Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. Tr. adv. A. (dirak un ak. pe un anv den) A-DU GANT. 1. War an hevelep tu hag udb. An avel a c'hwezhe a-du gant hol lestr. ES. a-benn (da), a-enep. 2. (db. an dud) [1732, 1927, 1931, 1943, 1985] Gant an hevelep soñj hag ub. N'emañ ket a-du gant Pêr. A-du emaon. [1732] Em lakaat a du gant ur re, a enep un all. & Trl. [2012] Mont, sevel a-du gant ub. : dont da vezañ a-du gantañ. [2012] m'eus aon ez an a-du ganeoc'h. ES. a-enep (da). 3. [1850] Eus ar memes tu, strollad hag ub. [1850] Brezelidi kalonek a zo a-du gantañ. [1850] Emañ a-du ganeoc'h. 4. (db. ar plegennoù) [1927, 1931] BEZAÑ A-DU GANT UB. : bezañ troet mat gant ub. An amzer a oa a-du gant ar Vretoned. ES. a-enep. B. 1. (dirak un av.) BEZAÑ A-DU DA : bezañ mat dezhañ (ober udb.). A-du emaon d'ober an dra-se. 2. (db. an traoù a labourer ganto, a ranker kregiñ enno) BEZAÑ A-DU DA UB. : bezañ lakaet, troet ouzh an tu mat e-keñver ar pezh en deus ub. d'ober. N'emañ ket a-du dit : ne zeui ket a-benn anezhañ, anezhi. 3. En em lakaat a-du d'ober udb. : en em lakaat e tu d'e ober. II. Adv. 1. (db. an avel) Bezañ a-du : c'hwezhañ dre dreñv ur vag. A-du emañ an avel. 2. [1927] A-gostez. & Lavaret udb. a-du d'ub. : e lavaret dezhañ a-gostez. 3. (impl. da stn) [1927, 1931] Troet mat e-keñver ub. pe udb. Tud a-du. & Avel a-du : a c'hwezh war an tu mat. & Dre ast. (db. planedenn pe oberoù an dud) Avel a-du : troet war an tu mat, troet d'ober berzh. 4. Dre skeud. (db. ar plegennoù) [1927, 1931] Troet war an tu mat. [1931] Pep tra a-du.

Exemples historiques : 
41
Masquer la liste des exemples

Em lakaat a du gant ur re, a enep un all.

1732
Référence : GReg pg (se mettre du) côté (de quelqu'un, contre un autre)

a-du da

1850
Référence : GON.II p.56, Table des Prépositions composées, "de côté".

Brezelidi kalonek a zo a-du gantañ.

1850
Référence : GON.II pg brézéliad (Il a dans son parti des soldats courageux).

En em likit a-du gantañ.

1850
Référence : GON.II p.96, livre second, "Prenez parti pour lui".

emañ a-du ganeoc'h

1850
Référence : GON.II pg tû

Daoust ha c’hwi hoc’h eus biskoazh o gwelet, en ur gêr bennak, o vont a-du gant an hini a zo douget gant an dud vat, me [a] lavar gant an dud a gar Doue, o bro hag ar Roue ?

1877
Référence : EKG.I. p.65

Ar republikaned a nac’ho an "arme noar" evit bezañ a-du ganto, — koulskoude e meur a lec’h ez eus c’hoarvezet traoù ker kriz hag e Konk. — Nac’h a zo aes, mes diskouez ne wrie ket war ar memes torchenn "ar re ruz" a gomzan anezho hag ar republikaned all, n'eo ket ken aes.

1877
Référence : EKG.I. p.204

A-raok e oa unanig bennak a-du gantañ, ha bremañ, hervez an holl, n'eo ket mat da deuler d’ar c’hi... Setu mignonaj an dud fall !

1877
Référence : EKG.I. p.147

Faziañ a c’helle koulskoude, rak siwazh ! lod eus a dud hor bro, nebeut mar kirit, lod evelato eus a dud hor bro a yoa aet a-du gant an dispac’herien.

1877
Référence : EKG.I. p.43

Mar emañ hiriv an archerien hag ar soudarded a-du gantañ, evel gwechall gant ar republikaned, n’emañ ket evelato en e wir o terc’hel an traoù-se dioc’h e gostez, rak gouzout ervat a ra ne deuont ket a-berzh-vat.

1877
Référence : EKG.I. p.3

— Neuze ’ta ec’h en em lakaez a-galon-vat a-du ganen evit kas an Aotrou Poullaoueg da Vro-Saoz ? — Ha war-var a gement-se e c’hellez bezañ, te hag a anavez keid-all a zo ar Jaouen ?

1877
Référence : EKG.I. p.215

— Setu amañ petra m’eus soñjet : ret eo deomp klask golo en ur vro vat, e-kreiz an dud a zo a-du ganeomp, evit ma vezo aesoc’h deomp kaout un tamm boued ha klevet keloù eus a soudarded ar republik.

1878
Référence : EKG.II p.8

Ret eo d'ar geder Awenez kaout a-du gantañ mouezhioù an hanter hag unan eus ar Varzhed bedet, a-benn bezañ digemeret Awenez.

1909
Référence : REZI p. 13

Doueed gwarezourien Geltia, ar re [a] anavezan hag ar re n’anavezan ket, ra vezint a-du, din da gas va menoz da vat !

1923
Référence : SKET p.23

Neb a lenno al linennoù da heul hag a lakaio evezh mat gant ar bugenoù-mañ, ra vo sellet outañ a-du gant Mestr ar santual, ra warezo Dis Atir (1) anezhañ hag e dud, o reiñ nerzh, kadarnded ha meiz d’e vibien, kened, furnez ha yec’hed d’e verc’hed ; o tiwall e chatal hag e barkoù, e di hag e oaled, e goadoù hag e bradoù, e stêr hag e stank !

1923
Référence : SKET p.25

Stouiñ e benn a ra-eñ, hag, o rannañ gerioù a-du, e kinnig dezho ur wastell-vel ha bleunioù-roz.

1923
Référence : SKET p.48

Neuze, deut an trec’h ganto, ar re a oa a-du gant derc’hel gizioù ar vro a anvas da roue-meur un den a ouenn c’hlan ; nemet a stad izel a-walc’h e oa-eñ, dilufr e anv hag e nesanded, dre m’o doa ar pep brasañ eus an tiegezhioù uhel, a vage danvezioù-rouanez, kimiadet gant Nemetos ha m’oa bet gounezet gant an nevezentioù-diavaez ar re anezho a oa chomet er vro.

1923
Référence : SKET p.85-86 (+ p.198, "Da reiz[h]a[ñ]" : "P. 86, lin. 4, e lec’h « nevezentiou » lenn « nevezintiou »").

a-du gant

1923
Référence : SKET p.154, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "favorable".

Avel a-du.

1923
Référence : SKET p.154, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "vent favorable".

tu : bezañ a-du

1923
Référence : SKET p.194, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "être favorable".

Bezañ a-du gant ub.

1923
Référence : SKET p.194, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "être favorable à quelqu'un, être du parti de quelqu'un, être de l'avis de quelqu'un".

Sellout a-du ouzh ub.

1923
Référence : SKET p.194, « Geriadur ar "Skelta Segobrani" (an daou levr kenta) » "Regarder quelqu’un d’un œil favorable".

Ha Bilzig, heskinet evel-se, a z[e]ode hag a skoe didruez : kreñv a oa, ha lardadennoù a roe dezhe. Hag ar mammoù a-du gant o faotred a grie ivez : — Bilzig ! Bilzig ! bastard !… Kae da glask da dad beuzet en stank ar vilin-avel !…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.978 (Even 1924)

a-du

1927
Référence : GERI.Ern pg a3 (du parti de)

a-du

1927
Référence : GERI.Ern pg a3 (de côté ; disposé, qui peut s'adapter à ; adroitement, comme il faut)

a-du

1931
Référence : VALL pg (être d') accord, adroitement, ami

en em lakaat a-du evit danzen

1931
Référence : VALL pg (s')arranger

pep tra a-du

1931
Référence : VALL pg (sous d'heureux) auspice(s)

bezañ a-du gant

1931
Référence : VALL pg avis, (être du) bord (de quelqu'un)

ur vouezh a-du

1931
Référence : VALL pg (une) voix (amie)

a-du

1931
Référence : VALL pg approbatif, avec (du parti de)

en em lakaat a-du

1931
Référence : VALL pg (s')apprêter

Davis, en ur dennañ an evezh war ziaesterioù ar goulakadur stêriel, en deus en em ziskouezet a-du gant an hevelep menoz, o vezañ ma kleuze ar seurt froudoù en un doare herrek-tre war aodoù Aostralia ar Biz.

1943
Référence : TNKN p74

Pa strakas ar Reveulzi Vras, gouenn ar Jafrenaoued hag ar Winamanted, abalamour d'he stad a berc'henn douar a yeas a-du gant an noblañs hag ar veleien.

1944
Référence : EURW.1 p9

Gwir frankiz he deus ar bobl e Bro C'hall / Pa 'z eo dic'halloud an drubarded gall./ Ha ne vefes ket a-du gant seurt tud ? / Da salud 'gavan direizh ha fall-put.

1960
Référence : PETO p35

Ne oa ket ano da vont goude etrezek Kreizafrika. Rak kouezhet e oa ar vro-se, e miz du '40, etre daouarn ar re a oa a-du gant ar Jeneral de Gaulle.

1985
Référence : DGBD p6

"Ya, ya ", eme an noter. "M'eus aon ez an a-du ganeoc'h".

2012
Référence : DJHMH p.70

Gwelloc'h a se a vo an istor rak c'hoant bras o do an arvesterien da c'hoût petra zo pennkaoz d'ho stourm, ha dre-se e vefont gouest da sevel a-du ganeoc'h da c'houde.

2015
Référence : DISENT p79

Dav eo lakaat ar c'hoarzherien a-du ganeoc'h, en ur ziskouez dre an eskemmoù a zo gant hoc'h enebourien pegen lu eo o doare d'en em zerc'hel, pegen faos eo ar pezh a lâront, pegen uhel eo ar c'haoc'h en o revr abalamour d'o galloud, hag all, hag all.

2015
Référence : DISENT p79

Gallout a reer ober goap ouzh an enebourien oc'h ober van da sevel a-du gante met en un doare lu, en ur vont kalz re bell ganti, evit sikour an dud da gompren e vez diskuliet tra pe dra e gwirionez.

2015
Référence : DISENT p55

Hed-ha-hed ar briefing-se e c'hall pep hini lâret ne gemero ket perzh, abalamour ne sav ket a-du gant an taol peotramant ne fell ket dezhañ sammañ ar riskloù disklêriet.

2015
Référence : DISENT p90-91

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux