Portail numérique de la langue bretonne
Office public de la langue bretonne
français
brezhoneg
français
brezhoneg
Ressources numériques
Dictionnaires
Meurgorf
Dictionnaire historique du breton
Bases de données
KerOfis
Base de données toponymique TermOfis
Base de données terminologique
Corpus
Corpus textuel Corpus audio
Apprendre le breton
Desketa
Outils numériques
Traduction
Traducteur Automatique
Traduction automatique à réseaux de neurones Apertium
Traducteur automatique Google Traduction
Traducteur automatique publié par Google
Parole
Sintezenn
Synthèse de la parole
Autres outils
Phonétiseur Normaliseur Syllabifieur Braille
Bibliothèques
KDSK
Centre de ressources culturelles celtiques
Les technologies de la langue
Stratégie numérique Partenaires
Rechercher En savoir plus Sources Abréviations

Meurgorf
Dictionnaire historique du breton

Plus d'options

uzañ
verbe

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Formes fléchies : 
58
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

v. I. V.g. 1. Mont da fall, mont da get an danvez zo ouzh e ober. An traoù a zeu da uzañ. An dir zo kalet hag an dir a uz, ar maen zo kalet hag ar maen a uz ; korf an den n'eo na maen, na dir, penaos e padfe ? & (impl. da ak.) Ar botoù-mañ o deus graet un uzañ mat. 2. Dre skeud. (db. nerzh an dud) Mont betek ar penn. Mouezh Anna a gouezhas, uzañ a rae he nerzh. Edo oc'h uzañ gant an droug-skevent. 3. Dre ast. (db. al liñvennoù) Mont da aezhenn. II. V.k.e. A. Kas da fall an danvez zo oc'h ober udb. & Krl. Maen 'uz karr / Karr 'uz maen. B. Dre skeud. 1. Kas da get. Chomet on amañ da uzañ an droug a oa ennon. 2. Trl. Uzañ e vanne : chom da gousket goude bezañ evet re. [1877] [...] pe astennet en tu pe du oc’h uzañ ar banneoù o deveze evet [...]. & Uzañ e deod : komz a-hed hag a-dreuz. Amzer o do da uzañ o zeod. & Uzañ e spered : prederiañ betek re.

Exemples historiques : 
19
 Masquer la liste des exemples

Afficher les formes d'origine
Télécharger tous les exemples

uzañ

1499
Référence : LVBCA p201 (vser)

uzet

1499
Référence : LVBCA p201 (vse)

Kent-se[,] uz a rezon evel maz aparchant ouzh un roue prudant, rak an boeted a lavar [: «] Mar em c'houvernez dre rezon, hervez an ene ez vizi roue [;] hogen, mar em c'houvernez aotramant, hervez an c'horf, ez vizi servijer[. »]

1576
Référence : Cath p10

26. Ar rouanez peheni [a selle ouzh] an holl draezoù-mañ diouzh ar c'hrec'h ha bede neuze nad oa ket em zisklêriet, ez kontinant a ziskennas hag a gomañsas da vlam an impalaer a'r gruelded vras a uze en andred ar werc'hez Katell.

1576
Référence : Cath p21

uzañ

1659
Référence : LDJM.1 pg consommer, vser

uzañ

1732
Référence : GReg pg consumer (diminuer jusqu'à un certain point à force de boüillir au feu), épuiser (user), fripper (user, gâter un habit, des livres, &c)

uzet

1732
Référence : GReg pg consumer (diminuer jusqu'à un certain point à force de boüillir au feu), épuiser (user), fripper (user, gâter un habit, des livres, &c, pp.)

Uzet eo dija an abid-mañ gantañ.

1732
Référence : GReg pg fripper (Cet habit est déja frippé.)

uzet

1850
Référence : GON.II.HV pg uza

uzañ

1850
Référence : GON.II.HV pg uza

Diouc’h an noz, e-pad ma veze ar "garde-koted" oc’h evañ banneoù, pe astennet en tu pe du oc’h uzañ ar banneoù o deveze evet, ez aent sioul eus o ziez evit mont, pep hini gant e dud, da gaout e vag.

1877
Référence : EKG.I. p.98

Mat [e] leverez, eme ar re all ; a-raok ma’z eor d’o c’hlask di o devezo bet amzer da uzañ o zeod en ur bediñ o Doue.

1878
Référence : EKG.II p.84

Pa veze re dommet dezho, ez aent da ober ur c’housk da uzañ o banne, ha goude-se e teuent adarre da evañ.

1878
Référence : EKG.II p.143

Koant a-walc'h e oa he dremm, divjod yac'h ha ruz, daoulagad glas, ur c'hoef Kernevadez a c'holoe he blev kistin, hogen he c'horfenn a oa uzet ar voulouz warni, he brozh a oa unan fall hag he zreid noazh ne oant ket gwall naet en he botoù-prenn leun a deil.

1944
Référence : EURW.1 p46

Evit kavout d’am goulenn ur respont dereat e vefe ret bezañ gouiziek e kement gouiziegezh, hag a-boan ma ’m eus-me uzet foñs ur bragoù war skiñvier ar skolioù.

1944
Référence : ATST p.8

N’o doa graet nemet koll amzer hag uzañ teod.

1944
Référence : ATST p.48

« C’hwi a rae dezhañ chom er gêr d’ar sul ["Sul"], gant aon en dije uzet tachoù e votoù. »

1944
Référence : ATST p.59

Yaouankik on ha n'eo ket hir / Ma skiant-prenet, evit gwir ; / Ur ger, avat, diwar ma fed, / A lârin daoust ha ma 'z eo pred / Deoc'h prim ac'hann redek da guzh / Pa gerzh an amzer ha pa uz.

1960
Référence : PETO p59

Setu amañ, emezañ, unan o labourat, Ha na ra na van na forzh, Da uzañ nerzh e gorf, ken e teu an dour c'hwez, Da redek penn-da-benn blevenn e elgez.

1980
Référence : BREM Niv. 1, p. 3

Ordre alphabétique

uzadur
substantif masculin
uzaj
substantif

Mots précédents

Mots suivants

uzañs
substantif féminin
uze
adverbe

L'Office public de la langue bretonne

Site internet
Contact

Réseaux sociaux

Twitter
Facebook
Copyright © 2024 - Office public de la langue bretonne
Confidentialité · Mentions légales