Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
3
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
3
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

v. I. V.k.e. A. 1. TAMALL UB. : lakaat ub. evel kiriek d'ur gwan, d'ur gaou bnk. ; lakaat ub. evel kablus. N'en tamallin ket hep e glevet. & Tamall ub. e gaou : hep abeg reizh ebet. Mard oc'h bet tamallet e gaou. & Tamall ub. war ur gaou : lavaret dezhañ ez eo kiriek d'ar gaou-se. 2. Trl. Tamall ub. da (ober udb.) : teuler an tamall da (ober udb.) d'an den-se. Tamallet e oa bet da vezañ laer. E damall a rejont da vezañ lazhet e vreur. Ma zamall a reont da lakaat brezel etrezo. & Tamall ub. a c'haou : e damall da vezañ gaouiad, e damall da c'haouiadiñ. Tamall ub. a laeroñsi : e damall da vezañ laer, e damall da laerezh. B. 1. TAMALL UDB. DA UB. : lavaret da ub. ez eo kiriek d'an dra-se. Tamall a raent al laeroñsi dezhañ. Tamall un torfed da ub. 2. (gant ur ster gwanaet) Tamall udb. da ub. : rebech udb. da ub. Perak dont da damall din ar gwad am eus skuilhet. Tamall o fec'hedoù d'an dud. & (dirak un av.) Ober a rejont ur prosez d'ar person o tamall dezhañ degas gizioù nevez. C. Tamall udb. d'udb. all : lakaat udb. war gont udb. all. Tamall a ran an eost fall d'ar mergl. Da betra tamall kement-se? [1924] Ar re-mañ, pa deuent d’ar gêr, drastet ha diframmet o dilhad, pa veze goulennet digante penaos o devoa graet evit o fregañ, a damalle anezhe, gwir pe c’haou, da Vilzig. II. V.g. Lakaat ur gwall war giriegezh ub., war gont udb. Petra hoc'h eus da damall enep an den-mañ ? Ne'm eus kavet netra da damall en dra-se. Ar varnerien n'o deus kavet abeg ebet ennañ da damall.

Exemples historiques : 
68
Masquer la liste des exemples

16. Neuze an impalarz, karget a furor, a gomañsas d'o zamall ha d'o blam oz lavaret dezhe ez oant ifam lavaret bezañ holl faezhet gant un verc'hig yaouank[.]

1576
Référence : Cath p14

tamall al laeroñsi

1659
Référence : LDJM.1 pg tamal (al laëronci)

tamall

1659
Référence : LDJM.1 pg blasmer, imputer

tamall

1659
Référence : LDJM.1 pg reprendre

tamall

1699
Référence : Har. pg tamall

tamallet un dra da ur re

1732
Référence : GReg pg (donner le) blâme (d'une chose à quelqu'un)

tammaliñ un dra d'unan bennak

1732
Référence : GReg pg (donner le) blâme (d'une chose à quelqu'un)

tamall

1732
Référence : GReg pg blamer, censurer (critiquer)

tamall

1732
Référence : GReg pg condamner (blâmer, desaprouver)

bet tamallet

1732
Référence : GReg pg blamer (être blâmé de)

bout tamallet

1732
Référence : GReg pg blamer (être blâmé de)

bet tamallet eus a

1732
Référence : GReg pg blamer (être blêmé de)

bezañ tamallet eus a

1732
Référence : GReg pg blamer (être blêmé de)

tamallet

1732
Référence : GReg pg blamer

tamalliñ

1732
Référence : GReg pg blamer

bezañ tamallet a laeroñsi

1732
Référence : GReg pg accuser

tamalliñ

1732
Référence : GReg pg blamer

tamallet

1732
Référence : GReg pg blamer, censurer (critiquer)

tamallat ur re bennak a c'haou

1732
Référence : GReg pg démentir (reprocher à quelqu'un qu'il a menti)

tamall ur gaou da ur re

1732
Référence : GReg pg démentir (reprocher à quelqu'un qu'il a menti)

tamallet

1732
Référence : GReg pg condamner

Jezuz Krist a damalle d'ar Farizianed da garet re ar plasoù enoraplañ er c'houvioù

1732
Référence : GReg pg affecter

tamall un all war

1732
Référence : GReg pg attribuer (attribuer quelque faute à un autre)

tamallet un all war

1732
Référence : GReg pg attribuer

din da vezañ tamallet

1732
Référence : GReg pg blamable

tamall un dra da ur re

1732
Référence : GReg pg (donner le) blâme (d'une chose à quelqu'un)

tamallet

1850
Référence : GON.II pg tamallout (Blâmer. Reprendre. Reprocher. Réprimander. Condamner. Accuser. Part.)

Taolit zoken a-zevri, lod eus ho hordennoù, ha stlapit-i war ho lerc'h, evit m'o dastumo, hep ruziañ, hag hep bezañ tamallet gant den.

1850
Référence : GON.II p.102, Buez Ruth.

tamallout

1850
Référence : GON.II pg bloui, karéein, rébecha, tamallout (Blâmer. Reprendre. Reprocher. Réprimander. Condamner. Accuser).

e gaou e tamaller anezhañ

1850
Référence : GON.II pg é-gaou

tamall

1850
Référence : GON.II pg tamallout, et, par abus, tamall (Blâmer. Reprendre. Reprocher. Réprimander. Condamner. Accuser).

E gaou eo e tamallit anezhañ.

1850
Référence : GON.II pg tamallout (C'est à tort que vous le blâmer).

Na damallin ket anezhi hep he glevout.

1850
Référence : GON.II pg tamallout (Je ne la condamnerai pas sans l'entendre).

tamallout-ouzh-tamallout

1850
Référence : GON.II.HV pg tamallout (-ouc'h-tamallout)

Mar grit an dra-se, e viot tamallet gant kalz a dud.

1850
Référence : GON.II p.92, livre second, « Si vous faites cela, vous serez blâmé de plusieurs ».

P'o devoe en em gutuilhet, / Rebechet, youet, rendaelet / A-bep-eil en em damallet, / Ar marmouz, o welet penaos edo 'r c'hoari, / A lavaras dezho, droug ennañ a-zevri : / - "Bremañ, va mignoned, me oar mat ho toareoù, / Hag ho-taou e paeoc'h ar gwir hag ar mizoù.

1867
Référence : MGK p37

Dont a ra diwar herr, hag o vezañ klevet / Edo ar bleiz yuzaz oc'h ober e voutoù : / — « Aon am beus, emezañ, n'ho pet klevet, aotrou, / Gevier diwar va fenn / Evidoc'h pa beden, / Ha na ven bet e gaou dirazoc'h tamallet ?

1867
Référence : MGK p104

Mar tisplijas e vojennoù d'an dud studiet-mat, Yann gouer a gavas ivez da damall enno. Re verr, re grenn, re grak e oant war e veno.

1867
Référence : MGK Rakskrid VII

Mard eo ret e varvin, 'velato e kredan E tle en em damall eveldon pep unan, Rak evit bezañ leal, hennezh a dle mervel en deus war e goustiañs brasañ pec'hed mervel."

1867
Référence : MGK p25

Tro a glask war an olifant; ha kaout, diwar e benn, da damall ne oa koant, a-raok, a-dreñv, e giz ebet; hag, emezañ, bez' e ve ret, da ober mat, troc'hañ diwar bep skouarn dezhañ ur grennbennad evit stagañ ouzh beg e lost; e bevar droad a zo pevar bost; e berr : e oa re bezh fetis, pounner, piltosek, gourt, iskis.

1867
Référence : MGK p11

Goude m'o doe al loened, an eil egile tamallet, tad-iou o c'hasas en o zro, e-c'hiz ma oant, laouen d'o bro, gant pep a visac'h war o skoaz, a zo, bete vremañ, abaoe chomet c'hoazh.

1867
Référence : MGK p11

Em gened, 'me 'r Marmouz, ned eus tra da damall !

1867
Référence : MGK p10

Rak ma klaske gwechall ur paian kregiñ en ur c’hristen hag her lakaat d’ar marv, oa abalamour ma’z ae a-enep al lezenn desket dezhañ gant e dud, el lec’h ar veleien "intru", broudet gant rebechoù o c’houstiañs, o doa c’hoant da lakaat ar re-all da vezañ evelto, — kement-se en divije graet vad d’o c’halon, — pe d’o c’has diwar ar beg-douar-mañ d’ar bed all, evit miret da vezañ tamallet ganto.

1877
Référence : EKG.I. p.86

Setu amañ un taol hag a zo bet tamallet da Vontrouleziz, ha koulskoude n'eo ket ganto eo bet graet, mes gant ar soudarded digaset di.

1877
Référence : EKG.I. p.156

Lârit pedennoù, mar kerit, ’Vit ar Pab n’ho anzavo ket ; Doue a damall penn-da-benn Ho pedennoù hag ho lezenn.

1877
Référence : EKG.I. p.104

Evelato, kement ha diwall na vefe tamallet din lezel er-maez un dra bennak, ez an da ziskuilhañ e berr gomzoù ar pezh am eus klevet diwar-benn se er C’hres hag en Iberi.

1923
Référence : SKET p.32

Evidon-me, aotrou person, n’on ket evit hen tamall, eñ graio neb a garo. Skandalet em eus bet anezhañ… Oh ! nebeut, nebeut, aotrou person…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1020 (Gouere-Eost 1924)

Ar re-mañ, pa deuent d’ar gêr, drastet ha diframmet o dilhad, pa veze goulennet digante penaos o devoa graet evit o fregañ, a damalle anezhe, gwir pe c’haou, da Vilzig.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.978 (Even 1924)

Un devezh ’ta, Bilzig ac’h eas gant ar re all da c’hoari, ha, pa erruas ar vamm, goullo an ti : droug enni, evel just, skuizh e oa hag o paouez klevet tamall he bugale da vezañ bet, gant kanfarded all ar bourk, o laerezh piz ha fav en park ar Mestrezeg. Ha bec’h war Bilzig !

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.844 (Miz C'hwevrer 1924)

Ha pa vije aet ur c’havell bennak d’ar gourlen, pe gollet gant an amzer fall, atav e veze tamallet da Yann ; Yann, a-dra-sur, en devoa laeret anezhañ. Laer ! laer !… Ha koulskoude ! koulskoude !

1925
Référence : BILZ2 p.141

tamallet

1931
Référence : VALL pg blamer

tamallat

1931
Référence : VALL pg blamer

tamall un torfed da ub.

1931
Référence : VALL pg accuser (qqn d'un crime)

tamall un dra da ub.

1931
Référence : VALL pg blamer

tamall e gaou

1931
Référence : VALL pg accuser (à faux)

tamall da

1931
Référence : VALL pg attribuer

tamall

1931
Référence : VALL pg blamer

me a damall… d'ar mergl

1931
Référence : VALL pg attribuer

da betra tamall kement-se ?

1931
Référence : VALL pg attribuer

Ne zeue ket en e benn, evel-just, e oa fall an doare diskiñ ; tamall a rae ar vugale hag o zud, e-lec'h tamall ar C'houarnamant, a oa e Zoue — rak fougeal a rae gant ar Republik —[.]

1944
Référence : EURW.1 p20-21

Ha ma c'hoarvezas diskoulm fall, / Din na damallit kement all.

1960
Référence : PETO p75

Petra da damall hoc'h eus din ?

1960
Référence : PETO p74

Pep koñchenn ' guzh un draig wir : / Piv hemañ 'ta ma n'eo an Hir / [zo] E bec'h da vezañ tamallet / Da reiñ repu d'un den dallet ?

1960
Référence : PETO p47

Ned eo ket ar soudard faro / ' Vo da damall eus da varv, / Met nemedon, muntrer garv !

1960
Référence : PETO p40

Ur gudenn gwall luziet da zirouestlañ adarre : diouzh un tu, ar penn-kêr o tamall ; diouzh an tu all re damallet hag a nac'he bezañ kroget en houad ebet, anat eo.

1985
Référence : DGBD p136

An enebourien ne c'hortozont nemet un digarez evit mont e kounnar, evit lâret int feuket-bras, ha paouez gant an divizoù ha tamall ar stourmerien deus kement-se...

2015
Référence : DISENT p139

Ha penaos eta kompren an hini gwasket a glask en em zizober diouzh ar pezh a vank dezhañ ha kuitaat e ved dezhañ o laerezh an dud all? ha, war un dro, tamall ar patron bras az a gant un hent ha n'en deus ket choazet kennebeut all, hag a lak anezhañ da glask bezañ kevezusoc'h tamm-ha-tamm, da rastellat muioc'h a arc'hant gant e embregerezh, evit an dud o deus kevrannoù enni, ha gwazh a-se evit ar pezh ouzh ar gevredigezh pe an endro?

2015
Référence : DISENT p44

Pemp pe c'hwec'h devez 'zo en doa bet an aotrou Lazaridis ul lizher en e voest degemer. Tamall a rae anezhañ da flodañ ar c'hemederezh ha kemennet e oa dezhañ paeañ ur sammad bras d'an tellerezh.

2015
Référence : EHPEA p127

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux