Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. 1. Hollad an egor hag ar c'horfoù zo ennañ, sellet outañ evel tra aozet. HS. hollved. 2. Hollad an traoù zo anezho. Setu lezenn krouer ar bed. & Ar bed krouet : hollad an traoù krouet. II. A. 1. Ar blanedenn Douar, sellet outi evel annez mab-den. Evel-se emañ kant e pevar c'horn ar bed. C'hwi eo ar brasañ war ar bed. Ar bed-holl a vije bet kollet panevetañ. & Trl. kv. Kozh evel ar bed : kozh-kenañ. & Trl. Boul ar bed : an Douar. & Ar c'hentañ, an eil brezel-bed. & Istor (gant ur bennlizherenn-dal) Ar Bed Nevez : kevandir Amerika. Ar Bed Kozh : evel ma oa ana vezet gwezhall (Europa, Afrika hag Azia) araok kavadenn Amerika. & Politik. An Trede Bed : an trede bodad riezoù, anezho riezoù neptu, n'edont nag e-touez ar riezoù kevalaour nag e-touez ar riezoù sokialour, ha dre ast., ar broioù zo war ziorren. & Ar pevare bed : rumm tud paour-tre, a vev war lez ar gevredigezh. 2. Lec'h hag arouez ar vuhez. Doare ar bed eo, lod zo o vont, lod zo o tant. Dont er bed : bezañ ganet. & Distaliañ, mont diwar ar bed : mervel. & Trl. skeud. Chom etre treid ar bed : chom e-unan-penn, hep tamm kerent na tamm skoazell. & Ar bed-mañ : al lec'h hag an amzer ma kas an dud o buhez. Fougeoù ar bed-mañ a dremen. [1878] M’en divije graet Polidor un harzhadenn hepken, e oa graet ganen evit ar bed-mañ : dek tenn d’an nebeutañ o divije dioc’htu torret va fenn ouzhin. & Ar bed all, ar bed-hont : annez an Anaon. Kenavo er, ar bed all ! [1878] N’em boa biskoazh klevet un hevelep mouezh : n’oa na pell na tost ; lavaret e vije e teue eus ar bed all, evel un ene e poan o c’houlenn pedennoù. [1878] Paol a ranke ivez ’ta mont kuit hep gellout lavaret kenavezo er bed all d’e bried [...]. B. Dre ast. 1. An dud, an denelezh. Ar bed-holl a gar anezhañ. 2. Ar bed : ar vuhez. Penaos emañ ar bed ganit ? : doare da saludiñ an dud pe da c'houlenn outo penaos ez a gant o aferioù. [1924] Hag a-hend-all evelato penaos ez a ar bed ganeoc’h ? Bugale honnezh eo mat ar bed ganto : bevañ a reont en o aez. Pa oan yaouank e oa fall ar bed : e oa tenn ar vuhez. Na tenn eo bet ar bed ganto a-hed an amzer-se ! & Trl. Kemer ar bed evel ma teu : bevañ dinec'h. & Trl., kozh Bezañ gwenn e ved : bezañ eürus. 3. Kevredigezh an dud. Ar bed kozh : ar gevredigezh a wezhall. Ar bed nevez : ar gevredigezh a vremañ. DHS. renad. 4. Ent strizh, kozh Relij. Buhez an dud lik, enebet ouzh buhez an dud a Iliz. Dilezel ar bed : gouestlañ e vuhez da Zoue. Bezañ taolet gant ar bed : karet plijadurioù ar vuhez. Bezañ dall gant plijadurioù ar bed. & (gant ur bennlizherenn-dal) Ar Bed : an dud digristen, divadez, enebet ouzh ar Groaz, an Iliz. Ar brezel etre ar Bed hag ar Groaz. 5. (db. ar grennarded) Dont er bed : dont da gaezour. Ar merc'hed o deus poan o tont er bed. III. Tr. adv. Dre skeud. 1. Ur bed : kalz. Ur bed a boan hon eus ganit. 2. Ger pouezañ en troiennoù goulennata. Penaos ar bed e rin-me da baeañ ma dle ? Pelec'h ar bed emañ ma lunedoù ? HS. barn, diaoul, foeltr, gagn, gast, kounnar, kurun.

Exemples historiques : 
155
Masquer la liste des exemples

ar materi a studian pe brederan a gavan garv, goude hon holl fed er bed-mañ, diwezh pep unan eo ar marv

1450
Référence : M. p14

bed

1499
Référence : LVBCA p34 (monde)

aotrou ar bed

1499
Référence : LVBCA p21, 25, 34 (sire du monde)

Melezour ar Marv a'r garvañ / Zo entre ar bobl a gredan, / Al Levr-mañ a vezo anvet : / Ardant, luizant, evit gantañ, / Noz-deiz, en em goñsiderañ : / Ha humiliañ Tud ar bed.

1575
Référence : M. p34

AN Levr-mañ damani da bep heni rial, A gomps a bevar fin, anterin terminal : Pere da bobl ar bed, zo ordrenet detal : / Gant Doe roue'r bed seder, ha krouer jeneral

1575
Référence : M. p36

9. Neuze ar roue a lavaras dezhi [: «] Mard eo gwir evel maz leverez, ar bed-holl a fazi hag a zo en error, ha te hepmuiken a lavar hag ah eus an wirionez[. »]

1576
Référence : Cath p9-10

[«] Koñsider penaos emaint ha pa voe komañset ar bed hag ez vezint bede ar fin, sell ouzh an heol hag ar planedoù pere ne sesont nos na dez oz vonet entreze hag oksidant hag ac'hano ouz retorn adarre da oriant, hag evit-se ne skuizhont ket. [»]

1576
Référence : Cath p7

15. Ha neuze pan o devoe lavaret an oratored ez oa un dra imposibl ez c'hallze Doue bezañ den, nag ez c'hallze gouzañv poan ar bed nag ivez ar marv, ez prouvas dezhe ar werc'hez penaos ar Jentiled c'hoazh ho devoa a-ziaraok lavaret an dra-se, rak Platon hag ar Sibiled oz devoa lavaret ez vize eürus an doue diouzh ar c'hrec'h a vihe krusifiet er groaz.

1576
Référence : Cath p13

20. Ha pan deuy monet a'n bed-mañ, / Grit d'hon Anaon, Itron c'hlan, / Monet sasun gwitibunan / D'an Baradoz[,] d'an repozvan.

1622
Référence : Do. p64

Pedafin oc'h-c'hwi bet leket er bed-mañ

1622
Référence : Do. p8

M. Petra eo pec'hed orijinel ? D. An hini a zegasomp ganeomp er bed-mañ pan vezomp ganet hag a vez deomp pardonet dre ar sakramant a vadeziant.

1622
Référence : Do. p34

ar bed-mañ

1659
Référence : LDJM.1 pg (l')vniuers

bed

1659
Référence : LDJM.1 pg monde

Pa vezo ret lezel ar bed, / Grit ma vezin fortifiet / Gant ar groaz sakr ha binniget / Enep an diaouloù milliget.

1677
Référence : Do. p70

Pe da fin ez oc'h bet leket er bed-mañ ?

1677
Référence : Do. p9

M. Ha ret eo ivez pidiñ evit an Anaon tremenet eus ar bed-mañ ? D. Ya, abalamour ma o delivromp eus ar poanioù ar Purgator dre hor pedennoù.

1677
Référence : Do. p25

an eil mudurun war behini e fenter e tro ar bed

1732
Référence : GReg pg antarctique

evel-se emañ ar bed

1732
Référence : GReg pg ainsi

ar brasderioù ven eus ar bed

1732
Référence : GReg pg grandeur (Les grandeurs du monde.)

ar rontder eus ar bed

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe du monde.)

ar voul eus ar bed

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe du monde.)

boul ar bed

1732
Référence : GReg pg globe (Le globe du monde.)

taolenn pehini a ziskouez lod eus ar bed pe an holl vroioù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg geographique (carte geographique)

skiant pehini a zesk da aznaout an holl vroezioù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg geographie (description du globe terrestre)

kement tra a zo er bed-mañ ned int nemet vended hag enkrez eme Salomon ar fur

1732
Référence : GReg pg affliction

an eil penn eus ar bed

1732
Référence : GReg pg antarctique

Nep a enev pe a zesk ar skiant da anaout an holl vroezioù eus ar bed.

1732
Référence : GReg pg geographe

adalek an eil penn eus ar bed betek egile

1732
Référence : GReg pg (du levant jusqu'au) couchant

ar pinvindigezhoù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg fortune (Biens de fortune.)

ar c'hargoù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg fortune (Biens de fortune.)

an enorioù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg fortune (Biens de fortune.)

ar madoù eus ar bed-mañ

1732
Référence : GReg pg fortune (Biens de fortune.)

ar c'hentañ penn eus ar bed, hervez ar vro-mañ

1732
Référence : GReg pg arctique

ar penn uhelañ eus ar bed

1732
Référence : GReg pg arctique

Ned eus nemet eurvad ha drougeur e-barzh er bed-mañ.

1732
Référence : GReg pg heur (Il n'y a qu'heur & malheur en ce monde.)

Ned eus er bed-mañ nemet eur ha dizeur.

1732
Référence : GReg pg heur (Il n'y a qu'heur & malheur en ce monde.)

an hanter eus a voul ar bed

1732
Référence : GReg pg hemisphere (la moitié du globe)

Allas Doue, pe hon bezo-ni da lavaret d'an deiz diwezhañ ar bed, siwazh deomp !

1732
Référence : GReg pg helas! (Helas que pourrons-nous dire au grand jour du Jugement ?)

karet gant ar bed-holl

1732
Référence : GReg pg aimé

an eil ahel eus ar bed

1732
Référence : GReg pg antarctique

Anavezet eo gant ar bed-holl.

1732
Référence : GReg pg fameux (Il est très fameux dans le païs.)

an enorioù hag ar pinvidigezhoù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg grandeur (Les grandeurs du monde.)

pompoù ar bed

1732
Référence : GReg pg grandeur (Les grandeurs du monde.)

adalek ur penn eus ar bed betek egile

1732
Référence : GReg pg (du levant jusqu'au) couchant

ar c'hentañ ahel eus ar bed

1732
Référence : GReg pg arctique

Ar c'hentañ levr eus ar vibl, pe en hini ez eo diskrivet an istor eus a grouidigezh ar bed, hag eus a vuhez ar Batriarched.

1732
Référence : GReg pg genese (le premier livre de la Bible)

n'en deus na doujañs Doue, na doujañs ar bed

1732
Référence : GReg pg (il n'a ni la) crainte (de Dieu, ni la crainte des hommes)

krouidigezh ar bed

1732
Référence : GReg pg creation (extraction du neant)

neb zo tremenet eus ar bed-mañ

1732
Référence : GReg pg defunt (-e)

cheñchet eo an traoù, cheñchet eo ar bed

1732
Référence : GReg pg (les choses ont changé de) face

Petra dal da un den donet a-benn da c'hounit holl vadoù ar bed-mañ, mar deu goude-se da goll e ene ?

1732
Référence : GReg pg gagner (Dequoi sert à l'homme de gagner tous les biens de ce monde, s'il perd son ame ?)

Ar bed-holl a zo breuzdeur a-berzh an Tad Adam.

1732
Référence : GReg pg frere (Tous les hommes sont freres en Adam.)

Kain eo bet ar c'hentañ en deus muntret e vreuzr, ha graet ar c'hentañ muntr er bed.

1732
Référence : GReg pg fratricide (Caïn fut le premier des Fratricides, ou a commis le premier fratricide.)

Ar bed ned eo nemet ur skeudenn hag ur skeudenn pehini a dremen.

1732
Référence : GReg pg figure (Le monde n’est qu’une figure, & une figure qui passe.)

Ar bed ned eo nemet ur spes hag ur spes pehini a dremen.

1732
Référence : GReg pg figure (Le monde n’est qu’une figure, & une figure qui passe.)

ar madoù bresk ha kollidik eus ar bed-mañ

1732
Référence : GReg pg fragile (Les biens fragiles & perissables de ce monde.)

bed

1732
Référence : GReg pg beaucoup (plusieurs)

ar bed a draoù

1732
Référence : GReg pg beaucoup (de choses)

ar bed a zo anezho

1732
Référence : GReg pg (ils sont) beaucoup (de personnes)

ar bet a faot

1732
Référence : GReg pg (il s'en faut) beaucoup

madoberoù an Aotrou Doue e-keñver ar bed

1732
Référence : GReg pg benediction(s de Dieu, les bienfaits envers les hommes)

beg fin ar bed

1732
Référence : GReg pg (le) Cap (de fin de terre)

kartenn ar bed

1732
Référence : GReg pg carte (de géographie, ou, carte géographique)

Doue ra 'z aotreo deoc'h ar c'hant doubl er bed-mañ, hag ar gwenvidigezh er bed-hont

1732
Référence : GReg pg (Dieu vous donne le) centuple (en ce monde, & la vie éternelle en l'autre)

ne rafen ket an dra-se evit holl vadoù ar bed-mañ

1732
Référence : GReg pg (je ne le crois pas pour) chose (du monde)

an ifern pehini a so e kalon an douar, eo al lagenn pehini e kouezh an holl viltañsoù eus ar bed

1732
Référence : GReg pg (l'Enfer qui est au centre de la terre, est le) cloaque ( où se déchargent toutes les immondices du monde)

ar bed-holl

1732
Référence : GReg pg genre (Le genre humain.)

taolenn ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg taolen (-ar-bed)

Abaoe krouidigezh ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg krouidigez

Ar bed.

1850
Référence : GON.II pg béd (Le monde. Le genre humain. Le siècle).

Troet eo ar bed tu evit tu.

1850
Référence : GON.II pg béd (Le monde est renversé pôle pour pôle).

fin ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg fin (La fin du monde).

hantervoul ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg hañter (-voul)

hon hanter eus a voull ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg hañter (-voul)

dizorn eo deuet er bed

1850
Référence : GON.II pg dizourn

bed

1850
Référence : GON.II pg bét

ar bed-holl

1850
Référence : GON.II pg holl

skiant ar bed

1850
Référence : GON.II.HV pg skiañt (-ar-béd)

bed

1850
Référence : GON.II pg béd (Monde, l'univers, le ciel et la terre, et tout ce qui y est compris. La terre, le globe terrestre), bét.

An arouez-se a zo deuet gantañ er bed.

1850
Référence : GON.II pg arwéz, arouéz (Il a apporté cette marque en venant au monde).

Ar bed-mañ a zo kozh, kozh-kozh, a lavarer; / Ha koulskoude atav an den ne vez furaet, / Anez gant marvailhoù e gelennañ ervat.

1867
Référence : MGK p4

Daou varc'h a yae en hent : unan a gerc'h sammet. An eil, o tougen sonn arc'hant holen ar Roue; Bete bouedenn e lost ennañ lorc'h ha fouge, ne roje ket e vec'h evit netra er bed.

1867
Référence : MGK p5

E liorzh ar bed poanius, boked ar garantez a vez, seul vui eo kozh, kaeroc'h-kaerañ bemdez.

1867
Référence : MGK p20

Tud ar bed ne'c'h ouzont petra eo kaout poanioù / Pa c'houlennont mervel.

1867
Référence : MGK p66

« Ar ouiziegezh o deus ganto ned a da goll, / Rak, goude barr-arnev, ma tispak kaer an heol, / M'o c'hlev o lavaret : « Ann Aotrou-Doue, hon Tad, / A c'hoar gwell evidomp bemdez petra zo mat ; / Kemeromp 'ta hep klemm an amzer 'vel m'emañ, / An hini dro ar bed a labour da gentañ ! »

1867
Référence : MGK p92

N'eus forzh pe oad hor beus, pe vadoù, pe c'hened, / Kaer hor bezo bale, mont d'ar penn all ar bed, / Oc'h hon heul e pep lec'h e vezo ar marv ; / Karrigell an ankoù gant rod ar bed a dro.

1867
Référence : MGK p100-101

Pediñ, pediñ zo ret ; mont eus ar bed zo mat, / Ha gwelloc'h, a gav din, magañ paour, emzivad.

1867
Référence : MGK p118

Rak ma klaske gwechall ur paian kregiñ en ur c’hristen hag her lakaat d’ar marv, oa abalamour ma’z ae a-enep al lezenn desket dezhañ gant e dud, el lec’h ar veleien "intru", broudet gant rebechoù o c’houstiañs, o doa c’hoant da lakaat ar re-all da vezañ evelto, — kement-se en divije graet vad d’o c’halon, — pe d’o c’has diwar ar beg-douar-mañ d’ar bed all, evit miret da vezañ tamallet ganto.

1877
Référence : EKG.I. p.86

Doue, me gred, o faeo deoc’h er bed all, rak evidon-me ne c’hellin ket hen ober war an douar.

1877
Référence : EKG.I. p.51

Mes ma ne c’hellont ket tizhout hon Tad Santel ar Pab, e skoint war an eskibien, e genvreudeur, a ra, en e lec’h, dre bevar c’horn ar bed.

1877
Référence : EKG.I. p.7

Gouzout a rae e vije barnet e-unan, er bed all, evel m’en divije barnet he nesañ war an douar.

1877
Référence : EKG.I. p.9

N’em boa biskoazh klevet un hevelep mouezh : n’oa na pell na tost ; lavaret e vije e teue eus ar bed all, evel un ene e poan o c’houlenn pedennoù.

1878
Référence : EKG.II p.46

M’en divije graet Polidor un harzhadenn hepken, e oa graet ganen evit ar bed-mañ : dek tenn d’an nebeutañ o divije dioc’htu torret va fenn ouzhin.

1878
Référence : EKG.II p.28

Paol a ranke ivez ’ta mont kuit hep gellout lavaret kenavezo er bed all d’e bried, rak gouzout a rae ez ae evit ar wech diwezhañ er-maez eus a Lanzeon, er-maez eus an ti m’oa bet ganet ennañ, er-maez eus an ti m’oa bet ken eürus ennañ...

1878
Référence : EKG.II p.76

Bezomp ive[z] fiañs er Mestr Hollc’halloudus a zalc’h en he sav hon bro Beizh-Izel [sic], koulz hag ar bedoù diniver a ruilh dre an oabl. Pedomp, dreist-holl Santez-Anna-Wened n’he deus biskoazh distroet he skouarn diouzh pedennoù he Bretoned.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Kement-mañ eo diskuilhadur an Derou, danevelladur ganedigezh ha bugaleerezh ar bed, dezrevelladur rannoù ar bed, niveradur oadvezhioù ar bed, evel m’em eus, me Segobranos, mab Segomaros, her c’hlevet diwar diweuz Esumopas, an drouiz.

1923
Référence : SKET p.26

E tarzh kentañ an Amzer, e pennderou an Traoù, n’oa na douar, na mor, nag aer, na heol, na loar, na stered. Tri bed avat a oa.

1923
Référence : SKET p.26

Ra c’hellfec’h, te ha da vreudeur, e nevez-amzer ho puhez, war heñchoù ar bed, kavout da geneilezed, da garezed, da briedoù, maouezed evelto !

1923
Référence : SKET p.120

Ha reiñ din a rafes da c’houriz ha da c’hourgleze ? Ur ro ha n’eo ket un amprest eo a az[g]oulennan diganez, rak da grediñ eo n’en em gavimp biken nag er bed-mañ nag er bed-all.

1923
Référence : SKET p.105

Engehentañ a rejont ha digas d’ar bed bugale hiron a veze gwerzhet gant an tadoù anezho d’ar varc’hadourien-sklaved.

1923
Référence : SKET p.90

Ar marv, pa zeue dezho, n’oa gantañ na poan nag anken, sioulañ tremenvan n’oa ken d’o ene eus ar bed-mañ d’ar bed-all.

1923
Référence : SKET p.70

Gant ar ramzed eo e voe savet an tour-se gwechall, c’hoant dezho da skeuliata an neñv, nemet mesket e voe o yezhoù dezho gant an Uhelañ o stlabezas e pevar c’horn ar bed.

1923
Référence : SKET p.16

Evel m’emañ, an tour-se n’en deus ket e bar e bro all ebet ; unan eus marzhioù ar bed eo-eñ.

1923
Référence : SKET p.16

Eus an Ejipt ez on aet da Gartada, kêr he c’hant-ha-kant a vagoù, porzh al listri-rederien-vor ma tired di pinvidigezhioù an douaroù-Bras hag an inizi, ma kaver ennañ sklaved o tont eus par pellañ ar bed, eus pevar c’horn an douar.

1923
Référence : SKET p.18

C’hoazh e tigouezh ez afe hini pe hini ez trumm diwar ar bed-mañ, en ur gas kuit gantañ kement en doa desket drezañ e-unan, ha kement a oa bet desket dezhañ gant e c’hourdadoù.

1923
Référence : SKET p.20

Evel-se edo ar bed ganto pa zigouezhas da Vomoros, un nozvezh, kaout un hunvre.

1923
Référence : SKET p.119

Hag e finvezo ar bed. Ar Marv, drezañ e-unan, n’eus netra a euzhik ennañ.

1924
Référence : SKET.II p.41

Hag a-hend-all evelato penaos ez a ar bed ganeoc’h ?

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1021 (Gouere-Eost 1924)

N’oa ket hep abeg ankeniet Izabel : tri vugel he devoa, unan all ac’h a da c’henel, brazez ac'hub (1) e oa ; ha Katellig un nozvezh a deuas er bed.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.812 (Miz Genver 1924), ("ha Katellig eun nozvez a deuas er bed" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

— Perak e son hiziv ar c’hloc’h evel derc’hent ur gouel-berz ? a lavare ar person, souezhet-meurbet, d’e garabasenn, hag [a] fredone da heul ar c’hloc’h : Un arc’hael, a-berzh an Aotrou, A ziskennas eus an Neñvoù D’annoñs da Vari ’oa choazet Evit mamm da Salver ar bed.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.810 (Miz Genver 1924)

Er bed-holl n’en deus ket e bar.

1924
Référence : SKET.II p.21

Ha bezañ Velia kozh-kozh ! Ouzhpenn kant tregontvedad bloazioù he doa gwelet o tremen war c’horre ar bed.

1924
Référence : SKET.II p.14

An taolioù gwialenn, aotrou barner, roet hep abeg na reizh, a vez paeet, er bed-mañ pe er bed all.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1034 (Gouere-Eost 1924)

Noz-deiz, kargañ, diskargañ a reont marc’hadourezh deut eus pevar c’horn ar bed. Biskoazh n’hoc’h eus gwelet un hevelep keflusk.

1925
Référence : BILZ2 p.182

fin ar bed

1927
Référence : Geri.Ern pg ac'hanen

bed

1927
Référence : Geri.Ern pg bed

ac'hann da fin ar bed

1927
Référence : GERI.Ern pg ac'hanen (d'ici la fin du monde)

Er [evit Ar] c'hentañ eus an tri zi, e-lec'h ma'z on deut er bed, a zo kludet e-kreiz ar bourc'h hag e-kichenik ti-skol al leanezed kozh, damdost da di oberourez ar bara-kan.

1929
Référence : SVBV p.17

e kreisteiz ar bed

1931
Référence : VALL pg austral

uhelañ penn ar bed

1931
Référence : VALL pg (cercle polaire) arctique

penn izelañ ar bed

1931
Référence : VALL pg antarctique

penaos emañ ar bed ganeoc'h ?

1931
Référence : VALL pg aller (comment allez-vous ?)

mat ar bed !

1931
Référence : VALL pg (cela va) bien

kentañ pennahel ar bed

1931
Référence : VALL pg (cercle polaire) arctique

kenavo ar bed all

1931
Référence : VALL pg adieu (éternel)

eil pennahel ar bed

1931
Référence : VALL pg antarctique

boul ved kelc'hiennaouek

1931
Référence : VALL pg (sphère) armillaire

nevez

1931
Référence : VALL pg Amérique

bed

1931
Référence : VALL Levrlennadur p IX

ar bed-hont

1931
Référence : VALL pg au-delà

Betek dibenn ar C'hentañhoalad e vije bet an douaroù diveuz (pe veuzet e morioù dizon) bodet holl asamblez[s] ; ar Meurvorioù a vije bet o c'holeiñ ar peurrest eus ar bed.

1943
Référence : TNKN p89

Ar c’heleier a zigouezhe bemdez diouzh ar bed-holl, dre linennoù-orjal a oa bet stignet etre an Dosenn ha Pariz.

1944
Référence : EURW.1 p.213

An « araokaat » a c'hourc'hemenne ma vije skubet ar yezhoù kozh ha strewet ar galleg dre-holl, da c'hortoz ma vije komzet ur yezh nemetken e-barzh ar bed.

1944
Référence : EURW.1 p83

Ur bed a zizoloen dirak ma selloù.

1944
Référence : EURW.1 p74

A ! moereb, emezo, evel-se emañ ar bed. Hiziv hoc’h eus mignoned e-leizh ; an deiz war-lerc’h, ar mignon a ya da vleiz.

1944
Référence : ATST p.41

Job. — « Er c’hastell e oa priñsed gwechall. » Lom. — « Ha bremañ emaint er bed all. »

1944
Référence : ATST p.46

— « Gwir eo, me a gousk ker mat, er mareoù-mañ ! Ne vefen ket dihunet gant ar bed-holl o tisac’hañ warnon. »

1944
Référence : ATST p.69

Amañ 'z eus kêriadennoù sioul kuzhet a-drek ar c'hleuzioù uhel, na zigouezher enno nemet dre c'haridennoù enk ha teñval, dre wenodennoù moan ha kamm-jilgamm ; er c'hêriadennoù, ez eus tier kozh, gant o dorioù bolzet, merket ur bloaz warno alies, evel 1590, pe 1675, pe 1730 : peadra da soñjal atav er re aet kuit ; amañ 'z eus menezioù moal ha kragek ; saonennoù klenk lec'h ma hiboud ur wazhig-dour ; hag er c'hornad-se e vev ur ouenn gouerien pennoù-fall, distag a bep tu, disfizius ouzh an aotrounez, hanterourien hag emsikourerien dre dreuzlavar, stag d'o zra o-unan dre voazadur, mignoned d'ar frankiz soñjal, d'ar frankiz donemonea, diaes dezho dougen yev beleien ha noblañs, ha nag evit-se tud a relijion, a urzh vat, a zoujañ evit ar galloud leal, sentus ouzh ar Red, dispont ouzh ar re vev met leun a aon rak an teuzoù, ar seblantoù, ar bed all : tud hag a zo pimpatrom c'hoazh, e deroù an XXvet kantved, ar re a veve araozo mil bloaz 'zo.

1944
Référence : EURW.1 p15-16

- ...Un eurvad hep e bar [sic, "he far"] eo hini ar re a zo bet dibabet gant Doue da vezañ disrannet diouzh ar bed, evel m'eo bet ho chañs-c'hwi.

1949
Référence : SIZH p.41

–…Ar Vaouez ? Ijinusañ skoazellerez an Toueller da gas ar Bed da goll… Skoazellerez an Diaoul an hudurañ, enebourez priziusañ vertuz mab-den, ar c’hlanded… Vas iniquitatis, puñs ar c’hadaliezh… Bez gwenn ha flamm e ziavaez, ha brein e ziabarzh : dont a ra a-benn da wiskañ hetus ar Pec’hed Hudur !

1949
Référence : SIZH p.40

- ...Er Bed, ma paot ar Vaouez, m'emañ ar Vaouez e darempred ingal gant an Den, eo peuraes dezhi stignañ he rouedoù...

1949
Référence : SIZH p.40

N'on ket evit kenlodañ va c'harantez-me gant ar Bed ha gant Doue.

1949
Référence : SIZH p.57

Salv e vefe ac'hanon-me da gefrisa ! - O ! o ! a droc'he ar breur Arturo, o virvilhañ. Arabat ! arabat !... Va danvez-pried-me n'eo ket eus ar Bed-mañ. Va muiañ-karet-me ne c'hell bezañ ha ne vo nemet Hor Mamm Santel an Iliz.

1949
Référence : SIZH p.57

Talvoudegezh espar e kave d'he fistilh lirzhin. Kement-se a oa diskenn diwar al leinoù, war e veno, da vevañ ganto, e-pad ur reuziad, e korn o oaled, buhez uvel, divennad, tud ar Bed... ha dastum ur prizius a skiant-prenet.

1949
Référence : SIZH p.57

Ar maouezed, Kaourintin, e-giz ar bleunioù o livioù koant, a zo anezho, e melezour ar bed-mañ, un damskeud eus Kened an Aotrou Doue.

1949
Référence : SIZH p.55

Ar Bed !... Eno, emañ ar Bed !... Lijour, frankiz, aer d'e skevent yaouank !... Ar Baradoz difennet !... Diwall !... Kentoc'h pondalez an ifern !...

1949
Référence : SIZH p.48

Du-mañ e ra glav, dimezell, ha, du-mañ ez eus mor. N'eus netra er bed krouet, da dalvout ar mor.

1949
Référence : SIZH p.45

E gefridi a oa prezeg Komz ar Wirionez d'ar bobl fidel, en argoll er Bed Bras, Ha petra a ouie, eñ, diwar-benn ar Bed Bras ?... Milligañ pec'hedoù ar C'hig ?...

1949
Référence : SIZH p.64

Dizroukavelet e benn, ar breur Arturo a gane ar bed adarre en-dro dezhañ. Gwelout a rae adarre ar manati hag e vreudeur gant daoulagad hinon.

1949
Référence : SIZH p.63

Ar goantañ plac'h a zo er bed / N'o deus he blev kement a sked / Ha re ar gouron-mañ, moarvat, / Ken kaer e stumm o varc'hekaat.

1960
Référence : PETO p55-56

Gant morc'hed d'ho puhez nammet, / 'Vit bezañ a wall disammet, / A galon wir, pedit gant gred / Da gaout trugarez Mestr ar Bed.

1960
Référence : PETO p53

Dre ar bed e red kasoni, / Met ur c'hristen ' dle pardoniñ !

1960
Référence : PETO p82

Ur wech aet e-biou d'ar C'hap Palmas en em gaver war 'Aod an Olifant' ; hag adalek eno e kroger da verdeiñ penn er Reter ha zoken, e pennadoù a zo e troer un tamm etrezek ar Biz ; hag en doare-se, e-pad meur a zevezh ne vo ket tostaet muioc'h ouzh gouriz ar bed.

1985
Référence : DGBD p18

Gallout a ra c'hoazh rediañ an enebourien da aloubiñ an dachenn gant poliserien, ar pezh vo direnkus hag a roio da soñjal n'eo ket reizh an dra-se -evel p'o dez c'hoant mistri ar bed d'en em vodañ pell diouzh ar werin da skouer, ha ret e vez dezhe bezañ gwarezet gant miliadoù a boliserien abalamour d'ur mor a dud disentus o sevel o mouezh a-enep dezhe ; peotramant pa vez ezhomm eus degadoù a boliserien evit eveshaat... ur parkad maiz-.

2015
Référence : DISENT p145-146

Bevañ a reomp en ur bed a skeudennoù.

2015
Référence : DISENT p80

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux