Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Formes fléchies : 
5
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. (db. ar c'horf) A. H.g. 1. Diaez korf, santadur poanius. Kaout droug en e izili. & OBER DROUG D'UB. : lakaat ur boan da zont en e gorf. & C'hoarvezout droug gant ub. : bezañ gloazet. 2. (dirak ur spizer a arouezer ur rann eus ar c'horf gantañ) Poan. Droug dargreiz, droug kostez : pistig. & Bezañ gant an droug penn, an droug dent : kaout poan en e benn, en e zent. & Dastum droug : tapout e fall. 3. Kleñved. Gounit an droug. Mont a ra an droug war gresk. Mont a ra an droug gwazh-ouzh-gwazh. Bras-ouzh-bras eo an droug. 4. (dirak un anv sant) Kleñved. Droug-sant-Briag : ar follentez. Droug-sant-Tujan: ar gounnar. B. G. 1. Kleñved. Gounit, pakañ un droug. 2. (db. parezed ar bronneged) Poan gouzañvet dres a-raok ar gwilioud. Bez' e oa ar vuoc'h gant droug he leue. II. H.g. Difetis A. H.g. 1. Ar pezh zo a-enep ar mad. Ober an droug. & Bezañ douget, techet d'an droug, bezañ troet war an droug : bezañ tuet d'ober traoù zo a-enep ar mad. & Anavezout ar mad diouzh an droug : bezañ gouest da lakaat kemm etre ar pezh zo mat hag ar pezh zo fall. Ne anavez ket c'hoazh ar mad diouzh an droug. HS. fall. ES. mad. & Bezañ paket e droug : e-keit ma vezer oc'h ober ur mestaol. & Reiñ droug evit droug : ober gaou ouzh ar re o deus noazet d'an-unan. 2. Trl., dre elevez OBER AÑ DROUG : kaout darempredoù rev (e-maez ar briedelezh). Ur vaouez dimezet o doa tapet oc'h ober an droug gant unan n'oa ket he fried. 3. OBER DROUG D'UB. : ober gaou outañ. & Diren. Ober droug. & Ober a reont muioc'h a zroug eget a vad. & Bezañ didamall a zroug : digablus. & Trl. Diouzh an droug eo digoll : ret eo digoll hervez an droug zo bet graet. HS. noaz. ES. mad. & Lavaret droug eus, diwar-benn ub. : distagañ komzoù drouk war e zivout. [1850] Gwell eo gant an den lavarout droug anezhañ e-unan, eget ned eo tevel warnañ e-unan. 4. Perzh fall. Pep hini en deus e zroug hag e vad. Anavezout a ran mat an den-se ; gouzout a ran e vad hag e zroug. & An droug ha mad zo en ub. : e berzhioù fall hag e berzhioù mat. & (db. an dud, an traoù) Ret eo kemer an droug gant ar mad : ne c'haller ket digejañ perzhioù mat an dud, an traoù, diouzh o ferzhioù fall. 5. Gwall. C'hoarvezet, degouezhet ez eus droug ganto. An den-se ne ra ket a zroug aze. & N'eo ket bras an droug : n'eo ket kalz a dra. & N'eus ket a zroug : n'eus c'hoarvezet gwall ebet. & Trl. An droug a zeu buan. 6. Mammenn ur gwall. Mont en arbenn d'an droug : klask terriñ war an abeg(où) anezhañ. 7. (db. buhez an dud) Kuit a zroug : diskarg a boan. N'eo ket kuit a zroug. Ren ur vuhez kuit a bep droug. B. 1. Fulor. Ur barrad droug. & Pemdez Ur sac'had, ur c'horfad droug : ur gaouad kounnar. 2. BEZAÑ DROUG EN UB., GANT UB. : bezañ fuloret. Droug a oa enno a-enep o zad. [1923] Brouez, droug ennañ, e skoas an doue an douar gant e droad. & MONT DROUG, SEVEL DROUG EN UB. OUZH UNAÑ ALL. Mont a rae er c'helenner (korfadoù) droug ouzhimp. Ar vestrez a yeas (ur sac'had) droug enni. Sevel a reas droug en e gorf. [1732] Un droug bras a yoa enni. [1867] Ar vaot ya evelkent, droug enni dre n'halle / Astenn hir he zreid da vale, / Ha distroñsoc'h kerzhet, redek. [1877] Droug a ya ennomp ; hon tud a deu, d’ar red, er-maez eus an tiez war ar leurgêr, hag holl a-bezh e lammomp war ar soudarded. [1944] Nann, ne deuimp ket a-benn eus hon taol, rak n’eus alc’houez ebet war an armel, ha droug a oa aet ennon. [2015] Ar Saozon a ya droug enne ivez met ne reont ket seurt traoù. & Pemdez Bezañ, mont droug en e goukoug, en e gentroù : mont e kounnar. & Sevel droug en ub. a-enep ub. all : kounnariñ outañ. & Dre skeud. Mont a ra droug er mor : dont a ra da vezañ diaes, gouez. & KAOUT DROUG OUZH UB., BEZAÑ, MONT E DROUG OUZH UB. : kounnariñ outañ. Emañ an holl e droug outañ. [1878] Evelato n’em boa ket re a zroug ouc’h an daou zen-mañ, rak komz mat o doa graet etrezo eus a Vreizh-Izel. & LAKAAT DROUG EN UB., DA VONT EN UB. : e lakaat da vont e kounnar. & Terriñ e zroug da ub. : terriñ nerzh e gounnar. & Delc'her war e zroug : war e imor. & Klask terriñ e zroug : klask delc'her war e imor. 3. [2015] Karet droug da, ouzh ub. : bezañ e-sell da noazout dezhañ. 4. Drougiezh. Ober udb. dre zroug. 5. Droukrañs. Kaout, kemer, delc'her droug ouzh ub. 6. Dizunvaniezh. Droug a savas etrezo diwar-benn o madoù. Emaint e droug an eil ouzh egile. & Lakaat droug da sevel etre an dud. & Diren. Lakaat droug. HS. droukrañs. 7. Droug ar gêr, ar vro: keuz a vez d'ar gêr. III. G. 1. Gaou. Ober un droug bras d'ub. Graet ez eus un droug bennak dezhi. Ne reont droug ebet en ti. & N'eus droug ebet : n'eus c'hoarvezet gwall ebet. 2. Gwall. En abeg deoc'h eo c'hoarvezet an droug-se. N'eus c'hoarvezet, n'eus degouezhet droug ebet ganto. C'hwi eo zo kiriek, abeg d'an droug-se. 3. Mammenn ur gwall. Troc'hañ ar c'hentañ droug : terriñ war an abeg(où) anezhañ. 4. (en ul lav. diogeliñ nac'h) Gwall fazi. N'eo ket un droug lavaret an dra-se. 5. Fulor. Savet e oa un droug bras ennañ. Mont a reas un droug spontus enni.

Exemples historiques : 
205
Masquer la liste des exemples

droug

1499
Référence : LVBCA p66 ('méchanceté')

Lesanvet vezo hep nep gaou / Geneomp-ni ivez en dezraoù, / Hervez e zoktrinoù laouen : / Dirak pep unan kordial, / Rak e zoktrin ouzh pep skandal : / Ha droug a vir kalon pep den.

1575
Référence : M. p34

10. Grit din ivez kaout feiz vras / Da garet Doue neb am c'hroueas. / Nep droug en vro na c'hallo noaz[out] / D'an holl gristenien a brenas

1622
Référence : Do. p61

M. Goude bezañ gwelet geneomp ar mad peheni zo ret deomp da ober, petra a rest deomp-ni bremañ da c'houzout ? D. An droug peheni zo ret deomp tec'het dioutañ.

1622
Référence : Do. p34

M. Peseurt rekompañs a resevo an re a observo gourc'hemennoù Doue ha re 'n Iliz ? D. Ar vuhez eternel pehini zo un vuhez kuit a bep droug ha leun a bep mad ha peheni a zle padout da vizviken.

1622
Référence : Do. p30

M. Peseurt droug a zigas deomp-ni ar pec'hed marvel ? D. Ober a ra deomp koll Doue, e c'hras, hag ar c'hloar pehini zo prometet deomp, hag en hon rent koupapl, d'ar poanioù infernal.

1622
Référence : Do. p36

M. Goude bezañ gwelet ganeomp ar mad pehini zo ret deomp da ober, petra a rest deomp-ni bremañ da c'houzout ? D. An droug pehini zo ret deomp tec'het dioutañ. M. Peseurt droug a zleomp-ni tec'het dioutañ ? D. Pec'hed. M. Petra eo pec'hed ? D. Kement a lavarer, kement a zezirer, pe kement a reer a-enep al lezenn pe volontez Doue.

1622
Référence : Do. p34

M. Peseurt droug a zleomp-ni tec'het dioutañ ? D. Pec'hed.

1622
Référence : Do. p34

dastum un droug

1659
Référence : LDJM.1 pd gaigner (vn mal)

didarzhet eo an droug

1659
Référence : LDJM.1 pg (le mal a) sorty

droug

1659
Référence : LDJM.1 pg douleur, mal

droug ar roue

1659
Référence : LDJM.1 pg ecrouelle

[M.] Goude bezañ gwelet geneomp ar mad a zo ret deomp da ober, petra a rest bremañ da c'houzout ? D. An droug pehini zo ret deomp tec'het dioutañ.

1677
Référence : Do. p35

M. Pe rekompañs a resevo ar re a observo gourc'hemmennoù Doue, ha re an Iliz ? D. Ar vuhez eternel, pehini a zo ur vuhez kuit a bep droug ha leun a bep mad, ha pehini a dle padout da virviken.

1677
Référence : Do. p31

Me a oar e vad hag e zroug.

1732
Référence : GReg pg fort-e (Je connois son fort & son foible.)

Neb en deus droug elaz.

1732
Référence : GReg pg foie (Qui a mal au foie.)

droug-sant-Fiakr

1732
Référence : GReg pg fic (Excroissance de chair qui jette une sanie fort puante.)

Neb en deus droug avu.

1732
Référence : GReg pg foie (Qui a mal au foie.)

dour ouc'h an droug avu

1732
Référence : GReg pg eaux (hepatiques)

e droug

1732
Référence : GReg pg flagrant (En flagrant delit.)

Kavet a oa e droug.

1732
Référence : GReg pg flagrant (Il fut surpris en flagrant délit.)

droug elaz

1732
Référence : GReg pg flux (Flux hepaticque.)

droug avu

1732
Référence : GReg pg flux (Flux hepaticque.), foye (Mal au foye.), hepatique (Flux hepatique.)

louzoù a lakaer war an droug evit gwellaat pe habaskaat dezhañ

1732
Référence : GReg pg anodin (remède topique)

Droug en deus en e c'hlin.

1732
Référence : GReg pg genou (Il a mal au genou.)

Neb a zo bras a-walc'h evit anaout an droug diouzh ar mad.

1732
Référence : GReg pg adulte (qui entre dans l'adolescence)

pardon jeneral a ro ar Roue eus an droug graet diaraok a-enep e lezennoù

1732
Référence : GReg pg amnistie

Un den a zaou reizh a ra kalz a zroug er c’harter ma en em gev un seurt ampoezon.

1732
Référence : GReg pg hermaphrodite (Un hermaphrodite fait bien du degât.)

Doue r' hon miro ouzh droug.

1732
Référence : GReg pg garder (Dieu nous garde de malheur.)

Droug en deus en e c'har.

1732
Référence : GReg pg douleur (Il a de la douleur à la jambe.)

em ziwall diouzh droug

1732
Référence : GReg pg garantir (Garantir, exempter, défendre de quelque mal.)

louzaouenn a zo mat ouzh an droug avu

1732
Référence : GReg pg hepatique (plante)

douget un droug bras-meurbet da ur re

1732
Référence : GReg pg haïr (Haïr mortellement quelqu'un, pp.)

dougen un droug bras-meurbet da ur re

1732
Référence : GReg pg haïr (Haïr mortellement quelqu'un.)

bet droug ouzh ur re bennak

1732
Référence : GReg pg haïr (Avoir de la haine pour quelqu'un, pp.)

kaout droug ouzh ur re bennak

1732
Référence : GReg pg haïr (Avoir de la haine pour quelqu'un.)

An uhelvarr a zo mat oud meur a zroug.

1732
Référence : GReg pg gui (Le gui est bon pour plusieurs maux.)

War gresk ez a an droug.

1732
Référence : GReg pg grand (Le mal devient plus grand.)

Bras-ouzh-vras ez a an droug.

1732
Référence : GReg pg grand (Le mal devient plus grand.)

gwezenn an droug hag ar mad

1732
Référence : GReg pg arbre

gounit un droug, ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg gagner (Gagner un mal, une maladie.)

ar madoberioù resevet a ankounac'haer prest hag an droug resevet a zalc'her pell amzer soñj anezhi

1732
Référence : GReg pg airain

droug en e gornailhenn

1732
Référence : GReg pg gorge (Mal à la gorge.)

droug-kornailhenn

1732
Référence : GReg pg gorge (Mal à la gorge.)

lakaat droug

1732
Référence : GReg pg allumer

em ziwall ouzh droug

1732
Référence : GReg pg garantir (Garantir, exempter, défendre de quelque mal.)

skiantr a ro da anaout ar vertuz hag an nerzh eus ar stered, hag ar vad, pe an droug a c'hallont da ober d'an traoù terzhienn

1732
Référence : GReg pg astrologie

ai ai, droug a rit din

1732
Référence : GReg pg aye (vous me faites mal !)

ret eo ober ar mad, ha lezel an droug

1732
Référence : GReg pg (il faut faire le) bien (& laisser le mal)

ar mad a ranker da ober, hag an droug da lezel

1732
Référence : GReg pg (il faut faire le) bien (& laisser le mal)

lakaat droug entre ur re

1732
Référence : GReg pg broüiller (mettre de la dissension), exciter (les troubles)

lakaet droug entre ur re

1732
Référence : GReg pg broüiller (mettre de la dissension)

droug

1732
Référence : GReg pg broüillerie (diffention)

droug ar gwerbl

1732
Référence : GReg pg bubon (tumeur aux glandes des aines)

c'hwia zo bet okazion d'an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

c'hwi a zo bet kaoz d'an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

c'hwi a zo bet kiriok d'an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

c'hwi a zo bet kiriek d'an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

en ho kiriegezh ez eo arruet an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

c'hwi a zo bet abeg d'an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

en abeg deoc'h eo c'hoarvezet an droug-se

1732
Référence : GReg pg (vous avez été la) cause (de ce mal)

ar re vras ha galloudus a c'hall okazioniñ kalz a vad, ha kalz a zroug

1732
Référence : GReg pg (les Grands peuvent) causer (beaucoup de bien & de mal)

ar re vras a c'hell bezañ okazion, da galz a vad ha da galz a zroug

1732
Référence : GReg pg (les Grands peuvent causer beaucoup de bien, & de mal)

ar re vras a c'hell bezañ kiriok, da galz a vad ha da galz a zroug

1732
Référence : GReg pg (les Grands peuvent) causer (beaucoup de bien & de mal)

ar re vras a c'hell bezañ kaoz, da galz a vad ha da galz a zroug

1732
Référence : GReg pg (les Grands peuvent) causer (beaucoup de bien & de mal)

kaout droug en e galon

1732
Référence : GReg pg (avoir mal au) coeur

un droug bras a ioa enni

1732
Référence : GReg pg (elle étoit en une grande) colère

an droug dibech

1732
Référence : GReg pg colique (de misereré, mal douloureux & pressant, qui replie les boyaux grêles, & donne la mort, si l'on n'y remedie promptement, en faisant avaler du mercure, ou une bale de plomb)

An droug dibech a zo gantañ

1732
Référence : GReg il a une colique de misereré

favorer e droug

1732
Référence : GReg pg complice (qui a eu part à un crime)

droug a c'haller da zastum

1732
Référence : GReg pg contagieux (euse, qui se gagne par attouchement, par communication, par fréquentation)

droug a zo aes da c'hounit

1732
Référence : GReg pg contagieux (euse, qui se gagne par attouchement, par communication, par fréquentation)

em ziwallet ouzh droug

1732
Référence : GReg pg garantir (Garantir, exempter, défendre de quelque mal, pp.)

em ziwallet diouzh droug

1732
Référence : GReg pg garantir (Garantir, exempter, défendre de quelque mal, pp.)

dilivrañs a bep droug

1732
Référence : GReg pg delivrance (de tous maux)

dilasañ a boan, a zroug

1732
Référence : GReg pg delivrer (tirer hors de peine, de mal, de captivité), exemter (délivrer de peines)

tennañ er-maez a boan, a zroug

1732
Référence : GReg pg delivrer (tirer hors de peine, de mal, de captivité)

destumet un droug, ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg gagner (Gagner un mal, une maladie, pp.)

lakaat droug, drougiezh

1732
Référence : GReg pg (semer des) discordes

lakaat droug, droukrañs etre tud

1732
Référence : GReg pg desunir (mettre en dissention)

akosioniñ droukrañs, droug, drougiezh

1732
Référence : GReg pg (semer des) discordes

destumiñ un droug, ur c'hleñved

1732
Référence : GReg pg gagner (Gagner un mal, une maladie.)

droug

1732
Référence : GReg pg douleur (mal, sentiment douloureux), facherie

droug kostez he deus

1732
Référence : GReg pg (elle a une) douleur (de côte)

an droug kostez a zo ganti

1732
Référence : GReg pg (elle a une) douleur (de côte)

pistiget on gant va droug

1732
Référence : GReg pg (mon mal m') élance (ou me donne des élancemens)

flemmet on gant va droug

1732
Référence : GReg pg (mon mal m') élance (ou me donne des élancemens)

va droug a zeu da'm flemmañ, da'm pistigañ

1732
Référence : GReg pg (mon mal m') élance (ou me donne des élancemens)

broudet, beriet on gant va droug

1732
Référence : GReg pg (mon mal m') élance (ou me donne des élancemens)

distreiñ un droug diwar...

1732
Référence : GReg pg éloigner (le mal, le détourner)

klask e-unan e zrougeur

1732
Référence : GReg pg (s') enferrer (se venir jetter soi même contre l'epée de son ennemi)

droug a zo enni he gwalc'h, ken na fu

1732
Référence : GReg pg (elle est) fâchée (tout de bon)

anaout droug diouzh vad

1732
Référence : GReg pg distinguer (Distinguer le bien du mal.)

droug em eus outañ

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug

An droug a zo a-ziabarzh.

1850
Référence : GON.II pg a-ziabarz (Le mal est interne).

Droug avu en deus.

1850
Référence : GON.II pg avu (Il a mal au foie).

An arouaregezh a zo mamm d'an holl drougoù.

1850
Référence : GON.II pg arwarégec'h (L'oisiveté est la mère de tous les vices).

Grit an anzav-se, ha n'ho pezo droug ebet.

1850
Référence : GON.II pg añsav (Faites cet aveu-là, et vous n'aurez aucun mal.)

grit an anzav-se, ha n'ho pezo droug ebet

1850
Référence : GON.II pg añsav

Ret e vezo kibellañ evit an droug-se.

1850
Référence : GON.II pg kibella (Il faudra prendre des bains pour ce mal-là).

droug kof em eus

1850
Référence : GON.II pg kôf, kôv

darvoudus eo an droug-se

1850
Référence : GON.II pg darvouduz

doue r'hon diwallo diouzh droug

1850
Référence : GON.II pg diwallout

droug

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug, gloaz, gwall

droug

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug, gour

drougoù

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug

droug oc'h eus graet din

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug

n'eo ket ur gwall zroug

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug

kriskiñ a ra an droug

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug

e droug eo bet paket

1850
Référence : GON.II pg drouk, droug

abeg oc'h bet d'an droug-se

1850
Référence : GON.II pg abek

droug ar mammoù

1850
Référence : GON.II pg drouk (-vamm)

droug-mamm

1850
Référence : GON.II pg droug-ar-vamm

e droug

1850
Référence : GON.II pg é-drouk, é-gwall

kemeret e oe e-drouk

1850
Référence : GON.II pg e-drouk

klañv eo gant gant an droug felc'h

1850
Référence : GON.II pg felc'h

droug-vamm

1850
Référence : GON.II pg drouk (-vamm)

droug-ar-vamm

1850
Référence : GON.II pg mamm

droug-ar-mammoù

1850
Référence : GON.II pg mamm

Doue r'hon miro diouc'h droug.

1850
Référence : GON.II p.96, livre second, "Que Dieu nous préserve de mal [sic] ! "

N'eus na droug, na mad da lavarout anezhañ.

1850
Référence : GON.II p.93, livre second, « Il n'y a ni mal ni bien à en dire ».

Ret eo ober ar mad evit an droug.

1850
Référence : GON.II p.83, livre second, « Il faut faire le bien pour le mal ».

Gwell eo gant an den lavarout droug anezhañ e-unan, eget ned eo tevel warnañ e-unan.

1850
Référence : GON.II p.66, "On aime mieux dire du mal de soi, que de n’en point parler du tout".

Ar pezh a ra droug din.

1850
Référence : GON.II p.69, "Ce qui me fait mal".

Setu petra a ra droug din.

1850
Référence : GON.II p.69, "Voilà ce qui me fait mal".

Droug em eus em c'halon.

1850
Référence : GON.II pg kaloun (J'ai mal au cœur).

Ar vaot ya evelkent, droug enni dre n'halle / Astenn hir he zreid da vale, / Ha distroñsoc'h kerzhet, redek.

1867
Référence : MGK p47

Nemet hor c'helenn-ni, kelenn mat ned eus ken ; ne gredomp e ve droug, ken a vez war ho penn.

1867
Référence : MGK p16

Koulm baour, gwelet e voe gant ur gup krabanek o sachañ war e lerc'h, evel ul laer tec'het, ur pennad reun torret. Ar gup a ya dezhi, digor ha lemm e veg, pa gouezh warnañ, d'e dro, evel ur maen pounner, eus a-greiz an neñvoù, ur pezh labous, un er. E-pad m'edo an daou-mañ oc'h en em gribinat, ar goulm a ya kuit e-biou. Diwar nij e tiskenn e liorzh un tiig-soul oa eno e-kichen, o krediñ evit mat oa er wech-mañ diouti distag he gwallstropad, pa deu ur c'hozh tamm paotr, dezhañ pemp pe c'hwec'h vloaz - d'an oad-se ur bugel ne oar pe zroug ra c'hoazh - da sinklañ eeun outi ur maen gant e vatalm.

1867
Référence : MGK p20

Evit klask ul louzoù a-enep ar c'hleñved, al leon en e ali, 'lavaras d'al loened : - "Me gred, va mignoned, e vezimp stropet-holl evit hor pec'hejoù; pep rumm a yelo da goll, Ma ne deomp a-benn da sevel ouzh ar groug an torfedour brasañ , pennabeg eus an droug. Evel-se marteze 'torro nerzh ar c'hleñved, Ag unan o vervel, d'ar re all 'teuy yec'hed. Er skridoù e welomp pa c'hoarvez gwalleurioù, E klasker evel-se outo pep seurt louzoù. Kavet eo hon hini, n'hor beus nemet gwelet Piv ac'hanomp bremañ en deus gwashañ pec'hed. N'en em veulomp eta, hep damant diskouezomp Plegoù kuzh hor c'halon hag e pe stad emaomp. Evidon-me lontrek, me am eus dispennet, hep n'o doa graet droug din, un taol bras a zeñved, Hag a-wechoù, zoken em eus ivez debret Ar pastor deñved."

1867
Référence : MGK p24

Breizhiz, gwir vreudeur kalonek, / Mougomp an drouk dre ober mat, / En em skignomp holl e pep prad / Da gutuilh bleuñv a'r re gaerañ, / D'ober ul labour ar gwellañ, / D'ober da Vreiz kant kurunenn, / Ha pa ve fuc'h er c'hozh kelien !

1867
Référence : MGK p115

Daoust ha n'en deus ket ar mojenner sentet ouzhoc'h, pa oac'h o lavaret petra a ranke Breizhiz da gasaat ha petra da garout ! Daoust ha na zesk da bep Breizhad eo ret trec'hiñ a-raok an droug, heuliañ ar mad, bezañ, pa'z eo dleet, digabestr ha dishual; chom e peoc'h en e di balan

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

Ar prezeger neuze, droug ennañ a-zevri, a lavaras dezho : pa'z oc'h holl deuet ker bailh, me ya diwar ma c'hraf da gontañ ur marvailh.

1867
Référence : MGK p3

Gant aon n'ho pe-c'hwi droug, droug a c'hell c'hoarvezout, / N'em bo mui da'm magañ nemet daeloù, hirvoud.

1867
Référence : MGK p18

Evel ma ne c’helle ket ar gristenien vat, en amzer ma komzan deoc’h, mont da iliz o farrez evit pediñ Doue, hag evel ma ouient ervat e oa ret pediñ evelato, ec’h en em glevjont da vont un nozvezh d’ar chapel-se da lavaret d’an Aotrou Doue n’o doa ket hen ankounac’haet, ha da bediñ anezhañ da bellaat pep droug diouto.

1877
Référence : EKG.I. p.157

Pebezh dervezh e vezo hennezh evidot, Loull ar Bouc’h !... Neuze e c’helli lavaret e pezo paeet ar chouanted eus ar vezh hag eus an droug o deus graet dit.

1877
Référence : EKG.I. p.146

Oc’h ober an dra-se, e tifennot ho Toue hag ho relijion, rak diwall ouc’h pep droug a reot un eskop hag a zalc’h, dre urzh hon Tad Santel ar Pab, lec’h Jezuz-Krist e-unan er c’horn-mañ eus ar bed : difenn a reot ivez ho pro en ur viret outi da ruziañ he daouarn e gwad un den a zoujañs Doue, n’en eus graet droug da zen.

1877
Référence : EKG.I. p.21-22

Tud Kerbridoù a oa tud a relijion, douget da ober vad d’o nesañ, zoken d’ar re a rae droug d’ar re all.

1877
Référence : EKG.I. p.142

Bezañ edo war-c’hed taol ar marv, rak gouzout mat a ra pegement a zroug en eus graet d’ar chouanted ha d’o zud ; gouzout a ra n’en deus netra da c’hedal diganto. Hag iskis eo neuze mar deus bec’h warnezhañ ?...

1877
Référence : EKG.I. p.125

Mont a reomp da dennañ d’ar sort, hag ar seizh numero izelañ a vezo barnet, a-berzh an holl, da vont warc’hoazh da noz da gas Loull ar Bouc’h d’ar bed all da lavaret d’an Aotrou Doue an droug en deus graet war an douar.

1877
Référence : EKG.I. p.110

D’ar mare-se, n’oa ket brav doare an dud war an douar. Doue, droug ennañ o welet pec’hedoù ar vro, a lezas e vugale da ober o fenn o-unan. Dall evel ma’z eo an dud hep skoazell an Aotrou Doue, ne zalejont ket da vont dre an hent fall, fall e pep giz : fall evit traoù ar bed-mañ kerkoulz hag evit traoù ar bed-all.

1877
Référence : EKG.I. p.1

Ned aent ket d’ar gêr, rak a-benn un hantereur pe nebeutoc’h, e kouezhent adarre warnomp, ha, kuzhet evel er gwechoù all, a-dreñv ur c’hleuz pe e-kreiz ur vojenn lann, e touarent ac’hanomp hep na c’hellemp ober droug bras dezho.

1877
Référence : EKG.I. p.312

Droug a ya ennomp ; hon tud a deu, d’ar red, er-maez eus an tiez war ar leurgêr, hag holl a-bezh e lammomp war ar soudarded.

1877
Référence : EKG.I. p.269

Ni a evo da yec’hed an hini a zo bremañ tost da zouar Bro-Saoz, en u[l] lavaret da Ester n'eo ket dre zroug outi eo hon eus, en noz tremenet, lavaret kement a draoù diwar he fenn.

1877
Référence : EKG.I. p.230

An daou zen kalonek-se 'oa Dider Dindaon, kloc’her Plouider, brudet-meurbet dre ar vro ha karet gant an holl, rak biskoazh ne reas an disterañ droug da zen.

1877
Référence : EKG.I. p.180

Ne raio ket an dra-se a zroug deomp, kabiten, rak abaoe dec’h da noz n’hor beus bet griñsenn, ha n'eo ket gwall domm an noz c’hoazh evit chom er-maez da lojañ.

1877
Référence : EKG.I. p.169

Ne gav ket din, rak Jañ-Mari a zo un den hag en deus re a zoare vat. Ur goustiañs eeun a rank bezañ en e greiz, rak e c’hoarzhadennoù a oa re galonek ; an aer en doa da c’hoarzhin da vat, ha, ma vije bet un trubard, e goustiañs he divije kalz pe nebeut piket e galon da vezañ gwerzhet daou zen n’oar ket da anaout, ha n’o deus graet droug ebet dezhañ.

1877
Référence : EKG.I. p.77-78

Hag en divije gouezet n’en divije biken kredet e vijent bet ken disakret ; n’en divije ket kredet e vije deuet tud, dre zroug ouc’h Doue, da ober ker gwazh d’e servijerien.

1877
Référence : EKG.I. p.43

Evelato n’em boa ket re a zroug ouc’h an daou zen-mañ, rak komz mat o doa graet etrezo eus a Vreizh-Izel.

1878
Référence : EKG.II p.130

A-drugarez Doue, tud an ti n’o doa bet droug ebet : e-pad m’oa bet ar soudarded oc’h ober o zro e pont Keraouell, o reiñ un tamm spont din-me, o doa holl kemeret an tec’h, rak gwelet a raent e oa kordigellet a fallagriezh kalon ar soudarded ; an dra-mañ am beus klevet abaoe.

1878
Référence : EKG.II p.30

Anaout mat a raent an hentoù-distro, hag er c’hiz-se n’en em gavas droug ebet ganto hag e tigouezhjont e Lanzeon war-dro un eur goude an hanternoz.

1878
Référence : EKG.II p.58

— D’am c’herc’hat da vont d’ar prizon ! Na perak ? N’em eus graet droug da zen, a gav din da vihanañ.

1878
Référence : EKG.II p.61

Soudarded ar Republik o doa droug ouc’h kement tra a ziskoueze dezho ez eus un Doue ha ne ankounac’haio nag al laeroñsioù nag ar gwalloberoù.

1878
Référence : EKG.II p.78

Hag evit gwir, ne c’houlennen ket gwell eget ober dezho ar muiañ droug a c’helljen.

1878
Référence : EKG.II p.85

Meur a wenneg all, siwazh ! a ya diganac’h gant an ostalerioù, lec’h na vez kavet nemet droug, droug evit ar c’horf, droug evit an ine.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 30 janvier 1898, p.1

Na lâran droug a-hed [sic, evit ebet] deus an teil-ker na deus bizhin, na deus traezh pe maerl. Pa gavan da brenañ marc'had-mat, e krogan enne.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Ar pezh a sellez 'vel treo santel, ar govizion, ar Pask, ha treo all, evit ar gelaouenn-se, n'eo [sic] nemet hunvreoù "klerikaled" pe Jezuisted ; hag ar pezh a zo un droug dirak da zaoulagad, 'vel laerezh mado ar c'houentcho, lakat un dorn skraper war beadra an ilizo, an treo-se-holl a zo un dra ret, un dra vat, diouzh klevet ar memes "Démocrate".

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.1

Glan out ha ne dleez ket ober da rann en hor reuz. N’houlomp ket ez pefe droug en abeg deomp-ni. Tec’h kuit bremañ !

1923
Référence : SKET p.107

O karedig, emezo, bet eo betek-hen an holl boan hag an holl skuizhder evidout-te, ha te n’ec’h eus graet droug ebet. Na ve ket e vefe evel-se hiviziken !

1923
Référence : SKET p.109

Brouez, droug ennañ, e skoas an doue an douar gant e droad.

1923
Référence : SKET p.112

Pa welas an harz dirazañ o virout outañ da vont war-raok, e savas droug ennañ.

1923
Référence : SKET p.43

Na ve ket e vefe etrezoc’h rendael, droug, gourvenn, droukrañs, kasoni.

1923
Référence : SKET p.51

Ar baotred, diouzh o zu, a oa e-keñver ar plac’hed yaouank leal ha leun a enor ; ne glaskent nag o zouellañ nag o gwallañ ; ha ne save etrezo na droug na kenoaz diwar-benn merc’hed.

1923
Référence : SKET p.68

Teogiñ a raent al loened gouez : naer-wiber, moc’h-gouez, arzh, bleiz, kazh-karvetaer, holl e tenesaent dezho er c’hoadoù ha war ar maez ; c’hoari ha gourvez en o c’hichen a raent hag en em lezel da vezañ flouret ganto, hep c’hoant ebet d’ober droug.

1923
Référence : SKET p.76

An douaroù milliget-se, ma kantre enno al leoned hag an naered a voe lakaet gwechall gant an doueed, savet droug enno, da ouelec’hioù hesk, dizour ha dic’hlasvez, da viken gourlosket gant an heol.

1923
Référence : SKET p.17

Ur bugel peurhabask ez oa-eñ : biskoazh ne voe gwelet pe droug ennañ pe vouzhet ; biskoazh ne voe klevet o c’harmiñ pe o leñvañ, ma oa sot e vamm gantañ.

1924
Référence : SKET.II p.7

Droug a oa enni pa gave he hini diwezhañ o wac’hal hag o c’harmiñ, sklaset he zreid en he gwele.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.841 (Miz C'hwevrer 1924)

Hag an taolioù sklisenn da sklokal dezhañ war e revr. Dao dezhañ hep droug na poan !

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.843 (Miz C'hwevrer 1924)

Droug en aotrou person, ken [n]a verve : — Piv ? — Kanfarded ar bourk, aotrou person ! eme ar sakrist.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 39, p.867 (Miz Meurzh 1924)

— Ar per-se, marteze, a oa kouezhet o-unan ez kinou ? Gir ebet. — Respont, mabig, ne vo ket graet a zroug dit, ma vezez fur… Lavar ar wirionez. N’out ket bet er wezenn ?

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 40, p.895 (Miz Ebrel 1924)

Piv he zamallo ?… Piv ?… Droug da biv ?… Gaou da biv e rae ?… D’ar valtouterien ?… D’ar valtouterien !… Hag al lezenn ?… Al lezenn !…

1924
Référence : BILZ1 Niv. 42, p.976 (Even 1924)

Kalz a zroug en deus-eñ graet evit bezañ distrujet pemp pe c’hwec’h gad (goulennet digant paotred ar c’homanantoù), evit reiñ, pa vezent klañv, un tamm kig fresk d’am bugale ?

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1020 (Gouere-Eost 1924)

Taolit evezh dezhi, ha diwallit na errufe droug ganti.

1925
Référence : BILZ2 p.118

Ha kement a zo a wragez dougerezed el lez-mañ a raio ur c'holl hag ar re ned int ket a vo sammet gant un droug ken bras ma troio ar vamm enno e doare ma ne vint biken brazez diwar hiziv

1929
Référence : KUHL-GWAL1 niv. 19 p. 47

War se, an tren a gimiadas diouzh Arles ha damgoude edomp degouezhet e gar Masalia, hep droug, hep diroudennañ, ha peuzdiskuizh.

1929
Référence : SVBV p11

terriñ nerzh an droug

1931
Référence : VALL pg atténuer

anaout war ub. ez eus droug ennañ

1931
Référence : VALL pg (s')apercevoir (à la mine de qqn qu'il est fâché)

droug

1931
Référence : VALL pg affection (état maladif d'un organe, etc), animosité

droug an digoun

1931
Référence : VALL pg amnésie

droug ar gor

1931
Référence : VALL pg (effusion de) bile

droug eo ganin ez

1931
Référence : VALL pg affliger (je suis affligé que...)

e droug atred

1931
Référence : VALL pg à vau-de-route

droug korzennoù-skevent

1931
Référence : VALL pg bronchite

terriñ war nerzh an droug

1931
Référence : VALL pg atténuer

Lod all a dape taolioù botez en o revr hardizh evel Maoris an Dod, unan hanter inosant, a lakae droug da vont er mestr-skol gant e c'heizoù.

1944
Référence : EURW.1 p22

« Paourkaezh paotred vihan. Na rit ket a zroug dezho da vihanañ. Ken mignon int o-daou. »

1944
Référence : EURW.1 p39

Mont a rae korfadoù droug ennañ ouzhimp, pa ne ouiemp ket mat a-walc'h hor c'hentelioù, ma teue dezhañ gouelañ dourek.

1944
Référence : EURW.1 p62

Paour kaezh [Paourkaezh] kegin ! N’he deus ket bet a chañs, rak ur martolod yaouank (mezv-dall e gwirionez) ouzh he c’hlevout o hopal dezhañ : « mezvier brein ! mezvier brein ! » a yeas droug ennañ, a daolas e grabanoù war al labous paour, a blantas tro en e c’houzoug, hag a droc’has dezhañ e ganaouenn e ker berr amzer ha lavarout : ouf!

1944
Référence : ATST p.8

— « Mezv hoc’h-unan, lonker brein. Ouzhpenn ur varaz[h]ad sistr hoc’h eus evet hiziv. » — « Ha goude ? An dra-se a ra droug deoc’h ? » — « Marteze. » — « Ya ! droug a rafe deoc’h… ur… ur vuredad sistr. Me… me… ur varrikennad ne ra ket aon din. N’eus ket er c’hanton un ever sistr eveldon-me. »

1944
Référence : ATST p.20

Nann, ne deuimp ket a-benn eus hon taol, rak n’eus alc’houez ebet war an armel, ha droug a oa aet ennon.

1944
Référence : ATST p.33

« Moereb », eme Job, « mar santit droug en un tu bennak, Lom a yelo war-eeun da Gastellin da glask ar medisin, ha me a chomo amañ, ken kas ["kaz"] ho pefe ezhomm eus un dra bennak. »

1944
Référence : ATST p.41

Marteze, va lennerion ger, hoc’h eus tremenet meur a nozvezh hep kousket gant an droug-penn, pe an droug-kof, pe an droug-divskouarn a oa o stourm ouzhoc’h.

1944
Référence : ATST p.48

An droug-penn, an droug-kof, an droug-divskouarn hag an holl zrougoù all n’int netra e-keñver sklerijenn gamm al loar o parañ e-barzh an ti.

1944
Référence : ATST p.50

— « Hag ar gerent all o welout goullo an armel ?… » — « A yelo droug enno. N’eus forzh !

1944
Référence : ATST p.77

Droug a oa ennañ outañ e-unan, rak en em gemeret en doa evel ur genaoueg; hag evit ur genaoueg e oa bet kemeret gant e genvreudeur.

1949
Référence : SIZH p.61

- Pa 'z eus meneg avaloù, breur Arzhur, e lavarin deoc'h n'am [sic, ne'm] eus ket debret Aval Skiant ar Mad hag an Droug, ha n'ouzon ket pe soñj a zo aet dre ho penn, o reiñ dimp hoc'h abadennig termaji.

1949
Référence : SIZH p.62

Ar fallakr pa vo kastizet / Gant an druez ne vin tizhet / Hag e kanin da voued ar groug : / « Unan nebeutoc'h d'ober droug ! »

1960
Référence : PETO p31

Arc'hoazh pe zroug, ivez pe reuz, / Ma vezont diouzh ar Pab ? / D'hor gwir veleien hor bo keuz / Ha kerse 'vel d'e dad ar mab, / P'er gra emzivad ar marv. / Hor planedenn' vo didruez / Hag hor feiz heskinet garv. / Tristidigezh 'hed hor buhez !

1960
Référence : PETO p13-14

Ouzh Pêr ne vagen droug ebet / Evit da zarn kaout outañ kaz.

1960
Référence : PETO p75

D'ar Republik droug ne vennan ; / Ned eo ket me, dister, he zag.

1960
Référence : PETO p44

Nemet a-raok monet er roud, / Displeget sklaer, e karfen goût / Pe dorfed din zo rebechet / Ha da be zrougoù ' oan techet.

1960
Référence : PETO p74

Marteze e oa krog enno droug ar gêr, hag er c'hoadeier teñval e hiraezhent d'o savanennoù heoliek !

1985
Référence : DGBD p154

Kalz droug a glever gant treizhidi 'zo diwar-benn an tammig bro-se a vir e-kreiz an ugentvet kantved doareoù Afrika an triwec'hvet ; rak n'o deus ket renerien ar vro an disterañ levezon er-maez eus kêrioù an aod.

1985
Référence : DGBD p17

Ma tremen ar muntrer gant an drouklazh-se e c'hellimp soñjal e kare droug da gKorasidis e-unan end-eeun. Met ma lazh adarre e talvezo en deus lakaet da vukenn dezhañ ar floderion gemedel ha neuze e c'hellimp ober tachoù da vat.

2015
Référence : EHPEA p85

Eno ivez e c'houzañvont gant digresk ar goproù, an ezfredadurioù, ar c'hrennadurioù. Met pa ouzer pegen difrom e talont ouzh kement-se! N'eo ket eveldomp, o wastañ hag o tistrujañ Atena peogwir ez a droug ennomp. Ar Saozon a ya droug enne ivez met ne reont ket seurt traoù.

2015
Référence : EHPEA p26

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux