Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Tuadur da ober ar mad, da dec'hel diouzh an droug, d'en em reizhañ diouzh pennaennoù buhezegezh ur gevredigezh, ur relijion. Hent ar gwir vertuzioù. Bezañ karantezus zo ur vertuz. & (impl. da anv hollek) N'o deus ket a vertuz a-walc'h. Ober aktoù a vertuz. 2. (db. ar plant, an anvezennoù) Galloudezh, efedusted. Ur vertuz en deus ar bara segal da vont e-barzh toaz ar bara gwenn. 3. Estl. Vertuz ! : ger ma ezteuler barn, souezh dirak ub., udb. II. Tr. adv. GALLEK. [1677] E vertuz udb. : da-heul udb., dre udb., diwar efed udb.

Exemples historiques : 
59
Masquer la liste des exemples

vertuz

1499
Référence : LVBCA p203

Hag an peder degrez-mañ a vertuz a voe ekselant en itron santez Katell evel maz eo patant en he legent.

1576
Référence : Cath p4

[«] Hag evit-se kement ger zo a dle bezañ koñfermet gant daou pe dri dest, pa ve te a ve un ael, pe a ve ur vertuz selestiel[. »]

1576
Référence : Cath p10

M. Goude m'en deves koñsakret ar beleg, ar pezh zo en ostiv hag-eñ zo bara ? Na gwin ar pezh zo er c'halir ? D. Nann, rak en vertuz a'r c'homzoù sakr pere en deves pronoñset ar beleg, ez eo cheñchet ar bara e korf hor Salver binniget hag ar gwin en e wad prizius hag an dra-mañ a reer en oferenn.

1622
Référence : Do. p44

Vertuzioù an Agnus Dei

1622
Référence : Do. p58

Vertuzioù an Agnus Dei. / Ez chas brun an c'hurunoù [ec'h argas strak ar gurun], / Ez efas naet ar pec'hedoù, / Ez vir ouzh an tan pep manier, / Skaf ha lestr a cheñch [a sach] a zañjer, / Ez vir [e] pep tu ouzh marv subit, / Droukspered kre a chas kuit, / Ez spont sklaer an adverserien, / Ez rent soulas d'an wreg vrazez, / O tont da c'henel en gwel spes, / Ez ro grasoù, ez vir ouzh [drouk]chañs, / Pa en zouger gant reverañs. / A vent, nepred, na doutet pas, / ken din eo an bihan hag an braz.

1622
Référence : Do. p58

M. Na pe evit tra c'hoazh ? D. Palamour maz ro hon salver binniget kalz a vadaoù hag a c'hrasoù en vertuz a'n sin-mañ pa en grer gant un gwir feiz.

1622
Référence : Do. p8

vertuz

1659
Référence : LDJM.1 pg vertu

en em reiñ d'ar vertuz

1659
Référence : LDJM.1 pg (s')addonner à la vertu

ne ra forzh eus ar vertuz

1659
Référence : LDJM.1 pg (il ne fait) conte (de la vertu)

vertuzioù

1659
Référence : LDJM.1 pg vertu

M. Goude ma en deus koñsakret ar beleg, ar pezh zo en ostiv, hag-eñ zo bara, na gwin ar pezh so er c'halizr ? D. Salokras, rak e vertuz ar c'homzoù sakr pere a bronoñs ar beleg ez eo cheñchet ar bara e korf hon Salver binniget, hag ar gwin en e wad prizius, hag an dra-mañ a reer en oferenn.

1677
Référence : Do. p45

M. Na pe evit tra c'hoazh? D. Abalamour ma ro hon Salver binniget kalz a vadoù hag a c'hrasoù er vertuz ar Sin-mañ, pa er greer gant ur gwir Feiz.

1677
Référence : Do. p9

an temz eus an den a ro alies dezhañ al lusk entreze ar vis, pe ar vertuz

1732
Référence : GReg pg (le vice & la vertu dependent en partie de notre) complexion

al lañs da heul ar vis pe da bratikañ ar vertuz a zeu alies a-berzh an temz eus a bep den

1732
Référence : GReg pg (le vice & la vertu dependent en partie de notre) complexion

Ar Werc'hez sakr he deus bet koñsevet he mab benniget dre ar vertuz eus ar spered santel

1732
Référence : GReg pg (La Sainte Vierge a) conceu (son Fils, par la vertu du Saint Esprit)

ur vertuz ar vrasañ

1732
Référence : GReg pg (une vertu) consommée

ur vertuz ar barfetañ

1732
Référence : GReg pg (une vertu) consommée

ar vis a zo kontrol d'ar vertuz

1732
Référence : GReg pg (le vice est ) contraire (à la vertu)

Ne deus tra er bed-mañ a vilit bezañ c'hoantaet, deziret, youlet, nemet ar vertuz hepmuiken

1732
Référence : GReg pg (rien en ce monde n'est) convoitable (que la vertu)

Netra war an douar ne deo dezirapl, c'hoantapl, youlapl, nemet ar vertuz hepken.

1732
Référence : GReg pg (rien en ce monde n'est) convoitable (que la vertu)

An deolojianed a enev, a zeu da zifarantiñ, daou dra e-barzh ar pec'hed ; an ofañs pehini a ra da Zoue, ha pe eus a hini e kaver ar pardon dre ar vertuz eus an absolvenn ; hag ar boan dleet d'ar pec'hed, pehini a rank bezañ efaset gant an euvrioù poanius a binijenn er bed-mañ, pe er purgator.

1732
Référence : GReg pg coulpe (Les Theologiens distinguent deux choses dans le peché; la coulpe qui se remet au Sacrement de Penitence; & la peine, qui demande satisfaction.)

ar pratik eveus ar vertuzioù

1732
Référence : GReg pg (la pratique) des (vertus)

ar vertuz a justis pehini a ro da bep hini ar pezh a aparchant outañ

1732
Référence : GReg pg (la justice) distributive

dre ar vertuz a Zoue

1732
Référence : GReg pg divinement

ober Gregor dioc'h ar vertuz

1732
Référence : GReg pg former (Former Gregoire à la vertu.)

dilezel an hent eus ar vertuz

1732
Référence : GReg pg abandonner

n'en deus ket an neuz memes eus ar vertuz

1732
Référence : GReg pg apparence

n'en deus ket hepmuiken ar spes a vertuz

1732
Référence : GReg pg apparence

skiantr a ro da anaout ar vertuz hag an nerzh eus ar stered, hag ar vad, pe an droug a c'hallont da ober d'an traoù terzhienn

1732
Référence : GReg pg astrologie

profit er vertuz

1732
Référence : GReg pg avancement (avancement dans la vertu)

vertuz

1732
Référence : GReg pg bien (probité, vertu)

un den leun a vertuz

1732
Référence : GReg pg (très-homme de) bien

pratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg bienfaire (faire du bien, faire de bonnes oeuvres)

pratiket ar vertuz

1732
Référence : GReg pg bienfaire (faire du bien, faire de bonnes oeuvres)

ar peder vertuz kardinal

1732
Référence : GReg pg cardinal (les 4 vertus Cardinales, qui servent de fondement à toutes les autres)

ar pezh a istiman eo ar vertuz

1732
Référence : GReg pg ce (que j'estime, c'est la vertu)

ar vertuz a garantez hon oblij da garet Doue a-greiz hon c'halon, hag hon nesañ evel hon-unan

1732
Référence : GReg pg (la) charité (consiste à aimer Dieu de tout son coeur, & à aimer son prochain comme soi-même)

tec'het diouzh ar vis ha pratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg fuir (Fuir le vice, & suivre la vertu.)

bezañ kustum da bratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg habitué (Etre habitué de pratiquer la vertu.)

bezañ akustum da bratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg habitué (Etre habitué de pratiquer la vertu.)

bezañ boas da bratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg habitué (Etre habitué de pratiquer la vertu.)

beza akustumet da bratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg habitué (Etre habitué de pratiquer la vertu.)

bezañ boazet da bratikañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg habitué (Etre habitué de pratiquer la vertu.)

Ar finesa ned eo na re vat na re zrouk, flodañ a ra entre ar vis hag ar vertuz.

1732
Référence : GReg pg floter (La finesse n'est ni trop bonne, ni trop mauvaise, elle flote entre le vice & la vertu.)

Ar finesa ned eo na re vat na re zrouk, neuiñ a ra entre ar vis hag ar vertuz.

1732
Référence : GReg pg floter (La finesse n'est ni trop bonne, ni trop mauvaise, elle flote entre le vice & la vertu.)

furmiñ Gregor er vertuz

1732
Référence : GReg pg former (Former Gregoire à la vertu.)

an dud vras o vezañ dre natur ambisius a gemer an ambision evit ur vertuz

1732
Référence : GReg pg ambition

Ar sent o deus fraeet deomp an hent eus ar vertuz.

1732
Référence : GReg pg frayer (Les Saints nous ont frayé le chemin de la vertu.)

Ar sent o deus diskouezet deomp an hent eus ar vertuz.

1732
Référence : GReg pg frayer (Les Saints nous ont frayé le chemin de la vertu.)

Ar sent o deus pilet deomp an hent eus ar vertuz.

1732
Référence : GReg pg frayer (Les Saints nous ont frayé le chemin de la vertu.)

diwall ouzh pep vis ha heuliañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg fuir (Fuir le vice, & suivre la vertu.)

em ziwall ouzh pep vis ha heuliañ ar vertuz

1732
Référence : GReg pg fuir (Fuir le vice, & suivre la vertu.)

e vertuz e anavezan

1850
Référence : GON.II.HV pg vertuz

vertuzioù

1850
Référence : GON.II.HV pg vertuz

vertuz

1850
Référence : GON.II.HV pg vertuz

sevel uheloc'h er vertuzioù

1850
Référence : GON.II pg sével

–…Ar Vaouez ? Ijinusañ skoazellerez an Toueller da gas ar Bed da goll… Skoazellerez an Diaoul an hudurañ, enebourez priziusañ vertuz mab-den, ar c’hlanded… Vas iniquitatis, puñs ar c’hadaliezh… Bez gwenn ha flamm e ziavaez, ha brein e ziabarzh : dont a ra a-benn da wiskañ hetus ar Pec’hed Hudur !

1949
Référence : SIZH p.40

Ha kement all ouzh ar re vev, / Kollet ganto vertuz ha sev / Kaer ha nerzhus Hoc'h Aviel, / Grit 'ta dezho karout Ho Tad, / Ma vo 'trezo peoc'h ha youl vat, / O c'halonoù kuit a riell, / A zroulañsoù, a gasoni, / A gouetiz, a c'hwervoni.

1960
Référence : PETO p84

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux