Plus d'options

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Définition :  Masquer la définition

(dirak un anv hollek, lies, pe stroll) 1. E-kreiz (meur a dra, meur a zen, h.a.). Un ti bihan kollet e-touez ar gwez. Bezañ gourvezet e-touez ar foenn. Azezet e oa ar paotrig e-touez ar vugale all. 2. (evit merkañ ar strollañ) A-gevret gant. Tud all en em gavas en hon touez. Mar n'eo ket mat a-walc'h an douar e vo lakaet ludu en e douez. HS. e-mesk, e-metoù. 3. Dre ast. Gant. Forzh pegement a arc'hant zo e-touez an dud. Marv eo met ne vo ket ankounac'haet e-touez e vignoned. DHS. gant.

Exemples historiques : 
54
Masquer la liste des exemples

e-touez

1659
Référence : LDJM.1 pg parmi

Ar profed Gwinklan, brudet-bras e-touez ar Vretoned.

1732
Référence : GReg pg Guinclan

ar c'hiz oa e-touez ar Romaned

1732
Référence : GReg pg (c'était une coûtume) chez (les Romains)

e-touez

1732
Référence : GReg pg chez (pris figurément)

kalz a zraog a zo e-touez ar gwinizh

1850
Référence : GON.II pg draok, dréok

e-touez

1850
Référence : GON.II pg é-mesk, émesk, é-touez, étouez, touez

e-touez

1850
Référence : GON.II pg é-touez, étouez

biken n'em gwelot an dud-se

1850
Référence : GON.II pg é-touez, étouez

n'eus laer ebet en hon touez

1850
Référence : GON.II pg é-touez, étouez

Bet eo en hent, hogen emañ bremañ e-touez e dud.

1850
Référence : GON.II p.67

dilennañ a c'hellit e-touez kement-mañ

1850
Référence : GON.II pg dilenna

kalz a zireizh a oa e-touez ar vrezelidi

1850
Référence : GON.II pg direiz

n'hen gweler ket e-touez an dud diroll

1850
Référence : GON.II pg diroll

Ha Booz o komz ouzh an henaoured hag ouzh an holl : Testoù oc'h, emezañ, hiziv penaos, kement a zo bet da Elimelek, ha da C'helion, ha da Vahalon a zo din, pa em eus e brenet digant Noemi, Ha penaos e kemeran da c'hwreg Ruth ar Voabitez, gwreg Mahalon, evit ma tigasin a-nevez hanv an hini a zo marv en e zigouez, gant aon na ve kollet e hanv en e diegez, e-touez e vreudeur hag e bobl.

1850
Référence : GON.II.HV p.106, Buez Ruth.

e-touez

1850
Référence : GON.II p.57, Table des Prépositions composées, "parmi".

Dre ma taole evezh ouzh ar re ziskiantañ, 'welas, en o zouez, an dud er penn-kentañ. Abeg en doa, m'en tou ! Rak holl, gwitibunan, chomomp bras ha bihan, heñvel ouzh kaouenned, en noz a wel gwellañ, da sellet a-vichez, ha da zispourbellañ ouzh fazioù hon nesañ, ouzh techoù ar re all. Ne welomp ket hor re ; en hor c'heñver omp dall, dall-poch evel gozed ; rak siwazh ! Mar karfemp, hep turiañ don hor park, grizioù fall a gavfemp

1867
Référence : MGK p12

O sellet oc'h pep tra, e wel penn ar c'harv / E-touez ar pennoù all.

1867
Référence : MGK p44

En o zouez, da gentel, ez an da gemeret / Ur gwaz glac'haret-holl da vezañ dimezet.

1867
Référence : MGK p74

Furchañ ha paoata a ra / Ha, gant e fri tanv alies, / Kaer en deus furgutañ, c'hwesha / E-touez kement all a lastez, / Foeltr 'vat ne gav nemet kozh flaer, / Flaer ar gevier, an ormidoù.

1867
Référence : MGK p139

O welet en ur park ur goulm all o tebriñ, an tremeniad war yun ha digor e galon a ya di da welet; e-pad ma torr e naon ez eo paket war rikl en un toullad lasoù stignet e-touez an ed : ne oa ket kre ar stignoù; rak o skrabat a-bep-eil, o c'hoari endra c'hell, gant e veg, gant e dreid ha gant e zivaskell e teu, hep re a boan, a-benn d'em ziluziañ.

1867
Référence : MGK p19

Pe stad ho pize graet anezho, c'hwi lesanvet AR FUR, evel ma oa Ezop en en amzer ? C'hwi a ouie an tu, eme an dud, "Da gaout aour e-touez al ludu" ?

1867
Référence : MGK Rakskrid XII

Traoù ker sot, ken dibenn ha ken difeiz hag an traoù a gontan deoc’h, ne dleent ket lezer dinec’h skiant an dud vat er vro. Abalamour da se e kleved un tamm krosmol e-touez ar bobl.

1877
Référence : EKG.I. p.189

Neuze e savas kabal e-touez an archerien : dont a rejont holl er gambr ; furchañ a rejont kement kogn a yoa...

1877
Référence : EKG.I. p.14

Abalamour ma n’en deus netra, micherour kêr en em laka atav e kostez ar re fall, rak ar re fall n’int ket ken tost-se d’o c’houstiañs ; ar re fall, el lec’h ma kavint speg, a spego pe e vezo leal pe ne vezo ket, hag e-touez ar re-mañ e kav dezhañ e c’hello e-unan kaout ivez krog en tu pe du.

1877
Référence : EKG.I. p.65

Mont a raint e-touez e vlev, en e zivskouarn, en e zaoulagad, en e fronelloù, en e c’hinou ha betek en e gorf dre e c’houzoug.

1877
Référence : EKG.I. p.145

Loull ar Bouc’h ne voe ket pell evit sevel eus e wele hag evit en em guzhet gant ar moc’h e-touez o zeil.

1877
Référence : EKG.I. p.119

Mont a raent da glevet an oferenn a lavare evito, e-kreiz ar mor, pa n’oa ket evit hen ober war an douar bras, ur beleg kalonek chomet en o zouez evit silvidigezh o eneoù.

1877
Référence : EKG.I. p.96

— Diwiskañ hon dilhad a rankimp da ober ivez, neketa, Yann ? — Asa, Per, ro peoc’h ; diwiskañ hon dilhad evit mont e-touez ar c’holo !

1877
Référence : EKG.I. p.73

Evelato an Aotrou de la Marche n’oa ket evit chom pell kuzhet e ti an Itron du Laz, rak an ti-se a zo e kêr, ha ma teuje an disterañ bec’h warnezhañ e vije tizhet aes a-walc’h abalamour ne gavje ket e dro da dec’het kuit : e kêr n’eus na koad, na lann da guzhet en o zouez.

1877
Référence : EKG.I. p.16

D’ar mareoù-se me a yoa yaouank, hag e koad Kermengi [sic], gant an Aotrou de Kerbalaneg [sic], e oa tud koshoc’h egedon-me ha startoc’h an tamm anezho ivez ; ha koulskoude, en o zouez-holl, me eo a yoa dibabet evit sevel war beg tour Berven.

1878
Référence : EKG.II p.112

Lod a yae d’ar gêr da gaout o zud, ha lod all a yae, evel bleizi, da lojañ er-maez e-touez al lann pe e-kreiz ar c’hoadoù...

1878
Référence : EKG.II p.11

Janed ne respontas ger, mes treiñ a reas ouc’h ar soudard en ur blantañ gantañ ur stafad a-dreuz e c’hinou. Setu ar c’hoarzh e-touez ar re all.

1878
Référence : EKG.II p.70

An Aotrou de Kerbalaneg [sic] a yae hag a deue en hon touez, teñval e benn.

1878
Référence : EKG.II p.100

D’o skrivañ e reas gant lizherennoù kozh ar C’hresianed a oa boaziet, en amzer-se, e-touez al Lingoned hag an Helveted.

1923
Référence : SKET p.9

Un den fur ha desket eo an toutius-se, hag ur brezelour kadarn, o tennañ d’ur gwad kozh hag uhel, p’en deus e-touez e gourdadoù Senoris, an eil roue eus ar vro-Wenn.

1923
Référence : SKET p.135-136

Amañ, du-hont, tier ar besketaerien, hadet e-touez ar gerreg, war ribl an traezh, ha, kuzhet gant delioù ur bodad tilh, tier ar valtouterien ha kazarn ar soudarded.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.807 (Miz Genver 1924)

Mous e bourzh ar Gwennili, gwellañ bag a oa e-barzh ar porzh, hag he c’habiten, brudet ar gwellañ e-touez ar re wellañ eus ar besketaerien hag ar vartoloded !

1925
Référence : BILZ2 p.105

N'eo ket, a dra sur, peurzifraost ar park : ul labour evel Ar Grilheta e Breizh savet gant Farnachavan a zo e blas e-touez ar studiadennoù gwellañ o plediñ gant douaroniezh arboellerezh Breizh, ha dellezout a ra bezañ lakaet keñver-ha-keñver gant levrioù Robert-Muller, Chaumeil, Krebs, Mazéas, skrivet e galleg war zanvezioù heñvel e-pad ar bloavezhioù diwezhañ.

1943
Référence : TNKN p7

« Speredoù kreñv » a oa neuze e-touez ar yaouankizoù.

1944
Référence : EURW.1 p.197

Lukaz a oa azezet war bord ar stêr vras, e-touez ar geot hir hag ar c’hegid, ha ne zistage ket e sell a-ziwar ar bont spoue ken kaz e vije deuet ur pesk bennak da bismigañ ar vuzhugenn ha d’he lonkañ evit e vrasañ damant.

1944
Référence : ATST p.12

Hag o-daou en em vazhataent er foz, e-touez ar pri hag an delioù gleb, a daolioù daouarn, hag a daolioù treid.

1944
Référence : ATST p.21

Ar bloaz goude, da viz Here 1897, an aotrou abad Leclerc a zigoras ivez ur c'hlas brezhonek e ti kozh Itron-Varia ar Gabusined, gant un dousenn bennak a baotredigoù, en o zouez Amédée Ar C'hozhig a Sant-Ijo, ha Frañsez An Du-Roc'hlann a Galanel, a zeuas da vezañ brudet evel barzhed ouest.

1944
Référence : EURW.1 p59

E-touez ar re-mañ [skolidi a-ziavaez] e oa unan eus ma c'hlas, Olier Vallée e anv, hag a ouie un tammig brezhoneg.

1944
Référence : EURW.1 p53

Bemdez e oan ur Breton bihan o tizoleiñ Breizh e-touez ar re a dremene dre vurev ma zad.

1944
Référence : EURW.1 p19

Deskiñ a reomp raktal hent ar c’hantin, da zourañ hon degemer [e-]touez ar brageier ruz.

1944
Référence : EURW.1 p.192

Hor serjanted a oa dibabet e-touez ar re wellañ notennet. Ar gaporaled ivez.

1944
Référence : EURW.1 p.196

« Dianket o klask ar peurvad, ne gaven neblec'h, edon o vont skuizh, pa 'n em gavis ganit, â te, kaer e-touez ar re gaer, dibabet gant va c'halon, rouanez va huñvreoù, « o divina! ».

1949
Référence : SIZH p.65

Ar breur Arturo en doa graet hent, evel boaz, gant ar breur Alano, ur Breizhad eveltañ, hag e geneil nemetañ, e gwirionez, daoust ma oa forzh Breizhiz all e-touez danvez[-]leaned ar gouent.

1949
Référence : SIZH p.53

Digoret he doa Palmira he sac'h-dorn, ha turlutat a rae a-zevri e-touez boestig ar bleud c'hwez[h]-vat, ar melezourig, ar vazhig ruz livañ an diweuz, an alc'houezioù, ar pochad madigoù, hag an holl velbiachoù merc'hed.

1949
Référence : SIZH p.51

Ur miz dija abaoe derou an enklask e-touesk tud Plogoñv

1980
Référence : BREM Niv. 0, p.2

Hor c'has a reer goude dre balez ar Sultan, ha goude treuzet al liorzhoù dispar, setu ma hol lakaer da ober tro kêr adarre ; e-touez an tiez bras uhel ha gwenn e c'heller c'hoazh gwelout tachennadoù goullo o reiñ da anaout ne deo ket c'hoazh echu al labour sevel.

1985
Référence : DGBD p13

Aet e oa an traoù difonn war-raok dre-benn da ziaesterioù a bep seurt moarvat hag a c'haller kontañ en o zouez, an diouer a arc'hant, ar vosenn, ar brezel - brezel hêrezh Breizh.

2013
Référence : LLMM Niv. 399, p. 7

Palioù all a zo, evel tapout pennadoù er mediaoù da vrudañ hor stourm e-touesk an dud, lakaat pennoù bras zo da fiñval evit ma c'hallfer [c'hallfed] kregiñ da dabutal war an dachenn bublik.

2015
Référence : DISENT p23

Ma renket he deus e-touez ar boliserion vat ha fin dre eno.

2015
Référence : EHPEA p25

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux