Plus d'options

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

1. Deiz diwezhañ ar sizhun ma ne labourer ket prl. ha miret evit ar gristenien d'al lidoù sakr. Hiziv emañ ar Sul, ar Sul zo hiziv, hiziv emaomp ar Sul. Antronoz edo ar Sul. C'hwec'h devezh zo evit al labour, ar seizhvet, ar Sul, zo evit an diskuizh. Oferenn ar Sul. Ur Sul a viz Genver. & (goude ur spizad) A denn d'an deiz-se, a zegouezh gant an deiz-se. Dilhad-Sul, labour-Sul. [1944] Ha, c’hoazh, e votoù Sul ne oant ket div barez ; evit an troad kleiz e oant bet graet o div. & Un deiz Sul, un devezh Sul : ur sulvezh. 2. RELIJ. Sul-ar-Beuz, Sul-al-Lard, Sul-Bleunioù : Sul diwezhañ ar C'horaiz, eizhtez a-raok Pask, ma venniger skourroù beuz pe lore da lakaat en tiez. & Sul-Fask : deiz gouel Pask end-eeun a zegouezh etre an 22 a viz Meurzh hag ar 25 a viz Ebrel. & Sul-al-Lard, Sul-Ened : Sul a-raok Meurzh-Ened. & Sul-Gwenn : Pantekost. 3. Tr. adv. Sul-gouel, Sul-ouel : e-kerzh ar sulvezhioù hag an devezhioù gouel. & Sul-gouel-pemdez, Sul-ouel-pemdez : atav. & (db. un deiz lakaet) Da Sul, d'ar Sul : e-kerzh an deiz-se a zegouezh da Sul. D'ar Sul c'hwezek a viz Mezheven. Dont a reas d'ar Sul war-lerc'h. & Da Sul : a reer d'an deiz-se, a zegouezh gant an deiz-se. Dilhad da Sul. Korolloù da Sul. & Da Sul, d'ar Sul : bep Sul, pa vez ur sulvezh. Labourat da Sul, d'ar Sul.

Exemples historiques : 
71
Masquer la liste des exemples

Sul

1499
Référence : LVBCA p190 (dimenche)

En enor da Doe hon kroeas - da sant Tremeur, da sant Weltaz - ez e voe fontet an chapel-mañ - an Sul ken[t] fest an Spered Glan - ouzit bremañ an dat dre gont - mil pemp-kant eizh bloaz ha tregont

1538
Référence : GReg Enskrivadur war Chapel s. Tremeur e Kledenn-ar-C'hab

en eil Sul a Vae

1549
Référence : ISYK.I p112, "Enskrivadur Plougastell" (chapel sant Adrian), 1549.

M. Livirit gourc'hemennoù Doue. D. 1. En un Doue parfet ez kredi, / Hag a veuli hepmuiken. 2. Dre'n hanv anezhañ ne doui ket, / Didan boan pep lec'h a bec'hed. 3. An Suliaoù hag an goueliaoù din / A observi ker anterin.

1622
Référence : Do. p26

M. Livirit Gourc'hemennoù an Iliz. / D. 1. Klevet d'an Sulioù ha'n Gouelioù din / Oferenn sklaer hag anterin. / An gouelioù dit gourc'hemennet, / Sell n'o zerri ha mir-i naet. 3. Un wezh an bloaz, ma na rez ken, / Kofes da faotoù en laouen. / 4. Da Bask, kemer Salver an bed hep remors a vec'h na pec'hed. 5. An daouzek dizioù, vijiloù an sent, sell n'o zerri ha mir-i kent, / Ha'n C'horaiz, ma n'en gwrez kent, / Pan vizi un bloaz warn-ugent. 6. Da Wener gant si ne zibri / Kig, na da Sadorn ne ri mui.

1622
Référence : Do. p28 & 30

Deus da enoriñ un Doue, / Na doue ket an hanv anezhañ en ven. / Deus da viret an Suliaoù hag an goueliaoù. / Deus da enoriñ da dad ha da vamm. / Na vez ket muntrer. / Na vez ket pailhard, na vez ket laezr. / Na vez ket falstest. / Na dezir ket da hentez mui evidit da-hunan

1622
Référence : Do. p4

Sul

1659
Référence : LDJM.1 pg Sul

Ar Sulioù santel a viri ha da Zoue devot a veuli

1677
Référence : Do. p27

Ar gouelioù a santifii, / Pere zo dit gourc'hemennet ; / Pep Sul oferenn a glevi / Ha pep gouel dr' an Iliz berzet.

1677
Référence : Do. p29 & 31

Sul al lore

1732
Référence : GReg pg fleuri (Pâque fleurie, Van.)

Sul bleunioù

1732
Référence : GReg pg fleuri (Pâque fleurie, Van.)

Sul ar bleunioù

1732
Référence : GReg pg fleuri (Pâque fleurie, Van.)

Sul

1732
Référence : GReg pg dimanche

Sulioù

1732
Référence : GReg pg dimanche

Sulioù

1732
Référence : GReg pg dimanche

ar sul

1732
Référence : GReg pg (le) dimanche

ur sul

1732
Référence : GReg pg (un) dimanche

un deiz sul

1732
Référence : GReg pg (un) dimanche

ar c'hentañ Sul an Azvent

1732
Référence : GReg pg (le premier) Dimanche (des Avens)

sul kentañ an Azvent

1732
Référence : GReg pg (le premier) Dimanche (des Avens)

Sulioù an Azvent

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (des Avens)

Sulioù an Azvent

1732
Référence : GReg pg (le premier) Dimanche (des Avens)

Sul, disul, Tad-kozh al lard

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (de la) Septuagesime

disul, Sul, tad al lard

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (de la) Sexagesime

Sul al lard

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (de la Quinquagesime)

ar c'hentañ Sul eus ar C'horaiz

1732
Référence : GReg pg (le premier) Dimanche (de Carême)

Sulioù ar C'horaiz

1732
Référence : GReg pg (les) Dimanches (de Câreme)

Sulioù ar C'horaiz

1732
Référence : GReg pg (les) Dimanches (de Câreme)

Sul al Lore

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (des Rameaux)

Sul ar Pantekost

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (de la Pentecoste)

Sul-Lore

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (des Rameaux)

Roue ar Sulioù

1732
Référence : GReg pg (le) Dimanche (de la Trinité)

ar sulioù goude ar Pantekost

1732
Référence : GReg pg (les) Dimanches (d'après la Pentecoste)

An Impalaer Konstantin lesanvet ar bras, eo bet ar c'hentañ hervez Eusebius, pehini en deveus bet ordrenet da holl sujidi e impalaerded, donet da viret ar Sulioù hep dispañs ebet

1732
Référence : GReg pg dimanche (Constantin le Grand fut le premier qui, selon Eusèbe, ordonna par une loi expresse, de celebrer reguliérement le Dimanche par tout l'Empire Romain)

an dilhad sul

1732
Référence : GReg pg (les habits de) Dimanche

kemeret, lakaat, gwiskañ, e abijoù Sul

1732
Référence : GReg pg (s') endimancher

em lakaat evel da Sul

1732
Référence : GReg pg (s') endimancher

roue an Sulioù

1732
Référence : GReg pg (la) fête (de la Trinité)

lec'h da c'houarn ar gwiskamañchoù Sul

1732
Référence : GReg pg garde-robe (lieu où serrer les habits)

na viront ket ar sulioù

1850
Référence : GON.II pg sûl

d'ar Sul ez eas kuit, hag antronoz e tistroas

1850
Référence : GON.II añtrônôz

D'ar Sul e tegouezho.

1850
Référence : GON.II pg digwézout, digouézout (Il tombera le dimanche).

deiz-sul

1850
Référence : GON.II pg disûl

Sul

1850
Référence : GON.II pg sûl, suliek, sulvez

ar sul

1850
Référence : GON.II pg sûl

sulioù

1850
Référence : GON.II pg sûl

ar c'hentañ sul eus ar C'horaiz

1850
Référence : GON.II pg sûl

dilhad sûl

1850
Référence : GON.II pg suliek

D'ar Sul ez eas kuit hag antronoz e tistroas.

1850
Référence : GON.II pg añtrônôz

An dra-se ne raje netra ; n’eus forzh petra ' vije ; ar maer a c’helle lavaret d’an Aotrou Person peseurt "chap" da lakaat da Sul, war beseurt ton kanañ ar "C’hirie eleison"... Ha da c’housperoù ma'n divije mall ar maer da vont da ober ur "barti domino", pe un abadenn c’hoari-voulloù, e vije barnet ar person, pe vije kontant pe ne vije ket, da ganañ un tamm "Laudate", rak berroc’h eo eget an "Exitu Israel"...

1877
Référence : EKG.I. p.6

Per hag e amezeien, kelc’het en-dro d’an daol en hañv, a gonte pep hini e stropad, pep hini e fars, speredekañ ma c’helle ; ha meur a gofad c’hoarzhin a veze graet e Penn-an-Nec’h bep Sul da bardaevezh.

1878
Référence : EKG.II p.174

D’ar Sul, 30 a viz Genver, a zo ur votadeg en Plounevez-Moedeg, evit choaz daou « gonseiller municipal ».

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Evit ma vezo ar Sul d'an Ao. Doue e rank labour ar c'horf reiñ plas da labour an ene.

1907
Référence : PERS p124

Sul ha pemdez

1909
Référence : BROU p. 205

Ar Sul-se ’ta, a-raok ar gousperoù, Bilzig gant ar vugale all, paotred ha merc’hed, a oa o c’hoari. Tapet e oa bet da vleiz, dezhañ da dapout ur bleiz all.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 45, p.1067 (Gwengolo 1924)

An aotrou person, pep Sul, er gador-sarmon, a lenn deomp, ha penn-da-benn, buhez ur Sant pe ur Santez, graet gante pinijenn galet war an douar, bet merzheriet, hag a zo aet, hep douetañs ebet, war nij, ha war-eeun, d’ar Baradoz.

1925
Référence : BILZ2 p.133

D’ar Sul, goude an oferenn-bred, leinet gant ar paotr, pe war ar pemdez, pa n’ ec’h ae ket ar vag d’an aod, Bilzig a gerzhe dre al lanneier, hag e teue gantañ e vec’h a raden hag a valan-bugel : raden evit klenkañ, pakañ ar pesked hag o delc’her fresk, balan-bugel evit ober skubelinier evit skubañ ha gwalc’hiñ an div vag.

1925
Référence : BILZ2 p.106

Sul ar bleunioù

1927
Référence : GERI.Ern pg bleuñ

— « Ur c’heloù trist en ur mod », a lavaras Lom, « mes ur c’heloù laouen en ur mod all, rak, gouzout a rit, koulz ha ni, Herri a oa ur c’hanfard eus ar re vrasañ; ne laboure ket, mezv e veze war ar pemdez ha mezv-dall d’ar [S]ul : hor moereb ne rae namet gouelañ gantañ.

1944
Référence : ATST p.14-15

Kaniri a veze ivez (korioù) ken er c'hoariva, ken en oferennoù Sul hag er saludoù.

1944
Référence : EURW.1 p52

Devezh ar Sul e veze katekizoù goude lein, a-raok ar gousperoù.

1944
Référence : EURW.1 p26

Ma zad hag an Ao. Ar Braz a rae aferoù an eil gant egile ; e-keit on [sic, oan] bet skoliad e Gwengamp, ec'h aen da Sul kentañ ar miz da di ar Brazien.

1944
Référence : EURW.1 p44

Nag a bet baleadenn hon eus graet hon-daou en-dro da Sant-Brieg, d'abardaez ar Sulioù dizalc'h...

1944
Référence : EURW.1 p55

D'ar Sul 22, un engroez diniver a garge straedoù Kemperle, a-grap diouzh ar stêr Elle betek an hent-houarn.

1944
Référence : EURW.1 p.188

An deiz ne oa ket deuet e dermen, ma oamp gwisket hag harnezet penn-kil-ha-troad. Daou vragoù ruz, ur chupennig verr, ur porpant Sul, gant baskoù ha div regennad boutonoù kouevr, ur re skoazellennoù ruz gant istribilhonoù, ur gapotenn hir, daou gepi, unan anezho gant un doupenn hag ur blakenn driliv, ur boned polis, daou re votoù lêr, ur re blat anezho ; rochedoù, gourizoù mezher, manegoù ha zoken ur boned-noz !

1944
Référence : EURW.1 p.194

« Ha, c’hoazh, e votoù sul [Sul] ne oant ket div barez ; evit an troad kleiz e oant bet graet o div. »

1944
Référence : ATST p.59

- Breur Arturo, c'hwi a grogo warc'hoazh, - ar sul a vo, - gant ho naved pedennoù. N'am eus ket afer gant ho tigarezioù.

1949
Référence : SIZH p.63

Ar goañv a oa, en taol-mañ, met adkavout a ris kêr ken splann ha ken flamm hag ar wech kentañ, siouloc'h hepken marteze dre ma oa ar sul anezhi.

1985
Référence : DGBD p13

Ganto ivez e veze kaset d'an oferenn da Sul hag e-ser mont d'an oferenn e prene he c'hafe, he chikore hag an diankajoù all en ostaleri a-dal d'an iliz.

1992
Référence : EAZB p. 30

Da Sul zoken, evit d'he hoal marzhusañ bezañ kuzhet, ha dezhi da venel nebeut darempredet, e skede ar straed, e kemm gant an ardroioù teñval, dres evel un tantad e-kreiz ur c'hoad.

2012
Référence : DJHMH p11

Ar re a geje ganto, e-pad o baleadennoù Sul, a gonte ne gomzent ket, o doa an neuz da enoeiñ start, ha disammet e vezent, anat, pa spurmantent ur c'heneil, a gevarc'hent gwrezek.

2012
Référence : DJHMH p10

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux