Plus d'options

Prononciation

Fréquence d'emploi : 

Attesté dans : 
NDBF
GBAHE

Variantes historiques ou dialectales attestées : 
5
Afficher les variantes

Formes fléchies : 
9
Afficher les formes fléchies

Définition :  Masquer la définition

I. V.k.e. A. 1. Goulenn (ouzh ub., ul loen bnk.) dont - o tistagañ e anv, ur ger, un estlammadell, oc'h ober un trouz, h.a. E c'helver a ran ha ne zeu ket. Gelver an dud d'an emgann. Gelver ub. d'e sikour. Gelver ar mezeg, ar beleg, ar bomperien. & Dre ast. Emañ an uhelgomzer o c'helver ar veajourien. & (en tu gouzañv) Galvet on bet gantañ. 2. Trl. Gelver ub. war-dro ub. all : gel ver ub. evit ober war-dro ub. Galvet e voe ar mezeg war ma zro. 3. Goulenn digant ub., pediñ ub. da zont ent kefridiel pe gant ur seblant kefridiel. Galvit an testoù da zont. Gelver ub. da dest. Galvet on bet dirak ar bamer. Ma galvet en deus d'e vurev. B. Dre ast. (db. ar c'hleier, ar c'hornioù-boud, h.a.) Seniñ galv an tolpañ. Ar c'hloc'h hor galv d'ar brezegenn. Meur a wech e oa bet ouzh o gelver gant ar c'horn-boud. C. Difetis (gant un dalvoudegezh relijiel prl.) Luskañ davet. Deuet eo Doue d'o gelver d'ar stad a veleg, da veleg. Doue a oa ouzh he gelver da zistreiñ war al lezenn vat. Galvet eo bet (gant Doue) da vezañ den a iliz. D. [1622] Envel. Gregor am galver. [1944] Se a vez galvet eno komuniañ dindan ar spesoù a vara hag a win. II. V.k.d. Gelver war ub. : e bediñ da zont. Galvet e voe warnon da zont. & GELVER WAR UB. : sevel goulennoù outañ, goulenn disklêriadurioù digantañ. Gelver war ur maodiern. III. V.g. 1. [1985] Leuskel ur c'halvadenn, galvadennoù. Hag e klemm hag e krog da c'helver. Gelver a reas a-bouez- penn. Galvit pezh a garat. 2. Gwir Goulenn distreiñ war ur varnedigezh ouzh ul lez-varn uheloc'h. Gelver d'ul lez uheloc'h. Gelver eus ur setañs. HS. engelver. IV. V. kenem. EN EM C'HELVER : gelver an eil egile. [1878] Ar soudarded a gleven o vont d’ar red dre an hent bras war-zu Gwitevede, en ur grial, oc’h en em c’hervel an eil egile hag en ur leusker tennoù fuzuilh. V. YEZHAD. (impl. en e furm av.) Termen a dalvez da zezverkañ ar rannigoù a (4) ha o (4) a reer ganto er skridoù lennegel - barzhoniel dh. - evit komz ouzh un den, ouzh ur boud bnk.

Exemples historiques : 
103
Masquer la liste des exemples

gervel

1499
Référence : LVBCA p83 (appeller)

34. Lavaret a raed ivez penaos un den devot bras d'an itron santez Katell, peheni he galve alies en e sikour evit-se[,] dre spas amzer ez vihanos e zevosion, hevelep ma sesas en holl he fidiñ.

1576
Référence : Cath p26

Goude-se ez c'halvas ar werc'hez Katell hag ez lavaras dezhi : [«]Onestant dre ard da ard majik ez vefe graet lakat ar rouanez d'ar marv evit-se, mar kerez d'en em repantiñ ha distreiñ, me a ray [ac'hanout] ar gentañ em falez[.»]

1576
Référence : Cath p23

Neuze ez voe digaset a divers proviñsoù hanter-kant orator, pere a eksede an holl re arall mortel e pep siañs monden, maz teuzo[nt] da c'houlenn pe da fin ez oant galvet a gen pell ha divers broioù da Aleksandri.

1576
Référence : Cath p11

M. Pe evit tra [eo]-eñ galvet pec'hed marvel ? D. Abalamour ma lazh hon ene, oc'h ober dezhañ koll ar vuhez a c'hras hag abalamour ma hon rent din d'ar marv eternel.

1622
Référence : Do. p36

galvet

1659
Référence : LDJM.1 pg apeller, conuoquer

gervel

1659
Référence : LDJM.1 pg apeller, conuoquer

gervel a-bouez e benn

1659
Référence : LDJM.1 pg hucher

gervel da dest

1659
Référence : LDJM.1 pg (prendre a (tesmoin)

M. Pe evit tra er c'helver-eñ pec'hed marvel? D. Abalamour ma lazh hon ene, e ober dezhañ koll ar vuhez a c'hras, hag abalamour ma hor rent din eus ar marv eternel.

1677
Référence : Do. p37

M. Piv eo an hini a dle bezañ galvet kristen? D. An hini pehini, goude bezañ badezet, a gred hag a ra profesion eus an doktrin kristen.

1677
Référence : Do. p7

gervel ur gaoz

1732
Référence : GReg pg (appeler une) cause

galvet da dest

1732
Référence : GReg pg attester (attester, appeler à témoin)

gervel da dest

1732
Référence : GReg pg attester (attester, appeler à témoin)

Gregor em galver

1732
Référence : GReg pg appeller

gervel

1732
Référence : GReg pg appeller, convoquer

gervel e justis

1732
Référence : GReg pg appeller

gervel da dest

1732
Référence : GReg pg appeller

gervel da ul lez uheloc'h

1732
Référence : GReg pg appeller

gervel tud an ti

1732
Référence : GReg pg appeller

ar c'hloc'h-hont a c'halv ac'hanomp d'ar brezegenn

1732
Référence : GReg pg appeller

a c'halv eus a ur setañs

1732
Référence : GReg pg appel

ar c'hloc'h-hont hon galv d'ar brezegenn

1732
Référence : GReg pg appeller

Gwilhoù ha Gwilhaouig a raer eus ar bleiz, hag an diaoul a c'halver Gwilhoù gozh.

1732
Référence : GReg pg Guillaume (Guillaume est le nom burlesque du loup, & vieux-guillaume, celui du diable.)

galviñ

1732
Référence : GReg pg appeller

galvet

1732
Référence : GReg pg appeller

a-barzh nemeur e c'halvor ar gaoz

1732
Référence : GReg pg affaire

galvet

1732
Référence : GReg pg appeller, convoquer

galvet am eus-i a-bouez-penn

1732
Référence : GReg pg appeller

gervel e adversour evit donet da droc'hañ an akuilhetenn

1732
Référence : GReg pg défier (appeller son ennemi au combat singulier)

en em gervel kendirvi

1732
Référence : GReg pg cousiner

gervel ar gerent

1732
Référence : GReg pg convoquer (les parents)

galvit an dud da lein

1850
Référence : GON.II pg gervel

Galvet em eus a-bouez-penn.

1850
Référence : GON.II pg a-boéz-penn (J'ai appelé à pleine tête, de toute ma force).

ma na davez ket e c'halvin barbaou

1850
Référence : GON.II pg barbaou

galviñ

1850
Référence : GON.II pg galvein, gervel

gervel

1850
Référence : GON.II pg galvein, gér, gervel, henvel, hanvel

galvañ

1850
Référence : GON.II pg gervel

galvet

1850
Référence : GON.II pg gervel

kaer em eus o gervel, ne zeuont ket

1850
Référence : GON.II pg gervel

gervel a-bouez-penn

1850
Référence : GON.II pg gervel, poéz, pouéz

galvet

1850
Référence : GON.II pg gervel

ne c'halv

1850
Référence : GON.II.HV p.8, introduction ; "il n'appelle"

pa c'halvez

1850
Référence : GON.II p.8, introduction ; "quand tu appelles".

Me am eus da c'halvet.

1850
Référence : GON.II p.10, introduction, "je t'ai appelé".

Me az kalvo.

1850
Référence : GON.II p.10, introduction, "je t'appellerai".

Evit e c'hervel.

1850
Référence : GON.II p.10, introduction, "pour l'appeler".

Me ho kalv.

1850
Référence : GON.II p.11, introduction, "je vous appelle".

Ne'm eus-me ket galvet ?

1850
Référence : GON.II p.86, livre second, « N'ai-je pas appelé ? »

Va c’hoar a c’halv ac’hanomp.

1850
Référence : GON.II p.66

Galvit ar plac’h-hont, ha livirit dezhi dont amañ.

1850
Référence : GON.II p.70

Piv am galv ?

1850
Référence : GON.II p.72

Va breur eo en deus ho kalvet.

1850
Référence : GON.II p.73

Ho matezh a c'halvit, ha n'emañ ket amañ.

1850
Référence : GON.II p.80

Ha pa welas o vont e-biou ar c'har-se eus a behini hon eus komzet kent, e lavaras dezhañ, oc'h he c'hervel dre he hanv : Distro un nebeud, hag azez amañ.

1850
Référence : GON.II p.105, Buez Ruth.

Ar gwragez he amezegezed en em laouenae ganti, o lavarout : Ur mab a zo ganet da Noemi, hag hi a c'halvas anezhañ Obed ; hennezh a voe tad Isai, tad David.

1850
Référence : GON.II.HV p.107, Buez Ruth.

Bremaik ur gazeg-koad war ul labous bennak skrijus a c'halve poan

1867
Référence : MGK p17

Ur paourkaezh reuzeudik pep deiz a c'houlaoue, / Ha pep pardaez ivez / A c'halve ar marv d'e dennañ eus a boan.

1867
Référence : MGK p67

Un tieg pinvidig-mor voa o vont da vervel. Lakaat ra gervel e vugale d'e gavout.

1867
Référence : MGK p30

O klevet e c'hervel, e kredas an Ankoù / E vije an den kaezh[,] / Pa deuje[,] laouen-bras.

1867
Référence : MGK p66

Galvit ar c’hras, hag ho po-hi / Jezuz-Krist ne zinac’h hini, / Pa vez trugarez goulennet / Gant ur galon gwir glac’haret.

1877
Référence : EKG.I. p.106

A-benn ur pennad e klevjod ar c’hilheien o kanañ, hag oc’h en em respont eus an eil klud d’egile ; gervel a raent an deiz, hag a-barzh nemeur e weljod an oabl o tarzhañ war-zu ar sav-heol.

1877
Référence : EKG.I. p.130

Kaer a voe soniñ ar c’hloc’h ha gervel an dud, den na deuas war-dro.

1877
Référence : EKG.I. p.231

Un dervezh, war-dro teir eur goude kreisteiz, an Aotrou de Kermenguy a c’halvas d’e gaout, d’e gambr, el lec’h n’oa nemetañ e-unan, e vab n’en doa ket c’hoazh ugent vloaz achu.

1877
Référence : EKG.I. p.19

Lezet e veze da labourat e damm douar er c’hiz ma kare, ha zoken da lavaret e oferenn ha da c’hervel e amezeien da zont dezhi.

1877
Référence : EKG.I. p.54

Dont a reas war-zu ennomp en ur c’hoarzhin hag en ur c’hervel ac’hanomp.

1877
Référence : EKG.I. p.76

Kaer ’zo ober, ret ’vo mervel / Pa garo Doue hor gervel ; / Pebezh anken war ho marv, / Pa welfet sklaer hoc’h holl [w]alloù !

1877
Référence : EKG.I. p.105

O welet kement-se, an Aotrou de Kervalaneg hor galvas holl, hon destumas en-dro dezhañ, hag a lavaras deomp : — Gwelet a ran war ho penn un aer nec’het [...].

1878
Référence : EKG.II p.3

Na ankounac’hait ket d’am gervel, an disterañ ezhomm ho pezo.

1878
Référence : EKG.II p.80

Ha me gervel : — Herve Soutre, emeve, Herve Soutre ! Netra ! — Herve Soutre, Katell Eukat, digorit din ’ta ! N’ho pezet ket a aon, me eo Yann Pennorz, me zo kar deoc’h, me eo paeron an Did ! Netra !

1878
Référence : EKG.II p.39

Gwelloc’h, a gav din, eo mont d’ar gêr, d’an nebeutañ d’ar re a zo dimezet, ha d’ar re all a zo muiañ ezhomm anezho. Pa vezo ret, me ho kalvo adarre.

1878
Référence : EKG.II p.6

Ar soudarded a gleven o vont d’ar red dre an hent bras war-zu Gwitevede, en ur grial, oc’h en em c’hervel an eil egile hag en ur leusker tennoù fuzuilh.

1878
Référence : EKG.II p.136

kelver

1909
Référence : BROU p. 242 (appeler)

Eured Nemos (an Neñv) eo gant Anderix (« rouanez-veur », an Dirien-doueez) (1) ; fraoñv-divraoñv e vez ar gwenan a-zioc’h ar bleuñvegoù ; a-bouez-penn e kan an evned war ar barroù ; hag en em c’halv al loened pevarzroadek, en ul lammat skañv ha lirzhin, ouzh gwrimenn ar c’hlasvez ha war ribl an dour.

1923
Référence : SKET p.48

Ur vouezh pell, o tont eus ar c’hlann-Veur e-lec’h ma sav dorojoù ruz an abardaez, ha n’halle he c’hlevout nemet an den toc’hor hepken, a hiboude en e skouarn ouzh e c’hervel dre e anv.

1923
Référence : SKET p.70

O c’hlevout a c’halv en-dro davedomp taolennadoù a-bell-pell, hag a laka da advevañ trivliadoù-kalon a wechall.

1923
Référence : SKET p.40

Ur c’hoarzhadeg c’hoapaus gant ar merc’hed yaouank a zirollas a-dreñv dezhañ ; e c’hervel a rejont ; eñ, avat, pell diouzh o selaou, ne rede nemet buanoc’h a-se.

1924
Référence : SKET.II p.34-35

Hag i chom a-sav e-tal ar c’horf-marv bras, ha dre o c’harmoù galloudek gervel en-dro e ene ennañ. Gwad, anal ha gor ar vuhez a zaskoront dezhañ.

1924
Référence : SKET.II p.51

E eontr Kola a gavas ar ger a speg, a zalc’h, hag a c’halvas anezhañ Bilzig, Bilzig ac’hann, Bilzig alese, ar paotr atav da heul e eontr.

1924
Référence : BILZ1 Niverenn 37, p.811 (Miz Genver 1924)

gervel a reas davetañ

1931
Référence : VALL pg appeler (il appela vers lui)

gervel a reas da zont d'e gaout

1931
Référence : VALL pg appeler (il appela vers lui)

gervel a reas da zont d'e vete

1931
Référence : VALL pg appeler (il appela vers lui)

gervel

1931
Référence : VALL pg appeler, assigner, attester

galvit pezh a gerot

1931
Référence : VALL pg beau

galvet

1931
Référence : VALL pg appeler, assigner, attester

gervel dirak ar barner

1931
Référence : VALL pg appeler (en justice)

kaer ho pezo, ne dalv' ket deoc'h gervel

1931
Référence : VALL pg beau

gervel dre hanv

1931
Référence : VALL pg (faire l')appel (nominal)

gervel da dest

1931
Référence : VALL pg appeler (en témoignage)

gervel d'an evezh

1931
Référence : VALL pg alarmer (donner l'alarme)

gervel d'an armoù

1931
Référence : VALL pg alarmer (donner l'alarme)

gervel a-bouez-penn

1931
Référence : VALL pg appeler (en criant)

gervel a reas da zont war e dro

1931
Référence : VALL pg appeler (il appela vers lui)

Olier a reas ar gefridi, hag an deiz war-lerc'h, ar porzhier Batist a zeuas er porzh-c'hoari da c'hervel ar paotr Jafrennoù da vont d'ar « parlouer » ma oa un « aotrou » ouzh e c'hortoz.

1944
Référence : EURW.1 p54

Ha me d'ar red, ha kavout er parlouer un den gant un dremm plijus-kenañ, daoulagad glas dezhañ 'drek e lunedoù alaouret, ur barv kistin oc'h ober tro e javedoù ; e benn a oa dija un tammig moal, hag e gein un tammig kromm, mes tres ur paotr kalet ha kreñv a oa war an aotrou am galve er parlouer.

1944
Référence : EURW.1 p54

Se a vez galvet eno komuniañ dindan ar spesoù a vara hag a win.

1944
Référence : EURW.1 p.171

Ha klevout a ra ur vouezh, ouzh e c'hervel, notennoù un delennadeg, tomm evel hud...

1949
Référence : SIZH p.38

Diouzh an noz, en un darnaouenn / Eus hor bro, e c'halv ar gaouenn / Ar baotred vat da vont a-stroll / Ouzh enebourien fall ha foll / Deuet da waskañ feuls hor feiz / Ha, ken gwazh all, da wastañ Breizh.

1960
Référence : PETO p57-58

Truez ouzhin, o ma Salver. / Ha na zaleit d'am galver.

1960
Référence : PETO p52

Le ar person zo sinadoù / Da hirvoudoù, d'huanadoù ; / 'Vel ur glaz mantrus o c'hervel / Harperien ar Feiz da vervel.

1960
Référence : PETO p22

Ur c'hoari diaesoc'h eo avat doñvaat un antilopenn-varc'h eget un antilopenn-zour, rak ul loen-noz eo honnezh, ha kaer e oa ober ne rae va hini nemet garmiñ ha krial a-hed an noz... evit gelver he mammig emichañs.

1985
Référence : DGBD p161

Er penn-kentañ en doa graet un nebeud taolioù-arnod o pouezañ war an touchennoù met ur gwall c'hwitadenn e oa bet ha galvet en doa Koula war e sikour.

2015
Référence : EHPEA p20

Deuet eo brav ganeoc'h pa vez gwell d'ar poliser gervel 2 pe 3 foliser all evit dibradañ ac'hanoc'h, kentoc'h evit kemer ar riskl da derriñ beg ho livenn-gein pe ho choug -dirak testoù !-.

2015
Référence : DISENT p94

L'Office public de la langue bretonne

Réseaux sociaux