Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Ag. niv. A. Ag. peg. 1. (dirak an anvioù-kadarn unan a dalvez da aroueziñ traoù niveradus) Niver zo par da c'hwec'h mui unan. Seizh kambr, seizh vloaz. Ur fuzuilh a seizh tenn. 2. Trl. Bezañ, kousket dindan ar seizh amzer : bezañ, kousket er-maez, hep goudor. Ur c'haezh martolod dindan ar seizh amzer. & Embann udb. d'ar seizh avel : e reiñ da c'houzout d'an holl. & Ar seizh dienez : ar baourentez vrasañ. & Lavaret ar seizh seurt (ruz) eus ub. : kontañ traoù drouk diwar e benn. & Teuler ar seizh anv divalav war ub. : huchal warnañ. Ar c'helenner a daole war ar paotrig ar seizh anv divalav. & Seizh Marzh, Burzhud ar bed : seizh pennoberenn gaerañ an Henamzer. Tour-tan Aleksandria a oa unan eus seizh Marzh ar bed. & Bezañ seizh bloavezh kompren en ub. : na vezañ fin-kaer. & Ar seizh pec'hed (marvel) : ar seizh pec'hed pennañ renablet gant an Iliz. & Ober e seizh gwellañ, e seizh posupl : ober eus e wellañ. Setu ma rejont o seizh gwellañ evit ma vije ampellet an traoù. Ma seizh gwellañ a raen da vont da heul ar re all. & Diw. vousgoap Seizh plijadur ha dek ouzhpenn (a hetan dit, deoc'h) : bomm a zistager da ub. en deus d'ober udb. diaes pe displijus. B. Ag. pet. 1. (goude un ak. pe un anv den) Seizhvet. Al levrenn seizh. Herri VII Tudor, roue Bro-Saoz. 2. (dirak ar ger eur) Seizhvet. Seizh eur nemet kard eo. II. Rag. niv. A. Rag. peg. (e-unan, dirak un ag., ur rn. disk., pe dirak an ar. a heuliet gant un anv lies pe stroll) 1. C'hwec'h mui unan. Seizh a vo aze. Seizh ha tri zo dek. 2. Adv. (db. an dud, al loened, an traoù) HON-SEIZH, HO-SEIZH, O-SEIZH : "me" - "te", "c'hwi", "eñ" pe "hi" - a-gevret gant c'hwec'h all. Ni hor-seizh. Merc'hed en oad e oant o-seizh. O-seizh e voent furchet. & Seizh-ha-seizh : dre strolladoù a seizh elfenn. B. Rag. pet. 1. (evit merkañ ar renk, an deiziadoù) Seizhvet. Ar seizh a viz Mezheven. 2. (dirak warn-ugent) Termen a dalvez da sevel raganvioù petvediñ a arouezer an deiziadoù ganto. Ar seizh warn-ugent a viz Kerzu. III. Niv. peg. 1. (db. an dud, al loened, an traoù) Termen a dalvez da aroueziñ niver an unanennoù en anvioù-gwan niveriñ, er raganvioù niveriñ pe en adverboù niveriñ zo brasoc'h eget ugent. Seizh (bro) ha tregont. 2. (dirak kant, mil, milion ha miliard) Termen a dalvez da sevel kantadoù, miliadoù, milionadoù, miliardoù. • Seizh-kant vloaz. Seizh mil den. Seizh-kant mil levr. IV. G. (ls. -où) A. Ur seizh, ar seizh : kartenn, pezh eus ur c'hoari zo merket seizh warni -warnañ- pe a dalvez seizh poent. B. NIVERON. 1. Niver anterin a zeu da heul c'hwec'h. An niver seizh. 2. Sifr a reer gantañ evit merkañ an niver a unanennoù, a zegadoù h.a. zo en un niver. Seizh eo niver an unanennoù en niver 457. 3. Anv a roer d'an arouezenn 7 a reer ganti evit skrivan an niver anterin a zeu da heul c'hwec'h. EVEZH. : kemm. blot. goude seizh rag. peg.

Exemples historiques : 
46
Masquer la liste des exemples

seizh

1499
Référence : LVBCA p180 (sept)

seizh

1499
Référence : GAVH p18

33. Lavaret a wraer penaos un relijiuz a Rouan a ye[a]s da menez Sinai hag a chomas e servij an itron sanktez Katell en spas a seizh vloaz.

1576
Référence : Cath p25

M. Pet seurt na pet pec'hed marvel zo ? D. Seizh, da lavaret eo : ourgouilh, avaris, luksur, gourmantiz, buanegezh ha diegi.

1622
Référence : Do. p36

Pet sakramant zo en Iliz ? Seizh. Pere int-i ?

1622
Référence : Do. p38

D. Ret eo ober tri zra : da gentañ, digas da goun an pec'hedoù, en em egzaminañ diligant war gourc'hemennoù Doue ha re 'n Iliz ha war an seizh pec'hed marvel.

1622
Référence : Do. p42

M. Pet zo a'n euvroù a drugarez ? D. Seizh spirituel ha seizh korporel. M. Livirit ar re spirituel. D. 1. Kelenn ar re ignorant. 2. Korrijañ ar re a fazi. 3. Reiñ kuzul mat d'ar re o devez ezhomm. 4. Koñsoliñ ar re dezolet. 5. Dougen pasiantamant an injuroù. 6. Pardoniñ an ofañsoù. 7. Pediñ evit ar re vev hag ar re varv hag evit ar re a zeu d'hor persekutiñ. M. Livirit ar re gorporel. D. 1. Reiñ da zebriñ d'ar beorien o devez naon. 2. Reiñ da evañ d'ar re o devez sec'hed. 3. Gwiskañ ar re noazh. 4. Delivrañ ar brizonerien. 5. Vizitañ ar re glañv. 6. Lojañ ar belerined hag an estrañjerien. 7. Enteriñ ar re varv.

1622
Référence : Do. p32 & 34

seizh

1659
Référence : LDJM.1 pg sept

M. Pet zo eus a euvroù a drugarez? D. Bezañ ez eus seizh spirituel, ha seizh korporel.

1677
Référence : Do. p33

D. Ret eo ober tri dra: Da gentañ, digas koun eus hor pec'hedoù, ouzh en em egzaminañ dilijamant war gourc'hemennoù Doue, ha re an Iliz, ha war ar seizh pec'hed marvel.

1677
Référence : Do. p43

seizh

1732
Référence : GReg pg chiffre (S. Sept)

ar seizh pec'hed marvel

1732
Référence : GReg pg capital (les sept pechez capitaux)

bloavezh dañjerus da dremen ; pehini a erru bep seizh bloaz

1732
Référence : GReg pg (année) climaterique

ar seizh kleze a geuz

1732
Référence : GReg pg (la) compassion (de la très-Sainte Vierge), (les sept) douleurs (de la Sainte Vierge)

Seizh skoed koumanant ar bloaz, div roched ha daou re votoù-prenn am eus.

1732
Référence : GReg pg gage (J'ai sept écus, deux chemises, & deux paires de sabots de gages par an.)

seizh hun

1732
Référence : GReg pg anuit

seizh joausted ar Werc'hez

1732
Référence : GReg pg alegresse

ar seizh joausted

1732
Référence : GReg pg alegresse

ar werbl he devoa nav merc'h; a nav e teuas da eizh, a eizh da seizh etc, a ziv da unan, a unan da get

1732
Référence : GReg pg aine

Seizh skoed koumanant er bloaz, div hiviz ha daou re votoù-prenn am eus.

1732
Référence : GReg pg gage (J'ai sept écus, deux chemises, & deux paires de sabots de gages par an.)

bede an oad a seizh vloaz

1732
Référence : GReg pg age

seizh

1850
Référence : GON.II pg seic'h, seiz

Seizh miz on bet er vac'h.

1850
Référence : GON.II pg bâc'h (J'ai été sept mois au cachot).

seizh pe eizh dramm a zo ret evit ober ur valan

1850
Référence : GON.II pg dramm

Ar bouzelloù o deus, diouzh ma'm eus lennet, seizh gwech hed an den.

1850
Référence : GON.II pg bouzellen (Les intestins, d'après ce que j'ai lu, ont sept fois la longueur de l'homme).

seizh

1850
Référence : GON.II pg seic'h, seiz

Seizh

1850
Référence : GON.II p.23, livre premier, "sept".

Seizh pe eizh bloaz zo abaoe.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, (Il y a sept à huit ans depuis).

Seizh bloaz

1850
Référence : GON.II p.63

« Daou vloaz en deus kollet, seizh vloaz all a gollo, / Ha kement liard en deus[,] eus e yalc'h a yelo ; / Evit reiñ skiant dezhañ[,] er c'hrazañ, pa vez ret, / M'er c'hraz… An Aotrou Doue n'en doa peurlavaret, » / M'en em gavas eno e dieg pleget e benn, / e zaoulagad bremañ digor d'ar sklêrijenn.

1867
Référence : MGK p93

Setu amañ danevelloù kozh hag o tont a-bell : pevar mil bloaz bennak zo e oant o redek, seizh mil lev eus a Vreizh-Izel !

1867
Référence : MGK Rakskrid V

Hennezh, ma welje pe ma klevje un dra bennak, a dlee leuskel c’hwec’h pe seizh hopadenn stag-oc’h-stag, evel ar gaouenn o vont kuit pa vez spontet gant un dra bennak.

1878
Référence : EKG.II p.10

Pemp vras ha daou vihan a yoa : Herve, Katell, Ion an Deniel, Goulc’hen Abolier, an daou aelig bihan hag an Aotrou Krenn, ar pezh a rae seizh den krouet gant Doue.

1878
Référence : EKG.II p.83

seizh a vugale

1904
Référence : DBFV pg. a1 (sept enfants)

« Gouenn ar Gelted, Adaqi he luskellas, — En Amzer-gent ; — He luskellas e yaouankiz an deiz ; — He luskellas e gwrez ar c’hreistevezh ; — He luskellas e ruzder an abardaez, en Amzer-gent ; — Pa gouehze an dourioù sakr eus ar c’hrec’hioù neñvel, — Ha ma luc’he seizh liv ar ganevedenn a-us da islonk an doureier. »

1923
Référence : SKET p.34

seizh a vugale

1927
Référence : GERI.Ern pg a3 (sept enfants)

seizh bugel

1927
Référence : GERI.Ern pg a3 (sept enfants)

be(z)añ dindan ar seizh amzer

1927
Référence : GERI.Ern pg amzer (être dehors par tous les temps, Trég.)

War frankizenn un amdor pourvezioù kanol, seizh soudard yaouank gwennwisket a spure, a vernie, a gigne hag a live melladoù bolidi kanol melen-aour.

1929
Référence : SVBV p5

E-pad m'edomp a-zevri gant hol labour hag o varvailhañ, unan ac'hanomp hor-seizh a c'harmas : "22 !", ha raktal ar c'hwec'h all a vanas war-dav hag a reas an neuz da drevellat gwashoc'h eget biskoazh. Holl e ouiemp mat-tre - bep a dammig skiant hor boa prenet e stal delt an demezell Warandero a Doullarc'hwen - peseurt ster en doa ar youc'h "22 !".

1929
Référence : SVBV p6

Setu ma oan gouiziekoc'h eget ma c'hendiskibien vihan all, pa voen kaset d'ar skol, sonet ma seizh vloaz.

1944
Référence : EURW.1 p20

Seizh ha seizh ugent divinadenn .. .. .. 1904

1944
Référence : EURW.1 p2

Da seizh eur abardaez, e sonen ar c’hloc’hig ouzh dor an aotrou de Malleray, war blasenn Sant-Salver.

1944
Référence : EURW.1 p.202-203

Gwigourat a ra gwikefre merglet an horolaj, o rakseniñ tintadoù seizh eur-noz.

1949
Référence : SIZH p.65

Va seizh gwellañ a ris d'e lakaat da chom ganin, rak gouzout a raen mat penaos e vez touellet ar re yaouank-se gant buhez ar c'hêrioù, ha santout a raen penaos e trofe an traoù evitañ. En aner !

1985
Référence : DGBD p70

Lennegezh ar brezhoneg diouzh he zu, a serro un oberenn all c'hoazh en he yalc'h, unan savet en ur yezh am bo graet va seizh gwellañ d'he skrivañ reizh ha difazi...

2016
Référence : ILIAS p. 4

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux