Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
123
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. 1. [1499, 1659, 1850, 1985] Lakaat da vont dall, da goll ar gweled. Toullgofañ ha dallañ a rejont o enebourien. & Trl. skeud. Bezañ o tallañ mouilc'hi : skuizhañ e zaoulagad o klask gwelet udb. en deñvalijenn. & Trl. skeud. Gwelet an draen e lagad hon nesañ ha na welet an treust hon dall peurliesañ : sellet ouzh tuioù fall ar re all hep merzout tuioù gwan an-unan. 2. Dre ast. Diaesaat ar gwelet e-pad ur pennad amzer. Al luc'hed en dalle. 3. Dre skeud. (en tu gouzañv alies) Touellañ, boemañ. Dallet e oa gant an droug a oa ennañ. Dallet e oa e galon gant fougeoù ar bed-mañ. N'eo ket an arc'hant en dall. 4. (db al lavnennoù) [1699] Lakaat togn. Ar mein-mañ zo gouest da zallañ filzier. 5. RANNYEZH., trl. Dallañ ar mor : lakaat an dour mor da vezañ divoull. 6. (db. ar gwazhioù-dour) Mirout a redek, stankañ. II. V.g. (db al lavnennoù) Mont togn. Dallañ a ra ma falz gant ar geot teuc'h-se.

Exemples historiques : 
25
Masquer la liste des exemples

dallañ

1499
Référence : LVBCA p49 (aueugler)

dallañ daoulagad

1659
Référence : LDJM.1 pg pocher (les yeux)

dallañ

1659
Référence : LDJM.1 pg aueugler, creuer (les yeux)

dallañ

1699
Référence : Har. pg dallañ (emousser un outil)

em zallañ

1732
Référence : GReg pg aveugler (s'aveugler)

dallañ

1732
Référence : GReg pg aveugler, émousser (reboucher le trenchant)

dallet

1732
Référence : GReg pg aveugler, émousser (reboucher le trenchant)

dalliñ

1732
Référence : GReg pg aveugler, émousser (reboucher le trenchant)

netra ne zeu da zallañ kement spered ur c'hristen, na da galediñ muioc'h e galon, eget ar pec'hejoù eus ar c'hig : ha dreist kement-se, ar sakrilejoù

1732
Référence : GReg pg (rien n')aveugle (plus l'esprit, et n'endurcit d'avantage le coeur, que le peché de la chair)

en em dallañ

1732
Référence : GReg pg aveugle (s'aveugler)

en em dallet

1732
Référence : GReg pg aveugle (s'aveugler)

em zallet

1732
Référence : GReg pg aveugler (s'aveugler)

em dalliñ

1732
Référence : GReg pg aveugle (s'aveugler)

Dallet eo bet gant ul luc'hedenn.

1850
Référence : GON.II pg dalla (Il a été aveuglé par un éclair).

En em zallañ

1850
Référence : GON.II pg dalla (S'aveugler, renoncer à l'exercice de sa raison).

Dallañ a reot, mar sellit pizh ouc'h an heol.

1850
Référence : GON.II pg dalla (Vous deviendrez aveugle si vous regardez fixement le soleil).

dallañ

1850
Référence : GON.II pg dalla (Aveugler, rendre ou devenir aveugle. De plus, émousser, ôter la pointe ou le tranchant à un instrument).

Na zallit ket va falz.

1850
Référence : GON.II pg dalla (N'émoussez pas ma faucille).

dallet

1850
Référence : GON.II pg dalla (Aveugler, rendre ou devenir aveugle. De plus, émousser, ôter la pointe ou le tranchant à un instrument. Part.)

Gwelet a reomp un draen e lagad hon nesañ, ha ne welomp an treust hon dall peurliesañ.

1867
Référence : MGK p10

Un toullad tud hoc’h eus dallet, Hag o zouellañ a rit bepred ; Komzoù Doue a aloubit ’Vel ma ra ar fals Profeted.

1877
Référence : EKG.I. p.104

Ar gentañ taolenn a deuzas a-dammouigoù dindan bannoù alaouret an eilvet taolenn, taolenn hudourel, am zrelate, am dalle, hag a flemme hag a atize youl bras [sic] va c'hentañ yaouankiz ; ha war an daolenn-se e oa skeudennet e mil liv disheñvel.

1929
Référence : SVBV p.18

dallañ

1931
Référence : VALL pg aveugler, boucher (une voie d'eau)

Gwalleur spontus, allas ! allas ! / Darvoud skrijus hag am dallas, / Taolenn euzhus taer o fuilhañ / 'Barzh ma spered d'e strafuilhañ !

1960
Référence : PETO p75

Un deiz m'edon o labourat war ur wazh-dour a gase d'ar Stêr Anzong, en tu norzh da vBikele, e c'hoarvezas adarre ur barr-arne spontus : dour da dreuziñ pep tra ha da lakaat ar gouerioù da zic'hlannañ dindan dek munut, luc'hed da zallañ, kurun da vouzarañ, hag avel da vreviñ.

1985
Référence : DGBD p134

Étymologie

Termen testeniekaet e henvrezhoneg dindan ar stumm "dal". Ger kar d'ar c'hembraeg "dallu" ha d'ar c'herneveureg "dallo".

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux