Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. H.g. 1. Yezh keltiek zo boaziet e Breizh. N'ouzoc'h ket brezhoneg, a vrezhoneg ? Gouzout brezhoneg mat. Brezhoneg yac'h-kenañ : brezhoneg mat-kenañ. & Brezhoneg c'hwek : un dudi e glevet. 2. Trl. Dont aes, brav, flour ar brezhoneg gant ub. & Bezañ reizh war ar brezhoneg : e gomz reizh. & Mont da ub., ouzh ub. e brezhoneg : komz outañ er yezh-se. & Koll, ankounac'haat e vrezhoneg, dizeskiñ brezhoneg : dont da zisoñjal ar yezh-se. & Brezhoneg beleg : fall, ennañ e-leizh a c'herioù hag a droiennoù gallek. & Brezhoneg palefarzh, podoù, saout, brezhoneg tro an ti, brezhoneg kas ar saout er-maez : direizh-tre, kalz a fazioù ennañ. Komz a rae ur meskaj galleg saout ha brezhoneg podoù. & Komz brezhoneg evel ur gazeg : e gomz fall-tre. & Brezhoneg bras, uhel : stumm bras eus ar yezh, dezhañ doareoù glan ha mistr, distag-krenn diouzh ar prezeg pemdez. & Brezhoneg kador : doare brezhoneg bras a rae ar veleien gantañ er gador-brezeg (ha, dre ast., brezhoneg uhel, un tamm re donius). 3. PEMDEZ Chaokat, drailhañ , faoutañ brezhoneg : ober gant ur stumm brezhoneg zo distreset-kenañ. 4. Termen a dalvez da aroueziñ un ober, un obererezh, ur garg dalc'het gant un den a denn d'ar yezh end-eeun. Ur yezhadur brezhoneg. Ur c'hlas brezhoneg. Kentelioù brezhoneg. Kelennerien vrezhoneg. Ober skol vrezhoneg. II. G. (en e furm lies) Ar brezhonegoù : rannyezhoù ar brezhoneg, doareoù ar brezhoneg komzet (hervez al lec'hioù, an toleadoù).

Exemples historiques : 
65
Masquer la liste des exemples

Amañ ez tezraou buhez an itron sanktez Katell[,] gwerc'hez ha merzherez[,] en Brezhoneg nevez-Imprimet, e Kuburien, evit Bernard de Leau, peheni a chom e Montrolez, war [ar] pont Bouret : en bloaz M.D.LXXVI. [1576]

1576
Référence : Cath p1

M. Livirit-hu ar Gredo en latin. D. Credo in Deum etc. M. Livirit-hi en brezhoneg. D. 1. Me gred en Doue an Tad hollc'halloudek, krouer d'an Neñv ha d'an Douar.

1622
Référence : Do. p10

Doktrin ar gristenien kompozet gant an tad reverant Ledesme, jezuist. An holl aprouvet, gant an Aotrou a Roazhon. Ha translatet a c'halleg en brezhoneg, gant Tangi Gwegen, beleg hag organist, natif a Leon

1622
Référence : Do. p1

brezhoneg

1659
Référence : LDJM.1 pg brezonnec

ar brezhoneg

1659
Référence : LDJM.1 pg (le langage) Breton

M. Leveret-hi [an Ave Maria] e brezhoneg ? Me ho salud, Mari, leun a c'hras, an Aotrou zo geneoc'h, binniget ez oc'h etre an holl wragez, ha binniget eo ar frouezh eus ho kof, JEZUZ. Santez Vari, Mamm da Zoue, pidit evidomp-ni pec'herien, bremañ, hag en eur hor marv, Amen.

1677
Référence : Do. p21

brezhoneg

1732
Référence : GReg Rakskrid

komz brezhoneg, evel un Ormant

1732
Référence : GReg pg écorcher (le breton)

ned eus e Breizh nemet daou eskopti, da c'houzout eo, Roazhon ha Sant-Malou, e pere ne gompser kalz pe nebeut ar brezhoneg

1732
Référence : GReg pg (des neuf Evéchez de) Bretagne (il n'y en a que deux, sçavoir, Rennes & S.Malo, où l'on ne parle breton, peu, ou beaucoup)

brezhoneg Gwened

1732
Référence : GReg pg (le) Breton (de Vannes)

ar brezhoneg ned eo ket ul langaj peñseliet ha marellet, pe, graet eus a veur a hini all, e-c'hiz ar galleg, ar saozneg &. Hogen bez' ez eo ul langaj-vamm, pehini en deus anezhañ e-unan an darn-vuiañ eus e c'herioù, ha n'en deus kemeret nemet bihandra digant al langajoù all

1732
Référence : GReg pg breton (la langue Bretonne n'est pas une langue composée comme la Françoise, l'Angloise, &. mais une mere-langue, qui a la plûpart de les mots de son propre fond)

deskiñ ar brezhoneg

1732
Référence : GReg pg apprendre

brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

ar brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

ar brezhoneg a gompser e-barzh e prinselezh Wal [Kembre] e Breizh-Veur, ned eo ket disheñvel-bras diouc'h hini Breizh-Arvorig

1732
Référence : GReg pg (le Breton que l'on parle en la Principauté de Gales en la Grand') Bretagne (n'est pas fort different de celui de la Bretagne Armorique)

Ar brezhoneg n'en deus lizherenn ebet a bronoñser gant ar gouzoug nemet ar c'h.

1732
Référence : GReg pg guttural (La langue bretonne a une double lettre gutturale, kh, au lieu de laquelle on met a present le c, & le h, avec un esprit entre les deux, en cette sorte : c'h.)

En brezhoneg ned eus jener ebet nemet ar mal, ar femel hag an hini kummun.

1732
Référence : GReg pg genre (Le Breton n'a point de neutre genre.)

Ar brezhoneg n'en deus lizherenn rust ebet nemet ar c'h.

1732
Référence : GReg pg guttural (La langue bretonne a une double lettre gutturale, kh, au lieu de laquelle on met a present le c, & le h, avec un esprit entre les deux, en cette sorte : c'h.)

langaj brezhoneg

1732
Référence : GReg pg breton (langue bretonne)

brezhoneg

1850
Référence : GON.II pg brézonek ou brézounek (Le breton, la langue bretonne. Le bas-breton) + p.21, livre premier, "langue bretonne".

brezhoneg

1850
Référence : GON.II pg bréc'honek, pg brézonek ou brézounek (Le breton, la langue bretonne. Le bas-breton).

an iwerzhoneg hag ar brezhoneg a zeu diouzh an hevelep mammenn

1850
Référence : GON.II.HV pg iverzonek

brezhoneg

1850
Référence : GON.II pg bréc'honek, brézonek (Le breton, la langue bretonne. Le bas-breton. En Vannes "bréc'honek").

brezhoneg Leon ha galleg Gwened

1850
Référence : GON.II.HV pg Gwéned, Gwenned

Ar brezhoneg a gomzer e Breizh-Veur ned eo ket disheñvel-bras diouzh hini Breizh-Arvorig

1850
Référence : GON.II pg brézonek (Le breton que l'on parle dans la Grande-Bretagne ne diffère pas beaucoup de celui de la Bretagne-Armorique).

Me 'droc'ho ma zeod em beg kent dizeskiñ ar brezhoneg.

1850
Référence : GON.II.HV pg bék (Je couperai ma langue en ma bouche, avant d'oublier le breton).

"Lennerien, emezañ, e kentskrid e vojennoù, va brezhoneg-me, ned eo ket brezhoneg naetaet a bep kemmeskadurezh eo ; komz a ran evel ma ra an dud hep deskadurezh. C'hoant am bize bet da lakaat e-barzh va labour gerioù gwir vrezhoneg hepken, ha da deurel er-maez ar re c'hallek, pa oan evit kaout ur ger brezhoneg bennak gouest da zisplegañ mat ar pezh am boa em spered. Hogen ar vent hag ar rim a oa ret din sentiñ outo; ken a ris dre heg ar pezh na'm bize ket graet dre gaer. Kement-se a gavis kalet evelkent ; setu penaos ez a hor brezhoneg ker da goll ! "

1867
Référence : MGK Rakskrid VIII

Goude-se e voent troet e gregach gant Ezop, e latin, gant Faedr, e brezhoneg kozh gant sant Kadoù, e galleg kozh gant un itron a reer Mari a Vro-C'hall anezhi, e galleg nevez gant Yann ar Feunteun, ar barzh brudet, hag en diwezh, en hon amzer-ni, e brezhoneg adarre, gant Rikoù ha gant an aotrou Gwezbriant

1867
Référence : MGK Rakskrid VI

Ouzh ar mojennoù-mañ en doa dudi; sellet a rae alies ouzh ar re anezho en doa troet e galleg, pa oa er skol; e levrig zoken a gase gantañ d'e bark, ha pa oa dilabour, en tenne dioc'h e c'hodell, hag ez ae a-gostez d'e lenn dindan ur wezenn bennak : ken a lakeas en e benn treiñ lod anezhañ e brezhoneg.

1867
Référence : MGK Rakskrid VI

Petra bennak m'en doa troet Mojennoù Faedr hervez kiz e barrez, ne oant ket hervez kiz an dud desket-kaer; gant ar soñj d'o lakaat bravoc'h, e varellas anezho a dammoù galleg dastumet e kêr, traoù ken divalo ha ken iskis e brezhoneg ma'z int evel kozh peñselioù ruz pe c'hlas gwriet ouzh ur sae wenn gant ur c'hemener mezv-dall.

1867
Référence : MGK Rakskrid VII

Daoust ha n’edo ket ar "Sans-Pitié" — e brezhoneg, an hini didruez — e kichen Kastell an Tarv, dare da astenn he lien ha da nijal war-eeun war-zu Bro-Saoz, war-lerc’h ar vagig vihan ?

1877
Référence : EKG.I. p.17

Troet em eus anezhi e brezhoneg, mes diaes-kenañ eo lakaat en hor yezh-ni traoù ker kriz.

1878
Référence : EKG.II p.197

N’oa na galleg na brezhoneg ; evelato ne ouien ket mat a-walc’h c’hoazh petra a lavare.

1878
Référence : EKG.II p.46

Gant aon n’am befe ket troet mat, rak n’em eus ket a c’hoant da dromplañ den, e lakaan ar galleg en un tu, hag ar brezhoneg en un tu all.

1878
Référence : EKG.II p.197

Ouzhpenm mac'h eo ar Groaz ur gelaouenn vat ha kristen, be[z]añ zo enni pennado-skrid en brezhoneg ha se a blij brav din.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Heb mouzhañ krenn ouzh ar galleg, dalc’homp bepred d’ar brezhoneg.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

brezhoneg

1899
Référence : VALL Levrlennadur p VIII

"Blatomagos" a vefe, ger evit ger, e brezhoneg bremañ, "Bleudva".

1923
Référence : SKET p.23

Graet gant hon martoloded an dro d’ar bagoù bras ha d’ar gobiri eoriet er porzh, seder-meurbet an aotrou Beskont, sutellat a rae ur sonig gallek (ne ouie ket ar brezhoneg), ur son disket gantañ du-se en Bro-C’hall.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 46, p.1090 (Here 1924).

Aotrou Doue, Janedig, penaos e vezo graet, Pa rankfet mont en karroñs gant an dimezelled ? Nan ouzoc’h ket ar galleg, kennebeut ar c’hadañs, Nan eo ket en brezhoneg e tiskours an noblañs.

1925
Référence : BILZ2 p.160

brezhoneg

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

brezhoneg

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

brezhonegoù

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

brezhoneg

1927
Référence : Geri.Ern pg brezoneg

Ar seizh kañfard, den ebet o taollagadiñ outo, a varvailhe ken na ziaoule e brezhoneg : kaerañ yezh a zo en hollved.

1929
Référence : SVBV p6

Ennañ eo em eus desket kanañ, ennañ eo e sunis laezh ar feiz kristen en ur zeskiñ ar brezhoneg, santelañ yezh a zo en hollved.

1929
Référence : SVBV p.18

brezhoneg saout

1931
Référence : VALL pg (mauvais) breton

brezhoneg beleg

1931
Référence : VALL pg (mauvais) breton

brezhoneg bremañ

1931
Référence : VALL pg breton (moderne)

ragachat un tamm brezhoneg

1931
Référence : VALL pg bredouiller (un peu de breton)

brezhoneg

1931
Référence : VALL pg Breton

Breuriezh veur ar brezhoneg

1931
Référence : VALL pg académie (bretonne)

brezhoneg

1933
Référence : BAHE niv. 86, p20

Ar gwir hon eus da lakaat e brezhoneg anvioù-lec'h Breizh-Uhel, evel ma vez graet gant meur a hini, o vezañ m'emaint en hor bro, o vezañ ma 'z eo an anvioù-se ul lod eus hor peadra.

1943
Référence : TNKN p8

Touiñ a ris neuze en em lakaat da studi brezhoneg Gwened.

1944
Référence : EURW.1 p74

Nemet brezhoneg ne veze ganimp ; a-wechoù ez aemp da gontañ gant brezhonegerien baour o labourat e Sant-Brieg.

1944
Référence : EURW.1 p55

Galleg-holl e [sic, a] veze disket d'ar « pennhêr » ; met etrezo, ma zad ha ma mamm a gaozee brezhoneg, hag ar glianted, brezhoneg nemetken, dre un abeg sklaer : ne oa ket unan dre bep dek a oa barrek da c'hallegañ, nemet ha mezv e vije.

1944
Référence : EURW.1 p18

Me, evel ul logodenn, a veze bepred war-c'hed ar glianted, netra nemet evit selaou anezho o kaozeal brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p18

An hini gozh gant he c’hoef n’oa ket bet kannet, hag he chal a-dreuz war e c’hein, a rae ur c’houblad c’hoarzhus gant an Amerikanez gran : ne gomzent nemet dre sinoù, rak unan ne ouie ket galleg, hag eben ne ouie ket brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p.189

Geriadur galleg-brezhoneg .. .. .. 1913

1944
Référence : EURW.1 p2

oberoù Taldir e brezhoneg hag e kembraeg

1944
Référence : EURW.1 p2

— « E peseurt yezh e komze an diaoul ? » — « E latin ? » — « E Brezhoneg ? »

1944
Référence : ATST p.83

Kaoz e [sic] oa war Arvor ar sizhun ail, eus ar « Roazhoneg » pe vrezhoneg Breizh-Uhel. Eman ar « roazhoneg » o teurel gwrizioù e kêrioù ail Breizh-Uhel. Tra vev eo ur yezh : kreskin hag ober berzh a ra, pa vez graet war he zro ; ha kivizan ha raervel. pa vez dilezet.

1944
Référence : ARVR Niv. 165

Pa zeue dezho, un nebeud bloavezhioù goude, dont da welout o zud, o devoa ankounac'haet, n'eo ket hepken o brezhoneg, met ivez an doare da labourat a oa bet o hini en o yaouankiz.

1985
Référence : DGBD p53

Note d'étude

Testeniet eo ar reizhskrivadur brezhoneg (dre deir gwech) gant <zh> dindan pluenn Loeiz Herrieu en ul lizher da Baotr Juluen deiziataet eus an 20 a viz C'hwevrer 1933 (embannet e BAHE, niv. 86, 1975, p 20).

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux