(war-lerc'h ar merkoù gour unan gourel "en" ha benel "he" pe war-lerc'h ar merk gour lies "o")
Furm eus ar verb endevout e trede gour en amzer-vremañ.
I.
(en trede gour unan)
1. (war-lerc'h "en")
[1622] An Aotrou a Roazhon en deveus ajoutet ouzhpenn daou-ugent deiz a bardon evit mui-ouzh-mui eksitañ pep heni da asistañ en hevelep egzersis-mañ.
[1677] [Me gred ... e Jezus-Krist ... pehini... ] En deus gouzañvet dindan Poñs Pilat, zo bet krusifiet, marv, ha sebeliet, / Zo bet diskennet d'an ifern, ha resusitet an trede deiz a-douez ar re varv.
[1732] En deveus. [1732] arc'hant en deus. [1732] Bez' en deus. [1732] Bezañ en deveus. [1732] Seul vui en deus un den, seul vui a fell dezhañ da gaout. [1732] Un dremm en deveus, a'n dousañ.
2. (war-lerc'h "he")
[1732] Gwilioudet he deus. [1732] E Mesika, en Indez, ez eus ur gavarn natur pehini he deus mui evit daou-c'hant lev hed war a raport Herrera. [1732] An intañvez-hont he deus un enebarzh kaer, un drederenn gaer.
[1850] Ar gemenerez-se he deus kalz a vugelezed.
II.
(en trede gour lies, war-lerc'h "o")
[1622] Hon tadoù santel Pius pempet e anv ha Gregorius trizekvet, o deus pep hini anezhe roet kant vloaz ha kant daou-ugent deiz a induljansoù da gement a asisto en Katekismoù hag en Doktrin ar Gristenien, koñfirmet bet gant an Tad santel Klemañ eizhvet a anv.
[1677] Reiñ da zibriñ d'ar re o deus naon, / Reiñ da evañ d'ar re o deus sec'hed, / Gwiskañ ar re noazh, / Delivrañ ar brizonerien, / Vizitañ ar re glañv, / Lojañ ar birc'hirien hag [an] estrañjourien, / Enteriñ ar re varv.
[1732] I o deus. [1732] Ar Flamanked o deus degaset deomp ar moulladur hag an Italianed o deus roet deomp ar chikanerezh, an uzurerezh hag an truajoù.
[1850] Ar glaveier o deus diskaret an edoù.
[1867] Neuze, gwellañ rafes eo bezañ diod, diskiant ; / Dre 'n hent-se, kalz a dud o deus brud hag arc'hant.
[2012] Tabutet o deus hepken war ur c'hraf a ouezoniezh, a soñjas.
Hon tadoù santel Pius pempet e anv ha Gregorius trizekvet, o deus pep hini anezhe roet kant vloaz ha kant daou-ugent deiz a induljansoù da gement a asisto en Katekismoù hag en Doktrin ar Gristenien, koñfirmet bet gant an Tad santel Klemañ eizhvet a anv
Hon tadou santel Pius pempet é hanno ha Gregorius trizecuet, ho deues pep heny àneze roet quant bloaz ha quant daou-uguent dez à indulgançou da quement à assisto en Catechismou hac en Doctrin an Christenyen, confirmet bet gand an Tat santell Clement eizuet à hano
1622
Référence :
Do.
p2
An Aotrou a Roazhon en deveus ajoutet ouzhpenn daou-ugent deiz a bardon evit mui-ouzh-mui eksitañ pep heni da asistañ en hevelep egzersis-mañ
An Autrou à Roazon en deues adioutet ouz pen daou-uguen-dez a pardon euit muy ouz muy excitaff pep heny da assistaff en heuelep exerciç man.
1622
Référence :
Do.
p2
anv mat en deus
hano mat en-deus
1659
Référence :
LDJM.1
pg (il a bon) bruit
[Me gred ... e Jezus-Krist ... pehini... ] En deus gouzañvet dindan Poñs Pilat, zo bet krusifiet, marv, ha sebeliet, / Zo bet diskennet d'an ifern, ha resusitet an trede deiz a-douez ar re varv
[Me gred ... e Iesus-Christ ... pehiny... ] En deus gouzanvet didan Ponç Pilat, so bet crucifiet, maro ha sebeliet, / So bet disquennet d'an iffern, ha resuscitet an trede deiz à doüez ar re varo
1677
Référence :
Do.
p13
M. Leveret ar re [an Euvroù a drugarez] korporel. [D.] Reiñ da zibriñ d'ar re o deus naon, / Reiñ da evañ d'ar re o deus sec'hed, / Gwiskañ ar re noazh, / Delivrañ ar brizonerien, / Vizitañ ar re glañv, / Lojañ ar birc'hirien hag [an] estrañjourien, / Enteriñ ar re varv.
M. Leveret ar re [an Oeuvrou à Drugarez] corporel. [D.] Rei da zibri d'ar re odeus naoûn, / Rei da efva d'ar re odeus sec'het, / Guisqua ar re noas, / Delivra ar prisonnerien, / Visita ar re clân, / Logea ar pirc'hirien ac estrangeourien, / Enteri ar re varo.
1677
Référence :
Do.
pp 33 & 35
bezañ en deveus
beza èn deveus
1732
Référence :
GReg
pg a
gwilioudet he deus
guïlyoudet he deus
1732
Référence :
GReg
pg accoucher
seul vui en deus un den, seul vui a fell dezhañ da gaout
seul vuy èn deus un dèn, seul vuy a fell dezâ da gahout
1732
Référence :
GReg
pg appetit
un dremm en deveus, a'n dousañ
un drem èn deveus an douçzâ
1732
Référence :
GReg
Rakskrid, air
me am eus ; te ez eus ; eñ en deus
me am eus ; te ez eus ; ê eñ deus
1732
Référence :
GReg
pg avoir (j'ai ; tu as ; il a)
ni hon eus ; c'hwi hoc'h eus ; i o deus
ny hon eus ; c'huy oc'h eus ; y o deus
1732
Référence :
GReg
pg avoir (nous avons ; vous avez ; ils ont)
me am eus bet ; te ez eus bet ; eñ en deus bet
me am eus bet ; te ez eus bet ; eñ en deus bet
1732
Référence :
GReg
pg avoir (j'ai eu ; tu as eu ; il a eu)
e Mesika, en Indez, ez eus ur gavarn natur pehini he deus mui evit daou-c'hant lev hed war a raport Herrera
ê meçziqa èn Indès ez eus er gavargn-natur pehiny he deus muy evit daoü c'hand léau hed var a raport Herrera
1732
Référence :
GReg
pg antre
an intañvez-hont he deus un enebarzh kaer, un drederenn gaer
an intâvès-hont he deus un enebarz caêr, un drederenn gaër
1732
Référence :
GReg
pg (cette veuve a un gros) doüaire
arc'hant en deveus
arc'hand èn deveus
1732
Référence :
GReg
pg (il a) de (l'argent)
en deveus
èn deveus
1732
Référence :
GReg
pg a
Ar Flamanked o deus degaset deomp ar moulladur hag an Italianed o deus roet deomp ar chikanerezh, an uzurerezh hag an truajoù
Ar Flamanqued o deus digaçzet deomp ar mouladur, hanc an Italianed o deus roët deomp ar sicanéréz, an usurérez hag an truaigeou
1732
Référence :
GReg
pg amener
arc'hant en deus
arc'hand èn deus
1732
Référence :
GReg
pg a
bez' en deus
bez' èn deus
1732
Référence :
GReg
pg a
al laeron o deus diwisket anezhañ
al laëron o deus divisqet anezâ
1732
Référence :
GReg
pg (les voleurs l'ont) depoüillé
An aotrou Doue a recev er gwenvidigezh ar re o deus kunduet bede ar fin ur vuhez santel.
An autrou Douë a receo èr guenvidiguez ar re o deus cunduet bede ar fin ur vuhez santel.
1732
Référence :
GReg
pg glorifier (Dieu glorife ses élûs après leur mort.)
ar glaveier o deus diskaret an edoù
ar glavéier hô deûz diskared ann édou
1850
Référence :
GON.II
pg glaô, glav
ar gemenerez-se he deus kalz a vugelezed
ar géménérez-zé é deûz kalz a vugélézed
1850
Référence :
GON.II
pg bugélez
— « Neuze, gwellañ rafes eo bezañ diod, diskiant ; / Dre 'n hent-se, kalz a dud o deus brud hag arc'hant. »
— « Neuze, gwella rafez eo beza diod, diskiant ; / » Dre 'nn hent-se, kalz a dud ho deuz brud hag arc'hant. »
1867
Référence :
MGK
p144
"Tabutet o deus hepken war ur c'hraf a ouezoniezh", a soñjas.
