Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Mots parents :
0

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
2
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

(war-lerc'h ar merkoù gour unan "am/em" pe lies "hor/hon") Furm eus ar verb endevout e kentañ gour en doare-divizout tremenet. I (er c'hentañ gour unan) 1. (war-lerc'h "am") [1732] Ma em beze gwelet e fas, me am beze e anavezet prest. [1732] Me am beze bet. [1732] Me am beze karet. [1867] C'hoant am bize bet da lakaat e-barzh va labour gerioù gwir vrezhoneg hepken, ha da deurel er-maez ar re c'hallek, pa oan evit kaout ur ger brezhoneg bennak gouest da zisplegañ mat ar pezh am boa em spered. [1960] Piv 'ta am bije bratellet ? [1960] Un dra disakr na'm bije kredet biken ! [2015] Ne'm eus respont ebet da hini eus an daou c'houlenn met abred eo c'hoazh evit ma'm bije. 2. (war-lerc'h "em") [1732] Ma em beze gwelet e fas, me am beze e anavezet prest. [1929] Lavar se din 'ta, kenvroad ? - Penaos 'ta, ken nemet o klevout re all o tezrevelliñ din doareoù emvevañ tud ar C'hreisteiz ! A-hend-all, penaos em bije kavet an traou-se da lavarout dit ? [1985] A vije bet brav ma ne'm bije ket bet va servij soudard da ober er Frañs. [1985] Kavout a rae din em bije bet da dremen va amzer o c'hwiziñ, ha padal, pa zeu ar mare da vont da azezañ en ti-debriñ, ar "popote" evel ma vezer boas da lavarout du-se, e kavan gras kas ganin va chupenn da wiskañ gant aon da chom da grenañ gant ar riv. II (en c'hentañ gour lies, war-lerc'h "hon, hor") [1732] R'hon beze bet. [1923] Ha n’hon eus ket hor re-ni en-dro deomp, dezho da ziredek d’hor c’hentañ galv, m’hor bije ezhomm anezho ? [1943] Bez' hor bije evel-se ur fiord hag un aber. [2015] En em soñjal a ra ha lavarout : Met perak hor bije ezhomm anezhe ?

Exemples historiques : 
32
Masquer la liste des exemples

me am beze karet

1732
Référence : GReg Rakskrid (j'aurois aimé)

r'hon beze bet ; r'ho peze bet ; r'o deveze bet

1732
Référence : GReg pg avoir (que nous eussions eu ; que vous eussiez eu)

ma em beze gwelet e fas, me am beze e anavezet prest

1732
Référence : GReg pg (si je l'avois) envisagé (je l'aurois bien reconnu)

me am beze bet; te ez peze bet ; te az peze bet ; eñ en defe bet ; eñ en devez bet

1732
Référence : GReg pg avoir (j'aurois eu ; tu aurois eu)

Arne a vize, ma vize nebeutoc'h a avel.

1850
Référence : GON.II p.84, livre second, (Il y aurait de l'orage, s'il y avait moins de vent).

"C'hoant am bize bet da lakaat e-barzh va labour gerioù gwir vrezhoneg hepken, ha da deurel er-maez ar re c'hallek, pa oan evit kaout ur ger brezhoneg bennak gouest da zisplegañ mat ar pezh am boa em spered."

1867
Référence : MGK Rakskrid VIII

Rak, ma vijemp bet dizoloet hag anavezet, ma vije bet zoken an disterañ tamm diskred warnomp, e vije dioc’htu bodet en-dro deomp kement den vak ha dibreder a vije e kêr.

1877
Référence : EKG.I. p.66-67

M’am bij[e]-me gouezet e oa amañ, ken tost da Gonk, ul lenn ken don, me am bije digaset ganen an Aotrou Maze-Launay kozh, an hini hon eus ranket troc’hañ ur skouarn dezhañ evit kaout digantañ ur skudellat pezhioù daou skoed hepken.

1877
Référence : EKG.I. p.202-203

E-pad an emgann, pa velent unan bennak diskaret, ez aent war-zu ennañ d’hen destum, d’hen digas ganto a-gostez evit her prederiañ, evel ur breur, pe e vije anavezet ganto pe ne vije ket ; a-walc’h e oa dezhañ bezañ a-du ganeomp-ni.

1877
Référence : EKG.I. p.291-292

Er c’hiz-se, emezo, e vije aesoc’h o c’haout pa vije tud klañv da gofes, pe ur vadiziant da ober, rak an dud a ouie pell a yoa e vezent en tiez-se ; e-lec’h o chom ganeomp-ni, ne vije ket aes o c’haout pa vije ezhomm, rak eveldomp-ni, o divije ranket marteze redet eus an eil gwaremm en eben, eus an eil koad en egile, dioc’h ma vije kouezhet bec’h warnomp ; hag evel-se e vije diaes gouzout da belec’h mont d’o c’hlask.

1878
Référence : EKG.II p.12

Ha, pa guzulien Esumopas, an drouiz en deus diskuliet din an danevell-mañ, pa c’houlennen outañ ha na vije ket a dermen da boan an div c’hoar gablus, e respontas o doa Kadra ha Daga, dre zievezh ha sempladurezh, torret an div Lezenn [b]ennañ e bed an dud hag an doueed, da lavarout eo al Lezenn o tifenn ouzh merc’hed ar Ouenn glan ha kaer ha santel dreist d’ar re all en em lezel da vezañ saotret gant gwazed ar gouennoù all, hag al Lezenn o c’hourc’hemenn d’ar merc’hed gouestlet d’an Heol dioueriñ pep karantez douarel ha mirout dinamm o gwerc’hded diouzh skouer an nav merc’h skedus eus an Neñv, merc’hed Belenos ; gant-se, n’en dije ar c’hastiz anezho termen all ebet nemet fin ar bed ha marv an dud hag an doueed.

1923
Référence : SKET p.116

Kadra, avat, a enebas : « Petra hon eus, emezi, da zoujañ a-berzh an tri roue ? Ha petra ’vern ma ’z eo nozig anezhi ? Ha n’hon eus ket hor re-ni en-dro deomp, dezho da ziredek d’hor c’hentañ galv, m’hor bije ezhomm anezho ? Hag, a-hend-all, nac’h ouzh en tri estren o digemerout ha selaou ouzh o c’hefridi, ha na ve ket diskouez dezho e tiskredomp warno hag o feukañ dibenn-kaer ? »

1923
Référence : SKET p.102-103

Ma vije ganen pried ha bugale ha daoust din pe an eil pe egile eus an daou donkadur, e kasfen kentoc’h va zud davet loened ferv ar gouelec’h eget en o zouez.

1924
Référence : SKET.II p.63

Ha piv ne vije bet mantret e galon o klevet klemmoù hag hirvoudoù an div intañvez.

1925
Référence : BILZ2 p.177

Ma vije bet Yann e benn e-unan evit diskenn war Roc’h Ledan, moarvat Bilzig hag e zaou vartolod o dije bet klevet kanañ gwerz ar skouarnadoù, ha marteze un draig bennak all c’hoazh ouzhpenn.

1925
Référence : BILZ2 p.142

En diwezh, e c'houlennas : - Penaos 'ta, Yann, out deuet a-benn da c'houzout ar pezh ec'h eus lavaret din bremaik, peogwir n'out ket bet morse, kennebeut ha me, e bro ar Vokoed. Lavar se din 'ta, kenvroad ? - Penaos 'ta, ken nemet o klevout re all o tezrevelliñ din doareoù emvevañ tud ar C'hreisteiz ! A-hend-all, penaos em bije kavet an traou-se da lavarout dit ?

1929
Référence : SVBV p10

Bez' hor bije evel-se ur fiord hag un aber (beuzet a-grenn houmañ, naoz ha pantennoù) lerc'h-ouzh-ler[c'h].

1943
Référence : TNKN p49

Mar hor bijemp kredet lavarout e jeu d'ezan...

1944
Référence : EURW.1 p38

Ne greden ket em bije bet afer gantañ biken, ha koulskoude, an traoù a zigouezh drol.

1944
Référence : EURW.1 p.202

Ne zegase gwenneg ebet d’ar [S]adorn d’ar gêr, ha koulskoude, bep mintin, evit mont d’ar vengleuz, da Bont-Koblant, e oa dav d’ar boued ha d’ar bara bezañ prest war an daol, pe trouz ha bazhadoù e vije bet.

1944
Référence : ATST p.15

Ha ! me ’m bije karet gwelout ac’hanoc’h em plas… [sic, "em flas"].

1944
Référence : ATST p.33

O c’hortoz e vije pare ar vestrez ?

1944
Référence : ATST p.63

Ma vije bet daou Job e Lanurgad, e vije bet echu ar c’hoari mil bell ’zo.

1944
Référence : ATST p.94

Ma mignon Yann, ha taolet hoc'h eus evezh / Ouzh ar reolenn 'n em gavet un devezh / Hag a ziviz e ranko hiviziken / [Un dra disakr na'm bije kredet biken !] / Hor beleien bezañ distag, koulz lâret, / Diouzh Hon Tad Santel, ar Pab mat ha karet ? / Da eskibien, gant laiked dilennet, / Rak ar c'hiz 'vo diwar vremañ eilpennet, / E tleint holl sentidigezh ha doujañs / Dindan boan a wall-gastiz hag a zroulañs.

1960
Référence : PETO p12

Piv 'ta am bije bratellet ?

1960
Référence : PETO p75

C'hoant am bije bet da ober anaoudegezh gant an enezenn veneziek-se.

1985
Référence : DGBD p13

Kavout a rae din em bije bet da dremen va amzer o c'hwiziñ, ha padal, pa zeu ar mare da vont da azezañ en ti-debriñ, ar "popote" evel ma vezer boas da lavarout du-se, e kavan gras kas ganin va chupenn da wiskañ gant aon da chom da grenañ gant ar riv.

1985
Référence : DGBD p33

Ar pezh a oa heverk evidon eo e oa an dour-se kalz tommoc'h eget an dour-mor ; ne 'm boa netra warnon evit muzuliñ ar c'hemm, met karet em bije bet gouzout pegen bras kemm a oa ; ne 'm boa nemet kroc'hen va zreid evit merkañ ar c'hemm !

1985
Référence : DGBD p110

A vije bet brav ma ne'm bije ket bet va servij soudard da ober er Frañs.

1985
Référence : DGBD p190

A-greiz-holl, evel pa vije deuet ur soñj nevez war he spered, e lavaras gant holl virvilh he naturel kent: "A, Ezel, ne gomzan nemet eus mank hag eus kiriegezh evel pa'm bije c'hoant da vezañ heñvel ouzh Magdalena, prest da ober pinijenn.

2012
Référence : ADULT p. 160

Ne'm eus respont ebet da hini eus an daou c'houlenn met abred eo c'hoazh evit ma'm bije. Ne ran ken nemet divouedañ ma fenn.

2015
Référence : EHPEA p47

En em soñjal a ra ha lavarout: "Met perak hor bije ezhomm anezhe?"

2015
Référence : EHPEA p14

Note d'étude

Tremenet eur eus ar stumm klasel "beze" da "bize" en XIXvet kantved, ha goude da "bije" en XXvet kantved.

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux