Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. 1. Yezh keltiek zo boaziet e Breizh. N'ouzoc'h ket brezhoneg, a vrezhoneg ? Gouzout brezhoneg mat. Brezhoneg yac'h-kenañ : brezhoneg mat-kenañ. & Brezhoneg c'hwek : un dudi e glevet. 2. Trl. Dont aes, brav, flour ar brezhoneg gant ub. & Bezañ reizh war ar brezhoneg : e gomz reizh. & Mont da ub., ouzh ub. e brezhoneg : komz outañ er yezh-se. & Koll, ankounac'haat e vrezhoneg, dizeskiñ brezhoneg : dont da zisoñjal ar yezh-se. & Brezhoneg beleg : fall, ennañ e-leizh a c'herioù hag a droiennoù gallek. & Brezhoneg palefarzh, podoù, saout, brezhoneg tro an ti, brezhoneg kas ar saout er-maez : direizh-tre, kalz a fazioù ennañ. Komz a rae ur meskaj galleg saout ha brezhoneg podoù. & Komz brezhoneg evel ur gazeg : e gomz fall-tre. & Brezhoneg bras, uhel : stumm bras eus ar yezh, dezhañ doareoù glan ha mistr, distag-krenn diouzh ar prezeg pemdez. & Brezhoneg kador : doare brezhoneg bras a rae ar veleien gantañ er gador-brezeg (ha, dre ast., brezhoneg uhel, un tamm re donius). 3. PEMDEZ Chaokat, drailhañ , faoutañ brezhoneg : ober gant ur stumm brezhoneg zo distreset-kenañ. 4. Termen a dalvez da aroueziñ un ober, un obererezh, ur garg dalc'het gant un den a denn d'ar yezh end-eeun. Ur yezhadur brezhoneg. Ur c'hlas brezhoneg. Kentelioù brezhoneg. Kelennerien vrezhoneg. Ober skol vrezhoneg. II. G. (en e furm lies) Ar brezhonegoù : rannyezhoù ar brezhoneg, doareoù ar brezhoneg komzet (hervez al lec'hioù, an toleadoù).

Exemples historiques : 
63
Masquer la liste des exemples

Amañ ez tezraou buhez an itron sanktez Katell[,] gwerc'hez ha merzherez[,] en Brezhoneg nevez-Imprimet, e Kuburien, evit Bernard de Leau, peheni a chom e Montrolez, war [ar] pont Bouret : en bloaz M.D.LXXVI. [1576]

1576
Référence : Cath p1

M. Livirit-hu ar Gredo en latin. D. Credo in Deum etc. M. Livirit-hi en brezhoneg. D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar.

1622
Référence : Do. p10

Doktrin ar gristenien kompozet gant an tad reverant Ledesme, jezuist. An holl aprouvet, gant an Aotrou a Roazhon. Ha translatet a c'halleg en brezhoneg, gant Tangi Gwegen, beleg hag organist, natif a Leon

1622
Référence : Do. p1

brezhoneg

1659
Référence : LDJM.1 pg brezonnec

ar brezhoneg

1659
Référence : LDJM.1 pg (le langage) Breton

M. Leveret-hi [an Ave Maria] e brezhoneg ? Me ho salud, Mari, leun a c'hras, an Aotrou zo geneoc'h, binniget ez oc'h etre an holl wragez, ha binniget eo ar frouezh eus ho kof, JEZUZ. Santez Vari, Mamm da Zoue, pidit evidomp-ni pec'herien, bremañ, hag en eur hor marv, Amen.

1677
Référence : Do. p21

ar brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

Ar brezhoneg n'en deus lizherenn rust ebet nemet ar c'h.

1732
Référence : GReg pg guttural (La langue bretonne a une double lettre gutturale, kh, au lieu de laquelle on met a present le c, & le h, avec un esprit entre les deux, en cette sorte : c'h.)

brezhoneg

1732
Référence : GReg Rakskrid

Ar brezhoneg n'en deus lizherenn ebet a bronoñser gant ar gouzoug nemet ar c'h.

1732
Référence : GReg pg guttural (La langue bretonne a une double lettre gutturale, kh, au lieu de laquelle on met a present le c, & le h, avec un esprit entre les deux, en cette sorte : c'h.)

En brezhoneg ned eus jener ebet nemet ar mal, ar femel hag an hini kummun.

1732
Référence : GReg pg genre (Le Breton n'a point de neutre genre.)

komz brezhoneg, evel un Ormant

1732
Référence : GReg pg écorcher (le breton)

deskiñ ar brezhoneg

1732
Référence : GReg pg apprendre

ned eus e Breizh nemet daou eskopti, da c'houzout eo, Roazhon ha Sant-Malou, e pere ne gompser kalz pe nebeut ar brezhoneg

1732
Référence : GReg pg (des neuf Evéchez de) Bretagne (il n'y en a que deux, sçavoir, Rennes & S.Malo, où l'on ne parle breton, peu, ou beaucoup)

brezhoneg Gwened

1732
Référence : GReg pg (le) Breton (de Vannes)

ar brezhoneg ned eo ket ul langaj peñseliet ha marellet, pe, graet eus a veur a hini all, e-c'hiz ar galleg, ar saozneg &. Hogen bez' ez eo ul langaj-vamm, pehini en deus anezhañ e-unan an darn-vuiañ eus e c'herioù, ha n'en deus kemeret nemet bihandra digant al langajoù all

1732
Référence : GReg pg breton (la langue Bretonne n'est pas une langue composée comme la Françoise, l'Angloise, &. mais une mere-langue, qui a la plûpart de les mots de son propre fond)

brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

ar brezhoneg a gompser e-barzh e prinselezh Wal [Kembre] e Breizh-Veur, ned eo ket disheñvel-bras diouc'h hini Breizh-Arvorig

1732
Référence : GReg pg (le Breton que l'on parle en la Principauté de Gales en la Grand') Bretagne (n'est pas fort different de celui de la Bretagne Armorique)

brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

langaj brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

Me 'droc'ho ma zeod em beg kent dizeskiñ ar brezhoneg.

1850
Référence : GON.II.HV pg bék (Je couperai ma langue en ma bouche, avant d'oublier le breton).

Ar brezhoneg a gomzer e Breizh-Veur ned eo ket disheñvel-bras diouzh hini Breizh-Arvorig

1850
Référence : GON.II pg brézonek (Le breton que l'on parle dans la Grande-Bretagne ne diffère pas beaucoup de celui de la Bretagne-Armorique).

brezhoneg

1850
Référence : GON.II pg brézonek ou brézounek (Le breton, la langue bretonne. Le bas-breton) + p.21, livre premier, "langue bretonne".

brezhoneg

1850
Référence : GON.II pg bréc'honek, pg brézonek ou brézounek (Le breton, la langue bretonne. Le bas-breton).

brezhoneg Leon ha galleg Gwened

1850
Référence : GON.II.HV pg Gwéned, Gwenned

an iwerzhoneg hag ar brezhoneg a zeu diouzh an hevelep mammenn

1850
Référence : GON.II.HV pg iverzonek

brezhoneg

1850
Référence : GON.II pg bréc'honek, brézonek (Le breton, la langue bretonne. Le bas-breton. En Vannes "bréc'honek").

"Lennerien, emezañ, e kentskrid e vojennoù, va brezhoneg-me, ned eo ket brezhoneg naetaet a bep kemmeskadurezh eo ; komz a ran evel ma ra an dud hep deskadurezh. C'hoant am bize bet da lakaat e-barzh va labour gerioù gwir vrezhoneg hepken, ha da deurel er-maez ar re c'hallek, pa oan evit kaout ur ger brezhoneg bennak gouest da zisplegañ mat ar pezh am boa em spered. Hogen ar vent hag ar rim a oa ret din sentiñ outo; ken a ris dre heg ar pezh na'm bize ket graet dre gaer. Kement-se a gavis kalet evelkent ; setu penaos ez a hor brezhoneg ker da goll ! "

1867
Référence : MGK Rakskrid VIII

Ouzh ar mojennoù-mañ en doa dudi; sellet a rae alies ouzh ar re anezho en doa troet e galleg, pa oa er skol; e levrig zoken a gase gantañ d'e bark, ha pa oa dilabour, en tenne dioc'h e c'hodell, hag ez ae a-gostez d'e lenn dindan ur wezenn bennak : ken a lakeas en e benn treiñ lod anezhañ e brezhoneg.

1867
Référence : MGK Rakskrid VI

Petra bennak m'en doa troet Mojennoù Faedr hervez kiz e barrez, ne oant ket hervez kiz an dud desket-kaer; gant ar soñj d'o lakaat bravoc'h, e varellas anezho a dammoù galleg dastumet e kêr, traoù ken divalo ha ken iskis e brezhoneg ma'z int evel kozh peñselioù ruz pe c'hlas gwriet ouzh ur sae wenn gant ur c'hemener mezv-dall.

1867
Référence : MGK Rakskrid VII

Goude-se e voent troet e gregach gant Ezop, e latin, gant Faedr, e brezhoneg kozh gant sant Kadoù, e galleg kozh gant un itron a reer Mari a Vro-C'hall anezhi, e galleg nevez gant Yann ar Feunteun, ar barzh brudet, hag en diwezh, en hon amzer-ni, e brezhoneg adarre, gant Rikoù ha gant an aotrou Gwezbriant

1867
Référence : MGK Rakskrid VI

Daoust ha n’edo ket ar "Sans-Pitié" — e brezhoneg, an hini didruez — e kichen Kastell an Tarv, dare da astenn he lien ha da nijal war-eeun war-zu Bro-Saoz, war-lerc’h ar vagig vihan ?

1877
Référence : EKG.I. p.17

N’oa na galleg na brezhoneg ; evelato ne ouien ket mat a-walc’h c’hoazh petra a lavare.

1878
Référence : EKG.II p.46

Ouzhpenm mac'h eo ar Groaz ur gelaouenn vat ha kristen, be[z]añ zo enni pennado-skrid en brezhoneg ha se a blij brav din.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Heb mouzhañ krenn ouzh ar galleg, dalc’homp bepred d’ar brezhoneg.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

brezhoneg

1899
Référence : VALL Levrlennadur p VIII

"Blatomagos" a vefe, ger evit ger, e brezhoneg bremañ, "Bleudva".

1923
Référence : SKET p.23

Graet gant hon martoloded an dro d’ar bagoù bras ha d’ar gobiri eoriet er porzh, seder-meurbet an aotrou Beskont, sutellat a rae ur sonig gallek (ne ouie ket ar brezhoneg), ur son disket gantañ du-se en Bro-C’hall.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 46, p.1090 (Here 1924).

Aotrou Doue, Janedig, penaos e vezo graet, Pa rankfet mont en karroñs gant an dimezelled ? Nan ouzoc’h ket ar galleg, kennebeut ar c’hadañs, Nan eo ket en brezhoneg e tiskours an noblañs.

1925
Référence : BILZ2 p.160

brezhoneg

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

brezhoneg

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

brezhonegoù

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

brezhoneg

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

Ennañ eo em eus desket kanañ, ennañ eo e sunis laezh ar feiz kristen en ur zeskiñ ar brezhoneg, santelañ yezh a zo en hollved.

1929
Référence : SVBV p.18

Ar seizh kañfard, den ebet o taollagadiñ outo, a varvailhe ken na ziaoule e brezhoneg : kaerañ yezh a zo en hollved.

1929
Référence : SVBV p6

brezhoneg saout

1931
Référence : VALL pg (mauvais) breton

brezhoneg bremañ

1931
Référence : VALL pg breton (moderne)

ragachat un tamm brezhoneg

1931
Référence : VALL pg bredouiller (un peu de breton)

brezhoneg

1931
Référence : VALL pg Breton

Breuriezh veur ar brezhoneg

1931
Référence : VALL pg académie (bretonne)

brezhoneg beleg

1931
Référence : VALL pg (mauvais) breton

brezhoneg

1933
Référence : BAHE niv. 86, p20

Ar gwir hon eus da lakaat e brezhoneg anvioù-lec'h Breizh-Uhel, evel ma vez graet gant meur a hini, o vezañ m'emaint en hor bro, o vezañ ma 'z eo an anvioù-se ul lod eus hor peadra.

1943
Référence : TNKN p8

An hini gozh gant he c’hoef n’oa ket bet kannet, hag he chal a-dreuz war e c’hein, a rae ur c’houblad c’hoarzhus gant an Amerikanez gran : ne gomzent nemet dre sinoù, rak unan ne ouie ket galleg, hag eben ne ouie ket brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p.189

Galleg-holl e [sic, a] veze disket d'ar « pennhêr » ; met etrezo, ma zad ha ma mamm a gaozee brezhoneg, hag ar glianted, brezhoneg nemetken, dre un abeg sklaer : ne oa ket unan dre bep dek a oa barrek da c'hallegañ, nemet ha mezv e vije.

1944
Référence : EURW.1 p18

Me, evel ul logodenn, a veze bepred war-c'hed ar glianted, netra nemet evit selaou anezho o kaozeal brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p18

Touiñ a ris neuze en em lakaat da studi brezhoneg Gwened.

1944
Référence : EURW.1 p74

oberoù Taldir e brezhoneg hag e kembraeg

1944
Référence : EURW.1 p2

— « E peseurt yezh e komze an diaoul ? » — « E latin ? » — « E Brezhoneg ? »

1944
Référence : ATST p.83

Nemet brezhoneg ne veze ganimp ; a-wechoù ez aemp da gontañ gant brezhonegerien baour o labourat e Sant-Brieg.

1944
Référence : EURW.1 p55

Geriadur galleg-brezhoneg .. .. .. 1913

1944
Référence : EURW.1 p2

Kaoz e [sic] oa war Arvor ar sizhun ail, eus ar « Roazhoneg » pe vrezhoneg Breizh-Uhel. Eman ar « roazhoneg » o teurel gwrizioù e kêrioù ail Breizh-Uhel. Tra vev eo ur yezh : kreskin hag ober berzh a ra, pa vez graet war he zro ; ha kivizan ha raervel. pa vez dilezet.

1944
Référence : ARVR Niv. 165

Pa zeue dezho, un nebeud bloavezhioù goude, dont da welout o zud, o devoa ankounac'haet, n'eo ket hepken o brezhoneg, met ivez an doare da labourat a oa bet o hini en o yaouankiz.

1985
Référence : DGBD p53

Note d'étude

Testeniet eo ar reizhskrivadur brezhoneg (dre deir gwech) gant <zh> dindan pluenn Loeiz Herrieu en ul lizher da Baotr Juluen deiziataet eus an 20 a viz C'hwevrer 1933 (embannet e BAHE, niv. 86, 1975, p 20).

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux