ur plac'h

1659
Référence : LDJM.1 pg scrapa (vr plac'h)

plac'h

1659
Référence : LDJM.1 pg fille

plac'h

1732
Référence : GReg pg chambriere (servante de Prêtres, ou, d'un petit ménage), fille (Fille, a l’égard du sexe)

plac'h diskoaziet

1732
Référence : GReg pg fille (Fille deshonnorée.)

plac'h a zo erru gwall ganti

1732
Référence : GReg pg fille (Fille deshonnorée.)

lavaret traoù koant d'ar plac'hed

1732
Référence : GReg pg (compter des) douceurs (des fleurettes au sexe)

plac'h gwallet

1732
Référence : GReg pg fille (Fille deshonnorée.)

plac'h faziet

1732
Référence : GReg pg fille (Fille deshonnorée.)

plac'h dizenoret

1732
Référence : GReg pg fille (Fille deshonnorée.)

ur gozh plac'h yaouank

1732
Référence : GReg pg (une vieille) fée (vieille fille)

paotr ha plac'h

1732
Référence : GReg pg (mâle &) femelle (parlant des personnes)

plac'h onest

1732
Référence : GReg pg fille (Fille honnète.)

plac'hed dizemez

1732
Référence : GReg pg fille (Fille qui garde le célibat , & ne veut pas se marier, p.)

plac'hed a zo melen [o] blev

1732
Référence : GReg pg blonde (p.)

plac'h yaouank

1732
Référence : GReg pg fille (Jeune fille.)

plac'h yaouank-flour

1732
Référence : GReg pg fille (Fille à la fleur de son age.)

plac'h da zimiziñ

1732
Référence : GReg pg fille (Fille à marier.)

plac'h dizemez

1732
Référence : GReg pg fille (Fille qui garde le célibat , & ne veut pas se marier.)

ur plac'h koant ha kuilh

1732
Référence : GReg pg gagui (fille jeune, jolie & qui a beaucoup d'embonpoint)

plac'h yaouank lart ha tev-onestamant

1732
Référence : GReg pg gagui (fille jeune, jolie & qui a beaucoup d'embonpoint)

forsiñ ur plac'h

1732
Référence : GReg pg forcer (Forcer, violer une fille.)

Goeñviñ a ra gened ar plac'h-hont.

1732
Référence : GReg pg flétrir (Le tein de cette fille se flétrit.)

plac'h a zo pleget he skoaz

1732
Référence : GReg pg fille (Fille deshonnorée.)

bet da ober ouzh ur plac'h

1732
Référence : GReg pg habitation (Avoir habitation avec une fille, pp.)

kaout da ober ouzh ur plac'h

1732
Référence : GReg pg habitation (Avoir habitation avec une fille.)

gwallañ ur plac'h

1732
Référence : GReg pg abuser, deshonorer (une fille), engrosser (une fille)

drougober gant ur plac'h

1732
Référence : GReg pg abuser

ur plac'h kaer-meurbet

1732
Référence : GReg pg beau (une fille belle par excellence)

ur plac'h vrav

1732
Référence : GReg pg beau(-tems) (une belle fille, jolie fille)

ur plac'h koant

1732
Référence : GReg pg beau(-tems) (une belle fille, jolie fille)

plac'hed koant

1732
Référence : GReg pg beau(-tems) (une belle fille, jolie fille)

kened ar plac'h-se

1732
Référence : GReg pg (la) beauté (de cette fille)

plac'h an deñved

1732
Référence : GReg pg bergere (celle qui garde les moutons)

plac'hed an deñved

1732
Référence : GReg pg bergere (celle qui garde les moutons)

plac'h gadal

1732
Référence : GReg pg bergere (une commode), coquette (qui aime à être cajolée)

plac'hed gadal

1732
Référence : GReg pg bergere (une commode)

plac'h fall

1732
Référence : GReg pg bergere (une commode)

plac'hed fall

1732
Référence : GReg pg bergere (une commode)

dereout a ra ouzh ur plac'h bezañ modest

1732
Référence : GReg pg (il est) bienseant (à une fille d'être modeste)

ar vodesti a zere ouzh ur plac'h

1732
Référence : GReg pg (il est) bienseant (à une fille d'être modeste)

an onestiz a zere ouzh ur plac'h

1732
Référence : GReg pg (il est) bienseant (à une fille d'être modeste)

an onestiz a zo dereat da ur plac'h

1732
Référence : GReg pg (il est) bienseant (à une fille d'être modeste)

ur plac'h he deus blev melen

1732
Référence : GReg pg blonde

plac'hed

1732
Référence : GReg chambriere (servante de Prêtres, ou, d'un petit ménage), fille (Fille, a l’égard du sexe, p.)

plac'h a zo melen he blev

1732
Référence : GReg pg blonde

plac'h-a-gambr

1732
Référence : GReg pg (femme de) chambre, fille (Fille de chambre.)

plac'hed-a-gambr

1732
Référence : GReg pg (femme de) chambre, fille (Fille de chambre, p.)

ar plac'hed a oa a-zehoù, hag ar baotred a-gleiz

1850
Référence : GON.II pg plac'h

Buan bras eo ar plac'h yaouank-se.

1850
Référence : GON.II pg buan (Cette jeune fille est bien alerte).

pegement a roer d'ar plac'h-hont evit hec'h argourou ?

1850
Référence : GON.II pg argourou

roit un dra bennak d'ar plac'h

1850
Référence : GON.II pg d'ar

Ur plac'h yaouank na dle nepred ankounac'haat an dereadegezh.

1850
Référence : GON.II pg déréadégez (Une jeune fille ne doit jamais oublier la décence.)

livirit d'ar plac'h difankañ va botoù

1850
Référence : GON.II pg difañka

dic'hourizet o deus ar plac'h nevez

1850
Référence : GON.II pg dic'houriza

livirit d'ar plac'h distaliañ ar c'hig

1850
Référence : GON.II pg distalia

gwall zivezh eo evit ur plac'h yaouank

1850
Référence : GON.II pg divéz, divézet

Ur plac'h divloaz eo.

1850
Référence : GON.II.HV pg divloaz (Cette une fille surannée).

plac'h

1850
Référence : GON.II pg merc'h, paotrez, plac'h

plac'h a dra

1850
Référence : GON.II.HV pg merc'h (-majorez)

plac'hed

1850
Référence : GON.II pg plac'h

ur plac'h bihan eo

1850
Référence : GON.II pg plac'h

An abafder a zere oud ur plac'h yaouank.

1850
Référence : GON.II pg abafder (La timidité convient à une jeune fille).

plac'h yaouank

1850
Référence : GON.II pg plac'h

plac'h an deñved

1850
Référence : GON.II pg plac'h

plac'h a dra

1850
Référence : GON.II.HV pg plach (-a-drâ)

plac'h micherourez

1850
Référence : GON.II.HV pg plac'h (-michérourez)

teir flac'h

1850
Référence : GON.II p.12, introduction, "trois filles".

Koantañ plac'h !

1850
Référence : GON.II p.84, livre second, " Quelle jolie fille ! "

Ar Booz-se, gant plac'hed pehini out en em unanet er park, a zo kar-nes deomp, hag en noz-mañ e nizo e heiz el leur.

1850
Référence : GON.II p.103, Buez Ruth.

Lanzeon a yoa unan eus ar gwellañ tiegezhioù a yoa er vro ; meur a vevel ha meur a blac’h a yoa ennañ.

1878
Référence : EKG.II p.69

plac'h

1909
Référence : BROU p. 410 (n'est utilisé dans le langage courant que pour servante)

ar plac'h yaouank-hont a zo friantiz enni

1909
Référence : BROU p240 (cette jeune fille est bien volage)

plac'h yaouank

1909
Référence : BROU p. 410 (se dit aussi de ce que nous appelons vieille fille)

plac'h yaouank kozh

1909
Référence : BROU p. 410 (lorsqu'une célibataire est sur le retour on dit : pl-yawãk-koz)

Dindan c’hwezhadenn Avelio e teuas ar pevar zra-se : mor, traezh, kregin ha goularz, da gejañ, d’en em gemmeskañ, o steuiñ ur c’horf-paotr hag ur c’horf-plac’h, e roas an doue ar vuhez dezho.

1923
Référence : SKET p.33

Azaouezet ha diwallet evel ma ’z oant gant pep unan, e veze ar plac’hed yaouank sellet gant an holl gwitibunan evel c’hoarezed pe verc’hed, karet evel c’hoarezed pe verc’hed, dezho da c’hallout bale dizaon ha diarvar eus an eil penn d’ar penn all d’ar vro, da bep koulz, noz ha deiz.

1923
Référence : SKET p.67-68

Diwar-benn ar c’henwerzhañ-plac’hed en Henamzer etre an Europ hag an Azi, sellout Rev. Archéol. 1901, p. 219-20 ; Rev. des Et. anc. 1910, p. 162.

1923
Référence : SKET p.102

An heol a lavarjed en em zistaget diouzh bolz an neñv hag o ruilhañ war c’horre ar mor war-du an teir flac’h yaouank.

1923
Référence : SKET p.111

Heñchet gant ar vran Vesakos, Drutos, mab Karros, a zeuas, goude, eus ar vro-Wenn, gantañ pevar mil pemp kant a baotred ha pevar mil pemp-kant a blac’hed yaouank, nav mil den en holl.

1923
Référence : SKET p.130

Arouez an Hevoud a steredenne war vrennid he faotred yaouank, he flac’hed yaouank (1), war laonennoù o c’hlezeier hag o gouglezeier, war houarn o goafioù (2), war soc’h o skoedoù (3), war fust o arouezintioù-brezel.

1923
Référence : SKET p.128

Bez’ e teuas eus koadoù ar Sav-heol un eil bagad. Renet e oa gant Momoros, mab Neutto, douaren Kavaros (2), roue ar vro-Wenn, hag e oa ouzh hen ober seizh mil den eus an eil reizh hag eben, da lavarout eo tri mil pemp kant a baotred ha tri mil pemp kant a blac’hed yaouank.

1923
Référence : SKET p.118

Mar en em santez douget d’ar merc’hed mui eget na zere, kemer ar pleg, er bodadegoù, da sellout ez yen ha digaz ouzh kened ar plac’hed yaouank (5).

1924
Référence : SKET.II p.32

Ur varzhenn a blac’h ez oa ar Brigia-se, pa ’z oa-hi ker gouiziek, ken helavar, ker speredek, ker poellek hag he zad. Par ez oa dezhañ e pep tra.

1924
Référence : SKET.II p.24

— Ya. Antreit en ti, eme ar garabasenn, ul Leonardez talfasek, un dorgosenn a blac’h, tev ha ledan. Antreit, antreit.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924)

E vamm ? Ar paourkaezh plac’h, mervel a eure, en ur wilioudiñ.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.808 (Miz Genver 1924)

Triwec’h vloaz a zo abaoe ! triwec’h vloaz !… Plac’h yaouank eo atav Soazig. — Plac’h yaouank !… Plac’h yaouank kozh viret ! a c’hrozmolas unan bennak.

1925
Référence : BILZ2 p.136

Ur vent vrav a blac’h anezhi, ur c’hlazardenn, sklaer he lagad, du he blev.

1925
Référence : BILZ2 p.150

Ha koulskoude, plac’h yaouank kozh viret ne chomo ket, nann, ah ! nann !… Plac’h yaouank kozh viret ne vo ket : ne fell ket dezhi, heñvel eus [ouzh] he moereb, c’hoar he mamm, tintin Katell, disec’hañ war droad gant ar c’heuz hag an erez.

1925
Référence : BILZ2 p.151

plac'hed

1931
Référence : VALL pg bonne

plac'h krot

1931
Référence : VALL pg bonne (d'enfant)

plac'h ar yer

1931
Référence : VALL pg basse-cour

plac'h

1931
Référence : VALL pg bonne

ur plac'h leun a furnezh evit ur gwel

1931
Référence : VALL pg (une fille très sage en) apparence

un dremm gaer a blac'h

1931
Référence : VALL pg beau

En Hellegoad e veze alies leinoù gras a veze pedet dezho ar perc'henned enorusañ eus a Volazeg, a Blourac'h, a Galanner, zoken a Gallag ; beleien a zaremprede niverus ti Fañch Roparzh en askont d'ar verc'h henañ Anna a oa desket-bras, hag a oa plac'h a relijion.

1944
Référence : EURW.1 p13

Glaoda a zimezas pa oa graet e neizh gantañ, d'ur plac'h damdost a oad gantañ, Anna-Mari Roparz eus an Hellegoad, Bolazeg, a zaremprede pell a oa.

1944
Référence : EURW.1 p13

Setu perak e oa deut ken niverus, kozh ha yaouank, gwazed ha merc'hed, da selaou kannad ar vrezhonegerien a oa ac'hanon, an devezh-se.

1944
Référence : ARVR Niv. 165

Mes ne vern ket ; gant ma faltazi me a wele enni ur werc'hez dispar, karget a c'hened trellus, me a oa ar priñs en doa kavet ar c'hentañ, e-kreiz an natur, ur berlezenn a blac'h vihan na oa ket ret ober arouezioù da ganardiñ ganti.

1944
Référence : EURW.1 p46

Pemzek vloaz he doa ha kregiñ a rae da vezañ plac'h yaouank.

1944
Référence : EURW.1 p44

Soñj am eus eus anv plac'h an ti : Anastazi 'oa-hi, a zeuas diwezhatoc'h pried Aogust Gwegen, embregour e Keraez.

1944
Référence : EURW.1 p37

Eñ an hini a rede war-lerc'h ur plac'h yaouank dianav, ur jenoflenn gantañ en un dorn, hag ur barzhoneg en dorn all.

1949
Référence : SIZH p.51

- Evelato ! Sell 'ta Mari plac'h farv [sic « faro »] ! eme, a-greiz-holl, ur vouezh skiltr a-dreñv e gein. Ar breur Celestino an hini oa, ur c'hwitouz anezhañ, rubenn ha dialanet gant e redadenn.

1949
Référence : SIZH p.44

Nann ! n'on ket gwaz : ur plac'h hepken / Hag a oa kent, tri miz n'eus ken, / O koumanantiñ war maez / E ti merourien en o aes.

1960
Référence : PETO p60

Ar goantañ plac'h a zo er bed / N'o deus he blev kement a sked / Ha re ar gouron-mañ, moarvat, / Ken kaer e stumm o varc'hekaat.

1960
Référence : PETO p55-56

Stok ouzh hon ti, met a-rezad an douar, diouzh tu kêr, ez eus un ti all giz ar vro -met an ti-se ne oa ket el lodenn bet feurmet deomp-, en ti-se ez eus ur familh o chom, an tad, hag a ra ar vicher galvez, a zo ur mpongwe eus ar vro, met dimezet e oa gant ur plac'h a ouenn itsogo, tri bugel o deus, teir flac'hig.

1985
Référence : DGBD p46

Goude bezañ kanet ar werzenn ziwezhañ e roas al levr d'ar plac'hed en-dro

2012
Référence : ADULT p. 212

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux