Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Ag. niv. A. Ag. peg. b. 1. (dirak an anvioù-kadarn benel unan a dalvez da aroueziñ traoù niveradus) Teir mui unan. Peder bro, peder c'hiez, peder dimezellig, peder flac'h. Rannañ udb. e peder lodenn. • Ur peder hiviz : war-dro peder hiviz. Ne oa nemet war-dro ur peder eur abaoe ma oa marv : peder eur mui pe vui. 2. Trl. Chom etre peder moger : chom hep mont er-maez morse. & Dindan peder munutenn : buan-tre. & Sonerezh Ur peder mouezh: ur strollad a bevar c'haner. B. Ag. pet. (dirak ar ger eur) Pedervet. Peder eur. Gourc'hemennet en doa dezhañ dont da beder eur. Peder eur vintin, noz : peder eur diouzh ar mintin, diouzh an noz. [1878] Daou zervezh goude taol Trefalegenn, e-pad m’edomp o tommañ en-dro d’un tamm tan hor boa alumet, war-dro peder eur dioc’h [diouzh] an abardaevezh, e teuas en hon touez an Aotrou de Kerbalaneg [sic], atav un aer nec’het dezhañ. II. Rag. peg. b. (e-unan, dirak un ag., ur rn. disk. pe dirak an ar. a heuliet gant un anv-kadarn benel lies pe un anv stroll) 1. Teir mui unan. Peder a verc'hed. Peder wenn ha peder zu. 2. Adv. (db. an dud, al loened, an traoù a arouezer gant un anv benel) HOR-PEDER, HO-PEDER, O-FEDER : me - te, c'hwi pe i - a-gevret gant teir all. Bez' en deus peder merc'h, o-feder yaouank. & Peder-ha-peder : dre strolladoù a beder elfenn. III. Adv. niv. b. (db. an dud, al loened, an traoù a arouezer gant un anv benel) Teir mui unan. Peder emaint en tu-se. IV. Niv. peg. b. (db. an dud, al loened, an traoù a arouezer gant un anv benel) Termen a dalvez da aroueziñ niver an unanennoù en anvioù-gwan niveriñ, er raganvioù niveriñ, pe en adverboù niveriñ zo brasoc'h eget ugent. Peder (gwech) warn-ugent. Peder (eur) warn-ugent. Peder (skoliadez) ha tri-ugent. V. Impl. da adv. (ls. -(i)où) A-bederoù, a-bederioù : dre strolladoù a beder elfenn. EVEZH. : (a) kemm. c'hwezh. goude peder ag. peg. b. ; (b) kemm. blot. goude peder rag. peg. b.

Exemples historiques : 
41
Masquer la liste des exemples

peder

1499
Référence : LVBCA p160 (quatre)

peder gwreg

1499
Référence : LVBCA p93, 160 (quatre femmes)

peder gwezh

1499
Référence : LVBCA p92, 160 (quatre foiz)

Neuze un prezidant koleret a bersuadas d'an roue ez lakaze ober peder rod a houarn e-barzh tri dez pere a ve añvironet a dachoù ha kizelloù lemm pe gant re ez vihe dispennet dre dourmant, ha maz roze ivez spont d'an gristenien arall, oz welet an horriplded hag ar gruelded a'n tourmanchoù.

1576
Référence : Cath p20

Pe ivez ar ger-mañ Katell a dalv kement da lavaret evel 'catenula' eleze ur chadennig rak homañ dre euvroù mat pe dre hini ez eo pignet bede an neñv pehini chadenn pe skeul he deveus peder bazenn.

1576
Référence : Cath p3

ur wezh, div wezh, teir, peder, pemp gwezh

1659
Référence : LDJM.1 pg (vne fois, deux fois, trois fois, quatre fois, cinq) fois

ar peder vertuz kardinal

1732
Référence : GReg pg cardinal (les 4 vertus Cardinales, qui servent de fondement à toutes les autres)

kaouad terzhienn ne bad nemet peder eur warn-ugent

1732
Référence : GReg pg (fiévre) ephemere

peder gwech

1732
Référence : GReg pg fois (quatre fois)

peder gwech

1732
Référence : GReg pg fois (quatre fois)

peder gwech

1732
Référence : GReg pg fois (quatre fois, Van.)

peder

1850
Référence : GON.II p.12, introduction, "QUATRE (pour le féminin)".

Peder ha tregont

1850
Référence : GON.II p.24, livre premier, "trente-quatre".

Peder warn-ugent

1850
Référence : GON.II p.24, "vingt-quatre".

Peder

1850
Référence : GON.II p.23, livre premier, "quatre (fém.)".

peder maouez a oa

1850
Référence : GON.II pg péder

peder ha peder en em lekezont

1850
Référence : GON.II pg péder

peder

1850
Référence : GON.II pg péder, pédir

peder

1850
Référence : GON.II pg péder, pédir, pévar

« Unan, daou, tri, pevar : evit peder sizhun / Peadra da zibriñ, ha me a zo war yun ! »

1867
Référence : MGK p98

Mad a ra, a gav din. Rak bezañ er frankiz, digabestr ha dishual, chaokat kaol pe banez, evel ur penn-chatal, zo gwell eget dibriñ kilheien diouzh ar ber, ha bezañ pennasket etre peder voger.

1867
Référence : MGK p9

Daou zervezh goude taol Trefalegenn, e-pad m’edomp o tommañ en-dro d’un tamm tan hor boa alumet, war-dro peder eur dioc’h [diouzh] an abardaevezh, e teuas en hon touez an Aotrou de Kerbalaneg [sic], atav un aer nec’het dezhañ.

1878
Référence : EKG.II p.101

Ra vo stlabezet al ludu anezhañ, beuzet er fank, strewet d’ar peder avel !

1923
Référence : SKET p.52

Ha, gouez da Iberiiz, eus liv ar peder elvenn ma voe krouet ar gentañ kerent anezho e tenn ar Gelted ar pezh a laka o gouenn en he stumm dioutañ e-unan etre holl ouennoù ar bed.

1923
Référence : SKET p.33

En he fenn ur c’harr war beder rod stlejet gant daou varc’h gwenn.

1924
Référence : SKET.II p.38

Teir roched ha peder hiviz.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1023 (Gouere-Eost 1924)

Anat-spis eo kement-se diouzh ar peder gwerzenn-mañ diwar Gweledigezh Samala : [...].

1924
Référence : SKET.II p.8

War an dachenn, dirak ar maner, ar voubou a save eus un hevelep engroez a davas. Paotred ar binioù a c’hwezhas en o sier, ar peder vombard a unanas o soniri ; an tri daboulin hag ar pilligoù, pep hini en o lec’h, a roio o skoazell dudius d’ar soniri, hag entre pep kouplad ar c’herniel-boud a fredono, a richano, tre ma c’hallfont. Ha bec’h dezhi !

1925
Référence : BILZ2 p.158

Peder sizhun da c'houde-se, ar paotr Yann a gemeras an tren herrek a 8e.10 e gar Brest. Ar marc'h-du er c'hasas war-eeun da Bariz.

1929
Référence : SVBV p8

e ti ar peder avel

1931
Référence : VALL pg (au grand) air

Pell a-raok an deiz merket evit ar « rantre », e oa prez du-mañ gant an dilhad, ar c'hrezioù, al loeroù, hag an dilhad-gwele, rak ret e veze da bep familh pourveziñ ur c'holc'hed, peder liñsel, daou ballenn-wele, ur pennwele, hag ur golo-treid da bep skoliad.

1944
Référence : EURW.1 p29

Pa voen bet daou viz o ren ar vuhez oberiant-se, ha graet ganin ma c’horf eus ar vicher, e voen dibabet a-gevret gant ugent all eus ar 48vet da vont da studiañ da Sant-Brieg en ur gompagnunezh graet gant re zesketañ peder [sic] rejimant 19vet kevrennad an 10vet rannad arme.

1944
Référence : EURW.1 p.195

Peder gevrenn a voe graet, ugent e pep hini.

1944
Référence : EURW.1 p.195-196

— « Gant piv emañ ar simbolenn hiriv ? » a c'houlennas an Aotrou Bouder da beder eur. Grik ebet gant den.

1944
Référence : EURW.1 p21

Koulskoude, em eus bet, ouzhpenn ur wech, tro da c’houzout ar wirionez diwar-benn an nor-se, rak, da beder eur, goude ar skol, ez aen di da ziwall va buoc’h.

1944
Référence : ATST p.45

Mont d'ar pardoniou : peder chapel a oa : Sant-Weltaz, Sant-Kadoù, Sant-Kaourintin hag Itron-Varia-ar-Peniti.

1944
Référence : EURW.1 p26

Ar jardin garrezek a oa moredet, e-harz treid ar c'hloareg yaouank, hag hi sioul meurbet, etre peder renkennad reizh pileroù mein ar c'hloastr.

1949
Référence : SIZH p.44

- Breudeur hoc'h eus en ho pro ? eme eben. - C'hoarezed ; peder.

1949
Référence : SIZH p.45

Da beder eur hanter goude kreisteiz ec'h en em gaved neuze e Bourdel; primik e oa an amzer am boa da dremen er gêr-se ha ne'm eus ket dalc'het ur soñj eus ar c'hentañ eus an tremen a ris eno: tomm e oa evel en ur forn c'horet ha poan am boe o kavout ar c'housked en tammig kambr am boa feurmet e-kichen gar Sant-Yann.

1985
Référence : DGBD p10

An eil elfenn, gall he doare, eo eizh peul bras lodenn eeun ar chantele hag a zegas da soñj eus re Chartres pe Reims, gant o c'halonenn greiz tev hag o feder c'holonenn gostez

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 11

Hag ar peder a zo dilhad diginkl war o zro, bet prenet en ur c'hourstal en ur c'harter poblek.

2015
Référence : EHPEA p11

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux