Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
1
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
6
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

1. (db. an dud, al loened) Zo plijet, dic'hoantet gant doare e vuhez, er mare-mañ-mare. Atav on bet eürus. Ur plac'h yaouank eürus. Te eo eürusañ loen a daol troad war an douar. Hennezh eo eürusañ den zo bet biskoazh. Pegen eürus n'eo ket an hini zo yac'h ha divac'hagn. 2. Trl. Dre verr. Eürus eo dimp kaout kerent : brav eo dimp p'hon eus kerent. Eürus dimp n'eus ket c'hoarvezet gwashoc'h ! & Eürus a-walc'h : dre eurvad. Eürus a-walc'h hon eus gallet reiñ dezhañ e sakramantoù diwezhañ. 3. Trl. kv. Bezañ eürus evel ul logodenn en ur sac'had bleud, [1867] eürus evel seizh : eürus-tre. & (db. ur prantad amzer) Bourrus, didrubuilh. Ur bloavezh eürus. 4. RELIJ. Gwenvidik. An aelez hag ar re eürus.

Exemples historiques : 
71
Masquer la liste des exemples

eürus

1499
Référence : LVBCA p74 (beneure)

15. Ha neuze pan o devoe lavaret an oratored ez oa un dra imposibl ez c'hallze Doue bezañ den, nag ez c'hallze gouzañv poan ar bed nag ivez ar marv, ez prouvas dezhe ar werc'hez penaos ar Jentiled c'hoazh ho devoa a-ziaraok lavaret an dra-se, rak Platon hag ar Sibiled oz devoa lavaret ez vize eürus an doue diouzh ar c'hrec'h a vihe krusifiet er groaz.

1576
Référence : Cath p13

M. Pe da fin oc'h-c'hwi bet leket en bed-mañ ? D. Evit karet ha servijañ Doue en vuhez prezant-mañ, hag evit goude-se bezañ da vizviken en baradoz.

1622
Référence : Do. p8-10

eürus

1659
Référence : LDJM.1 pg eurus

eürus

1659
Référence : LDJM.1 pg heureux

Pe da fin ez oc'h bet leket er bed-mañ? D. Evit karet ha servijañ Doue er vuhez-mañ, ha goude-se bezañ da virviken eürus er baradoz.

1677
Référence : Do. p9-11

eürusañ

1732
Référence : GReg pg bienheureux (qui a un grand bonheur), florissant (florissante), fortuné (-ée, heureux), heureux (-se)

an eneoù eürus

1732
Référence : GReg pg ame

eürus mil ha mil gwech ar c'hof en deus bet douget mab Doue hag ar poull-galon pehini en deus e vaget

1732
Référence : GReg pg alaiter

eürus

1732
Référence : GReg pg bienheureux (qui a un grand bonheur), (dans le ciel), favorable (heureux), florissant (florissante), fortuné (-ée, heureux), heureux (-se)

eürusoc'h

1732
Référence : GReg pg bienheureux (qui a un grand bonheur), florissant (florissante), fortuné (-ée, heureux), heureux (-se)

an Arabia eürus

1732
Référence : GReg pg arabie

ar re eürus

1732
Référence : GReg pg bienheureux (dans le ciel)

ar c'horfoù eürus

1732
Référence : GReg pg (les corps) bienheureux (glorieux)

rentañ eürus

1732
Référence : GReg pg rendre (ou devenir) bienheureux

rentet eürus

1732
Référence : GReg pg (rendre, ou devenir) bienheureux

donet da vezañ eürus

1732
Référence : GReg pg (rendre, ou devenir) bienheureux

deuet da vezañ eürus

1732
Référence : GReg pg (renre, ou devenir) bienheureux

eürus eo

1732
Référence : GReg pg (il a du) bonheur

plas ar re eürus

1732
Référence : GReg pg (le) Ciel (empiré)

Ar baradoz eo demeurañs ar re eürus, hag an ifern hini ar re gollet.

1732
Référence : GReg pg (le Paradis est la) demeure (des bienheureux, & l'Enfer celles des reprouvez)

ar sperejoù eürus, gwenvidik

1732
Référence : GReg pg (les) esprits (bienheureux)

en ur feson favorapl, favorus, eürus

1732
Référence : GReg pg favorablement

bezañ eürus

1732
Référence : GReg pg florir (E'tre dans un état heureux.)

bet eürus

1732
Référence : GReg pg florir (E'tre dans un état heureux, pp.)

eürusañ

1732
Référence : GReg pg florissant (florissante)

eürusañ

1732
Référence : GReg pg fortuné (-ée, heureux)

an Enezi eürus

1732
Référence : GReg pg fortuné (Les Isles , les Canaries, que les anciens appelloient ainsi, parce qu'ils se figuroient que les champs Elisees y étoient.)

eürus

1732
Référence : GReg pg glorieux (-se, qui est dans la gloire celeste), heureux (-se, Van.)

ar re eürus

1732
Référence : GReg pg glorieux (-se, qui est dans la gloire celeste, p.)

kaout ur marv eürus

1732
Référence : GReg pg glorieux (Avoir une mort glorieuse, bienheureuse.)

bet ur marv eürus

1732
Référence : GReg pg glorieux (Avoir une mort glorieuse, bienheureuse, pp.)

eürusañ

1732
Référence : GReg pg heureux (-se)

un isu eürus

1732
Référence : GReg pg heureux (Un heureux succès.)

evurus

1850
Référence : GON.II pg euruz

eürus

1850
Référence : GON.II.HV pg évuruz

eürus

1850
Référence : GON.II pg euruz, évuruz, gwenvidik

eürus eo e pep tra

1850
Référence : GON.II pg euruz

Ur c'here a gane hep paouez hed an deiz, Un dudi e welet, Un dudi e glevet ! Bommoù a zistage, eürus voa evel seiz.

1867
Référence : MGK p27

Ur verc'h barvek, rok ha figus, / Mar timez, ne vo gwreg eürus.

1867
Référence : MGK p55

Evit bezañ eürus n'eo ket ret kaout gened, / Kaout arc'hant leizh ar yalc'h ; ar furnezh [,] gwellañ zo.

1867
Référence : MGK p58

Bremañ 'mañ gant he c'hoar : diaes e ve lavaret pegen eürus o-daou int oc'h en em garet.

1867
Référence : MGK p20

Evidon-me a gar va zud, va yezh, va bro / Ha kement zo enni : reier, brug ha derv, / Me zo gwelloc'h ganen gwelet an heol e Breizh, / Klevet trouz ar mor don o krozañ a-hed an deiz, / Bezañ paour, reuzeudik ken a rankin mervel, / Eget bezañ eürus en ur vro all a-bell, / Ma ve ret din eno mougañ ar garantez / A zo krog em c'halon, evel tan ur fornez.

1867
Référence : MGK p21

Ar vamm vat-se an eürusañ !

1867
Référence : MGK p137

tud, c'hwi holl en em gar, Breizhiz eus a bep bro, en em garit bepred, na vezit ket hedro ! E liorzh ar bed poanius, boked ar garantez a vez, seul vui eo kozh, kaeroc'h-kaerañ bemdez. En em harpit noz-deiz, an eil hag egile, ha ne skuizhot en hent, kaer ho pezo bale ; nad it ket eus ho pro, nad it ket pell da gantreal, gant aon na ve anken en hent ouzh ho kedal. Evidon-me a gar va zud, va yezh, va bro ha kement zo enni : reier, brug ha derv, me zo gwelloc'h ganin gwelet an heol e Breizh, klevet trouz ar mor don o krozañ a-hed an deiz, bezañ paour, reuzeudik ken a rankin mervel, eget bezañ eürus en ur vro all a-bell, ma ve ret din eno mougañ ar garantez a zo krog em c'halon, evel tan ur fornez.

1867
Référence : MGK p21

O paouez lenn ar marvailh-mañ, / Meur a zen demezet, stag oc'h ur pennask fall, / A lavaro mard int gwirion / En o c'halon : / Me a garfe ivez bezañ graet kement all, / Eürusoc'h ven bremañ !

1867
Référence : MGK p64

Jerze, enezenn evurus, / Ha c’hwi, Bro-Saoz, bezit joaus, / Gant karantez digemerit / Hon eskob santel divroet.

1877
Référence : EKG.I. p.28

Kentañ tizh a voe, e-kreiz ar brudoù eürus all a deue e Plouared, e voe klevet e oa aet Loull ar Bouc’h eus e di, e-kreiz an noz, ne ouie den da belec’h.

1877
Référence : EKG.I. p.147

Paol a ranke ivez ’ta mont kuit hep gellout lavaret kenavezo er bed all d’e bried, rak gouzout a rae ez ae evit ar wech diwezhañ er-maez eus a Lanzeon, er-maez eus an ti m’oa bet ganet ennañ, er-maez eus an ti m’oa bet ken eürus ennañ...

1878
Référence : EKG.II p.76

An tad-se, merzheriet gand tud goue[z] ar Broio[ù] pell, ‘zo bet disklêriet evurus gant an Tad santel ar Pab.

1898
Référence : KZVR Supplément à la Croix des Côtes-du-Nord du dimanche 23 janvier, p.2

Ar gozhni end-eeun evit an dud evurus-se n’oa ket ouzh he heul tuzumadur galloudezhioù an ene hag an holl aridennad-se a vilderioù hag a wanderioù a weler ken alies hiziv o tont a-unan ganti.

1923
Référence : SKET p.69

Nemet, evurusoc’h eget meur a hini eus o diskennadezed war o lerc’h, e voent dieubet gant o [c’hen]vroiz nebeudik goude ma voent bet skrapet.

1923
Référence : SKET p.133

Evurus eo bet, ma oa eno ar person, anez da se, Bilzig a vije bet infamet gant ar c’hi, diframmet dezhañ e dammoùigoù dilhad ha tammoù mat eus e groc’hen.

1924
Référence : BILZ1 Niv. 43-44, p.1023 (Gouere-Eost 1924)

Ankounac’haet an amzer dremenet. Ankounac’haet, o ! na pebezh gir ! O ankounac’h, evurus an hini a zarempredez, evurus an ene war pehini ec’h eus displeget da vrumenn madelezhus.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 38, p.845 (Miz C'hwevrer 1924)

Hag evurus, pegen evurus Bilzig !

1924
Référence : BILZ1 Niv. 47, p.1125 (Miz Du 1924).

Evurus, maleürus, eme Izabel dre he daeroù, unanet omp bet gant Doue, unanet e vevfomp hag e varvfomp !… Ha daeroù ar vugale, mesket gant daeroù ar vamm, a siellas an testeni.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.813 (Miz Genver 1924)

Ar vamm-gozh hag ar bugel a veve o-daouik evurus evelkent. Nebeut a dra ezhomm dezho evit bezañ evurus.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924), ("o-daouik" reizhet e Niv. 38, "ERRATA" p.846).

Ouzhit e stouan, o Heol, diwaller ar bed ; en deiz-mañ hon diwall ; diwall ar biou er peurvan hag, o kimiadiñ henozh, hon lez yac’h hag evurus evel m’ac’h eus hor c’havet (6).

1924
Référence : SKET.II p.26

Abaoe an devezhioù-se, pep Sul, keit ha ma voe bet gant ar Gwennili, en d[ez]e plijadur o welet anezhi o tiskenn d’ar bourk evit mont d’an oferenn-bred, evurus p’he d[ez]e taolet ur sell etrezek ennañ, evurusoc’h c’hoazh pa wele anezhi daoulinet war skabell voulouz an aotrou kont Tremedern.

1925
Référence : BILZ2 p.179

Un taol-mor a deuas hag a gouezhas war ar Vran, a ziframmas ar c’habiten diouzh ar varrenn, hag a begas anezhañ ouzh al listenn, evurus ma n’eo ket aet er-maez. Semplet. Lakaet eo bet en e c’hourvez a-hed al listenn dic’hlaviet.

1925
Référence : BILZ2 p.171

Ha pep hini, goude un devezh ken trubuilhet, ac’h eas d’e wele, evurus evelkent eus e zevezh.

1925
Référence : BILZ2 p.148

Arabia eürus

1931
Référence : VALL pg Arabie (heureuse)

Mes ar pezh a ouzon, hag un dra hag a ra plijadur din, eo soñjal e tremeno hiviziken hor moereb ur vuhez eürus war an douar.

1944
Référence : ATST p.15

Da dad a roio dilez evidout, ha sell e vimp eürus holl a-gevret en hon toull.

1944
Référence : EURW.1 p.210

Dimeziñ a ri, sevel a ri tiegezh, hag eürus e vi er barrez vihan-mañ.

1944
Référence : EURW.1 p.209

An aotrou Fournier a voe eürus ha balc'h gant hon digemer kalonek.

1944
Référence : EURW.1 p.165

Daou zevezh a-raok an eured, an archerien a zigouezh da bakañ an estrañjour : ur filouter e oa, ar bourc’hiz a c’houlenn pardon digant e verc’h, hag houmañ a vezo eürus gant he c’hoantus all, ar Breizhad.

1944
Référence : EURW.1 p.99

Deraouiñ a rae evel-henn : Gwenole, abostol eürus, / Enor ha gloar Breizh-Izel, h.a. -Niv. 13-8-98-.

1944
Référence : EURW.1 p66

Eurus [sic, "Eürus"] an daoulagad a wel ac'hanoc'h ! emezi, gant doare-komz ledan Kastilhiz, laouen bras ouzh ho kwelout, « padre portero ».

1949
Référence : SIZH p.45

Eürusoc'h kalz 'vefen er bez / Ken heuget on ha ken sinac'h.

1960
Référence : PETO p34

Eürus el lec'hioù-se an neb a vez goloet mat e zivrec'h hag e zivesker.

1985
Référence : DGBD p130

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux