Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
10
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Pezh lien, stag ouzh un troad, skeudennet warnañ ardamez(ioù) ur vro, ur strollad tud, ur penn brezel, h.a., a dalvez d'an dud d'en em vodañ. Displegañ, dispakañ ur banniel. Strakal a rae ar banniel en avel. & Trl. skeud. Sevel banniel an dispac'h : en em sevel, ren stourm an dispac'h. & Dispakañ ar banniel gwenn : diskouez ur banniel gwenn d'an enebour evit ma vefe lakaet un arsav en un emgann, er brezel. 2. Dre skeud. Ardamez a denn d'ur gredenn, d'un trivliad brogar, h.a. Dalc'het en doa da vanniel gwenn ar rouanez : chomet e oa feal d'ar rouanez. [1877] [...] rak d’ar mareoù-se e oa c’hoazh rouez e Breizh ar re ne zalc’hent ket mat da vanniel wenn ar rouanez kozh. II. 1. Ent strizh Ardamez ur sant(ez), ur vreuriezh, ur barrez, h.a., merket war ur pezh lien zo stag ouzh un troad, a zouger e-pad al lidkerzhoù da-geñver gouelioù relijiel zo. Banniel ur barrez. Dougen ur banniel sonn. 2. Trl. skeud. (db. an dud) Bezañ izelaet, kouezhet e vannieloù (gant ub.) : bezañ digalonekaet, diwasket. 3. (db. ar merc'hed) Delc'her he banniel uhel : bezañ figus, pa vez anv da zibab ur gwaz da bried.

Exemples historiques : 
35
Masquer la liste des exemples

banniel

1499
Référence : LVBCA p32 (banyere)

banniel

1659
Référence : LDJM.1 pg baniere, baniel

banieloù

1732
Référence : GReg pg drapeau (enseigne de guerre, étendart)

banniel

1732
Référence : GReg pg baniere (étendart)

bannieloù

1732
Référence : GReg pg baniere (étendart)

banniel

1732
Référence : GReg pg baniere (étendart)

bannieroù

1732
Référence : GReg pg baniere (étendart)

banniel Frañs

1732
Référence : GReg pg baniere (de France)

bannier ar barrez

1732
Référence : GReg pg baniere (de la paroisse)

banniel ar rozera

1732
Référence : GReg pg (la) baniere (du Rosaire)

banniel

1732
Référence : GReg pg drapeau (enseigne de guerre, étendart)

banniel

1732
Référence : GReg pg drapeau (enseigne de guerre, étendart)

bannieloù

1732
Référence : GReg pg drapeau (enseigne de guerre, étendart)

Ur bannier o deus kollet en emgann.

1850
Référence : GON.II pg bannier (Ils ont perdu un drapeau dans le combat).

Bannieroù ar vreuriezh a zo pounner.

1850
Référence : GON.II pg bannier (Les bannières de la confréries sont lourdes).

paotr ar banniel

1850
Référence : GON.II.HV pg paotr-ar-banniel (Porte-étendard, celui qui porte le drapeau).

paotred ar banniel

1850
Référence : GON.II.HV pg paotr-ar-banniel (Porte-étendard, celui qui porte le drapeau. Pl.)

bannier

1850
Référence : GON.II pg bannier (et, par abus, "banniel", Bannière, enseigne de guerre. Drapeau. Etendard d'une église, d'une confrérie).

banniel

1850
Référence : GON.II pg bannier (et, par abus, "banniel", Bannière, enseigne de guerre. Drapeau. Etendard d'une église, d'une confrérie).

bannieroù

1850
Référence : GON.II pg bannier (et, par abus, "banniel", Bannière, enseigne de guerre. Drapeau. Etendard d'une église, d'une confrérie. Pl.)

bannieloù

1850
Référence : GON.II pg bannier (et, par abus, "banniel", Bannière, enseigne de guerre. Drapeau. Etendard d'une église, d'une confrérie. Pl.)

E-kreiz o c'hentañ brud, 'pad ma c'hwezh an avel, / Un darn merc'hedoù zo a zalc'h uhel o banniel. O c'hribell a ziskar, pa gouezh warno an oad, / Ha neuze ar baotred anezho a ra goap.

1867
Référence : MGK p56

Ar re a ouie un dra bennak dioc’h stok an armoù, a veze lakaet e penn ar C’hard nasional ; ya pa vije kavet, rak d’ar mareoù-se e oa c’hoazh rouez e Breizh ar re ne zalc’hent ket mat da vanniel wenn ar rouanez kozh.

1877
Référence : EKG.I. p.309

Mat, neuze, ma vezomp ar [v]istri, e vezo war beg tour Berven, a zo war an uhel, a weler a-bell hag a bep tu, ur banniel pe un drapo gwenn-kann o nijal laouen gant an avel ; ha mar kollomp, e-lec’h ur banniel gwenn, ur riblennad lian du ne vezo ken, evit dougen kañv d’ar re a vezo marv.

1878
Référence : EKG.II p.107

Anavezout ha saludiñ a reomp evit arouez n'eus nemeti hon Bro garet, al lenn wenn, goloet a erminigoù, hep mui lec'h da vanniel a driliv Bro-C'hall.

1911
Référence : PSEP p VII

banniel

1927
Référence : Geri.Ern pg banniel

bannieloù

1931
Référence : VALL pg bannière

banniel

1931
Référence : VALL pg bannière

Kentañ tra 'voe graet, a voe tennañ ur poltred ; bez' em eus miret ul luc'hskeudenn, — dislivet siwazh gant an amzer, — eus ar baotredigoù-se bodet en-dro d'o mestr karet an aotrou Vallée, ha banniel gwenn erminiget Breizh o 'stribilhañ a-us d'o fenn.

1944
Référence : EURW.1 p59

Lakait war se ar vouezh putañ, trenkañ, a zo tu da glevout ; ur gomz tagnous, rok, evel ur chilpadenn ; setu eno poltred ar barzh brudet, a zalc’he d’an ampoent banniel ar Werz vrezhonek, an uhelañ.

1944
Référence : EURW.1 p.97

Ho pezit truez, ma Doue, /ouzh ar paourkaezh Loeiz, hor roue, / Eñ priñs hael ar banniel gwenn-sin, / Da vezañ kredet reiñ e sin / Da embann seurt reizhadur fall, / Labour diaoulek dioded dall.

1960
Référence : PETO p16-17

Lilienn gaer, Sterenn ar mor / O Gwerc'hez, dezhañ roit skor / Ha grit ma kavin da guñvaat / Kalonoù tud ar banniel gwenn, / An dinoaz kaezh ' glaskis lakaat / E jahin hakr ha marv tenn !

1960
Référence : PETO p73

Harp ouzh an douar e tremen al lestr hag e c'heller gwelout mat-tre pep liv eus banniel ar vro, a zo o frizañ er-vann a-zioc'h an arouezlec'h.

1985
Référence : DGBD p11

A-benn neuze emañ pep tra en e blas evit ma fazife an enebourien, evel ma c'hoarvezas e 2009 e Strasbourg da geñver emvod meur an OTAN, pa oa krog ar boliserien da vont e ti an dud evit kemer digante ar bannieloù peoc'hus a oa bet staget ouzh ar pondalezioù-diavaez.

2015
Référence : DISENT p146

Deviñ a-wel d'an holl paperioù melestradurezh peotramant bannieloù, tagañ skeudennoù ar galloud -evel an delwennoù- en ur mod arouezius -troc'hañ, livañ...-; drailhañ paperioù goulennaouegoù foran toull...

2015
Référence : DISENT p57

Étymologie

Amprest digant ar galleg kozh "baniere" (bannière) testeniekaet e kembraeg ivez er stumm "baner". Emdroet eo an dibenn "-er" da "-el" e dibenn ar c'hrennvrezhoneg. Stumm ar c'hatolicon e 1499 e ziskouez c'hoazh un dibenn e "-er".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux