Dezverkoù all

Distagadur

Stankter implij : 

Testeniekaet e : 
NDBF
GBAHE

Gerioù kar :
0

Stummoù pleget : 
58
Diskwel ar stummoù pleget

Termenadur :  Kuzhat an termenadur

v. I. V.g. 1. Mont da fall, mont da get an danvez zo ouzh e ober. An traoù a zeu da uzañ. An dir zo kalet hag an dir a uz, ar maen zo kalet hag ar maen a uz ; korf an den n'eo na maen, na dir, penaos e padfe ? & (impl. da ak.) Ar botoù-mañ o deus graet un uzañ mat. 2. Dre skeud. (db. nerzh an dud) Mont betek ar penn. Mouezh Anna a gouezhas, uzañ a rae he nerzh. Edo oc'h uzañ gant an droug-skevent. 3. Dre ast. (db. al liñvennoù) Mont da aezhenn. II. V.k.e. A. Kas da fall an danvez zo oc'h ober udb. & Krl. Maen 'uz karr / Karr 'uz maen. B. Dre skeud. 1. Kas da get. Chomet on amañ da uzañ an droug a oa ennon. 2. Trl. Uzañ e vanne : chom da gousket goude bezañ evet re. [1877] [...] pe astennet en tu pe du oc’h uzañ ar banneoù o deveze evet [...]. & Uzañ e deod : komz a-hed hag a-dreuz. Amzer o do da uzañ o zeod. & Uzañ e spered : prederiañ betek re.

Skouerioù istorel : 
19
Kuzhat roll ar skouerioù

uzañ

1499
Daveenn : LVBCA p201 (vser)

uzet

1499
Daveenn : LVBCA p201 (vse)

Kent-se[,] uz a rezon evel maz aparchant ouzh un roue prudant, rak an boeted a lavar [: «] Mar em c'houvernez dre rezon, hervez an ene ez vizi roue [;] hogen, mar em c'houvernez aotramant, hervez an c'horf, ez vizi servijer[. »]

1576
Daveenn : Cath p10

26. Ar rouanez peheni [a selle ouzh] an holl draezoù-mañ diouzh ar c'hrec'h ha bede neuze nad oa ket em zisklêriet, ez kontinant a ziskennas hag a gomañsas da vlam an impalaer a'r gruelded vras a uze en andred ar werc'hez Katell.

1576
Daveenn : Cath p21

uzañ

1659
Daveenn : LDJM.1 pg consommer, vser

uzañ

1732
Daveenn : GReg pg consumer (diminuer jusqu'à un certain point à force de boüillir au feu), épuiser (user), fripper (user, gâter un habit, des livres, &c)

uzet

1732
Daveenn : GReg pg consumer (diminuer jusqu'à un certain point à force de boüillir au feu), épuiser (user), fripper (user, gâter un habit, des livres, &c, pp.)

Uzet eo dija an abid-mañ gantañ.

1732
Daveenn : GReg pg fripper (Cet habit est déja frippé.)

uzet

1850
Daveenn : GON.II.HV pg uza

uzañ

1850
Daveenn : GON.II.HV pg uza

Diouc’h an noz, e-pad ma veze ar "garde-koted" oc’h evañ banneoù, pe astennet en tu pe du oc’h uzañ ar banneoù o deveze evet, ez aent sioul eus o ziez evit mont, pep hini gant e dud, da gaout e vag.

1877
Daveenn : EKG.I. p.98

Mat [e] leverez, eme ar re all ; a-raok ma’z eor d’o c’hlask di o devezo bet amzer da uzañ o zeod en ur bediñ o Doue.

1878
Daveenn : EKG.II p.84

Pa veze re dommet dezho, ez aent da ober ur c’housk da uzañ o banne, ha goude-se e teuent adarre da evañ.

1878
Daveenn : EKG.II p.143

Koant a-walc'h e oa he dremm, divjod yac'h ha ruz, daoulagad glas, ur c'hoef Kernevadez a c'holoe he blev kistin, hogen he c'horfenn a oa uzet ar voulouz warni, he brozh a oa unan fall hag he zreid noazh ne oant ket gwall naet en he botoù-prenn leun a deil.

1944
Daveenn : EURW.1 p46

Evit kavout d’am goulenn ur respont dereat e vefe ret bezañ gouiziek e kement gouiziegezh, hag a-boan ma ’m eus-me uzet foñs ur bragoù war skiñvier ar skolioù.

1944
Daveenn : ATST p.8

N’o doa graet nemet koll amzer hag uzañ teod.

1944
Daveenn : ATST p.48

« C’hwi a rae dezhañ chom er gêr d’ar sul ["Sul"], gant aon en dije uzet tachoù e votoù. »

1944
Daveenn : ATST p.59

Yaouankik on ha n'eo ket hir / Ma skiant-prenet, evit gwir ; / Ur ger, avat, diwar ma fed, / A lârin daoust ha ma 'z eo pred / Deoc'h prim ac'hann redek da guzh / Pa gerzh an amzer ha pa uz.

1960
Daveenn : PETO p59

Setu amañ, emezañ, unan o labourat, Ha na ra na van na forzh, Da uzañ nerzh e gorf, ken e teu an dour c'hwez, Da redek penn-da-benn blevenn e elgez.

1980
Daveenn : BREM Niv. 1, p. 3

Ofis publik ar brezhoneg

Rouedadoù sokial