Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Définition :  Masquer la définition

I. A. 1. Dilerc'hioù poultrennek, louet al liv anezho, deuet diwar danvezioù, korfoù peurzevet. An tan en doa graet ludu eus ar bern koad. Ar c'heuneud-se ne reont ket kalz a ludu. Kuzhet evel an tan dindan al ludu. Ludu brout : tomm. & Trl. Mont e ludu, mont da ludu : bezañ peurzevet. & Pipi-ludu : moranv a roer d'ar c'hafe re danav. 2. Trl. skeud. Reiñ ludu e-lec'h butun : lavaret gaou e-lec'h gwir. & Aet eo e vrud da ludu : ned eo mui ken karet ha ma oa a-raok. & Kaout, lakaat ludu da c'holeiñ e dan, skeiñ ludu da c'holeiñ e dan : (gouzout) kuzhat e sioù, e soñjoù, e c'hoant gwirion ; chom sioul, bezañ habask. & Paket an tan* ha gwerzhet al ludu. & Aet eo e blouz* da ludu. B. Ent strizh 1. Dilerc'hioù an tan en un oaled, en ur fornigell. Ar flamm a zihunas ar c'hazh a oa kousket e-tal al ludu tomm. & Log al ludu : toull en oaled ma lakaer al ludu. [1878] Ne voe ket a-walc’h dezho furchañ diabarzh an ti, mont a rejont c’hoazh er c’hreier, er grañjoù, e log al ludu, ha zoken e klud ar yer. 2. Dilerc'hioù tan deuet diwar butun peurzevet. Ludu ur c'ho mad butun. Ludu ur sigaretenn. & Trl. skeud. Na dalvezout ludu ur c'hornad butun : na dalvezout netra. 3. (gant un dalvoudegezh lies) Pezh a chom eus korf ub. goude m'eo bet devet e-lec'h bezan douaret, hag a vez dastumet en ur jarl prl. Al ludu a zastumi evit o lakaat en un arched. Ar sorserez kozh zo devet, he ludu gant an avel gwentet. II. Relij. 1. Ludu zo arouez ar binijenn. Goloiñ e benn a ludu. 2. (gant ur bennlizherenn-dal) Ludu gwirion a ra ar beleg ganto evit merkañ ur groaz war tal ar feizidi devezh kentañ ar C'horaiz. Merc'her al Ludu. III. (impl. da ag.) 1. (db. an traoù) Douar ludu : douar a ya aes da boultrenn, douar rouez. 2. (db. an dud) Na gar ket mont er-maez eus e di. Te zo ludu !

Exemples historiques : 
34
Masquer la liste des exemples

ludu

1499
Référence : LVBCA p136 (cendre)

ludu

1659
Référence : LDJM.1 pg cendre

ludu brout

1659
Référence : LDJM.1 pg cendre chaude ; ludu brout (cendre chaude)

Dimerc'her al Ludu

1659
Référence : LDJM.1 pg Mercredy (des cendres)

glaou-douar

1732
Référence : GReg pg fraisi (ou fraisil)

demerc'her al ludu

1732
Référence : GReg pg (le jour des) cendre(s)

brout

1732
Référence : GReg pg cendre (chaude)

a liv ludu

1732
Référence : GReg pg (de couleur de) cendre

krañchat el ludu

1732
Référence : GReg pg cracher (dans les cendres)

goloet a ludu

1732
Référence : GReg pg cendreux

liskiñ bede al ludu

1732
Référence : GReg pg brûler (consumer entierement)

lakaat e ludu

1732
Référence : GReg pg (reduire en) cendre(s)

ludu

1732
Référence : GReg pg cendre

gwerzhañ ludu

1732
Référence : GReg pg (vendre de la) cendre

prenañ ludu

1732
Référence : GReg pg (acheter de la) cendre

liv ludu

1732
Référence : GReg pg (de couleur de) cendre

Lakait eñ war ludu tomm.

1850
Référence : GON.II pg ludu (mettez-le sur de la cendre chaude).

al ludu

1850
Référence : GON.II pg al (la cendre).

ludu brout

1850
Référence : GON.II pg broud (de la cendre chaude).

Ar c'heuneud-se ne ra ket kalz a ludu.

1850
Référence : GON.II pg ludu (ce bois ne fait pas beaucoup de cendre).

ludu

1850
Référence : GON.II pg ludu (cendre, la poudre qui reste du bois et des autres matières combustibles, après qu'elles ont été brûlées. poussière, terre et autres substances réduites en poudre fort menue), pg houé ou c'houé

Ar c'heuneud a zo aet e ludu.

1850
Référence : GON.II p.96 (le bois est réduit en cendres).

Lakait avaloù-dour da boazhañ el ludu tomm.

1850
Référence : GON.II pg aval-douar (Mettez des pommes de terre à cuire sous la cendre chaude).

Pe stad ho pize graet anezho, c'hwi lesanvet AR FUR, evel ma oa Ezop en en amzer ? C'hwi a ouie an tu, eme an dud, "Da gaout aour e-touez al ludu" ?

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

Ne voe ket a-walc’h dezho furchañ diabarzh an ti, mont a rejont c’hoazh er c’hreier, er grañjoù, e log al ludu, ha zoken e klud ar yer.

1878
Référence : EKG.II p.278

El lec’h m’oa bet grañj Herve Soutre, n’oa bremañ nemet ur bern ludu ha glaou c’hoazh klouar !

1878
Référence : EKG.II p.44

Pell e kantreis, o klask, hep he c’havout, roudenn an oaled : stlabezet ez oa ar mein anezhi, aet al ludu gant an avel, ha goloet al lec’h m’edo gant hir-c’heot, strouezh ha brousgwez.

1923
Référence : SKET p.22

Bep bloaz e weled ar vouc’hal hag an tan o tigeriñ frankizennoù er c’hoad, ha diwar ludu al loskadegoù o c’henel parkoù nevez, peurvanoù nevez, hag o sevel tiez nevez da gledouriñ tiegezhioù nevez.

1923
Référence : SKET p.67

Evurus Bilzig pa erruas en ti : e skudellad a oa war an oaled, tomm-berv el ludu.

1925
Référence : BILZ2 p.114

ludu

1931
Référence : VALL Rakskrid p XVI (cendre)

liv al ludu

1931
Référence : VALL pg blond (cendré)

En eneb d’an du-kañv-se, pa brene ur vaouez ar mouchouer bras gant pimpilhoù hir ha rodellet a dlee padout outi ha marteze ouzh he merc’h o buhez-pad, evel-just e tibabe al liv a gare, rak kavout a rae er stalioù n’eus forzh pere, an eil lintrusoc’h eget egile : mouchoueroù ruz-tan, glas-dour, gell damruz, glas-mor, liv al ludu, mouk, ha zoken gwenn-sin pe du adarre, evit an intañvezed hepken hag ar gwragez krog mat da vont war an oad.

1954
Référence : VAZA p.31

Aes-tre int da naetaat pa vez krog an delioù da zisec'hañ : evel ma tev aes-tre an danvez a ro d'ar blantenn he c'hwezh-vat, ne vez nemet lakaat an tan en ur penn, hag hemañ a ya penn-da-benn ar riblennad en ur lezel un tammig ludu hepken war e lerc'h.

1985
Référence : DGBD p40

An hêrezh-se, evit gwir, ne oa ket bet peurvouget he regez dindan ludu an ankounac'h goude donedigezh ar v/Barbared.

2016
Référence : ILIAS p8

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux